Ka Nupepa Kuokoa, Volume II, Number 28, 11 July 1863 — Page 3

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

ka Moi, aole oe e hiki ke hookomo mai ia oe maa nei, no ka mea, o na mea hele wale @maanei, o ka Moi, ame ka mea ho-a pakukui.

No Polani.

            I kekahi mau la mamua’ku nei la, ua @ ae kekahi o na poe luna o ke aupuni @ o Polani, a ua kamailio aku imua o @ lehulehu i na olelo kaulana, penei: @ hiki ole i ko kakou enemi ke opa pu @ kakou, a alua ae nei makahiki o @ ana e hoopunipuni mai ia @ ma ka ho-ae ana mai i kekahi @ pono no kakou, a ua puni kekahi @ a ua hana’ku e like me ka oiaio.  Aka, ua ikua kokeia e lakou ka hana @, a ma ia mea hoi i maopopo ai, aohe ! manaoia e hoomaikai mai ia kakou. A@ wa nei la, aole kekahi uhane hoo@ manaoio aku i ka hana pololei e Rusia, a me ka manao lana iho hoi, he mea e pomaikai ai ka hui ana me Rusia. Ua hio na kanaka o na aina kua, i mea e kau ai ka weli o ka enemi, a ua hoaoia i hiki ai ke lawe aku ia lakou ma ka aoao o ka enemi, a lakou i hooikaika ai ma ka waha o Wilopolasaki; ua lilo i mea ole, a i mea ino no hoi no lakou, no ka mea, ua ala mai ka ninau no ka hookuu ana i na poe lopa, me ka hoakaka pono ole ia a na wahi a lakou e noho ai. Ma ia mea, ua ikeia, ke makemake nei o Rusia e hope mai i na keiki o ko kakou one ponoi, me ka manao hoi e hookaa aku no ia mau aina i ka poe nona ia, mailoko ae o ka waihona o ke aupuni. Ua lawe ae ke aupuni iluna ona iho ka hewa o ka hana ana i keia mau mea, ka mea hoi nana e hoopau i ka noho ino ana o ka poe hakuaina a me ka poe paaua hoi nana e mahiai ka honua. A no ia mea i lilo ai ka hooikaika ana a ke aupuni a kue mai ka lehulehu i keia kipi ana, i mea poho wale. A o ka uku ana a Rusia i na dala makana, no na poo a pau o ka poe kiekie o ko kakou one hanau nei, ke lawe ia aku ilaila, ua haulehia ia ke kuahaua ana. Ua hui mai na lopa e kiai pu me kakou i ko kakou aina, a o ke koko i hookaheia ma Wasa, he hoike no ia no ke komo pu ana mai o na hoahanau Iudaio o kakou e kokua like. Nolaila, e hoomau me ka lana o ka manao. Eia ke Akua mamuli o kakou, a eia hoi me kakou ke aloha o na kanaka maikai a pau o ke ao nei.

            O kekahi keia o na kaua huliamahi nui loa ma ke ao nei, i ikeia ma ka honua nei. Ua hele maoli a ka iwikuamoo o ka hewa – ka papa kumu hoi o ka noho ana – a iloko maoli hoi o ka aina.

Na Palapala.

Pane no na Palapala.

[Eike mai oukou e na makamaka kakau manao ne kela pepa; ma keia hope aku e uaua oukou no na mea i hanaia’ku i ka oukou mau palapala, ka hookomoia a me ka ole: ka wailioia a mahope aku hookomo, a pela’ku, a me na leta i pili i ka oihana Kuokoa ma keia Kolumu e palia’i.]

J. P. Nawahie, Luna Kuokoa, ma Kalaoa, Kona Akau. – Ua hiki mai kau leta e pili ana i ka oihana Kuokoa, a ua maikai no kau mau olelo hoakaka.

K, o Lahaina – Aole e hookemoia kau palapala nona ke poo “Ka Hoike Kula ma Lahaina,” no ka mea, ua huli makou i ke ano o kau mau olelo, a aohe lona iki, no ka lauwili launa ole kekahi o na olelo; nolaila, ua hiki ole maoli ke kalakalai iho a hooponopono iki ae.

Kauaiokona Ame, o Kona Hema, - O ka olua mau leta nona na poo penei, “Kalaiokona ia Makaainana.” ame “Imi lona ma ka Hoopunipuni,” ua waihoia ma ka papa.

Kaukaweli o Kona Akau. – O kau leta nona ke poo “Mai kue i ka Ohana,” e paiia'na no ke loaa kahi kaawale.

S. B. Kapahaa, o Kapuukolo, Honolulu. – O kau leta e pili ana i ka “Make Emoele” o Mokuohe, ua waihoia ma ka papa, ua hoikeia na nae kona make, ma ka rula o ka poe make.

D. H. Nahinu, o Hookena, Kona Hema. – O kau leta nona ke poo “Pohihihi,” o paiia’na i keia pule ae ke kaawale ke Kilohaua a kakou.

F. W. R. Kauanoknoe, o Waiuiha, Kauai. – Ua hoomoeia kau leta nooa ke poo “Ka nu hou i hauaia ma Naue, Kauai “ma ka papa.

H. L. H., o Kawaihapai, Waialua. Hoomoeia iho nei kau @ ma ka papa, nona ke poo “No ke Jiure ana ia Kekua ka mea i make.” O ke kamu o ka hoomoe aua, o lilo auanei ia i mea e hilinai ai o ka lehulehu mamua o ka hiki ana mai o ka wa hookolokolo o ka mea pepehi aku, oia o Kaaikauia.

Hauoli, a Hauoli.

            Kahaha! kupanaha wale ka hoi ko’u piha wale i ka olioli i keia mau la ia hala ae nei, i ka ike ana i ka hana a na haole, ma ka la 4 o Iulai nei, i ka hiwahiwa nani lua ole a na keiki mamo o Amerika ma keia kaona. Kupu mai hoi ko’u manao e hai pokole aku i ke kumu o ko’u olioli ana.

            Ia Amerika e noho keiki ana, aia no ia malalo o kona makua. (Beritania.) a lilo oia i kanaka makua, haalele aku oia i ka malu o Beritania, huhu ko Beritania, a kii mai e hoopai ma ke ano kaua; ala mai o Amerika me ka ikaika a hoolei aku i ka maluhia o ka makua me ka wiwo ole. I ka wa o kela Alihikaua Kaulana o Wasinetona, puka mai la o Amerika, a kaua aku me ka ikaika nui a lanakila, a oia ke kuokoa ana o kela Aupuni a hiki i keia la, oia no hoi kekahi Aupuni nui kuokoa kaulana, a i keia wa, ke kaua nei oia ma ke kaua huliamahi kuloko.

Kainoa ua pau ae la ka olioli no keia la, aole ka! olai hoi aole i hiki mai ko kakou la, a i hiki mai hoi ka la 31 o Iulai, he la olioli ia no ko kakou nei wahi Aupuni ninau mai pana kekahi poe “Nowai la ia la olioli?” Ke hai aku nei au, no kakou no, he la hoihoi ea no ka aina.

            Ma na makahiki i kaahope ae, iloko o ke kau o ka Moi aloha i hala aku la i ka make, ua kiiia mai ka ea o keia Aupuni a lawe wale ia ma ke ano hao wale, e kekahi o ko Beritania poe, a ma ia hope iho hoihoiia mai no, a ma ka la 31 o Iulai, ua kau hou ia ke ea o ka aina iluna, a ua lilo ka la hope o Iulai i kela a me keia makahiki, i la olioli no na keiki kupa o ke Aupuni Hawaii.

            Pono paha kakaou e huki mai i kela mau hua e kau kehakeha ae la maluna, a hauoli pono ana hoi paha, no ka mea, oia ka la o ke kuokoa ana o keia Aupuni, a no ia mea, ua kapaia ka kakou pepa, ka Nupepa Kuokoka.

            A ke poloai aku nei au i na keiki a pau o ka helu akahi, ma nei mokupuni, oiai he poe kekiki lakou i maa ma ka hana hoomahui ana ma na hana eleu, me kuu manao aole au e hoka; no ka mea, he poe no oukou iloko o ko’u koko hookahi, a ke paipai aku nei au ia oukou e o’u mau hoa o ka la welawela o keia kulanakauhale, e lokahi ka manao o kakou, a e hana i wahi ahaaina no kakou ma Kaopuaua, penei nae kakou e hana ai. E koho i luna, a e haawi pakahi kakou ia ia i hapaha dala maoli, a nana no e imi i ka mea e lawa ai ka ahaaina, e like mekona manao ana he pono.

            A hiki mai hoi na lala, e komo mai na hoa i kakau ia ko lakou mau inoa i haawi pakai ka lakou mau hapaha, i na aahu kupono me ka haawi mai i ko lakou hanohano nui, a kuupau mai hoi i ko lakou haaheo ia la me ka wiwo ole, me ka manao iho no ua huki mai ka lanakila ia oe, mai loko mai o ka pilikia o na lima o ka enemi.

            E wiki mai kakou, o hiki mai auanei ua la la makaukau ole kakou, o ka hehu mai no ia, ina la he keiki makua.

                        J. W. Kaikainahaole.

Honolulu, Oahu, Julai 9, 1863.

He Kanikau Aloha no Kamakolu.

Kuu wahine aloha i ka lai o Waimanalo,

Aloha ke kula i ka ihu o ka Lio,

Aloha ke kahakai i ka i-a a ke Kaeleloli,

Kuu wahine mai ka Uhu-kai o Makapuu,

Hanupapupa ka lae ia Pohakuloa,

Kuu wahine mai ka hale Halauloa a ka naulu.

O Paliokau, aina a ka Bea i noho ai,

O anoano aloha ka leo o kuu wahine,

Kuu hoa pupuu anu o ka wa popilikia,

Wawalo i na pali ka leo o ke kumakena,

O Haakena, o ka olelo ia a ke kahuna,

O Kukaliki, o Nuuanu i ka makani,

O Keola, o ola, o Kauakahiakaola,

I ke ola wale no kana mau olelo,

Noho mai ke akua makani iluna,

O Kukona ka lani a ka Maio,

I make no oe ia Ulunui

A hiki io mai la ka la o ka make,

Akahi no a hai mai i ka make, ua muke ia,

Kuu wahine o ka la welawela o Kukuikahi,

Aloha wale ke kula loa o Puupaoa,

Me ka piina ikiiki la o Kamooloa,

Aloha wale ke kula la o Mauuloa,

Na hale o lakou i o o Paehala,

Na lae hala i Kookoolau,

Kuu wahine mai ka malu o ka Inia,

O Hamau ka hale noho o Luaabana,

Aloha wale ka pili ana me ke kane,

Aloha ka uka o More,

Aloha ka lihi pali o Lanipo,

Aloha ke kahawai o Ohea,

O Olomana ke kuahiwi kiekie i ka lani,

He kane poo ua no Ahiki,

Hiki mai nei ko aloha, e uwe no au,

Auwe kuu makamaka o keia wahi,

Lilo aku nei ka hoa, koekoe ka po.

Kuu hoa o na po loloa o ka hooilo ke moe,

Aloha kuu hoa ohumu o na mea hou,

Kuu hoa haihai olelo o ka Nupepa Kuokoa,

O kuu mea minamina pau ole he aloha – e.

Nou hoi e Kamakolu kuu mea aloha – e.

            John N. Kimo.

O Nalimaomakana ko kaikaina,

Kuu kaikuaana mai ka ua Kukalahale o Hono ulu.

Mai ka moku kele i ke kai e Kilauea,

Kuu hoa pupuu anu o na kai ewalu,

Mai na ale hanupanupa la e Pailolo,

Kuu kaikuaana mai ka hono o na moku,

Aloha kuu hoa hele o ka lai o Lele,

Kuu hoa ohumu o ka aina makamaka ole,

Hookahi no makamaka o ke dala,

Kuu hoa auau i ka wai o Mailekini,

Mai ke kai hawanawana la e Kawaihae,

Kuu kaikuaana mai ka ua kipuupuu anu o Waimea,

Mai ka piina ikiiki la e Kalahikiola,

Ola kaua i ke ahe a ka makani,

Auau i ka wai o Lanimaomao,

Hele aku kaua o ka nahele o Pahupahua,

Hoomaha aku i ka luna o Puumoeawa,

Kuu kaikuaana mai ka puukolea kulai kanaka o Mahiki,

Mai ka wai inu pu me ka lepo e Kawiliwahine,

Mai ka malu o ka hala o Koaekea,

Nana aku kaua o ka Wailele o Hiilawe,

Kuu hoa mai ka la ulilili o Hamakua,

O Hamakua aina pali loloa launa ole,

Mai ka haka lawe waa la e Kamokala,

Kuu kaikuaana mai ka hale hoopili wale,

Mai na pali loloa la e Hilo-paliku,

Mai ka piina loa la e Kukuilauania,

Nana aku kaua o ka lai o ko H@kao@

Mai ke alanui uku dala la e Honolii,

Kuu kaikuaana mai ka papa kahulihuli la e Wailuku.

Nana aku kaua o na lehua o Mokupane.

Inu aku kaua i ka wai o Kolopulepule,

Mai na kahawai elua o Pihamo a me Mohoamoo.

Kuu hoa mai ke kai leo nui o Paikaka,

Mai ke one hahana o Waiolama,

Kuu kaikuaana mai ka ua huli hee nehu a ka lawai-a,

Mai ka nuku kikiwi o ka manu o Ohele.

Hele aku o ka maha ohia loloa o Panaewa,

Mai na lehua puakea o Mokaulele,

Mai ka piina o Olaa ka nahele iuka o Kaliu,

Mai ka ai a ka wahine i hapapa,

Kuu kaikuaana mai ke one o Kahualoa,

Mai na lehua i poea e ke one a puni,

Inu aku kaua o ka wai mahu iuka o ka lua,

Kuu kaikuaana mai ka wai o Punaluu,

Mai ka niu moe lalani la e Kalapana,

Komo aku kaua o ka lae hala o Kookoolau.

Hone ana na ki a Kaunu i ke kai,

Kuu kaikuaana o ka ulu hoonoho i ka papa,

Aloha wale na ulu kama o Leiwalo – e,

Aloha ka milo holu o Waiakaea.

Kuu hoa mai ka wai o Waiwelawela,

Inu aku kaua o ka wai Koolihilihi,

Kuu hoa mai na iliilii o Aalamanu,

Mai na lehua nee i ka papa o Hopoe,

Hele aku o ke kaha loa o Keaau,

Kuu hoa o ka wai o Kanakea,

Nana i ka lai o Hanakahi,

Hone ana Haili i ke kula manu,

Ua pau kuu helu ana i ka kaua wahi i hele pu ai,

Auwe! kuu kaikuaana aloha – e.

                        Mrs K. Nalimaomakana.

Waimanalo, Kooloupoko, Iulai 1, 1963.

Makemake i ka oiaio.

E ka Nupepa Kuokoa e; Aloha oe:

            O ka lua keia o ka ekemu ana’ku ma keia manao, oia hoi, “makemake i ka oiaio,” i o u hoa o ka mea o Lahainaluna, ame na keiki papa o ka aina, mai ke Oo a ka opio, mai ka poe oluna a ka poe o lalo, mai ka poe noho i ka ekepue a ka mea aea haukae, mai ka la hiki a ka la kau. Owau no keia o ko oukou wahi hoa o ka aina kupa, ma he mea oluolu keia i ko oukou manoa, e pono e huli iki mai a e hoolohe mai ma keia ekemu hou ana’ku. O ka oiaio, aole ia he mea kino, aole no hoi i ikeia kona waihooluu, aole loa no hoi i ike makaia’ku, aka, ike ia’ku noia ma kana hana ana iloko o ke kane, a o ka wahine, keiki paha, e kue wale ana i na hana hua ole o ka pouli, e ake nui ana no hoi e noho ae ma kahi o ka malamalama. Penei i oleloia no no ua oiaio la, “Makemake wale ka mea oiaio i ka malamalama; pono no ke nana koke a huli iho, ma ka hoomaopoopo nui ana, mahuahua wale kona oiaio.” Ma ka hupo o kanaka, aole i manaoia ka oiaio, he alakai i ka hana pololei ame na mea like; aka, i ka loaa ana o ka naauao iki, ua pau ae la ia naau kanaka i uhiia i ka lepo, a ke manaoio nwi, he alakai ka oiaio i na hana pololei ame na mea like, ke manaoio nei no hoi, o kekahi haawina o ka Paredaiso no ia oluna lilo loa, ka mea i loaa ole i na keiki naaupo a Papa ma. O ka oiaio, ua ku mau loa ia me ka naueue ole, ua elieliia kona mole a ilalo loa, a o kona mau lau, aia ma na welau o ka honua kahi i holu ai, me he kawelu’la i ka palio Nuuana. Elua no nae a no o kanaka ma ka honua nei, ma ka malamalama kahi a ma ka pouli kahi, aka makemake no nae ka mea e noho ana ma ka pouli i ka mea ma ka oiaio, a i kekahi manawa, he mea makau nui mai nana ka mea oiaio, e holo oia mai kona maka aku ke ike mai iaia. Ina e noho ana ka oiaio iloko o kekahi kanaka, wahine, a keiki paha, e kipaku aku no ia ina wahi opeope ukana, a diabolo, e waiho ana iloko o ka luakini o ke Akua, a e hookomo mai i kana mau ukana, oia ke aloha, kokua, hookipa, ame na mea likea nui wale. Aka ma ko’u ekemu mua ana’ku, ua olelo no au, he mau hoa hele ko oiaio, no ka mea, he mea nuiia, a e nui auanei kona mau hoa hele; he like no ia me ko kakou Moi Ilihia, he mea nui ia, a he nui wale na hoa pili me ia. He mea kino ole ka oiaio, aka, ke hapai ae nei no nae oia i ka mea nona ia, i kahi kiekie loa o ka piko paha o ka mauna, a iluna aku paha. Aole i lauwiliia ka oiaio e ka makani ikaika, o ka lewa, aole hoi e ko laila mau Puahiohio. He mau koa ikaika loa ia o ka pouli, aka, he ani ana a ka lima o ka oiaio, ua auhea aku la, nani wale hoi ko laua auhea ana.

            He pakaua ikaika ka oiaio no ke kanaka, no ka wahine, a no ke keiki hoi.

            Edward Geleoni.

Wailiku, Maui, June 26 1863.

Puiwa

E ka Nupepa Kuokoa e Aloha oe:

            He puiwa ko makou ka poe ma na wai eha nei, no kekahi hauwalaau ma Wailuku Maui nei. Penei no ua hauwalaau’la i lohe ia mai. “U hanau kekahi wahine i ke keiki, o Opunui kona inoa, (makuahine.) he hanau kupanaha ka! wahi a ka lono mai,” ua hanau ua keiki’la ma ka piko, aole hoi ma kahi mau e hanau ai na keiki mai a Ewa mai a hiki i keia wa, ua hemo kekahi mea ma ka waha. O ka la i hanau ai ua keiki’la, o ka la 21 iho nei o June, oia ka la Sabati, a o ka la ka i hapai ai, oia ka Poaono, ka la 20 o June. Hookahi la ihapai ai i ka lua o ka la ka hanau ana. E pono ka lehulehu e nana mai i ka oiaio, a me ka ole o keia, ke hai nei nae au i ke ano o keia wahine a’u i ike ai, he wahine hoonohonoho akua keia a puni ka makahiki a’u i ike ihe nei, a ke manaoio nei au, noleke mai o ia hana lapuwaie keia hauwalaau ana, i lilo ai i mea hoopunipuni i kanaka. Eia kahi mea kupanaha, aole i ikeia ke kino o ke keiki, ua nui ka poe i makemake maoli e ike maka i ke kino o ua keikila aole nae i ike, hunaia, haawi hoi kekahi i ke dala i kumu hoi e ike aku ai i ke kino o ke keiki, aole no he aeia mai, he aha la ka mea i huana’i ina he oiaio? E nana mai ka lehulehu ma keia wahi. A no keia hauwalaau nui ana hoi, ua hoopihaia mai ka manao o ka Mea Mahaloia W. P. Kahale ka Lunakanawai, e hele aku e ike i ua keiki’ia, hooana’ku ia ia i kanaka, e hai aku i kona hele aku e ike i ke keiki, hele aku ka elele, a hoi mai la, hoole mai aole he keiki, hoi aku la kela. A mahope iho o ia hoole ia ana mai aohe keiki, puka hou mai ka leo he keiki no, a hooia hou mai kahi poe he keiki no. Penei no nae kau e e olelo ai, ma no nae he keiki io, alaila, aole loa oia i hanau ma ka piko, aole i hemo ka mea ano e ma ka waha aole hoi i hapai i ka la hookahi, a hanau i ka lua o ka la, aka e like me ka hana mau ana ia wahi. He maka keleawe maoli keia mea hoopunipuni.

            Eia ka mea au i menemene ai, o ka’u mau hiialo e noho nei ma kahi kokoke i keia hoopunipuni, e pau auanei lakou i ka haule iloko o keia lua, no ka mea, ua pau e na kanaka makua i ka haule, oki loa’ku hoi lakou la ka poe opiopio, aole i oolea ae ka manao, aloha ino ka poe opiopio, ame ka poe Oo no hoi.

            Edward K. Wahinehuhu.

Wailuku, Maui, June 24, 1863.

Pakele i ka Mano.

E ka Nupepa Kuokoa e; Aloha oe:

            O Pee ka inoa o ke kanaka i pakele i ka mano, ne Kawa, ma Kapalama, e pili ana me ka pa o ka Halepaahao, i ka po o ka Poalima, oia ka la 3 o Julai nei.

            Holo aku ia me kona hoa lawaia, a mawaho o Puuloa, lawai-a maoli iho la, a make elua i-a, aoki iho la i kekahi i-a a kiola i ke poo, ia wa pii mai la ka mano, honi akula i ka hohono koko.

            Hoolei iho o Pee he puka kaula a paa ka mano, lele iho awai i ka waa, ia wa lele koke mai ka mano e nahu i kona lima, komo ka peahi lima iloko o ka waha o ka mano, me ka paa no i na niho.

            Kahea o Pee i kona hoa, “e hou mai oe i ka hoe iloko o ka waha o ka i-a,” ia komo ana o ka hoe, ua hemo ka lima, eia nae, ua moku no.

            Mahope o laila, hoea hou mai he mano hou, hapai ia ka waa o lauanei e ia mano, mamua mai, a ike laua, kau mai ko laua weli ame ka haalulu, a hooki i ka, lawai-a ana, ia wa i kahea ai laua i ke kokua kokoke; a ua pakele laua i ka pilikia, i ka waha o kela i-a Ilikani, a ili pepeekue no hoi o ke kai uli.

            Ua maopopo ia laua ma ka nana’ku, ekolu anana ka loa o ka mano, nolaila, e na hoa lawaia a pau, e noonoo oukou i keia pakele ana o Pee, a e waiho i ka po i wa hiamoe, e hoihoi i ka hana i ke ao, no ka mea, “he wahi ino ka po, he wahi ahi, i hanaia no ke Diabalo, ame kana mau hana.” Oia ka mea hou i loaa ma ke kula wela panoa i ka ia o Kapalama nei. E aloha auanei e na hoa kaiue o ke Kuokoa.

            S. D. Keolanui.

Makemake i Kuke!

E NINAU IA

                        B.F. SNOW (Kapeua Kano)

Honolulu, Iulai 10, 1863

OLELO HOOLAHA.

UA HOOPII MAI O PELEKI w. KUE I kaua kane o I, no K@a Ka@, mamua, e @ki i ko laua @

            G.W. BROWN

Kakauolelo @ o ka Aha @

Honolulu, Oahu Iulai @, 186@

Olelo Hoolaha.

OWAU O KA MEA NONA KA INOA Malalo nei,

            N. KALAKUNIAI

Waipio, Hamakua, Hawaii, Iulai 1, 1863

Olelo Kahea!

O NA MEA A PAU E MAKEMAKE @

Ma Haleaha a me Nahiku.

@e hele @ M. KUAEA, e @ la ma Ha@

            P. NA@NE. K@

OLELO HOOLAHA.

O KA’U WAHINE MARE O MAIKAALOA, ua haailele ma@ a me ke kakamahine a mana, @

            FRANK SYLVA. (Ma@la)

Wailuau, Maui, Iune 19, 1863.

MAKEMAKEIA!

I ka poe mea Kaa Bipi a pau.

KE MAKEMAKEIA NEI E hoounaiaa mai i keia Keena e na poe a pau e makemake ana e kano i 3.000 po@, eina kapuai me ka hapa ka hoa, a he he la imaha ka la@, mai Kalua mai, @ aka o Kawaihaa; a hiki aku i ka Halewai, ua Hoo@ nei, ma na Palapaia i S@, i ka nei o ka uku e hiki ai ia @ puha e makemake aua  @ hana @ mea, @ ke halihali ana mai i ua ma@ pohaka ia a hiki i kahi i @.E hoouana mai @a poe makemake a pau i ka @ palapala e hai mai ana i ka aka a @ i makemake ai no ka @ ana i ua pohaiu i oleloia ma kahi i @ maluna mamoa aio o ia Po@, la 21 o Iulai. A he makemakeia no hoi e ka ia mai ka eke @p ka ha@ ana i na mau @ a nei, mai ka a@ haneri a pu @

            S. SPENCER (Kipine.)

Kakaaolelo mea e ko K@ Kahuaina.

Keena Kalaiaina, H@, Iulai 10, 1863.

AWA O HONOLULU.

No ka Moku ku mai.

@

HANAU.

@

MARE.

@

MAKE.

Mar. 6, ma @ Oahu, @

Apr. 22, ma L@ Wa@, Oahu, make o Kaukaiu w.

Iune 17, ma Kaiaka, Molokai, make o Keaniani k.

Iulai 5, ma Ka@ula, Kailua, make o Kahawaii k.

Iune 23, ma Kapalehu, K@, Maui, make o H@ w.

Iune 16, ma ia wahine, make o Kaawa k.

Iune 20, ma Hakipau, K@, make o Namaka H. K. @

Iune 21, ma K@oka, Lahaina, make o Lahapa Keola w.

Iune 2, ma Hoa@, H@, make o Kehunuku w.

Iune 11, ma Hamaka@, Maui make o K@ke k.

T. Kaiewe – Ua make o J Kaiewe, he @ Ke noho @ makoa a me k@oa mau kini.

Mei 29, ma H@wahine Kai, Puna, Hawaii, make o Pekepeke w.

Mei 29, ma ia wahine, make o K@ w.

Aper. 4, ma Kapapoke, Wailuku, Maui make o Kama k.

Mei 5, ma ia wahine, make o Kanaauao k.

Mei 16, ma ia wahine, make o Kamakaekeahi k.

Mei 18, ma ia wahine, make o Kalapa k.

Mei 23, ma ia wahine, make o Kapau k.

Iune 19, ma ia wahine, make o Kiha w.

Iune 20, ma ia wahine, make o Kanui w.

Iune 20, ma ia wahine, make o Naalu w.

Mei 23, ma Pu@, Punaluu, make o Kai@ k.

Iune 21, ma Ka@

Olelo Hoolaha.

E KUAI KUDAI AIA’NA NA HOLOholona @

Ma Pauoa.

ke hiki aku i ka ia 11 o Iulai @@ ka Poaono i ka hora 12 o ke awakea.  He mau @@@@@@@@@@@@@@@ Ke ano me ke hao malalo nei:

            1 Lio kane @@@@@@@@@@@

            1 "                    keokeo @@@@@@@@@@@ A F akau

            1 "                    keo hulupala, @@@@@@ pua@@@@@@

            1 "                    pua@@@@elua hau ano e

            1 "                    keokeo @@@@@@ a @@@@@ o ka hao

            1 Pipi kane hulu @@@@@@@@@@

            1 Pili wahine   eleele me ke keiki, hao ano e

            1 "                    eleele eha hao ano e elua pepeiao i maku

E kii mai oi pokole na @@ no ka mea, he 1@ la e noho ai i ka Pa Aupuni i nei @@@@@@@@@@@@@ he @@

            NAPUNAK@ (Luna Pa Aupuni)

Pauoa, Iulai 10 186@

Olelo  Hoolaha.

E KUAI KUDAL@’NA NA LIO

a me @

Ma Kaelepulu,

ke hiki aku i ka la @@ o Iulai @@@@ ka Poakahi e @@@ mai ana Ke ano me ka hao malalo nei:

            1 Lio kane ahinahina @@ manamana ano e

            3 Lio wahine ulaula @@@@@@

            2 P@@@ aole @@@@@ i ka hao

E hele mai oukou ia la me @@ makaukau A he mau holoholona hoolaha kekahi

            2 Lio wahine eleele, hao ano e

            1 "                    ulaula, ha@@@@@

            1 "                    ulaula hao hapala

            1 "                    puakea, hao hapala

            1 Piula kane keokeo hao ano e

P. kii koke mai o hala na ma he @@ alaila kudalaia

            JOHN PALE, Luna Pa Aupuni

Ka@@@@ Kailua, Iaui 9, 18@@

Olelo Hoolaha.

E KUI KUDULAIA’NA NA LIO A me ka H@@@@@@ Pa Aupuni Ma Waiawa, Ewa, Oahu. ke hiki aku i kala 11 o @@@@ ka Paono, i ka hora 10 o kakahiaka.  Ke ano me ka @@ malalo nei:

1 Lio kane ulaula hao AJ akau.

1 Lio wahine k@@@ hao W @@@@@

@@@

1 Lio wahine ulaula, hao 11 akau ul@ hewa ano e

1 Lio wahine @@ulaula me ke keiki @@@ makamaka ano e

1 Hoki ha@@@@@@@@@@@@@ ano e

O na ha@@@@@@@@@@@@@@@

            Na J. KAHAUOLONO, Luna Pa Aupuni

Waiawa, Ewa, @@@@@@@@@@@@@

OLELO HOOLAHA.

E IKE OUKOU, O KEIA ANO KEIA ano a pau, owau o ka mea @@@@@@@@@@@@@ aku nei wa@ i na mea @@@@@@ a pau @@@@@@@@ Kekake, Hipa, Kao, Puaa, Moa, mai @@@@@@@@@@@@

Ma Ninole, Kau, Hawaii.

a me na aina o ko ʻ u poe i @@@ mai ia ʻ u e waiho pu ia ma ia wahi @@ i ahi no.  E malama pono i na @@@@@@@@@@ a mau kuleana.  Ina e loaa ia ʻ u a @@@@@ mau @@@@@@@@@@@@ e like me na olelo ma@@@@@ alaila, e hookoia @@@@ me ke Kanawai.  Owau no

            D. @@@@@@

Ninoe, Kau, Hawaii Iulai 1, 18@@

Olelo Hoolaha.

E IKE AU ANEI NA MEA A PAU. OWAU o ka mea nana ka inoa malalo nei.  Ke papa @@ @@ au @@@@ a pau loa.  e ka poe mua waiwai.  H@@@ Pake, @@@ mai @@@ mai oukou i @@@ wahine mare, ia @@@@@ o kekahi inoa @@@ o P@@@@ kekahi, a o @@@@@@ kekahi, a Helena k @@@@ inoa @@@@@@@@@ no ka mea, ua haalele mai @@ i ko maua wahi moe me ke kuleana ole, a ua hele aku oia ma @@@e noho ai.  Nolaila kuu papa mua aku ia oukou a e ka poe @@ waiwai @ kona wahi noho mua o Wa@anuenue, a mahope @@@@ aku ma Wahiawa, maluna iho no @@@ ko @@@@@@ Me ke aloha no

            PARATIKO KAAEA

Wa@anuenue, P@@@@@@ Hilo, Iune 27, 18@@           @@ @@@

Olelo Hoolaha.

Na ka Luna Hooponopono Waiwai.

NO KA MEA, UA KOHOIA KA MEA @ malalo, e J. Wihgt, Lunakanawai Kaapuni ia Apuna 3, Luna Hooponopono i ka Waiwai o HUAKENI @ Nolaila, o na mea a puu, a i aie aku paha i @ H@. a e @ no au ma kuu Keena Oihana Kiaaina ma Lahaina, Maui, mai keia ia aku.

            P. NAHAOLELUA.

Lahaina, Maui, Iune 25, 1863.

KA MOKUAHI

‘KILAUEA,’

E HOLO ANA O “KILAUEA” MAI @

Poakahi, Iulai 20.

Ma ku hupalua o ku hora Ehu o ke ahiahi.

LAHAINA.

KALEPOLEPO.

ULI PALAKUA,

KAILUA.

KAWAIHAE,

HONOIPU,

A ME HILO.

MA KEIA HOPE AKU E HELO ANA I KA

@

JANION GREEN @

@

KA MOKUAHI

K@

“ANNIE LAURIE,”

E HAALELE ANA LA HONOLULU

NO

Hanalei. Koloa a me Nawiliwili.

@

OLELO HOOLAHA.

O NA MEA A PAU. INA UA @

Olelo Hoolaha.

NO KA MEA UA NOHA MAI KA MEA @

F. W. Hutchison

Olelo Hoolaha.

NO KA MEA UA NOHA MAI KA MEA @

F. W. Hutchison

@

Olelo Hoolaha.

No KA MEA, UA NOHA MAI AU E @

            J. WIGHT @

@

Olelo Hoolaha.

NO KA MEA UA NOHA MAI KA MEA @

F. W. Hutchison

Lunaianawai Kaap@

Lahaina, Maui, Iune 22, 1863.

Olelo Hoolaha.

NO KA MEA UA NOHA MAI KA MEA @

F. W. Hutchison

Lunaianawai Kaap@

Lahaina, Maui, Iune 22, 1863.

He Loio, a he Kokua!

o

A. M. Kahalewai.

UA MAKAUKAU KA MEA NONA KA

@ HARRIS @

OLELO HOOLAHA.

NO KA MEA. UA NOHA MAI KA MEA @ G. M. Robertson @ KAILIKOLE @

            G. W. BROWN

Kai@

@

Olelo Hoolaha.

E IKE OUKOU E NA KANAKA A @

MAKAIWA,

@

OLELO HOOLAHA.

KE PAPAIA’KU NEI NA MEA A PAU, @ ka aina i kpala o MAIUI, e p@u la ma ka aoao @ Lihue, Oahu, aole no hoi e ku waie i na mea ulu a me na mea no e pili ana i ka @ ke ole e ae mua ia’ku e a’u. a o ko’u hope paha. A o oa holoholona e hele wale ana, a me na kanaka e kii wale ana i na mea uiu oluna o ka aina, e hooukaia @ lakou e like me ke Kanawai e piil ana ia mea. O na holoholo@ nae a pau i @ e hele wale ana maluna o ka aina i @ maluna, e hooukuia no i Hookahi Daia me Hapawala, ke hopuia mahope aku o ka baha ana o keia Otelo Hooiaha. A ke heike ia aku nei i ka poe mea kuleaua i pau i kuieana ia aina, e hoike koke mai i ko lakou mau ha@ kuni, a me ka nui no hoi o ko lakou mau holoholona ia’u, i hop@ ole ai au @ ke ko@ohewa. E lilo keia i kanawai pa @ no k@ aina i eloioia maluna, i ka wa e hoolahaia’i keia Otelo Hoolaha ma ka “Nupepa Keokoa.:

            J. R. H. KAMAUNA.

Waikele, Oahu,  Iune 26, 1863.