Ka Nupepa Kuokoa, Volume II, Number 29, 18 July 1863 — HE KAAO NO KE KEIKI ALII OPIO CAMALAZAMANA, A ME KE LII WAHINE OPIO BADOURA. [ARTICLE]

HE KAAO NO KE KEIKI ALII OPIO CAMALAZAMANA, A ME KE LII WAHINE OPIO BADOURA.

i 1 uniihnn n-10.'.0 nuu <» he .4 mNan yic/h/s, hooīnakaia m<u Ka j>a h>'-ikant hamn m> kanahiku, i a P au ' konia 'o ka pj elua hanen me kanaha kuma/nanen. lIKU* « X KA HOEA AXA MAI OKA MALAo kekahi la ae. kauoha aku la : 0 Bado'ira ika 3>loi Amanasa e hele ! mai, a hoike aku i ka oiaio o kona mo- , olelo, oia ka wahine a Camalazamana ; a hai ;aku la i ko laua moolelo ame ke kumu o ko I laua kaawale ana, a i ka lohe ana o ka Mei ! Amanasa i ko laua kaao, nolaila, ua kupa- ! naha maoli ia mea i kona manao. ■ Ia wa. kauoha ae la oia e palapalaia iluni ; o ka hua gula, alaila, nana mai la oia ia Ca- : inalazamana, a olelo mai, " E ke keiki a ka ; Moi, aole anei oe e kuikahi nie a'u, ma ka i mare ana i kuu kaikamahine, ia Haiakalanifasa ?" Pane aku keia, E kuka mua paha wau me ka Leile Bodoura ; no ka mea, aohe hopena o ko'u aie ia ia i ke aloha." Mahope īho o ko laua kamailio ana, pane ; mai ka wahine, " Ua maikai ia mea ; e maī re oe ia ia, a ī kauwa wau nona ; no ka mea, ua aie au ia ia i ke aloha, a eia kaua i ko iaia wahi kahi i noho ai, a ua hoolakoia mai j kaua e kona makuakane ika waiwai." No • ka ike ana iho la o Camalazamana, aohe he j kue o ka wahine ia mea, nolaila, hai aku la ioia i ka Moi Ainanasa, i na mea a laua i ] olelo ai me kana wahine. ) No ka lohe ana aku no hoi o ka Moi i | keia, piha loa iho la no hoi ia i ka olioli. | Hoonaniia iho la ke kulanakauhale no ko | laua nei mare ana, a noho iho la keia me na | wahine ana ; pela ko ianei noho ana me ka | oluolu loa, a poina maoli oia i kona makuaj kane. ame ka hanohano ana i noho ai malaI lo ona.

! "K.\ MOOLELO O XA K FIKI A ('AM 4LAZA)IA\A,() A.MIC;I\I)A MK ASADA." j Mahope iho o keia mea, uahoopomaikai mai I ke Akua ia Camaiazamana i mau keiki kane, i mai na wahine inai; ua like laua me na ma- i j hina hulaii a eiua. O ka mua. oia ke keiki <a ke Kuini Badourn, a o kona inoa, o Amijgiada.; a o ka hope ke keiki a ke Kuini Ha- . iakalanifasa, a o kona inoa, o Asada ; a o j Asada ka oi o ka ui mamua o Amigiada ; ua |aoia laua a makauknu i na mea a pau ; a o | ka ui maoli no hoi kekahi, nolaila, ua kuko : | ia laua e na wahine. | He umikuniainahiku o laua mau uiakahi-« | ki i keia wa, me hookaawaie oleia,; |a no keia mea, ua huwa na kaoaka ; a i ko | laoa wa i kanaka makua ai, ua hoolawaia mai laua i ka naauao; o ka makuakane, ina oia e hele, hoonoho i kekahi o laua i Luna» kanawai, a pela laua e haoa ai, hookahi ia i | kekahi, a hookahi la hoi i kekahi. | l keia wa, elua mau Lede iloko o ka Hale ! afii o ka Moi, ua makemake i ua mao keiki nei; o oa mau wahine nei, ua haoa e iike me ko laua makenmke, ka honi ia laua nei; a i ka ike aua o na makuahine i ua j mau keīki nei, manao iho la laua, he aioha |

ir.aktia n i ko keia inai: uai.::\v : ska. t:a p:nia loa ui mau wah : i ko a *.:a loiiii ko iaua k *!; ana. aoio nao i loaa ki •wa ku*w:i> o ko :u ko laua iv.ako:nako ; :;olaiia. haalolo laua i ka -ai a;no ka i.:.unoc. Mal;«po iho, hok ka Moi i ka hu ! i h/:o--hoiona. a kauoiia iho i na koiki. e noi:o raa kona hakahaka. i inKik.ihi h i kok.iin. a i hookahi !a i kokaiii. Ika ia mua, tio!io o Amigiath ko koik'. a ko Kuini H uloun ; a kikau mai ia ka moa o a!oha aua ia ī.i. o koi mni ana e hoike aku koia i kona manao. ino !ka o'elo mai, ua ii!o kona manao a jxui loa ia ianoi ; a hai mai la i kona manao a }v.u loa. Ika a ana oka paiapakia ua kaika:maiiino nei. kena mai ia oia i kana kauua e lawe mai i ua paiapala noi. A hele mai la ke kauwa mo kona ike oie i ka pilikia e kali nei nona ; a i koua hiki ana mai imua o ke Aiii opio Amiu'imia. h«>ni iho ia oia i ka i«po, a haawi mai la i ka iiainaka me ka pilapaia. la wa, iawe mai la keia, a woho ae !a i ua paiafv»ia noi : a i kona ike ana i ke ano o ka paiapala, akaka i!io ia ia ianei, e iiana iapuwaio mai ana ka wahine. aino kona kue 1 ko ianei makuakane, ka Moi Camalazamam. A noiaila, piha loa iho la oia i ka huhu no keia mea, a nuku iho la i ka wahine. no ka iapuwale o ko lakoa ano ; unuhi ao la keia i ka pahi. a oielo aku, *• E pilikia ana oe, e ke kauwa hana ino !" Xuku ak'.i la keia i ke k>uiwa. a malioj-»e, okiia'e la ke poo. la wa, opiopi iho la keia i ua |valapala nei, a hookomo iioko o ka pakeke, a hele aku la keia e hai i ka makuahine i kana mea i hana ai ; a me ka nuku pu aku no hoi ia ia, " O oukou a pau loa he lapuwale, .na kekahi nno, ioi 'aku mamua o kekahi. Ma o Alahe, ina aole kuu maka'u i ka uhaki ana i ka rula o ka . poe maikai, ina ua hele au e oki i kona poo, ,e iike me kuu oki ana i ke poo o ke kauwa." jl ka wa i lohe ai ua wahine nei i ka ianei i mea i hana ai, nuku iho la oia. a imi iho la je hana ino ia ianei. I ke kakahiaka ana ne, hele ke Alii opio o Asada, e noho iluna o ka noho alii, a oia ka Lunakanawai o kanaka ia la, noho keia ilaila, a kokoke i ka \va o ka pule ahiahi, , palapaln inai la ka wahine e makemnke ana I ia ianei, hoouna mai la ma ka lima o kekahi luahiue. Ahelemaila ua luahine nei me ika manao, he mea 1:1 no iala e oluolu ai ; a ; haa\vi mai ia oia ia Asada, a kakaii nmi no , ka ianei pane aku. ! Ika pau ana o kana heluhelu ana, a hoo'komo iho Ia oia i ka paiapala iloko o kona ,'pakeke; ia wa, piha loa iho la oia i ka huhu i ua luahine nei, a okiia aku la ke poo ; a hele aku la i kahi o ka makuahme; a nuku ;aku la i ka lapuwale o na wahine, a mailaila aku a ke kaikuaana, a hai aku ia oia i ka pepehi ana ona ika iuahine. A pane mai kela, 44 Ma o Alahe ! e kuu kaikaina, ia'u e noho ana iluna o ka noho aiii i nehinei, ua loaa ia'u ka moa i loaa ia oe i keia la." la laua e noho ana i ua po nei, a olelo iho e huna ia mea, o iohe auanei ko laua makuakane, pepehiia ua mau wahine la. | la kakahiaka ana ae, hoi mai ka Moi me na koa ; a i kona komo ana aku ik>ko o ka Kalealii, lona aku ia ia ua mau wahine nei e inoe ana, ua heiea nawaiiwali; no ka mea, ua imi iaua i mea no na Aiii opio e make ai. no ko laua hiinhila ioa imua o laua nei ; a o kekuhi, o ikeia auanei ka laua mea i hana ai ma ka hoopunipuni. I ka ike ana o ka Aloi ia laua nei, a ninau aku la oia ; ku ae la iaua iluna, a honi rnai la i ko ianei mau lima, a hoololi ae ia i ka aoao oiaio o ka mea i hanaia, a pane mai, 44 E ike oe e ka Moi, o au mau keiki, ua aioha ole ia oe, ma ko iaua hand inoana mai ia maua, a ua hoohilahiiaia oe." I ka iohe ana o Camaiazamana i keia mea, iilo ae ia ka malamalama imua ona i pouii ; no ka piha ioa i ka huhu, a mahope, olelo mai oia e hai aku iaua nei; a oleio aku ia iaua e iike me ka iaua mea i haku waie ai, a kumakena ae la. i ka ike ana aku o ka Moi ia laua e uwe ana, ame ka iohe ana i ka iaua oleio, nolaila t manao iho la oia he oiaio* a ku ae b iiuna me ka maoao e hele mai e pepehi i na keiki, aka, haiawai e mai ia oia me ka makuahonowai, me ka Moi Amanasa. i hele inai keia e aloha mai, i kona lohe ana ua hoi mai keia ; a ioaa mai ai keia e heie aku ana me ka pahi i ka lima, a e kahe ana ke koko o ka iho, no ka piha ioa ika huhu. Noiaiia, ninau mai kela, a olelo aku ai keia i ka mea ana i manao ai ua hanaia e na keiki, e Amigiada me A»da j alaiia, oielo aku, " E hele ana aa e pepehi ia laua."

A "O <;l :;u!u: s.o: o k;i r. '»•> 1. 1, tv\no PK\i l.i «'■ .1, " M «•*•••. 0.. sn tau o hana aku ai. o ku« k. % . :iīym\\ m.u ko Akua ia no! .• i *« «kr p.v« k«;:kt :i;i :;a e li.iīia : m-".». u «.\ht.a ;u ko '.īkou makuakane ; :\ka. '• k ■ k;i«!, por.oi ka o'o'io o k;« iwl'.ipai.i, • O k i nu a e !v\!i;i oie nku an:i i k.i hopH-n.A, noi; • • p: ! !rn! ka po:nnskui i onn'in :' a noiui.i, -• k.iu nv.iu kt iki kvt.\. Aoho !u» jvitio n.v k •.: ii:!in pono: e 'nua. t>o kn n:c.i, i !!:i • ■ o h:ma }v»!a. o īnu ana oo i ko iaua ci;.\. t ir.nho}v iho niilii oo 110 kou pojvhi nt' i :v iaua, a ho inihi aku ia i ka \va hiki v>i- k - kai.ii.i. Aka, o hoouna aku ia hua mo k'kahi kauwa, a n.a.-ia iaua e [v»|-w hi aku i!« i! s>' 0 ka waoakiia, mo kou iko o!o ak.i." I ka lohe ana o Catnaia7aniana i k>'u. nnn io iho la nia ho pono ; hoi aku la laua t:«': i noho alii. knuoha aku !a o (.'ainalariu::i:: i : ko kauwa o holo niai ; i kona hiki :\na t:ir.. oioio aku k»ūa, " K kii oo ia'u nmu koik:, m amo Asada, a nikii i k«> l.uia n.iau ( lima ina ko kua, a hookomo ia ls\ua iii'ko «> na pahu. alaii.i. kau iluna o ka Miuia : a'. ula. kau oe iluna o ka lio, a lawo ia la'aa a waonakonu o ka waoakun, pep»»hi o«? ia hun. ' maho{x? iho, ukulii oe i elua omolo mo ko laua koko, a lawe mai na'u." Ku ao !a koia a holo nku la, a hahiw.u nku la oia mo ua mau koiki noi, o holo laua la e ike i ka inakuakano, no ka !•> ;«■ noa ua hoi mai. Iko innei halawai ana'ku, la \va, hopu aku la oia, mo ka o!olo uku. ! " E a'u mau keiki, e ike olua he kauwa wau ! mnialo o ke kauoha, a ua kauohaia mai tn■! au o ko olua makuakane ; e ae mai no ai,- i 'oluai kana kauoha ?" Pane aku laua m-i. " " Ao." Nikiiia iho la na lima o latia t«« i i Ike kua, a hooia iho la iloko o ka pahu, a kau aku la iluna o ka miula, a lawoia aku | mai ke kulanakauhale aku. Lawe nku !a | un kanaka nei ia laua nei, a aui ka la, ku | iho la i kahi mehameha loa, a kuuia iho ! a ! na pahu, a weheia ae la laun nei. ! iko iala nana ana mai ia laua noi, a u\v< | iho h oia no ko Inua nei kanaka niaikai. a \ inahope iho, unuhi ae la keia i ka pahi nna, : a olelo mai, 44 Ma o Alahe, e o'u mau h.iku, i he mea eha maoli no'u ka hana inn ana'ku • ia olua ; aka, ua kalaia au no koia nea. no ; ka mea, Hc kauwa wau mahlo o ko kauoha, |a na ko o!ua makuakano, ka Moi Cama!aza- , j inana wau 1 kauoha mai e oki i ko o!ua mau j poo." i'ane aku inua nei, M E hana o«> e ilike me ke kauoha a ke Alii, no ka m> i. r

hooloho aku ana tnaua i ka mra a ko Aku i i manno ai c hooili mai maluna o man-i ; ua kalaia kou hewa o kn hookaho ar«a i ko maua koko." } Alaila, apo aku la kekahi i kekahi, n a)o--i ha aku i ko laua aloha hope loa ; a!ai!n, n! t |n i akn la 0 Asada i kn kauwn, " Ma 0 \ ;ke noi aku nei nu ia o<*, mai hoohainu mui ;00 ia'u i kc? kiaha o ka ehaeha o kuti kni- ; kuaana ; e pepehi oe ia'u mamua ona, i ik»? | ole aku ai au i kona eha." j A pela no hoi ka Amigiada oleln ana aku, ie like me ka ke kaikaina, a hakukole aksi i | mea nona e pepehi mua ia mai ai, rri" ka olelo aku, He opipio kuu kaikaina numn o'u ; nolaihi, mai hoike mai ia'u 1 konn eha." j A uwe pu iho la laua nei rne ka ikaika loa, īa uwe pu mai la ke kanaka ; a pau ia, apo : hou iho la no laua nei, a 01010 ae, " fle oinio, o kela mau wahine wale no ke ku:nu o keia ; he oiaio, no ke Akua kakou, a i om I la no kakou e hoi aku ai." | Aiaila. olelo aku o Amigiada ike kauwi, | " ke noi aku nei au ia o<?, ma ke Akua hookahi no, e pepehi mai oe ia'u mamua o kuu kaikuaana ; malia o pio ke ahi o kuu puuj wai, aiaila» aole e a hou." Pane rnai o Af.ida, " Owau no ka mua ke make." Nolaila, olelo mai o Amigiada, u Eia ka p<jno, e a--; mai oe ia'u, a e apo aku au ia oe, malia o ,n >. ku na poo o kaua i ka hauna hookahi " [a laua i apo aku ai kekahi. i kekahi, kii aku la ke kawa ia iaua i ke kaula, ni ' kn uwe no nae oua kanaka nei. Alaiii, un i\<l ae la keia ika pahi ana, a olelo ae, Mi o ; Alahe, e o'u mau Haku, he raea kaumah:.i : maoli no'u ka peprhi aku ia oloa. Aoh » « olua manao? A malie hoi he kauoha, a na'u ! e hooko." Pane mai la 0 Amigiada t " Aohe orniu i ; manao, a 0 ke kauoha, ke kauohaaku neiau ia oe, e hoomoe iho oe i kuu kaikaina m.ilalo, a owau iho maiuna, a i haule mua iho ai ka pahi enaluna o*u, a i ko maua wa e make ; ai. M A i boi aku oe ika Moi, a i ninau mai kela ia oe, 44 Heaha kau i lohe mai a lvtu : mai, mamua o ko laua make ana ? " ; aku oe t "He oiaio, ua hoouna mai au n>au r' keiki iko laua aloha, aoieiomai nei ia'u, J 1" Aoie ka oe a ike i ko laua pono, ame ko laua hewa. aua make laua ia oe, me ke ak i- f' ka ole 0 ka hewa," » (JoU i pau )