Ka Nupepa Kuokoa, Volume II, Number 34, 22 August 1863 — HE KAAO NO KE KEIKI ALII OPIO CAMALAZAMANA, A ME KE LII WAHINE OPIO BADOURA. [ARTICLE]

HE KAAO NO KE KEIKI ALII OPIO CAMALAZAMANA, A ME KE LII WAHINE OPIO BADOURA.

/ nnu'iii-7 n-h<K» mm o ka V ,\c po ho'ikehi iia.'ien mr kanaiukn. a fau i /.< koe.-ia o t.a p>> tinii han/.n me kanaho " K V MOOK 100 \ A KP-IKI A C A M AI.AZA>I \NA. O AMI'.IA!) V ?1F AS\I)A." K K KAAO O N I A .11 KAME N O A A. ; HKLi: 13 Cfc: LAILA. AOAO MAI LA OIA IA lAnei i ko nno n kn heie ana n ka wa- ; ' hine, " Hele aku, o ka pooiiiwi henia : "57 mamua, ao ka poohiwi aknu mahope. a hoouee ne i ou mau papakole, iluna i!aio, o ke ano in o ka hele nna n ka wahine." A hele aku la keia mamua e like me ka :iala kuhikuhi ; n i ka ike nna mai o na luahine nei, ua lona ia ianei ka hele a ka wahi- ; ne, nolaila, olelo mai oia, •• E kali oe a keia po aku hele mai au, a iawe ia oe iloko o ka hale aiii ; a ina oe e ikeaku i na kaukaualii, , mni maka'u oe, aka. komonku no oe me ko pane ole aku i ī lakou." | A uolaila, i kekahi Ia mni, hele mai ana :ua lnahine nei a lawe ia ianei iloko o ka hale olii ; ia wa, komo aku la laun nei a hi- ! ki i ka puka e nana aku ai i ka puka i waho, I olelo mai ua luahine nei, " E Niame, mai jmaku'u oe, o heie a komo iioko o ka hale • alii, alaila, huli ae oe ma ka hema, a helu ; aku a eluii.» , « » u». u«a īnalaila e Uomo ai ; aia malaila ka rumi i ; hoomakauknuia nou, a mai maka'u oe. ina ;e pane mni keknhi mea ia oe, nka, mai noho : nae oe a pane iki aku."

| Kole akii la laua nei n hiki i nn ipulea, n lolelo tnai Ua mea ia ia ke Uiai o in nuui }mikn, " Owai keia kaikaniahine ?" Pnne aku ua ]ual)ine nei, " K niaknnuke nna ke aiii 'wahine u kakou e kuni ia ia." i A pain' fmu mai !a ua kanaka nei, " Aole niea koino niai ke ae ole ke ali), nolaila, e | hoi olua. no ka mea, ua kauohaia mai au e : liana pela ?" Pane mai ua luahine nei, " E •ka Punku kaulana, aia i hea kou noonoo; | no ka mea, ua o!a ka mai o ka wahine a ke lalii.a ua makemake oia e knai i keia kaiI kamahine ; nolaiia, mai keakea oe, o haiia jaku aunnei kela i ka .Moi. a huhu mai auanei kela īa oe, pepehiia mni oe." Alaila, loleio mai ua kanaka noi e komo aku. ! Alaila, komo aku la o Nuimo, a manao ae t la e komo ma ka aoao hema, aka, e lalau iho | nna keia. hala ma ka aor>o akau. a manao iho 'la keia e helu a elima puka, alaila komo aku i ke ono. aka. e helu aku nna keia a eono. a ® komo keia i ka hiku o ka puka ; a i kona ' komo nna nku i ua rumi nei, ike akn \a oin i he rumi mnikai loa keia, ua hoonaniia i na | mea maikai a pau loa ; a noho iho la keia iilunn o kokahi noho ko-ki, me ka ike ole i «a ■ mea a ke Akua i manao ai e hana mai ai ia ia. a ia w e noho nna, ai:' hoi, komo mat ia Ve kaikamahine a ka Alni. la manawa, ike mai ana ke kaikamahine ka Moi, manao iho la no hoi oia, he kaikamahiue kauwa keia.nolaib. hele mai la oia a olelo mai. 4% Owni oe e na kauwa, a i henha kou mea i ko.no nmi ai iloko nei V i Aka, aohe nae o iaoei pane aku. Nolaiia, iolelo hou mai kela. *• Ina o oe kekahi haia» Iwahioe a kuu kaikunane, a ua huhu oia ia |oe, alaila, na'u ia e hoomalielie aku, i lawe ; hou aku ia oe." \ Aka, aohe no nae o lanei pane aku ; alai|]a,*olelo aku la oia i ke kahu ona. - E kiai 1 0 ku oe i ka puka, a mai hookomo.mai i kei kahi mea iloko nei." f Alniia. hookokoke mai la oia i o ianei. a lolelo nuii. " E ke k;iikamahine, e hai inai oe | j a * u i kou inoa, ame ke kumu o kou komo jana mai iloko nei; »o k» mea. aole au i ike i ia oe mamua." Aole no nae keia i pane IWI !«ku ; nolaila. kooio ibo la ka ioaina iloko o lkc kaikuahine o ka Moi. a haha mai la i ko iiaoei umaum» ; a i kona ikeana ihola.aohe 'he like me ko ka wahine. nolaila, hooieala liho la oia e wehe i ko ianei lole, i mea nona !e ike ai ia ianei. [a manawa, hopohopo iho la o Niame ame ka maka'u. nolaila, pane aku ke.a, »E kuu bnku. he kauwa wau, a e kw» mai oe la'u ; ke noi aku nei «u ia oe, e malama maim-u." A pane mai kela, " Aohe pilikiae loaa n oe.

2i oc. a owai kou niiin i hookon.o m:'.i iluko A ou ; !o hou nkt) " 0 ko'u inea, o k® a• iwahme, o N'i.un»?. k? keiki a Rib!i o Cn!a, a ui iawe mai au i ko'u o'a iioko o nahi piiikia, no kuu kalknnuhine kauw.<. no Noama, ka rr.-r-i a Hoj tja i hoowaleuale ai. a hw?ia mai ia nei." A | -\ne niai in ke!a, " Aohe oe e ioia i ka pilikia." Aiaiia. o'.elo aku <>;a i ke kauwa ana h'?!»" 1 i ka ru!ni o Noatna, a e he!e mai oia. .Ma koia wahi. ua hele aku ua luahinenei :a Nomna. (o kn luahiu»"' keia nana i law.' ak'.i o Niame.) a olelo aku, " Ua hiki mai nri ko iiaku ?" " Ao!c," wani a Noama. Pane hou aku !a ua luahine nei, " .Maiie paiia ua laiau, a komo .hewa aku h? rumi e." Ia iaua e oieio ana pe!a, aia hoi, komo m«i ana ke kaikamahine kuuwa a ke kaikuahine 0 ka Moi i kena mai ai, a mai ia Nian.e, •' 1 kauoha mai nei ke kaikuahine o ka .Moi ia oe." 0 ko ianei ku ae la no iioi ia a hele aku ia i ka rumi o ke kaikuaiiine o ka Moi ; a 1 kona hiki ana aku. o'elo mai keia, " O kou haku e noho nei me a'u. a me ho mea aia. ua ialau kona heie ana mai nei ; aka. aeiie a oiua mea'e maka'u ai, iiui peia ka manao o ke Akua." 1 ka iohe nna o Noama i keia oielo mai ka waha mai o ka Moi, uoiaiia, uh piha koke oia i ka oiioii; ia wa, heie aku ia o Noama e apo aku i ke kane, a heie mai la no hoi o Xiame, a apo aku kekahi i kekaiīi, a no kn : nui ioa o ku iaua aioiia. ua iiina iike iaua iiaio ; no ka mea, akahi no i.-.ua a ike. I ko iaua pohaia ana ae, o!eio mai ke kaikuahine o ka Moi. " li noho iho oiua, a e noonoo kaleou ī mea no kakou e pnkele ai, niaiioko inai o keia piiikia o k-.«leou i h.iula īlio nei ma Keia mea." Aiaiia, o'eio aku ia oia e iaweia mai ka inea ai. ame ka mea inu, a i ka hiki ana inai, noho iho la iakou nei e ai, inu, a pau ae la ka manao kaumaiia ana. Aiaiia, oieio ae ia o Niame, " Ina paha wau e ike ana i ka hopena o keia piiikia." A oleio mai ke kaikua'nine o ka Moi, " He aioiia 110 oe i ko kaikamahine kauwa ia Noania ?" Pane aku keia, " No ke aioha ia ia, 1 komo ai au i keia wahi. a ioaa ka pilikia i ko'u oia." la manawa, ninau nku ia ua kaikuahine nei o ka Moi ia Noama, " He aloha no oe i ko haku ?" A pane mai kela, " E kuu haku waiiine. no ko'u aloha hoi i:i ia, i ano e ai ko'u kino." A oieio hou mai !a ke kaikuahine o ka Moi, " Ua 'aioha iike oiua, a o ka mea nana oiua e iiookaawaie, e pau kona ola : « hoomohaia ae i na maka o oiua, a o noho me ka oiioii." A komo io iho ia no hoi ka olioii iioko o iaua nei. , Alaila. noi aku !a o Noama i bila, a iawe ia mai ia no hoi ka bi!a. a hookani iho ia keia me ke meie pu ; a pau kana hookani ana, iiaawi mni ia oia i ke kane, a hookani iho la no hoi keia me ke mele no : [)ela ko lakou nei noho ana me ka }u\na lealea, a ko-, nio ana ka Moi. I ko lakou nei ike ana aku i ka Moi, ku iike ae Ia l.kou a honi iho la ī ka lepo imua ona : alaila. nana aku la ua alii nei ia Noama, a olelo aku, " E mahaioia ke Akua no ke ola ana o ko mai." A huii ae !a oia a , nana m«i ia Niame, aiai'a, o'elo aku ia i ke kaikuahine. " Owai keia kaikamahine e noho nei ma ka aoao o Noama ?" Ia wa, pane aku ke kaikuahine, " He kau wa ia no ko haiawuhine, aia ka ono o kana ai. a noho aku keia ma ka aoao." Oielo mai ka Moi, " Ma o Aiahe, ua 'like no ko laua ui; apopo \vau haawi aku i rumi nooa ma ka aoao o ko Noama Alaila, noho »ho 1« ua a!ii nei, ai me lakou nei, a oleio aku la oia ia Noama e o'ioii mai; oii iho la kela a pau, ukuhi hou iho ia no ke alii i ka uwaina a haawi aku, a oleio hou aku no e eli, a oli no, a hookani iho !a no hoi keia i ka bi!a. a o!i jae la. Pela ko lak»u hana lealea ana a hiki wnle i ke aumoe, alaila. olelo aku ke knikuahine o fce alii, " E hooiohe mai oe, e ke alii o ka oiaio." Ninau mai ka Moi, *• A heaha ia ; kaao." Ia mnnawa, pane aku keia, M E ike oe, e ! ke alii o ka oiaio, i ke kulanakauhale o Cu. fa, he kanaka opio i kapaia o Niame, ke kei- 5 kia Kabia ; he kaow*a trahine kana ana i aloha ai, a ua aloha mai oo hoi kek ; oa ha-1 nai iikeia laua, a i ko hioa wa i nui ai, koroo like iho la ke aloha iloko o laua ; aka, ua pilikia laua mahope, no ka hookaawaleia'na. Mahope iho,imi ka poe haku epa i pahele oona, a i kona hele ana ma» ka hale mai, ai-

hue;a oia. a .a ;:.ai koun hale :n «ī; aka. kuūiia u.ai o 1 .:; e kona nana i ainue i kekahi Moi, :.o n?. s|X'.n2 he u\usani; oua kaika u'ahine t:-.'?. ::a iiko kona aieha i ( ko>.a huku, ::.e ke a)(if»a o kona iiaku ia ia ; i;aa.-le keia i koua hale an:e kona ohap.a, a heie mai keia i.OnO o ka piiikia o kona oi.«, e imi ī kana men i ai'ilia ai. L"a kaawaie la mai kona ohana mai.a hiki \*aie, j ko i'iua ua i hai.awai hou ai ; aka, i kona wa i hiki ir.ai ai. ao!:e i liu!:u iho ka noho ann, koi;.o mai aua no ka Moi nana i kuai 1 ua k*a;kair.a!iine :r.ai ka mea mai nana oia i aihue, a kena kok? oe ia no e pepeh.iia hua. iijp kn hoohakaiia ? A pehea la kou mnnao e ke alii o ku oiaio, no keia Moi hana kauiike o'ie ?" Aia.ia, ok*io mai ka Moi, " He oiaio, he mea kupunah.a maoii keia, a iie pono i ua aiii ala ke ka'a aku ia iaiua, e iike me kona inakaukau i ka hoopai ; no ka mea, he hiki ia ia ke hoomanao i ekoiu men imuao iaua : o ka mua. ua hoopnaia iaua e ke aloha like, 0 ka !ua, aia hfua ia i!oko o kona walii ; a o ke ko!u. he mea pono i ka Moi ke nana pono i ka iiewa ona makoninana ; noiaiia, ua iiana aku ia a!;i i ka mea kupono ele i ke niii no ka hana pono oie." Aiaiia, oielo mai la ke kaikuahine. " E koi aku oe ia Noama e oli mai, a e hooiohe aku oe i kana mea e oii mai ai ;" a i ka pau ana o ka iaia oiioli ana, mahaio aku ia ka Moi no ke akamai o Noama i ka hookani ana i ka hi!a ame na meie. la wa, o!e!o hou aku ia no ke kaikuahine, " E kuu kaikunane, o ka inea i hoohoio i ke kanawni mainna iho ona, he pono īa ia ke hooko. a hana e like me kana mea i oielo ai. noiaiia, ua hooiiolo oe i ke kanawai maluna iho ou, ma Kau n»ea ) oieio ai." Aiaiia, oieio mai la oia ia Niame ame Noama, e ku ae iluua, a ku ae la no hoi laua nei iluna ; ahila, olelo hou mai la no ke kaiku:~hineo ka Moi. " E ka Moi, o keia kaikamahine e ku nei. oia o Noama, ka mea 1 aihueia, ka mea a Hejaja ke keiki a Tusupa i aihue ai, a haawiia mai īa oe, ame ka hoopunipuni mai ona īioku o kana paiapaia ia oe. oia hoi ke kuai ana ona ia ianei nona apana jju!a he tausani. A o keia inea eku nei, o Niame, oia kona haku ; a noiaiia, ke noi aku nei au ia oe, e kala aku ia laua, a e liaawi aku oe ia laua kekahi i kekahi ; no ka mea, eia iaua i kou lima, ua ai, a ua mu i kau. Owau ka mea iuv.io no iaua, ake noi aku nei au ia oe e hoopakele i ko iaua o!a mai kou wahi aku nei." Alaila, pane mai ke alii, " Ua hai mai ia 1 oe i ka oiaio, aole no hoi a'u mea e hoohiki ai me ka hooko o!e." , Ia wa, ninau aku oia. " E Nonmn, o kou; haku anei keia ?" Pane niai keia, " Ae, e; ka Moi o iia oiaio." j Olelo hou aku la ka Moi. " Aohe piiikia, e hauie m»]una o olua, no ka mea, ke hoihoi j aku nei au ia olua." Aiaila, ninau mai la \ •ia N iame, " Pehea oe i ike ai. eia keia ianei, ; a owai kou mea nana i kuhikuhi aku i keia ' hale, i komo ai oe maloko o keia pa ?" I Alaila, hai aku ia keia i kona kaao mai ka mua a ka hope : a he mea kupanaha maoii; no hoi ia i ka mnnao oka Moi; nolaila, kauoha aku la oia e iaweia nku ua kahuna Pasiana nei; a i kona hiki ana aku, olelo ae la |ke alii e haawiia mai i makana maikai loa na ianei. A pela no hoi ka mea i hnnaia ! •mai m Noama ame Ninme, noho iho la laua nei me ka Moi, a ka hiku o ka la, koi aku : laua nei e hoi; aae mai ia no hoi ka Moi. ' 0 ko laua nei hoi aku la no hoi ia, nolai- f la. ua hoohui houia o Niame me kona makuakane, ame kona makuahine ; a noho iho la lakou me ka oiuolu foa, a hiki waie i ko iakou wa i kipaia mai ai e ka mea hooki lea- : :lea, ame ka mea hookaawalp hoalauna. 0 KA P\V AXA O KE KAAO O AMI* GIADA A ME ASADA, Ae. —I ka lohe ana o Amigiada ame Asada,i keia kaao, mai a Ba!ama mai, noiaiia, he mea kupanaha maoli ia iko iaua manao; ike ikakahiaka ana ae, hele aku ia laua nei i kaht o ka Moi, a i ko laua hiki ana aku, noho ' iho la lakou e kamailio pu. ia lakou e noho ana, aia hoi, lohe aku la 'lakou i ka walaau o oa kanaka o ke kul&oakauhaie, e kahea aoa e kokua ; ia wa, hiki: ■ mai ana ka Puuku, a olefo mai i ka Moi, " Ua hiki mai nei kekahi Moi me kooa mau koa mamua o ke kuianakauhaie, me na pahi kaua ua unuhiia, aka, aoie oae makou i ike Iko lakoa uoaoao/' . {Aoit i paiu)