Ka Nupepa Kuokoa, Volume II, Number 35, 29 August 1863 — Page 3

Ka Nupepa Kuokoa.

Na Palapala
La Hoihoi Ea o ka Aina.
ALOHA KE KUOKOA. — Ua malama pinepine no kekahi mau Aupuni nui o ka honua, i na ???? e like me keia a kakou o malama nei. ke me ke Aupuni o Amerika Huipuia e ?? ???? ne i ka la 4 o Iulai. Pela no i hoo-??? ino ai ka Ahahui Aloha o ka malu Ulu Lahui keia hana maikai, iloko o na maka-???????? i hala aku nei. A na keia Ahahui no i kauo ae i kekahi ??? Ahahui o ae. oia o Ahahui Anuenue, a ?? Ahahui o Kauapo. ma ke kulanakauhale o Lahaina, ua lana mai ko'u manao e hai ??? i na hana i hanaia e ka Ahahui Aloha o ka malu Ulu o Lele. Mamua ae o ka hiki ana mai o ka la 31 o Iulai. ua nui na la o ka halawai ana, e noonoo no na mea pili i na aahu, na mea ai, a ??? ke ano o ka huakai. A i ka halawai hope loa ana, ua hooholoia, e hololio ka Ahahui Aloha, i ka manawa e kani ai ka bele o Wai-????? ka Luakini, i ke aumoe, no ko makou manao e weheia mai ana ke ana kau ???? o ka honua. e ka lua o na malamalama ??? a ke Akua i hanu iho ai, oia hoi ka Ma-????. me ko makou hoike mua aku i ko makou aloha no ka la 31 o Iulai, ma ke kani ??a o ia bele. Mai ka napoo ana o ka la o ka Poaha, oia ka la 30 o Iulai, aole i hoopio ?? ka pana maikai ana o nu puuwai olioli o na lala pa kahi a pau o ia Hui, a hiki i ka wa io kani mai ai ka bele i ka hona 12 o ke
aumoe.
KE ANO O KA HOLOLIO ANA A ME NA AAHU. Ma ia manawa i kani ai o ka bele, ua hoonaueueia ke aua kau malie o ka honua, e na kapuai o na lio, a me ka leo o na pahu, a me na oho, me he poe lio la e makaukau ana no ke kaua. A hiki mai na mea a pau ma kalii o ka Luna Nui, Mrs. S. Treadway. Ia wa a makou e ku aua maluna o na lio, aia hoi, elua lio e holo mai ana me na kapa ano e, i kahikoia me he ano Generala la imua o na koa, me ko makou manao he muu lala no ku Ahahui Anuenue, i ae la kekahi i kekahi, ua lanakila ka Ahahui Anuenue, Auwe! Nani ka lanakila ! ! i nana hou aku ka hana o makou, o na Luna no ka o makou, alaila, hoihoiia mai ia manao uua pela.
KA NAUE ANA O KA HUAKAI LIO.
Ua hoomaka ka hele ana ma ke kihi Akau o ke kulanakauhale, me ka Hae Aupuni e welo ana mamua, a me ku Hae no hoi o ko makou Ahahui, a mahope iho na pahu, a me ka mea puhi ohe. a o ka huakai no hoi mahope iho. Pela ka hele ana o ka huakai a hiki ma ke alanui e pii anu ma kahi o Mr. Kenui, malaila pii ma ia Akau Hikina, a kupono i ke Alanui Hoapili, hele Hikina hou, oia ka helu 2 o na Alanui, mailaila aku a Kupono i kahi o ka Luna Nui. iho hou i kai. a hiki ma kona Hale, ia wa. haawi Ua Ahahui ekolu huro aua no ka Luna Makai Nui o Maui. oia o Peter M. Treadway Eqs., a ma ia manawa, akahi no a komo mai ku Luna Nui o makou i Ua huakai. A pela ka hele malie ana me ka haunaele ole, a hiki ma kahi o ka Mea Hanohano Gov. P. Nahaolelua, mahlaila haawi hou ka Ahahui ekolu huro ana. mailaila aku a hiki makahi o Miss. J. Young Moemalie, haawi no ka Ahahui ekolu huro ana. A kupono malaila, pii hou iuka, a loaa ke Alanui Hoapili, alaila, huli hou i ka Akau. a hiki ma kahi o F. W. Hutchinson, Esq.. haawi no ka Ahahui ekolu huro ana, mailaila aku a hiki ma kahi o Ua Luna Nui o ka Ahahui Anuenue, oia o Miss Emma Malo, haawi no ka Ahahui ekolu huro ana, a mailaila aku a hiki i kalii o A. Oudinot Pela no ka hana ana ma ke Alanui Papu, pii hou mauka a hiki i ka hehi 3 o na alanui. hele hou aku a kupono i ke Alanui Lahainaluna, pii hou iuka ma ia Alanui a hiki i kahi o Henry Turton & Co., haawi no ka Ahahui ekolu huro ana, e like mo ka mea mau, e haawi ana i ke aloha no ua malihini. a me na kamaaina. Mailaila'ku makou a hiki ma kahi o Mr. Spencer. haawi no ka Ahahui ekolu huro, a pau ia, pii hou a hiki i ke alanui e pii ana i Maunahoomaha, hele hou ma ka Akau, a hiki i kahi o Mr. D. D. Baldwin, hawi no ka Ahahui ekolu huro ana, a pau ia, huli hope hou a hiki ma ke Alanui Lahainaluna, pii na hua o ka Ahahui e haawi i ke aloha no ka wahine a ke Kakauolelo o ka Ahahui, oia o Mrs. Kiaiaina, no ka mea, ua loohiaia oia i ka nawaliwali, a he mea kaumaha in no keia Ahahui, e hoope una i na kulu waimaka ma nu na pola hainaka keokeo, a hoopuka'e la i keia mau huaolelo, "Auwe! Aloha no makou!!" A pau ka ike ana ia lai o ke kaona, huli ka ihu o na lio i kai; ia wa, ua hala aku na eheu o ka po, a ua puka mai ka eheu o ke kakahiaka, o ke ono paha ia o ka hora iu wa, kau aku la ka manao u ka ihu o ku moku Kilauea, no ka mea, aia malaila na keiki (boys) puukani o Honolulu i ke puhi ohe, uu hoolimalimaia e ko makou Ahahui. O ka iho hou no ia o na lio a hiki ma kahi o ke Kanikela Amerika, haawi no ka Ahahui ekolu huro ana. Alaila hoi hou i ka Hale Hookolokolo, ma ka pili kahakai, ia hele ana aku ma ko alo o ka Hale Hookolokolo huli ke alo o na lio i kui, e nana ana i ka moku Kilauea, e kokolo mai ana maloko mai o Lanai ; a no ka lohi loa o ka holo ana mai.
naue hou lio ka Ahahui i ka hoolai lio ma ke kaona. a kaapuni hou i ke kulanakauhale, oia ka lua o ka puni ana. Oiai ka moku Kilauea e naue holo ae ana makai. e naue holo ana no hoi ka Ahahui Aloha mauka. I ko'u nana iho. ua lai no. a uki hou ka Ahahui ma ka Hale Hookolokoo. a malaila kahi i ku iho ai na lio. Ia wa, holo aku ka Luna i kohoia i Komite no na mea e pili ana no na mea kani. a me ka Hope Luna Nui iluna o ka moku Kilauea, a hoi mai la laua me na mea puhi ohe. a i ka hiki ana ma kahi o ka huakai, o ka hoomaka ho la no ia o ia poe ma ka lakou hana. a o ke kai hele aku la no ia o " ka huakai a hiki i kahi e ahaaina ai ka Ahahui Aloha. Noho iki iho la makou, a hoi kela mea keia mea i kona wahi. no ka maliuliu i na mea e pili ana i ka hana ia la no ka ahaaina ana. O ke kumu o ko makou hana ana pela, i kaawale makou i ka huikau o na lepo o ke ahiahi; no ka mea. ekolu ahaaina ma ia ia, nolaila, ua kaawale aku ka nui o ka lepo ia makou. KUPA HAWAII. Lahaina, Maui, Aug. 10, 1833.
Ka La Hoihoi Ea ma Lahaina,
I KE KILOHANA POOKELA O KA LAHUI HAWAII. — Ua ike lea no wau, he olioli nui ko'u i ka hoopiiia ana i kou mau Kolamu i na . manao pili i ka pomaikai a me ka hauoli o ka lehulehu, nolaila, ke hoike aku nei au ia ne me ke kaniuhu ole i ke ano o ka malama ia ana o ua la la, e ka» Ahahui Aloha o ka malu Ulu o Lele. Ua malamaia iho nei ka la 31 o Iulai, e Ua Ahahui Aloha o ka malu Ulu o Lele, ma ke kukulu ana iho nei he Ahaaina nui hanohano, ma ke Capitala o keia Mokupuni, ma kahi i kapaia o "Maunakui." Mamua ae o ia la, ua akoakoa pu mui na lala a pau o keia Aha, mai kela Apana keia Apana mai o keia Mokupuni, me na puuwai i piha i ka olioli, i holookoa hoi i ka manao lokahi. [ka la 30 o Iulai a po iho, i ka hora 12 o ua po la, a oiai e konale maikai ana ka mahina, he leo o ka bele nui o Wainee, i hoomakaukau mua ia, e wawalo ana i ke ku1e-nakauhale a puni. no ka hoomakaukau ana o ka Ahahui Aloha. a mahope iho. loheia'ku ia ka leo o na pahu, e holoholo ana iloko o na lau laau. Me he hekili la iloko o na ao panopano, ia wa koko no, ua oiliili koke mai na hoa a pau o ka Hui, maluna o na lio, ma kela wahi keia wahi, me ka hikiwawe hakalia ole. a i Ua mauawa pokole, ua akoakoa mai na hoa a pau me ka eleu nui, ma kahi o Mrs. S. Treadway, ka Luna Nui o ka Ahahui, i kahikoia i na aahu like. a puka mai ka Luua Nui me konu hanohano a pau, a alakai aku la i ka Ahahui holookoa iu po. Penei ke alakai ana, ka Hae Hawaii mamua loa. e paa ia ana e J. Kaluna. a o ka Luna Nui aku, Mrs. Sally Treadway, me kona hae, a hae hoi o ka Ahahui Aloha, e paaia ana e Wm. Kaluna. na puhi ohe aku. Peter Kalaikini aku. ka hope luna nui, u Kakauolelo hoi o ka Aha, o ka Hui aku, i maheleia i na laina elua, e hoomaluia ana e Wm. Hanaike a me John Hoopii, na luna hoomalu, a o Moses Kahula hoi a me Davida Kamaiopili. na ahai olelo, e holoholo ana laua imua a i hope o na laina, no na huaolelo mui ka Luna Nui mai a i na luna hoomalu, a pela no ka hele huakai ana mahina o na lio. a puni ke kulanakauhale. 1 ka moku anu o ka pawa o ka wanaao, i ka wa hoi e wehe mai ana o Ue alaula o ke kakahiaka, ikea lea ia mui la na kaha onionio o ka Hae Hawaii e na kanaka a pau, e welo hele ana ma na kapa kahakai o Panaewa, me he anuenue la iloko o ka ua lani pili, alaila, he leo o ka lehulehu i loheia'ku e haawi mai ana i na leo huro kupinai pau ole i ka helu, no ku piha i na uila olioli, no ka hoihoiia ana mai o ke ea o ko lakou Aupuni, a me ke kau hou ana hoi o ka hanohano
Alii. l ka hora 8 o ke kakahiaka o ka la 31. a oiai e hoohehee ana na kukuna wela o ka la l na kehau o ka po. a e lai malie ana hoi ke kai i ka pohu maiino o Hauola, kuolo ae la ka Ahahui Aloha me ka hanohano nui. ma ke alo o ka Hale Aupuni, a mailaila i ku like ai na laina elua, e huli ana ke alo i ke kai, e ani maikaiia ana e ka welau Ma-a, o na puuwai palupalu mamua, a o na lima lauahi o ke aloha mahope, e kali ana no ka lele mai o na puhiohe o Honolulu mai. ua ku mai lakou ia kakahiaka, mu ka moku Kilauea, a i ko lakou pae ana mai, hoonohoia'e la lakou mamua o ka Aha, a puhi ae la i ke mele. a kai malie aku la ka Aha holookoa, a komo ma ka pa i kapaia o "Maunakui," a hookuuia ae la ka Aha ia kakahiaka. I ka aina awakea, i ka hora 3, a i ka wa hoi i akaku'u mai ai o ka ikiiki o na kukuna wela o ka la. a oiai ua akoakoa lakou a pau ma kahi o ka Luna Nui, puka hou mai la lakou e kai wawae ana, ua kuikui palua ia, he kane a he wahine, e hele ana i na lai-
na pololei elua e hele ana i kahi i hoomakaukau mua ia no ka ahaaina olioli. A welo
ae la ka Hae Hawaii mamua loa, a o ka poe mea kani aku, e mele ana i na mele hoohauoli, e hoolele!e ana i ka hauli o ka poe makaikai, i hiki ole ke uumi iho, a o Mr. M. Kenui aku ke kahunapule o ua Ahahui nei, a o Mr. John Booth aku ka Ilamuku o ua Aha nei, me kona kahiko ano koa maoli no ka lanakila, ka Luna Nui aku me kona mau hoa luna. e lai malie ana malalo o ke aka o
kona hae ponoi, o ka ano o ia hae, he hae ulaula ki8hi eleele, i kaula i na hua nui akaaka. "Ahahui Aloha." O ke ano nae o ke kapi o ka Luna Nui ia U. he kapa eleele silika, i kauia i ka lipine silika opulepule hinuhinu. Ua lupea opea kona e ka la, Ua hinua e ke kai o Ehu, Ua kaia e ka hau, Ua hanini mauka o Alanapo-e, Po i ka uahi na ulu i Weli e."
Ka ua mea he nani o ka aahu o ka Luna Nui. a o na huakai aku i kahikoia na wahine i na papale eleele bihopa. ame na aahu pu-ahau o Maleka, "Me he pua akuli la i ke kaha o Kealia — e ! alia." Ko na kane noi, he paa keokeo puapua koae, mai ka papale a ka wawae, " Me he ku la na ka ahu pea maikai i ke kai o Kea wa iki." E hoomalu ponoia ana e na Lunahoomalu, e "Kalakalaihi ka la kau ma Lehua." A o na na ahai olelo hoi, ua kahikoia i na paa eleele i hoopiliia i na ribine silika olenalena, me na hulu nui eleele e pulelo ana ma na papale, i keokeo no la paha, o "Murata no la kahi mea e like ai." O ka hanohano i lona ia poe ma ia la, he mea hiki ole i ka waha hookahi ke huai pau ae ; a i ka hiki ana ma kahi i hoahuia'i na momona a pau o kela ano keia ano, uu akoakoa mai ilaila na hooai hanohano a pau i kauohaia'i, na Luna Aupuni o keia kulanakauhale, na Kahunapule a pau o kela hoomana keia hoomana, ke Kanikela o Amerika Huipuia, ame na hoa hanohano e ne he nui wale; a pau keia poe a pau i ka noho ma ku papaaina, uhi mai la ka naulu mamalu o ke aka o ka poe makaikai e ku mai ana, a aneane pouli mai la ko loko o ka hale, a ku ae la ko ka hale a pau iluna, a mele mai la ka poe haku mele ma na waha, a kani pu mai la hoi na mea kani, i ka leo mele Aupuni, "E ola ka Moi i ke Akua." A pau ia, pule ke Kahunapule o ka aha. a paina iho la me ka olioli nui ame ka hauoli. A oiai no e ai una. hoopuka pinepine mai la ka luna mele, o D. Kahaulelio. a me na hoa mele pu hoi, i na mele hoohauoli he nui wale, a hoohialaai iho la nu hoa a pau, a ku mai la o James Humphreys ka mea i kohoia i haiolelo no iu la, a haiolelo mai la ia nona mea e pili ana ia la, ma ka olelo kupa o ke one hanau, a nui ka hope no o kana haiolelo, ua hakuia he mau pauku himeni, e hoonani ana ia Iehova, (Ue koa lanakila) a ilaila, ku hou na hoaai a pau iluna, a ani like ae la i na lima no ka hoomaikai ana, a uu hoopiha pinepine ia no na kiha wai huihui, me ka hooho ana i na huro he nui wale no ko kakou mau Moi, a no ko laua hanohano alii. a pela no a pau wale ka paina ana. I ka po iho, he wahi hoolele haole a hiki i ka hora 12 o ka po. A no ke eweewe loa no paha o ka manao hauoli o ka aha ia la. hoomau hou ae la lakou i kekahi la ae, he ahaaina hou no, a i ka po iho, hoolele hou no, ilaila ikeia iho ai kekahi poe hou ae. "He aha la ia i ka Ahahui Aloha, Opala ia." A oia ka hookuuia ana'ku o ka Ahahui o ka malu ulu o Lele, me ka maluhia. W. H. UWELEALEA. Lahaina, Maui, Aug. 3, l863.
Hoopunipuni nui launa ole mai.
E ka Nupepa Kuokoa e; Aloha kaua:
E ahonui oe i ka hookomo iho ma kou wahi kaawale i keia manao, i ike mai ka lehulehu i ka hoopunipuni o keia kanaka, o Kalua kona inoa. aole nae hoi o'u manao e hai ma ke akea ina akahi wale no ana hana ana ia'u, a no ko'u manao o puni hou auanei kekahi poe e ae e like me ko'u mau puni ana iho nei, nolaila au e kamailio nei me ka hookamani ole. I ka la 10 o Aukake nei, hoomakaukau au no ka hoi i Hawaii i ko'u home; iho aku la au me ka'u wahine a kau i ka moku "Kilauea." o ka hele mai no ia o ua Kaimi nei, a onou malu mai ana, me ka olelo mai "Eia mai ko hapalua kini he $10.00," o ko'u ho-o no ia i ko'u eke, me ka hoomaopopo ole no. no ka mea, he pohihihi no au ma ka nana dala ana, no ka mea, he wahi elemakule no au i maa ma ka nana ma ke dala keokeo, iloko nae o'u ka manao iini nui he hapalua kini io ka mea i loaa mai ia'u mai a Kalua mai, (oia ke kane a kuu moopuna.) O ko makou holo mai no ia a Kalepolepo ohi ia mai ana ke dala o ka moku, ia wa, heie au me ua hapalua kini nei a ua Kalua nei i haawi mai ai ia'u. me ka manao e laweia elua dala $2.00, koe $8.00. i ka wa a'u i haawi ai i ua hapalua kini nei, o ka pane mai no ia o ke Kupakako "Aole keia he hapalua kini, he keleawe keia," (he keneta.) eia ka mea i loaa ia'u o ka nele i ka mea i manao lana'i. O ka lua keia o ka hoopunipuni ana a ua kane nei a ua moopuna nei ia'u. aka, aole no au e wehewehe loa ana ma ia mea, ma keia hoopunipuni no au e kamailio ai, oia ka hoopunipuni i laha i waena o ka lehulehu. Alua o'u holo ana i ona la me ka makaukau no na mea kino, aole no au i haawi aku iaia me ka hoopunipuni, e hana ai la hoi ia ia'u pela, pololei, i kuu manao, ina i i mai ua Kalua la "Aole wahi dala," ma pela ua oi ka maikai oia mamua o ka hoopunipuni. O keia Kalua oia ka mea e noho la ma ka pa o Kauka Ruka. nolaila, e makaala ka poe e ae o puni. E. KINI. Honopueo, Kohala, Hawaii, Aukake 15, 1863.
Ke akamai o ko Akua i kona hana ana i ka Mahina.
Ua hana ma ke Akua i na mea a pau, he pono i kona manao. Ua hana mai oia i ka la, na hoku paa. na helu lewa. na hoku welowelo, a kau aku ia ma waena o ke aouli, ma ka lani a o ka mahina hoi. oia kekahi mea nui ana i hana ai. a o ko ka Honua nei hoa hele no ia, a mai ka Honua nei a ka mahina, he 240.000 mile, a ua like kona loa me ko ka Honua, a o kona unawaena, he 2,180, a o kona kaa hookahi ana. 29 la 17 hora, 24 minute. a ua poai hookahi oia i ka Honua. i na la he 27 1/2 aole like loa ka ike ia o ka mahina i na manawa a pau. i kekahi manawa. ua like me ka poepoe i ka wa e hiki ai ka mahina, ma waena o ka la. a me ka Honua, a i huli mai ka aoao pouli ia kakou nei. ua kapaia oia he mahinahou, aka. i ka wa e hiki ai ka Honua ma waena o ka la. a me ka mahina, a huli mai ia kakou ka aoao olinolino, ua kapaia oia he mahina poepoe, no ia mea na inoa ona i kapaia'i o ka mahina hapalua mua. mahina poepoe, mahina hipilua hope, a me ka mahina hou. ina i nana ia ka mahina me ka ohinana maikai. alaila. e ike ia na nauna, a me na puu, na awawa, na pohaku nui, a me na aina papu, a ua oleloia ua ike ia kekahi mau Bele, ma ka mahina e a ana i ka manao o Helekela e 4 mile ko kiekie o kekahi mauna, a 3 mile ka hohonu o kekahi awawa. Nolaila ua akaka loa ko ke Akua akamai i kona hana ana i ka mahina, oia ua li Ue pu no me kakou, na puu na awawa. na mauna, a me na kahawai a he pono ia kakou e mahalo aku. Me ke aloha. J. W. MALUNA. Waianae, Oahu, Aukake 18, 1862.
Nu Hou.

E ka Nupepa Kuokoa e; Aloha oe: Ma ka Poalima, oia ka la 7 o keia malama, ku kekahi wahine i ka pu. o Painaliilii kona inoa, eia ihu kona moolelo. Ma ia la. he ahaaina ma ka hale o Kapai, ma Makawao. ua akoakoa mai ka lehulehu malaila; aia nae. e ki mau ana o Kaaea i ka pu i ka hoomaka ana e ahaaina, o ke kumu o kona ki ana. he hoailona iu no uu ahaaina nei. i mea e akaka ai i ka lehulehu he ahaaina malaila, i ka pu hope loa o Uanii ki ana. puka mai la ua Kanea nei mailoko mai o ka hale me kana pu. u ku oia mawaho o ka lanai o ka hale. kau aku la oia i kanu pu i kana wahine e makemake ai e ki aku, aia nae, ike mai la kekahi kanaka e kau pololei aku ana ka waha o ka pu i ona la, kahea mai la oia me ka leo nui, "Ea ! e ku mai auanei au i kuu pu ? E ki aku oe i Uau pu ma kahi e!" Lohe mai la ka wahine a ua Kaaea nei, pane mui la oia i kana kane, "E hele oe ma Uahi kaawale e ki ai i kau pu." Ia manuwa koke no. huli ae la ua Kaaea nei a ki aku la i kana pu, a i Ue kani ana o kana pu. pane mai la ua Painaliilii nei i kana kane. "Auwe! ku au i ka pu." No ka mea. e noho kokoke ana ua wahine nei mamua ona, pane mai la ua Kaaea nei. "Aole oe ku i ka pu, ua pili aku la ko hanu no ke kani o ka pu." Pane hou mai la ua wahine nei, "Ua ku nu i ka pu ma kuu opu." Ia manawa, holo aku la ke kane a ua wahine nei, haha aku la ma kona opu ; aia hoi, ua hu kona naau iwaho. Ia manawa, maule iho la ua wahine nei. uwe ne la no hoi ka lehulehu o ua wahine nei. o ke kanaka hoi nona ke ki ana i ka pu, hopu iho la oia i ke ahuawa, aole nae i make ua wahine nei ia manawa. Ua kiiia o Mr. Wiltong. e hele mai o nana i keia pilikia, a ua manao oia noio e make, aka. ua haalele koke mai oia i ka la i ka mea mehana, ma ka hora 12 o ka la 8, a o ua Kaaea nei hoi, ua hopu ia oia. . Me ke aloha. Na'u na S. KAHAAWIPU. Halehaka. Hamakualoa, Maui, Aug. 11, 1863. [Ua ninaninauia e ka Lunakanawai apana o Kaaea, a ua hookuuia no. pela ko makou lohe mai — LUNA HOOPONOPONO.]

(Advertisements, announcements and notices appearing on the original of this page will be uploaded to this site at a later date.)