Ka Nupepa Kuokoa, Volume II, Number 40, 3 October 1863 — Page 3

Page PDF (1.60 MB)

This text was transcribed by:  Kawena Komeiji
This work is dedicated to:  Hawaiinuiakea School of Hawaiian Knowledge

Ka Nupepa Kuokoa.

 

mea i maopopo ai ke akaka mua no i na kipi, aole e hiki ana ia lakou ke paa ia wahi. O na pakaua ma ka mokupuni James, ke kiola mau mai nei i na poka, a me na mea make e ae iloko o na laina koa aupuni, i ka po a me ke ao; aka, aole no nae i nui ka poino i ilihiaia mai no ia kipu ia ana mai, ua like paha me elua mea make ma kela la keia la, ke hoohalikeia. O ko Adimarala Dalugren manao, o ka hookuu na na pakaua aina a me na pakaua kai e hoohamau ia Sumela, no kona manao he nui ka hana i koe na na moku hao, oia hoi ka hoohiolo ana i na alai oloko aku. Ua hoikeia mai no hoi e ia leta, ka hooiaio mai o na kipi i ka hoouna ana'ku a Gen. Gilmore i ka hoolaha ana i ke ahi koa kipi ia ia o papu Wagner, me ka hai aku, e hoomaka ana oia e kiola aku i na poka poha iloko o ke kulanakauhale o Kaletona, mahope no o ka hala ana o na hora he 48 ma ia hope mai; me ke kauoha pu aku hoi ia Biurigada, e kauoha i na wahine a me na keiki, e hele koke i kahi e, i kaawale aku ai lakou ma kahi e pakele ai i ka ilihiaia ana'ku e na poino mai na mea kaua aku a na puali koa aupuni. Ua nui loa ka makemake o na koa o Karolina Akau (e noho nei ma Kaletona) e hoi i ko lakou home, a ua aneane maoli e haunaele.

            Ua hooukaia'ku o Katanuga, a ua pau aku na koa kipi i ke auhee ino ana imua o na koa o Gen. Rosekarana. Ke holo hema aku nei na kipi, a ke alualu loa'ku nei no hoi na koa aupuni a komo iloko o ka mokuaina o Geogia. Ua wawahiia e na koa aupuni ke alanui kaamahu e holo ana mai Katanuga a hiki i Atalanata, ma waenakonu o ka mokuaina Geogia, nolaila, ua momokuia ke kaula e hui ai na kihi a elua o ka puali koa kipi. No ia mea, ua aneane poluluhi ka noho ana o na kipi ma ia wahi.

            Ke neenee aku nei o Gen. Grant a me kona puali koa i ke kulanakauhale o Mobile, me ka wikiwiki nui, a ke hookokoke ae nei no hoi na moku kaua aupuni ilaila, me he mea la e haele hui ana na koa aina, a me na poe mokukaua, i hoouka hui aku ai ia Mobile. Ke kuahaua nei o Gen. Joe Johnston i na kanaka kino ikaika a pau o ka mokuaina o Geogia, e ala koke mai e kokua i na pakaua kipi. Ke kukala mau nei no hoi na nupepa o Geogia, e ala'e na kanaka e hooliuliu ia lakou iho, no ke komoia mai o ia wahi e na puali koa o Gen. Rosekarana. Me he mea la ua komoia na wahi a pau o na Moku Hui o ka Hema e ka pilikia, a me ke kanalua. Wahi a kekahi nupepa kipi, he ekolu koa o ka akau, a he hookahi o ka hema, ma ka hoohalike ana i na puali koa aupuni o Gen. Grant, me na koa kipi o Gen. Joe Johnston.

No ke kaua ma Iapana.

            Ua manaoia no e kaua ana o Iapana, aka, ua manaoia nae o Enelani a me Farani kona mau hoa kaua; aka, ma na mea i loheia mai nei, o ka mokukaua Amerika Huipuia o Wyoming, ka mea nana i hoomaka mai nei ke kaua ma Iapana. Aole no i hiki mai ka lohe no na mea ino a na Iapana i hana aku ai i ka moku Amerika Pembroke; aka, a he kumu nui paha ke kunu nana i koi mai ia Mr. Prun (ke Kuhina o Amerika malaila,) e kauoha i kekahi o na mokukaua o kona aupuni, e hoouka koke aku i na pakaua a me na aumoku Iapana.

Ka Florida.

            Ua ike hopeia mai nei ka mokukaua kipi ma Queenstown, i holo aku oia ilaila, e ohi hou ai i mau luina hou nona, a mamuli nae o ke noi ana a ke Kanikela Amerika, ua hoopuka'e ka Adimarala o ke awa he olelo kuahaua, e kauoha ana i na kanaka a pau, e hiipoi i na kanawai e pili ana i na aupuni ku i ka wa.

No Tahiti.

            Ua ikeia iho ma kekahi nupepa o Tahiti, ua hoonoaia na kanaka oia aina i ka inu ana i na waiona, e like me ko lakou makemake; a, awalu ae nei malama o ka noa ana, aole nae i ikeia kekahi poino i uluhiiaia noloko mai o ia hoonoa ana.

 

Na Palapala.

 

Ia *.

            E KE KUOKOA E: - Ma kou pepa o ka la 29 Sematemaba, Helu 28, ua ike a'u i kekahi mau olelo loihi i hoailonaia, "I ola'i ka lahui;" me he mea ala, ua kakauia i wahi olelo pai ma ka nupepa, aka, o ke ano maoli, me he Haiolelo la, mailoko mai o ka awai o ka Halepule. I ko'u manao maoli i ko'u heluhelu maopopo ana, ua kakauia e kekahi o ka poe Misionari Kalawina, no ka mea, ua like loa na manao iloko me na olelo a'u i lohe ai ia lakou. O oe, owau, o kakou a pau loa, oia hoi ka lahui Hawaii, ke ae oluolu aku nei kakou me ka mahalo, ua pomaikai nui keia lahui mamuli o ka hooikaika ana o na Misionari Kalawina i hiki mua mai ianei i ka M.H. 1820, a me na hope o lakou, no na hana i hookoia, a me na hana i makemakeia e lakou, a i hooko ole ia nae. Aka, aole no i like loa ko'u manao me ko Mr. "*," ka mea nana i kakau ua palapala la. Ke i mai nei oia, no ka ikaika ka o na Misionari, "ua mahuahua na mea e naauao ai, a e pono ai oukou ma ke kino, a me ka manao, a me ka uhane." "A i mea e hooiaio'i, ke kuhikuhi nei oia i ke kula nui ma Lahainaluna, a me Wailuku, na Halepule he nui wale ma na apana a pau, na buke i paiia e na Misionari, oia hoi ka Baibala, ka Lira Hawaii, ka Moolelo Ekalesia, Buniana, a pela aku. He oiaio no, he mau mea maikai keia a pau, aka, ua ola anei ka lahui mamu i o ia mau maikai? Ua lawa anei keia mau hana, a e hiki anei ke ku malie me ka lima lewalewa, a e olelo ae, "E uoki, ua nui ae la;" aole paha. Eia kou minamina nui: I ka hiki ana mai o Binamu ma i kinohi, aia ke waiho la ke ki o ka pahu waiwai ma ko lakou lima, oia hoi ka olelo Beritania. Heaha la ke kumu o ka aua ana ia makou ia waiwai momona lua ole? Ua lohe au, ua hili wale a ua hu hewa kekahi poe haole naauao i ka heluhelu ana i ka Baibala ma ka lakou olelo malamalama, a ina pela, pehea la e hihia ole ai ke hoikeia ia mea pohihihi ma ka olelo Hawaii? Aole anaei keia he makapo, e alakai i ka makapo, a haule a uanei laua i ka lua hookahi.

            Ina aoia ko'u mau makua i ka olelo Beritania, alaila, owau, ko laua keiki kane, ke malama u-i paha au i kekahi o na oihana hanohano o ke aupuni, he Loio Kuhina paha, he Lunakanawai Kiekie paha, he Kuhina no ko na aina e paha. Aka, ke ike aku nei kakou, na keiki hanau o ka aina, na hooilina o ke aupuni, aia ka, aole no e pono ia kakou keia mau hana hanohano a pomaikai no hoi; aole no e hiki i ka iliulaula. no ka ili keokeo wale no. Heaha la ke kumu o keia? Ua like ke ano o ke kanaka Hawaii me ko ke kanaka Beritania ma ke kino, ua hiki hoi ke aoia ma na mea a pau ma na kula. E nana kakou i ko kakou mau alii nui e noho nei. Auhea auanei ka haole i oi aku mamua o lakou ma ka naauao a me ke akamai? Aka, o ka lehulehu, ua pouli na naau. A eia wale no ke kumu, no ka haawi ole ia mai o ka malamalama oiaio, oia hoi ka olelo Beritania.

            Eia hoi kekahi, ke hoohalahala nei au i ka olelo hoinoino wale ana o Mr. "*" ia kakou, me ka i ana'e, ua lepo ko kakou mau hale, ua lepo na kino, ua epo ka ai, ua pelapela kahi moe, ua ma'au kakou i ka hana, a ua makemake i na hewa, a me na hana lapuwale, a pela aku, he nui wale na hua awaawa o ka opu ino o keia "*." Kupaianaha Aole paha i hele oia iwaena o na kanaka e ike maka'i i ko lakou noho ana, aka, ua lohe wale mai no hoi. Ke olelo aku nei au ia oe e Mr. "*." aia ma na aina haole, kahi paha au i hele mai nei e hoino ia makou, - aia no ilaila ka poe ilihune, naaupo, lapuwale, pelapela, i oi loa'ku mamua o ko na ilikole o Hawaii nei. Nolaila, ea! e aho no e hoi oe ilaila, i kou home paha e paipai ai, a e hoohuli ai, no ka mea, ua lilo loa makou ia "Satana" wahi au. * *.

 

Waa make ma ka moana.

E ka Nupepa Kuokoa e; Aloha oe:

            Ma ka la 23 o Sematemaba, ua naue aku au i ka lawaia hiaku, me ko'u mau hoa lawaia ma ka moana uliuli lipolipo ke nana iho, a mehe la 7 mile ke kaawale mai ka aina maloo aku. Aia ma ia la hookahi, he lehulehu wale na waa e lana ana ma kahi hookahi, o kainoa o na koa lawaia a makou a lana nei, o Kumanawa, o Kalua. Ma ka aui ana o ka la, o ka hora 1 paha ia ma ke koho wale ana'ku, ia wa, lawaia like na waa a pau, no ka mea, ua nui loa ke ake ia manawa; i ka nana iho me he poe kapio kolea ala ka pio like o na mokoi. A pau ka lawaia ana, hoi mai la na waa a pau o Lanai, koe ko makou wahi waa, a ekolu no Olowalu. O ke kumu o ko makou noho ana'ku, o ka pau ole o ka makou wahi maunu, nolaila, hoonohonoho  wale aku ai no, ua make ae nae he umi a makou wahi aku. He hapalua hora paha mahope iho o ka hoi ana mai o ka auwaa o ko makou wahi, loaa ia makou ka makiawa me ke aku, ua paapu loa i na mano, o ke ano o ka makiawa, "he wahi ia no ia e like me ka opelu," a he omaka kekahi inoa o ia ia, ina e loaa ia maunu i ka waa, alaila, wehe ka pale, eia ke ano, "Ua piha maimua a hope," aka, no ka pau loa o ka makiawa i ka mano, nolaila, uuku na wahi aku i make mai ia makou; ia manawa, ike ia aku la na ao eleele i hoopiha ia i ka ua, maluna pono iho o Honuaula, a me Kahoolawe, aole na la i liuliu iho, o ka hiki mai la no ia o ka makani, o ka hoolale like ae la no ia o na pea o na waa o makou, a hoi like mai la, a hoi aku la no hoi ko Olowalu mau wahi waa ilaila, a o makou no hoi i Lahaina, mahope pono mai ka makani. I nana iho ka hana oki kalihi ka ua mea he holo ia wa la, i aku au i kou mau hoa opiopio, nei, no ka mea, he kokomo o mua o keia "hoihoi ia mai na wahi aku a kakou mahope wahi waa," aole i hoihoi ia mai mahope, mawaena iho la no. O ko makou nui elima, a he kanakolu ka huina o ka makou mau aku a pau. Mahope iki mai no o kuu olelo ana pela, o ke komo ia iho la no ia e ka ale, i kuu ike ana ua komo ka ale mua, hookaa iki ae la au i ka waa, ia olokaa ana, ili hou no ka ale, kahea aku la au i na hoa a pau o ka waa, lele ae hoi paha ilalo. Elua au olelo ana pela, aole o lakou la lele, o ko'u lele koke ae la no ia, o ka manawa ihola no ia i poho ai, alaila, puka like ae la na leo a pau mai na waha ae. Auwe! make kakou!! Auwe! make kakou!! Ia manawa kau mai la ke aloha o ka makua, a me na keiki, a me ka ohana a pau, au ihola ka manao i kahi e pono ai, e lana ai la hoi ka waa; aka, aia iloko o ko'u manao ka hoomanao i ke Akua, me ke kaumaha pu o ka manao, no ka mea, oia iloko o kahi kupono ole e ola ai keia kino, he ia ka mea pono malaila. Elua mau elemakule, ekolu makou opiopio; ia manawa ihola no, pane aku la au ia lakou la, e hoolana kakou i ka waa, ae mai la no hoi lakoula, "ae," O ko makou hoolana iho no ia, elua maua ma ka maua lako, elua no hoi ma kekahi; o ko makou poo iho la no ia i ke ama, o ka hele no ia o ka waa a kiekie iluna, i kuu aku ka hana i ka waa, o ka lana ae la no ia, o na ka o ka waa, puhia aku la e ka makani, wawahi iho la i ka hokeo lawaia, loaa ihola ke ka, alaila, hoomanao aela i ka olelo a Davida ma Halelu, penei no ia "O Iehova ka puuhonua, a me ka ikaika o kakou, he kokua kokoke loa i ka wa pilikia." Nolaila, ke ao mai nei ke Akua ma na mea a pau a kakou i naauao ai, a e hana ai hoi, a ke kauoha mai nei ia kakou na opio. "E hoomanao, i kou mea nana i hana, oiai na lana o kou noho opiopio ana, oi hiki ole mai na la ino, a hookokoke ole ia na manawa a pau au e manao ai, aole au hana ilaila." Oia ka mea hai aku i lohe na makamaka a pau o'u, i na pilikia a pau i loaa hia mai ia kakou. Me ka mahalo. D. KAHAULELIO.

Lahaina, Sept. 26, 1863

 

APIANA, MAIKONISIA,

Mei 5, 1863.

 

REV. E.W. CLARK. - Aloha oe, a me Mrs Clark, a me kau mau keiki. E hai nui aku i ko maua aloha i na hoahanau ma Kawaiahao, a e uwe aku no hoi i na hoa Kahunapule a pau o'u ma ko Hawaii pae aina. Ke uwe aku nei no hoi o Mrs. L.O. Mahoe ia oukou a pau.

            Ua loaa mai kau palapala ia'u ma ka "Hoku Ao," a ua ike ia kou mau manao a pau.

            Ua ku mai nei ka "Hoku Ao," i ka la 2 o Mei, a e makaukau ana e holo aku i Tarava, a holo pu aku au me ka moku i Tarava.

            Ua hiki mai maua mai Tarava mai i ka la 29 o Aperila, a noho pu no makou i na pule ekolu ma Tarava.

            E kaapuni hou ana maua me Rev. Hiram Binamu ia Tarava, iloko o keia malama i hala aku nei, e hai aku i ka "olelo maikai no Iesu Kristo, ka olelo no ke kea." he umi ia ko maua kaahele ana i waena o na kanaka ma Tarava, launa aku maua i na elemakule a me na luahine, a me na kanaka ui, a me na keiki, a me na kaukau Alii, a me na wahine, o ka nui o ka poe i launa mai ia maua aneane 2,000 paha.

            Ua lohe mai no na kanaka i ke ao ana, aole nae huli mai, ua hala nae ka wa pouli loa me lakou, ke ae mai i hookahi Akua, a hookahi ka hoola o Iesu.

            Aole nae paupauaho no ka huli ole mai i ka Haku, ke hoolana nae makou i ko makou hoomanawanui, o ko oukou hoomanawanui no ia, o ka makou hana o ka oukou hana no ia. I nui ko oukou aho.

            I na malama i hala aku nei, ua makemake mai i ke ao palapala ko makou Alii ma Tarava, ua hiki i na hua hookuikui, aole nae huli mai ma ka pono o ke Akua, o kona manao nae e ike i ka palapala, i hiki ia ia ke malama i na waiwai o na haole kuai aila niu. Aole no he manao nui o na kanaka i ke ao, kakaikahi wale no ka poe hele mai e ao.

            Ma ka pule sabati, he hapa loa na kanaka hele i ka pule, a me na halawai pule.

            Ahoi mai a'u mai Tarava mai, a hala aku o "Hoku Ao." Kaapuni hou maua o Rev. Hiram Binamu ia Abaiana nei iloko o keia malama, ke ae mai ke Akua.

            Oluolu no au a me ko'u ohana me Haina ma. E aloha a ua nei oe me ke aloha o Kristo. NA J.H. MAHOE.

 

MAMA AE. - Nawaliwali iho nei Ka Mea Hanohano M. Kekuanaoa, a ua mama'e nae hoi, ua pau ka pilikia ana.

 

MEA HOU, MEA HOU!

AIA MA KA HALE KUAI LAPAAU

O

KAUKA HILIBARANI MA,

MA

MONIKAHAAE!

MA KE KIHI HIKINA O KE

Alanui Hotele me Alanui Papu,

KAHI E LOAA AI NA

Laau Lapaau!

O NA ANO A PAU, OIA HOI

KA LAAU HOOMAEMAE KOKO,

HUA ALE, AILA,

AILA PUUPUU,

PAAKAI HOONAHA,

LUPEPA, (Laau Luai,)

A ME NA LAAU O NA ANO A PAU.

Omole Hanai aiu no na Keiki hoa.

EIA KEKAHI, AIA MALAILA NA waiala o na ano a pau, oia hoi

KA HUALUKINI (Musk,)

LUBIN'S EXTRACTS, oia na waiala maikai loa,

WAIALA ILIAHI,

Na AILA LAUOHO MAIKAI LOA, &c., &c.

E ehele nui mai, mai lohi, he holopono ke kuai ana o na mea a pau o keia hale. Eia hoi, o AILUENE, he (Haole Olelo e.) ka mea kuai ma keia Hale Kuai. O ka mea aole i kuai pu me ia, e pono e hoao i pau kuhihewa, kana mea he holopono no ke kumu kuai o na mea a pau oia hale ke kiai pu me ia, a he oluolu no oia. 97-3m

 

$20 Makana!

            E UKU NO AU I NA DALA HE 20 I KE kanaka nana e hoike aku i ka Makai Nui W.C. Pa@e, ka mea nana i AIHUE aku i na waiwai i hoikeia malalo nei, mai ko'u hale aku, ma ka po o ka la 11 o Sepatemaba nei. A penei no ke ano o ua mau waiwai la i aihueia: Hookahi Wati Gula. 2 1/2 I-a Lole Paina, 14 I-a Lole Kalakoa, $18.50 dala maoli. O ka mea nana e hai mai ia'u a i ka Makai Nui paha, e uku no au ia ia i na dala he IWAKALUA.

SIONA PAKE.

Lepekaholo, Honolulu, Sept. 20, 1863. 97-1t*

 

OLELO HOOLAHA.

 

E KUAI KUDALAIA ANA 3 LIO I  @@@@@ @@@@ @@@ @@@.

Ma Pauoa.

1 @@@@@

1 @@@@@@

1 @@@@

1 @@@@@@

1 @@@@@

1 @@@@@@

1 @@@@@

1 @@@@@@

1 @@@@@

1 @@@@@

He mau Lio maikai na Lio e kudalaia'na, e hele mai me ka makaukau i ke dala.

            E kii mai i na Lio hou, me ke dala pu mai, oi pokole na la, o hala na la he 15 nele oukou.

NAPUNAKO. Luna Pa Aupuni.

Pauoa. Okatoba 2, 1863. 99-1t

 

OLELO HOOLAHA.

E IKE AUANEI NA KANAKA A PAU, na mea waiwai maloko o ka waiwai o Hinawale k. o Honolulu, Oahu, i make aku nei, o ka poe i aieia, o ka pili kino, a pai paha ma kahi ana e ae, na lakou e hele mai a e hoike ma ia lakou, imua o ka Mea Hanohano G.M. Robertson, kekahi Lunakanawai o ka Aha Kiekie, ma ka Halehookolokolo i ke kulanakauhale o Honolulu, i ka Poakahi, oia ka la 19 @@@ e hiki mai ana, i ka hora 10 o kakahiaka. Ia manawa e hooponoponoia ka mo@ waiwai  a J E Chapman & Kawahamaalea, na luna hooponopono waiwai a ka mea i make a e hoike mai i kauwahi kumu, ina paha he kumu oiaio kona i ole e hookoia ua moo waiwai la, a e hoopauia ka oihana a na mea hooponopono waiwai la. G.W. BROWN.

Kakauolelo kokua o ka Aha Kiekie.

Honolulu, Oahu, Sept 30, 1863 97-2t

 

OLELO HOOLAHA.

            UA HOOPII MAI O NAWELE w. KUE I kana kane o Awalu, no Waiau, Kauai, mamua, e hooki i ko laua mare ana, no ka haalele male ana no na makahiki ekolu o Awalu, i kana wahine. E hanaia keia hoopii imua o ka Mea Hanohano Ioane Ii, kekahi Lunakanawai o ka Aha Kiekie, ma ka la 28 o Okatoba, i ka hora 10 o kakahiaka, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahu.

G.W. BROWN.

Kakauolelo kokua o ka Aha Kiekie.

Honolulu, Oahu, Sept. 29, 1863 97-2t

 

OLELO HOOLAHA.

            NO KA MEA, UA NOIIA MAI KA MEA Hanohano G.M. Robertson, kekahi Lunakanawai o ka Aha Kiekie e PEKA w. e hookohu ia ia i Lunakanawai Hooponopono Waiwai no Wahaolelo k. no Ewa, Oahu, i make aku nei; No laila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poaono, oia ka la 31 o Okatoba, i ka hora 9 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia, no ka hoolohe i ka oiaio, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahu.

G.W. BROWN.

Kakauolelo kokua o ka Aha Kiekie.

Honolulu, Oahu. Oka. 1, 1863. 97-2t

 

OLELO HOOLAHA.

            E IKE AUANEI NA KANAKA A PAU ke nana mai, ua ike ae nei kakou i na olelo hoolaha wahah@e a kaa ka @ mare oia

O WAIAU PAULO,

e olelo ana ua haalele mau ia ia; a ke olelo hou mai nei, ua lilo @@@ i ke kane hou, aole pela, o ua Waiau nei ka i haalele iho i kahi moe o maua. owau wale no ia e moe nei ma kahi o maua, a @@ ala la i @@@ na Waiau @ i e wahahema nei; hana ia'u @@@ iho nei o keia kaika@@@  Ua pau @@@ ke aloha.

97-1t Na KALAPUWALE.

 

Olelo Hoolaha.

            E IKE AUANEI NA KANAKA A PAU ma keia olelo hoolaha, o ka mea nona ka inoa malalo nei. Ke papa aku nei au i kuu aina @@@,

O Kapaahu, Puna, Hawaii,

nei. Aole keia wale na holoholona. Lio, Pipi, Hoki, Kekake, Hipa, Kao, Puaa, Moa, Pelehu, ma ke ano kekahi o na holoholona i haiia maluna i ko ka aina i papaia, e hopu no au, a i ole hoi @@, o ko'u luna o Kumana. A e uku ai ka mea i @@@@ no ke komo hookahi ana o ka Lio, Bipi, Hoki, Kekake, he (12 1/2 keneta;) a no ka Hipa, Kao, Puaa, Moa, Pelehu, he (6 keneta.) E hoolohe oukou a e malama hoi, ma e hoole kekahi i keia olelo maluna, e hoopii no au ia ia ma ke Kanawai, e lilo keia i kanawai paa loa no ko'u aina, he @@@ ia i keia la.

M. KAUKA w

Kapaahu, Puna, Hawaii. Sept. 1, 1863. 97-1

 

$50 MAKANA.

            E HAAWIIA KA MAKANA HE $50 I KA MEA nana e hai mai, i hiki ai ke hopuia a hoopaiia ka mea nana i lawe kalohe ana i ka inoa SUNNY SOUTH, Ka Hema La Loa.) mai ka paka pa aku o ko'u wahi ma Pawaa, ma ka po iho nei o ka Poaono o keia pule, la 20 o Sepatemaba.

C.P. WARD.

97-3t Mea mai ma Hale Papaa o ke Aupuni.

 

OLELO HOOLAHA.

            E IKE OUKOU E NA KANAKA A PAU mai Hawaii a hiki i Niihau. O ka'u wahine

O MANO,

ua haalele mau oia ia'u a me ko maua wahi moe a me ka maua mau keiki, ua hele aku oia e like me ka mau ana, a ua hookaawale mai ia'u iloko o na makahiki ekolu. Nolaila, ke kauoha aku nei au ia ia a noi koke mai iloko o ka malama o Dekemaba, o ka la hope oia malama e noi mai ai oia; ina aole oia e hoi mai, alaila, e hoopii no wau ia ia e like me ke Kanawai o  ka Aina, e like hoi me ke kanawai o ka pilikia mare.  E aloha auanei, ke hoi nei ko @ a keiki ua uhi ka malu o ka pali.

MR. NALEHUA.

Kamooloa, Kauai, Sept. 22, 1863. 97-1t*

 

OLELO HOOLAHA.

            E KOEKOE AKU KA OLELO HOOLAHA a kuu kane mare, oia hoi o L.W. MELE, ma ka Helu 84, Buke 2 i ka Nupepa Kuokoa, i kakauia i ka la 4 o@@@; e papa ana, @@@ @@@ @@2 ia'u. Ua hoi, o @@@ ia na'u

MARIA KAAUKAI MELE.

L@@puki, Puna, Hawaii, Aug. 28, 1863 97 1t*

 

OLELO HOOLAHA.

NO KA MEA, UA KOHOIA MAUA I MAU Komisina no na palena aina, e like me ke Kanawai i hooholoia i ka makahiki 1862. Nolaila, ke hoike aku nei keia, ua makaukau maua no ia hana.

P. CUMINS, Napoopoo, Kona, Hawaii.

F.S. LYMAN, Keaiwa, Kau, Hawaii.

88-3m

 

OLELO HOOLAHA.

            NO KA MEA, UA NOIIA MAI KA MEA nona ka inoa malalo, e J.H. Napela, Loio o Kamakea, e @@@@ @@@ i hooilina no ka waiwai o Puuloa, he mea make ma Waihee, Maui. Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ina @@@, o ka Poakolu, oia ka la 14 o Okatoba, i ka hora 11 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia, no ka hoolohe i ka oiaio o keia noi ana mai a me na mea hoole i hoikeia aia ma ka Hale Hookolokolo ma Lahaina, Maui, kahi e hana ai.

F.W. HUTCHISON.

Lunakanawai Kaapuni o ka Apana Elua.

Lahaina, Maui, Sept. 14, 1863 95-2t

 

OLELO HOOLAHA.

            NO KA MEA, UA NOIIA MAI KA MEA nona ka inoa malalo, e J.H. Napela, Loio o Kalawaia w. e hooiaio ia ka Palapala Kauoha a Makanui, no Waiehe, Maui i make aku nei. Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau, ke pili, o ka Poalua, oia ka la 13 o Okatoba, i ka hora 11 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia, no ka hoolohe i ka oiaio o keia ana mai, a me na mea hoole i hoikeia, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Lahaina, Maui, kahi e hana ai.

F.W. HUTCHISON.

Lunakanawai Kaapuni o ka Apana Elua.

Lahaina, Maui, Sept. 14 1863. 95-2t

 

OLELO HOOLAHA.

            NO KA MEA, UA NOIIA MAI KA MEA nona ka inoa malalo, O Kekuahelani, e hoonohoia i Luna Hooponopono no ka waiwai o Kulou, no Ukumehame, Maui, i make aku nei. Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau, ke pili, o ka Poalua, oia ka la 13 o Okatoba, oia ka la a me ka hora i oleloia, no ka hoolohe i ka oiaio o keia noi ana mai, a me na mea hoole i hoikeia, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Lahaina, Maui, kahi e hana ai. F.W. HUTCHISON,

Lunakanawai Kaapuni o ka Apana Elua.

Lahaina, Maui, Sept. 14, 1863. 95-2t

 

OLELO HOOLAHA.

            NO KA MEA, UA NOIIA MAI KA MEA NONA ka inoa malalo, e Kauhi, e hoonohoia oia i Luna Hooponopono no ka Waiwai o Iosepa Maimai, no Lahaina, Maui i make aku nei. Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau, ke pili, o ka Poalua, oia ka la 13 o Okatoba, i ka hora 11 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia, no ka hoolohe i ka oiaio o keia noi ana mai, a me na mea hoole i hoikeia, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Lahaina, Maui, kahi e hana ai.

F.W. HUTCHISON,

Lunakanawai Kaapuni o ka Apana Elua.

Lahaina, Maui, Sept. 14, 1863. 95-2t

 

Kela Humuhumu Lole.

O

C.H. NICHOLSON.

UA LAWE AE NEI AU I RUMI MA KA Hale o Mr. McIntyre ma ke alo mai o A.P. Cartwright, @@@@ malaila au e hana ai i na hora a pau o ka la. O ka @@ a hana a makemake e waiho me a'u, e hiki @@@ ke hana pela me ka hilinai mai, a o ka poe a pau, i ke @@@@ makaahale a'u i aie aku ai, he mea p@@@ no lakou @@@ @@@ i ka lakou hana ia'u, no ka mea e haawi aku no au i kekahi hapa o ko'u uku. @@ ko'u aie. E hele ma @@

 

H.L. SHELDON, Hale,

Loio.

AIA KONA KEENA MA KA HALE HOOKOLOKOLO, ma Maunakilika. He haole no ia, ua maopopo ia ia no ka olelo maoli, a ua makaukau e kokua i na Kanaka hawaii imua on na Aha Hookolokolo a pau o keia Aupuni, me ka uku oluolu. 94 1m

 

HALE PAI KII.

MALUNA AE O KA KEENA PAI O KA

"Nupepa Kuokoa,"

Emi ka uku no ke kii. E paiia no ke kii iluna o ke

ANIANI  ame ka PEPA.

E hele mai e na makamaka e pai i ko oukou mau kii.

H.L. CHASE (Keiki,)

3 6m Mea pai K

 

G.W. BROWN, PALAUNU,

LUNA HOOIAIO INOA.

UA MAKAUKAU KA MEA NONA KA mea i haiia maluna, ma kona Keena ma ka Hale Hookolokolo, ma Honolulu, e HOOIAIO i ka inoa o ka poe e makemake ana, ma ka Palapala Hoolimalima, na Palapala Aelike a me na Palapala no a pau e pili ana i ka hooiaioia.

G.W. BROWN, Luna Hooiaio Inoa.

Honolulu, Iulai 18, 1863. 86-3m

 

....

 

MAKEMAKEIA KA IWI BIPI.

KE MAKEMAKEIA NEI KA IWI BIPI o na ano a pau, a e ukuia no hoi i ka @@@ kupono no ia mea, ke laweia mai ma ka Hale Kuai U@@hepa o

Kale Olelo e ma,

makai o ka Uapo e pili la me ka Hale Makeke, ma ke Alanui Moiwahine, ma Honolulu.

Honolulu, Iulai 18, 1863. 95-3m

 

MAKEMAKEIA E HAI MAI.

NO KA HOIKE ANA MAI A Paulo F. Manini imua o ka Aha Kiekie, e hai ana he EONO DALA wale iho i keia mai ia ia no ka @@@ o hai @@@ iluna o ka aina.

O Lualualei, Apana o Waianae,

no ka manawa, he 14 makahiki me na malama ewalu, no ka @@ he UMIKUMAMAONO DALA me HAPAHA ($16.25) no ka P@@@ he $40.10. NOlaila, ke kauohaia aku nei i na poe a pau i ka holo i ko lakou mau holoholona ma ua aina la i hana'e ia maluna, a me ka poe i kuai aku i ka waiwai o na ano e ae ma ka

Paulo F. Manini (LAPAULA,)

nei ma Lualualei, iloko o ka manawa i oleloia maluna, oia hoi, mai ka la mua o Ianuari, M.H. 1850, a hiki i ka la mua o Sepatemaba, M.H. 1865, @@@ @@@ i ka mea nona ka inoa malalo nei, i ka @@@ o na dala a lakou i uku aku ai ia ia.

WILLIAM JARRETT (@@@ Kele.)

Honolulu, Sept. 15, 1863. 25-3t

 

OLELO HOOLAHA.

            MA KEIA, KE PAPA NEI NA MEA nona na inoa malalo i na kanaka a pau, ma k@@@ hewa oukou maluna o ka aina i kapaia,

O Kaalaea, Koolaupoko, Oahu,

o hoopiiia oukou i ke kanawai. O na Bipi a me na holoholona e @@@ paa i loaa ma ke ano @@@ hewa maluna o na aina ia, e hookomo ia no ma ka Pa Aupuni, A o ka pae a pau i loaa ke @@@ a e oki i ka wahie a i ka mauu paha no lakou no, ua kaaohua lakou e p@@@ a e h@@@ ke a anui@@@ na kanaka, a ina e hele lakou i na wahi e ae maluna oia aina, alaila, e manaoio ke komo hewa ko lakou ano.

J. MONTGOMERY.

G. GALEKA@@@

Honolulu, Sept. 21, 1863. 26-2t

 

OLELO HOOLAHA.

NO KA MEA, UA HAAWI KA MEA mahaloia J.M. Kalanipoo i ka Olelo Hooholo Ahewa, ia J. K@PAU o Laie, ma k@@ a ka Luna Nui o ka Hoku Pakipika, ma o John @@@@ a o ka mea hoi, @@@@ a ua olelo la. Naolaila, ua hoopuka ka Aha i ka Palapa o Oh@@ a hoomalu i kona mau waiwai a @@@ KA MAKAI nona i ohi, ua ohi au a he @@@, m@@@ palapala @@@ i hoike ia malalo nei,

1 Hale hou aole i paa loa,

1 Loi (Apana Aina Kuai,)

1 Pahale, ma Laiewai,

E kuai kudalaia keia mau waiwai ke hala @@ ia he kanaka @@@ a e @@@ aku no au i ka mea i oi ke @@@ na dala no $6.00 a me na @@@.

J. KAHOOHULIMOKU

Kap@@@, @@@, Oahu. Sept. @@ 1863.

 

OLELO HOOLAHA.

Kudala a ka Luna Hooko Waiwai,

E KUAI KUDALAIA'NA KA WAIWAI o Js. M. Whittier, i @@@,

Ma Honalo, Kona, Hawaii,

i ka Poakolu, ma ka la 21 o Okatoba, i ka hora 11 o ke kakahiaka. He 40 eka ka nui o @@@@. He ekolu hapa i paa i ka pa p@nika. He ewalu a eha paha tausani @@@ @@@, he mau kumu @@ a me na hua ai e @@@ keia wahi. He hale laau kekahi, he 40 @@@. @@@@ @@.

F.A. SHERWOOD

96-4t Luna Hooko Waiwai @@@@@

 

Olelo Hoolaha.

            E IKE AUANEI NA KANAKA A PAU, O @@@ i ku'u wahine mare,

Ia KEOKI KALAPUWALE,

e noho ana ma Honolulu nei @@ ka mea @@@@ a me ko maua wahi moe, ua hele @@ @@ @@@@@.

@@@ PAULO.

Monikahaae, Honolulu. Sept. 22, 1863. @@@@@

 

OLELO HOOLAHA.

            NO KA MEA, UA NOIIA MAI KA MEA nona ka inoa malalo, e Uhale, e hoonohoia ma ka Luna Hooponopono o ka Waiwai o Keaweamahi, o Waa@pa, Maui, i make aku nei. Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poakolu, oia ka la 14 o Okatoba, i ka hora 11 kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia, no ka hoolohe i ka oiaio o keia noi ana mai, a me na mea hoole i hoikeia, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Lahaina, Maui, kahi e hana ai.

F.W. HUTCHISON

Lunakanawai Kaapuni o ka Apana Elua.

Lahaina, Maui. Sept. 14, 1863. 96-2t

 

OLELO HOOLAHA.

NO KA MEA, UA NOIIA MAI KA MEA nona ka inoa malalo, e Kaai (w.) no ka hookohu i Luna Hooponopono i ka Waiwai o Kanainapule, no Makawao, Maui i make aku nei. Nolaila, ke hoikeia i na mea a pau, ke pili, o ka Poalua, oia ka la 13 o Okatoba, i ka hora 11 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia, no ka hoolohe i ka oiaio o keia noi ana mai, a me na mea hoole i hoikeia, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Lahaina, Maui, kahi e hana ai.

F.W. HUTCHISON

Lunakanawai Kaapuni o ka Apana Elua.

Lahaina, Maui. Sept. 14, 1863. 96-2t

 

KA MOKUAHI

"ANNIE LAURIE,"

E HAALELE ANA IA HONOLULU

I KELA POAONO KEIA POAONO.

@@@@@@

I KA HAPALUA O KA HORA 4 AHIAHI.

NO

LAHAINA,

ULUPALAKUA,

KAWAIHAE,

a me KONA.

@@@ ma Honolulu i ka Poaono

@@@@ @@@

@@@@@@

 

E.P. ADAMS, ADAMU,

HALE KUAI HOU.

MA LAHAINA, MAUI.

E HELE MAI OUKOU A PAU E KA @@@@@

HALE KUAI HOU.

@@@@ @@@@ @@

NU HOU O NA ANO A PAU

NA

LOLE ANO HOU, @@@

LOLE KOMO,

PA, BOLA, @@@

PENA, AILA PENA

PALAKI EPNA @@@

PALAKI HAMO @@@@

KOPA, KAULALIO, HO,

PAKEKE a me ka PULUMI

INIKA, AILA HAMO LAUOHO,

KAMANO, KOPAA, KUI,

KUI WAAPA, PALENA,

PAPA WAAPA

A ME NA MEA E AKE HE NUI WALE.

E.P. ADAMS, @@@@

Lahaina, Aug 24, 1863.

 

OLELO HOOLAHA.

E IKE AUANEI NA KANAKA A PAU LOA O kela ano keia ano, Kane, Wahine, Keiki, Haole, a me ka Pake. Ke papa aku nei au ia oukou a pau loa. Ua kapu @@ na @@@ kuu Aina Kula,

ma Koloa uka, Kauai,

o ke alanui ma @@@@ a hiki i @@@ ma @@@ @@@ @@ ke alanui maluna o Maina@@@ a i @@ @@@ @@@

G. CHARMAN

Koloa, Kauai, @@@ 27, 1863.

 

OLELO HOOLAHA.

KE PAPA AKU NEI KA MEA NONA ka inoa malalo nei, i na mea a pau, aole ma ka @@@ i wale i ko lakou mau holoholona o na ano a pau maluna o ko'u mau apana aina,

Ma Marshfield.

e pili la me ka pa o W. @@@ ma Waikiki-kai, oia hoi @@@ mau wahi e pili la ma ka aoao @@ o ke alanui @@@ Waikiki-kai, @@@@ ina e loaa kekahi @@@ @@@ mau kanaka, a mau wahine paha e hele ana maluna o ko'u aina i haiia maluna, mahope iho o ka @@@ ana o @@@@, a me ke @@@ ole, alaila, e hopu no a ia ia, a e hana @@@ ia ia a ia lakou paha, e like me he poe aihue la. O ka poe a pau e kue ana i keia mau olelo, e hoopiiia no ma ke Kanawai.

JAMES L. LEWIS

Honolulu. Aug. 5, 1863

 

OLELO HOOLAHA.

HANAU a me ka MAKE.

MAMULI O KEIA PAUKU @@@ O KA KANAWAI KIVILA.

            NA KELA KAHU KEIA  @@@@ @@@

@@@@

@@@@

@@@@

 

OLELO HOOLAHA

            NO KA MEA, UA NOIIA MAI KA MEA nona ka inoa malalo, e K@@ahuna a @@@@ @@ @@@

F.W. HUTCHISON

Luna Kaapuni o ka Apana Elua.

Lahaina, Maui, Sept 14, 1863

 

OLELO HOOLAHA.

NO KA MEA, UA NOIIA MAI KA MEA nona ka inoa malalo, e P@@@@, e hoonohoia ma ka Luna Hooponopono o ka Waiwai o @@@@@ , o Honu, no Lahaina, Maui, i make aku nei. Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poalua, oia ka la 13 o Okatoba, i ka hora 11 kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia, no ka hoolohe i ka oiaio o keia noi ana mai, a me na mea hoole i hoikeia, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Lahaina, Maui, kahi e hana ai.

F.W. HUTCHISON

Lunakanawai Kaapuni o ka Apana Elua.

Lahaina, Maui. Sept. 14, 1863. 96-2t

 

NO KA MEA, UA NOIIA MAI KA MEA nona ka inoa malalo, e H. K@@@@, @@@@ no ka Waiwai o Euke, he mea make o Wailuku, Maui. Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poakolu, oia ka la 14 o Okatoba, i ka hora 11 kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia, no ka hoolohe i ka oiaio o keia noi ana mai, a me na mea hoole i hoikeia, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Lahaina, Maui, kahi e hana ai.

F.W. HUTCHISON

Lunakanawai Kaapuni o ka Apana Elua.

Lahaina, Maui. Sept. 13, 1863. 96-2t