Ka Nupepa Kuokoa, Volume II, Number 43, 24 October 1863 — KA NU HOU! [ARTICLE+ILLUSTRATION]

KA NU HOU!

j IlonpillOl A (> •• V ANPKIUU I.T.'' Uil lio'l- ; ke ia mai e kekahi nnpepa i» Havana, he ! kaua ka mnwnona o ka moku kaua o Ame- | rika Uuipuin, o T r anderbilt ka inoa, a | me ka moku kipi Alahama, ina kahi ma- ; waenn o l'uei lo Uieo ;ime St Thomas. | A nm kekahi la ae no hoi. h >ike hou mai i no ua nii|)epa nei i ka hikia hnu ia ana'e ; o ka lono ilaiia, e hooiaio mui ana i ka ; hodpihoia ana o ka inoku l anderbdt. Ue 20 minule wale 110 ka manawa mni ka hoomaka ana o kn hoouka a hiki i ka wa i piho ai o ka moku aupuni ; o na inoku nana i ahni ne ia lono, ua hele a kokoke lon i kahi i hoouka ai. Penei na , mea i hoikein mai : I ka ioiie aua mai o ke Knpena o ka moku aupuni, ua ikea kekahi moku kipi ina kahi i kapaia o ka . Baiiama Bank. a malaiia oia kahi i lioopoino ai i na inoku Kalej»a <1 ke aupuni Hui, nolaila, o kona hooholo no ia i ka . nianao e kii koke e alualu aku. a e 110011ka kaua aku i ua nioku kipi nei. Ma ka wanaao ae o ia kakahiaka ana'e, halawai ka moku aupuni me ua iimku kipi nei. n eia ka aole 0 ka Alahama. akn, he inoku liou o Geogia ka inoa, he 20 pu o luna : :0 Kapena Sema (Semmcij) ke ahi ohina, o ia ke KnpiMia mua iho nei o ka moku ; Alahama, o ua kamaeu hiwahiua'la no 0 ka moana, ke keiki puukani o ka llema. 1 ka wa i haiawai ai. nonoi koke aku la I ke Kapena o ka inoku aupuni i ke Kai pena o ka moku kipi e hoopio koke mai | ia ia iho. hoole koke mai la no ke Kape- | na o ka moku kipi ia mea ; koi hou mai ī la no ke Kapena o ka nioku aupuni e ! hoopio aku ke Kapena o ka moku kipi ia i ia iho ? me ka i pu mai. ina e hoopaa loa I ke Kapena o ka mnku kipi mamuli o ka j hoole, alaila, e hoopio koke 110 oia i ua | moku kipi ia. rae ka haawi ole aku ia ia i kona ola; ua hoole niai nonae ke'lii kipi ia koi, e like uo me kana i olelo ai i kinohou. Ma ia manawa, hoomaka koke ka hoouka ana, u mahope iho o ka Imla ana o na minute he 20 a he 25 paha, aia hoi, o ka hopena o ka hoouka ana. o ia no I ha hoopiho loa ia ana o ka moku T*anderj bilt, o ka moku holo loa hoi ia o Ame|rika Huipuia a ua jxiu loa na poe a pau

o luna i ke piho pu mc ka nioku. A o moku kipi hoi, ua h<n>mau aku no \ kona hele hoolaiiai ana i kn ili o ke kni. Ua hke o Kapena Sem;i ma ke ano koa a me ke ano eleu i keia ua. me ka mea kaulana J«»hn Paul Joi»ts i ke au o ko Ainerika Huipuia lioomaka ana e ku iho ma kona ano aupuni kuokoa. Ua lohe wale ia mai, o ke keiki a ui Kapena nei, ua hooliloia «»ia i alii no kekuhi moku kaua o ka Hema. a me he mea la ua hanauia mai no ia ohana a pau i poe akamai i ka imokele moku. I a lioike ia mai e ka nupepa ma ka la 1 l kao Sepatemaba, ua kiiia'ku ke keenn |)aipalapala o ka nupepa Sum dard o Rale, Karolina Akau, a ua hoopoinnia na mea n pau maloko. Okekumu 0 keia hoopoiuo ia ana. no ke pai mau o ia nupepa i na manao kue i ka hana a iia Luna Aupuni, a na Luna koa o ka llema; he poe koa no Vereginia, ka poe nana i hanaino. No ia hanaino ia ana. <nolai!a, ua kii knke aku no hoi na uiaka;makaa pau o ia nupepa, ua huopwino ;aku i ke keena a me ka papa pai o ka nupepa, Stale Jounwl. Ua hiki o Mr. :Vance, ke Kiaaina o ia mokuaina ilaiia, maho[)e koke iho o ka manawa i hanaia'i ;o na mea i haiia'ela maluna, a ua hoahe- ; wa loa i ka lehuiehu nana i hana aku i |ua mau hana ino'la, me ka hai pu aku jhoi, nole ia meaj hanaia ma ke A'upuni !o LiiK.kona. 1 Ua lohe ia mai ma o kek'ahi kanaka la |i hoi mai nei mai Rikemona mai, aia ka ; ka puali koa o Gen. Lee ma Hanova kahi i hoomoana'i i keia mau la, he "20,000 | wale no ka nui o ka poe i kupono iki ke lawelawe. Ua oleloia, ina o Gen. Meade :e hoohele mua aku i keia mau la, alaila, e emiliope aku ana o Lee a hiki i Rike- ! mona. Aok» i komo iki ka manao iloko o ka poe kipi e hualele ia Rikemona, e like ine ka men e olelo wale ia mai nei. | Ua hiki ae ka lono ma Nu loka mai iCumberland Gap, e hoike ae ana i ka lilo ana o ia wahi ia Gen. Bumsitle, a penei no na olelo. " Ua hooj)io mai o Gen. Frnzer ia īa iho, n me na koa kipi ona, he -20,000, a me na pu kaa he 14, ma ka )iora 1 o ke ahiaiii o ka la 9 o Sepate;mnba nei. la Gen. Sakelafod;i kealakai 0 na mahele mua o ka puali koa aupuni ilokoo ia hoouka ana. A eia o Cumberlai:<J Gap ilokoo ka lima ona puali kaua aupuni." Pua wale mai nei no ka lono mai Mepafisa mai, ma ka la 12 i!io nei o Sepa- | temaba, ua nui ka haunaele i uluhia ne ,; mawaena o na wnhine niare, a me na , keiki no hoi a na poe koa kipi, ina ke kulanakauhnle o Mobi!e. Ua hele huakai ae ia poe ma na alanui, me na hae i , Ikauia i ka hoailona " Ka Bareua a ke ; kako," u Ka Barena a ke kuikahi," a pela'ku. No ka mea hoi, he poe wahine lakou na na koa, nolaila, ua imo malu wa•le mai no ka maka o na koa i ua poe* la, aole no lakou i kue nui ia mai e na koa, Ua nui waie na halekuai o ia waiii i pau 1 ka wawahi ia e ua poe waliine hooiiau- ; uaele nei. Tenksi llikina.—O ka hoouka ana a me ko hooponopono ana e lawe mai ia Tenesi Hikina, e like me na mea i hana akamaia e Gen. Burusi<le a me Gen. Rosekorana, ua hala hoj>e ae, a ua lilo mai ia walii i ke aupuni. Ua lanakila ke auIpuni me ka hookahe nui ole ia o ke koko. j No ka eleu a me ka hikiwawe h»a o ka onina a na koa aupuni, uolaila, ua puiwa ; nakipi, a ua holo aku iniua o na koa auIpuni, a no ia eleu no hoi, nolaila, ua haalele iho na kipi i na wahi n lakou i hoomoana'i me ka hoopoino ole i na wa'mai , ;0 lakou. Ma Lnelana, ua hoao lakou e , keakea mai i kenlahakn. aka. no kn puai iii launaole o ka liana ana n kekahi uiau » niahele koa o Tenesi, nolaila, ua hoopuehu liiliiia na kipi imua o lakou. a ua pnu l aku lakou i keauhee. Ekolu mokumahu, • ekolu kaamahu, a me na mea e ae no hoi i > he nui wale i pio mai i ka puali kaua o ■ Ike aupuni. Ma na wahi a pau a na pui ali koa aupuni i hele ai iloko o Tenesi ; j Hikina, ua hauoli nui ia mai no e na kaL -naka, a o ke komo ana a ka punli kaua l iloko o Nokevile, he mea no ia e hoomal nao nui ioa ia ana, no ka maikai a me ke i aloha nui no hoi o na kanaka i na koa i aupuni; ua nana mai ua kamaama o ia - wahi i na kt»a aupuni, me he poe alele i.hoola'ia. He mau tausani na kanaka i •ihaiamu mai ina kahi a na koa aupuni i l hele aku ai, a ua hoouna ae no hoi lakou i [i ka huro nui ana me na waimaka o ka Molioli i awili pu ia, a o ka haiwli kai noho ; iho ma ka panepoo o na mea a pau i haj naia ia manawa. t*a hoopuka ae no o ;Gen. Burnside i kekahi *vahi olelo paipa

iii.ua o ii-i kna ame na kanaka kamaaina a pau o ii wahi. me ka iv«»ia aku no hoi i ka n;af»ar> j aa o keaupiini hui, e haawi aku i ka 11!io!i, a e iioomau aku no hoi i ka uoho ana maluliia, a me ka iioike pu aku r.o hoi, aoie iie makemake o ke aupum e iiooiii aku i ka hewa a me ka ino iluna o ka p«>e i hana im> mai, a i kue mai hoi i ke aupuni mamuli o ke kuhihewa ; aka. he makemake nui nae ko ka mea ia ia ke au t f >uni. e hoi mai na kanaka 'a pau. n e noho maluhia me ka mahalo i, fke au[nmi. n e imi no hoi i ko iakou pono 0 ka noho ana. e like me ku wa mamua aku o ka hoomaka ana o keia kipi nna : ua huro nui na kanaka me ka mahalo no ia mau oielo maikai. Ua kamailio uuku aku no hoi o Gen. Carter i ka lehulehu e haiamu nna ia mauawa, me ka hoike aku 1 kona meuemene a me kona aloha, no ko iakou nolio hoomanawanui ana iloko o ka wa e noho ana na puali koa kipi ilaila. Ua kohoia o Kanela Gilbert i Kiaaina . koa no ia wahi, n o Gen. Carter. ua hoololiia i Geuerala Makai hooinalu no Tenesi Hikina. Ua hooiaioia mai no ka hauoli nui o na kanaka o ke kulanakauhale o Tenesi Hikiua, i ka wa a na koa aupuni i komo aku ai iloko o ia wahi, a no ia mea. ua huki ae lakou i ka hae aupuni a lakou i liuna malu ni i ka mannwa i kaahope ae, o ia hoi, mai ka wa i hoo'maka ai o keia kipi ana a hiki i ka wa a na koa au()uni i komo ai iloko o ia wahi. He nui no na waiwai o ia kulanakauhale !o Kno.wille (Nokevile.) o ia no ka hale hanamasini, a me na hnle hana mea e !ae no hoi, ua loaamalaila he elua miliona i paona j)aakai, a me na mea ai e ae he nui waie. ! Ua hoikeia mai eka Nuj)ej)a Tribune, |e haalele ana o Gen. Burnside i kona noj lio alii ana maluna o na koa ma Tenesi IHikina, a penei no na olelo a ua pepaMa: u O Burnside, maiiope ilio o kona iioihoi : hou ana mai ia Tenesi Hikina iloko o na lima o ke Aupuni Hui, ua noi aku ia e ; hookuuia mai o!a mai ka noho ana ma kalii ana e noho nei. Ua manao wale ia nole no e knla konn mnnno ana e haalele, no ke kokua ole ia o kaua mau hana e ke au|)uni, a me ka honheuain no hoi o ! kana mnu hnna e na Luna Aupuni ; aka, ua inanao no nae kela. aia a hoomnikaiia kona iuoa. alaila. hnaleie ilio in me ka hala ole, n me ka waiho |ni iiio i ka inoa ;maikai ma kona wahi e haalele nei. Ua kakau mai kekahi haole Maleka , liaiioimno e nolio nei ma Parisa i kekahi o ; kona mau makamaka e noho nei ma t\u loka. e liai mai ana ua hui malu o Napoiioua o Farani, ame JefVDavisa, e hana i kuikahi e j)iii ana i ka ike mai o Farani i ka Hema, ma ke ano o ke Aupuni Kuo|koa; a o ka mea nana e imi nei ia manao a e hooiknika nei hoi ma ka nono o ka j)oe kij)i, o ia no o Slidell, ke Kuhinn ki j>i i hopuia'i ma'iuna o ka moku Iseritauia o T>ent ka inoa. ke kumu i nneane ni e kaua o Enelnni me Ameiikn Huipu'n. Wahi n ka nupepa llcrald. i hele ae ka o Mr. Stej)hens i Wnsrnelonn, me ka ninnno e imi a e kuka pu lioi me na Lu- ■ iui o ke Aupuni Hui, i loaa'i kekahi mea ,e hui hou ni ka noho ana o ka Aknu n me ka liemā; uo kn mea, aohe mnkemake ; o ka liema e ii ia mai ka hilahila iluua o ! lakou, ma ke koi ana'ku i na aupuui e e kokua niai iaia. Ua oleloia, ke hoomaka nei ka Ilemn, e hann i kekalii oleio aelike, a o ke auo nui o ia olelo ;it hke, , oia no. o ke kokua mai o Far;iiii me na moku n me na koa ona i ka Hemn, a e nku nku hoi ka Heina ia ia, ma ka haawi ana'ku i ka mokuaina o Teknsa, m> ke ; Aupuni o Farani. Ua jioloai ia mai aia !ka o Mr. Stephens i Parisa i keia mau la kalii i i.oomnka'i e iiui me ke ahi Farani, me ka hoakaka aku hoi i na mea i haiia ■ mnluna i ua Moi la o ka Emej)aea o Farani.

Xo I'iielani a me Amei*ikn.

No ke ano kai hanupanuj'a o na mea i kauia mai iluna o na heielielena o na mea e waiho okuku nei iwaena o Amenka Huipuia a ine Eneiani, nolaila. ua manaoia e ano nui ana paha nn mea hou e : hiki mai ana, no ka mea, oia maoli no ke kumu i pii ai o ke kumukuai o ke dala 'gula ma Nu loka. i ka wa i iohea hopeia jmai nei maiiaiia mai. E iiiki no paiia i jka poe heluhelu o keia j>epa ke hoomajnao iho, o ke kumu waie no i poino ai * |na moku kalepa e noio ana malalo o ka I hae Amenka Huipuia mai ka wa i hoo- | maka mai nei o keia kipi ana, o ia no na 'moku kipi i hanaia a hoounaia mai, mai I Beritania mni. A no no Ja, ua hoof>oino jnuiia na aumoku kalepa o ke Aupuni } Amerika. a ua hiki aku ka nui o ke poho [i ka umikumamaiua miliona daia, a he

ekoiu ha}vih:i.a o kona n au tona o na moku hoio i na ama e. ua j v au i ka puiumiia mai ka j»;ijxilina ae o ka moana, a o kekahi iioi o la jn>e inoku, ua pmu no i ka aua ia e ku wale iho iloko o na awa, ma ko iakou iiome ; a oiai hoi, o ka iialihaii. ana o na ukana kaiepa a ka jk>c Amenka,' aia ma na moku o na aina e e halihaliia uei. ua iike jxiiia me ekolu hapaha o na ukana e laweia nei no ka poe Amerika, ua pau i na moku o na aina e. Aohe aupuni e, o Enelani wale no kai hookuo,| a ae hoi i kona poe kanakae lioouna mai' i na mea kaua. a me na mea no iioi e kokua ana mamuli o na kipi. O Anienka Huipuia iloko o ka wa i kaahope ae, ua hoomanawanui no i keia kokuaiaana mai 0 na kipi e Enelani. no ka mea, ua ano kupilikii iki o ia iloko o ka wa i kaahope ae nei, a no ia mea. Kaohi Puna ia Papalauahi, alia e hele i Kukalaula," me ka liamama aku no nae o na onohi. a ike maoli aku no hoi i ke kueia, a me ka uliaki niaoli ia no hoi o ke knnawni e pili ana i ke ano mau o na aupuin ku i ka wa; a, ke kanawai hoi i iiooiaia mai e na aupuni o ka iionua, a i hookomoia hoi iloko o ka helu o na kanawai aupuni. Ma na nu liou i ioheia mai nei, ua ikea iho ka hoomaka ana o Beritania e hana kaumahn loa mnmuli o kann hann mau. o ia hoi ke kokua mamuli o na ki|>i. A no | ia inea, ua hiki ole i ke aupuni o Ameri- | ka liuipuia ke hoomanawanui hou aku i | keia mau mea ino a Beritania e hana mai 1 nei ia ia ma o kona mau makaainana In, ' ma ke kokua ana i na keiki kipi o Amei rika; a no ia mea, ua hai aku o Amenka | Huipuia i kona kue loa me ka hooie pu ; aku, aole e hanaia na nioku ha«> nia Beritania no na kij)i, me ke kauoha nku ia ia : e hoole i ka ho!o ana mai o na moku liao kij)i e hanaia nei ma Beritania. Ua hoo- ' leleia kekahi o ua mau moku hao ia, a e i niakaukau ana paha no ka holo ana, iloko 0 ka malama o Augate a me Sepatemaba ' iho nei. Ina e aeia mai keia mau mokn- ! iinf> e Beritania e liolo mai e hoopoino i na kalepa o Ameiika Huipuia, maliope iho o ko Ameiika hoole a me ke kue ana nku ia mea, malin paha, e hoola koke ia mai ana ka nianao ulumahiehie iloko o ; na puuwai Amerika a pau, e koi a e ka- ' uo aku hoi i ko lakou aupuni e hele koke aku imua, a e hoopai aku ia Enelani, ma ka hooiiolo ana e kaun koke. Ua olelo pinepine no nne o Paresidena Linekona, i hooknln no kaua ona o ka mannwa hookahi." A no ia mea, ina no e kaun mai, alaila. mnmnli no ia knua ana, o ke koi ikaikaia, n me kn hooke mau ia hoi e na makaaiuaua. '• He wahi kekahi i ; na e hoomanawanuiia ma o iki aku, alaila, ua iiio ia iie Karaima," —ua like ke nno o ia mea ma ke nno nupuni. me ke nno o ke knnnkn. a e f>ouo nnei ke nein o Leada (na j)oe hana moku akamai r Enelnni) ma, n me kona j:oe kokna, e ke ;aupuni o Knelani, e hana a iioounn mai i na moku hno no na kipi ? E kuhikuhi : mni auauei kn lima inaina o na aupiini a pnu o ka honua ia Auienkn ilui[>uia. ke nolio nku o ia n nniin maka, me ke kue oie nku me kn ieo. n i ole ia me ka ikaika i nein mau mea ino e hnnnia mai nei ia ia. E ae no nuei o Beritania ia Farani n ! me Amerikn, e hoounn i mnu moku hao, ;a me na lako kaun, i na j>oe e kipi mni ;ana ia ia mn Ire!ani me Inia. me l;a haa--1 wi nku lioi ia lakou i kn f»niula n me kn j j>u r Aole loa ! lna hoi ha keia niau au- • puni e huh koke ana e hooj»ai mni no keI ia kueia nna o nn knnawni ku i ka wa. ; aole anei o ka mea wnle no i koe ia Ame- ; rika i paa mau ni in in konn hanohnno, o kn hoopau koke iu mea iuo e hanaia mai . nei, a i ole ia, o ka hoao a h<Kjj)nu in mea ? ; O ka iuoii hanohano o ke auj)iini kai ko- ! mo iioko o keia ninau nui, aole o konn s iknika. Aole loa e malinloia kekahi au- | puni, iua o ia e ae wale nun i kona mau [>ono, a me na pono o knna mau inaknainana e hehihehi wale in, a e palaha pu ia ; hoi e nn aupuuie ae. Mniia [i.iha e hiki ole ana ia ia ke malama a ke pnle hoi i kona hanohano iioko «> keia wa koke, ke hoao mai o ia ; a maiia palia i na e kuua ke aupuni Amerika me Enelnni, alaila, e • lilo ana ia i mea e iicK>holo mua ai i ka • j)omaikai no na kipi. Aka, ina lioi penei |e kokuaia mai ai na kipi e na nupuni ku|ko, e aho no hoi e hoakaka akea ae, a e • kaua no hoi me ke kauiike. lna ka ho- | pena o keia kaua ana me na kipi, ma ka |oielo hooholo no keia ninau, o ia hoi ka jae ana ia Berilania e kokua mai i na kipi | me na moku hao, alaila, he mea maopopo | e hoaheivaia ana no ia e na aupuni a pau: ] o ka honua. | | Aka, he ponoloa hoi ka hiki ole o keia! j hopena, o ke knua o keia mau aupuni.]

He mn loa kn hanohan»» a me ke ake h«v». pon<» iloko o ka puuwa> o na kamika \\><- ritania, a ina aole iloko o lakou, a:a ilokn o kona inau Kuhina ; a no a iiiea, aole paha lakou e ae ana e kaua no keia kumu ; a he niea no i maopo|K>. aole 'na Kuhina e hana ana niamuli o na mea e ku ann i ka apono ole ia e ka lehule'iu. He kahua mau ko ka pono iwaena o r,;i kanaka a jviii. a o ka pono no hoi i kekahi kanaka, o ka pono like no ia iwaena j o na kanaka a pau ; a na ia pono a me m 'knhua mau o ka pono. i hookele pono u Beritania a hiki pono i kahi ku[K>no nona e noho ai. a e alakai ai hoi i ke ano o kona noho aupuni ana. Aka, ua hoikeia mai nne hoi eka nupepa 7"iims o I.;uia- ; na. o ia hoi ka waha olelo kaulaua o ko Beritania poe kanaka. ua hoomaka n ;u ka puuwai e haloiloi aku i ona la me ka makau o kaua, ina o Beritania e ae mai i na moku hao kipi e hanaia nei ilaila e ; holo mai ika Hema. Aua olelo i'io u\ nupepa, aole he pono ke ae aku i ua nioku kipi nei e holo. a he munaolana no hoi kona, nole ke aupuni o Km lani e Imokuu ana ia mau moku.