Ka Nupepa Kuokoa, Volume II, Number 46, 14 November 1863 — Page 2

Page PDF (1.60 MB)

This text was transcribed by:  L. A. Marchildon
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

mua, e hele mai lakou e kamailio pu me ke aupuni no ka wahine, no ka hana malalo o ka makua nana ke kaikamahine, no na makahiki eha paha, e ima daha, a i ole ia, malalo o ke aupuni.  Penei ke ano, ina hookahi wahine elima paha makahiki, eono paha; a ina wahine, pela no na makahiki.

            Aka ke olelo lau nei o W. N. P. e lawe kela mea keia mea ma kona makemake iho i na wahine.  A ke olelo mai nei he olelo peepee na'u malalo o ke aupuni.

            A mailaila ke pane mai nei, na like me na Moremona ka mare lehulehu.  A ua hoololi ia ke Kumu Kanawai a me na Kanawai o ke aupuni o keia poe aina.

            A i kanu aku i na hua anoano, oia hoi ka lawe mai i na wahine lehulehu me ka mare ole ia.

            Ha@ Ua like ole na olelo i hoolaha hope ia me na olelo i heopuka mua ia, ina ua noonoo maoli ke kakau ana, alaila, aole au e hoohewahewa.

            Ke olelo hookainani ole nei a'u,m aole ko'u manao e makemake ana e lawe kela mea keia mea ma ke ano lealea, ano palaualelo, ano kolohe i na wahine, a pela aku, i mea e houlu mai ai i ka haunaele a me ka uluaoa iwaena o na hoomana Akua e noho nei, a i mea e helelei ai ka maluhia o ke aupuni e kau nei.

            Ma ko'u noonoo kuloko e noho nei, a pela paha ko ka lehulehu, he mea kupa a kamaaina ka palua a pakolu o ke kane a ka wahine hookahi, a peia no na wahine a ke kane hookahi, aole ia he mea hou iloko o keia aupuni.

            O ka mea hou ka lawe ana i hookahi wahine, a i hookaliii kane.  Nolaila, ua noonoo ole ka olelo hope a W. N. P.

            A ma ua hana mua keia lahui pela, no ke aha i olelo ai na na Moremona ka mare lehulehu?  Eia, he kuko a me ka hoopilimeaai e noho ana, aole he noonoo maoli,

            No ka mea, aia ma ka puke Heinolele, ua hai ia ka lawe ana o ka poe mua i launa me ke Akua, i na wahine.

            Elua a Mose wahine, Pukaana 2:21, Nahelu 12:2. Pela no o Davida ekolu ana wahine, he 10 haiawahine, o Solomona, 700 haneri wahine Alii, 300 haneri hoamoe.

            Nolaila, na hoakaka au i keia mea ma na olelo ano nui, i ike oukou i ka'u mau olelo mamua, ame na olelo hope a W. N. P.

            Aka, nole ia he olelo paa, he olelo hoakaka wale no imua o ka lehulehu, e like me ka noonoo i kupu mai, aka, ua loio mai ka hoa ia  olelo me ka liki loa, e manao ana, o ka olelo i hoopukaia e a'u, he olelo paa loa.  Aloha ino.                                      S. D. KEOLANUI.

--------

"KUOKOA," BUKE III.

            NO KE KUOKOA.—Ke neenee mai nei ka hope o keia makahiki, a me ka hope hoi o keia Bue II o ke Kuokou, nolaila, e pono i na makamaka a pau, a me ka poe i lawe i ka pepa o keia Buke, ke hookaa koke mai.  A o ka poe hoi e makemake ana e lawe i ke

Kuokoa, Buke III.,

oia no ka M. H. 1864 e pono e hoomakaukau iho ia lakou me na DALA ELUA; no ka mea, aole no e haaawiia ka pepa i kekahi mea, ke uku pau ole mai oia i na dala elua i ka hoomaka ana o ka makahiki.

--------

Ka Nupepa Kuokoa.

HONOLULU, NOVEMABA 14, 1863.

--------

Pela wale no anei lakou?

--------

            E ninau mai auanei paha ko makou mau makamaka me ka i mai, "O lakou hea?"  A no ia mea, ke nonoi nei makou e hoomawanui iki mai oukou, oiai makou e hoakaka uku ana i ke ano o na hua poo o keia kukulu manao ana, penei: O ka poe nona ka huaolelo lakou, oia na poe pupule e noho u nei, me ka hoolako ole ia i kahi kupono e noho ai e like me ke Kanawai i hooholoia a i aponoia i ka la 23 o Augate, M. H. 1862, e na Aha kau Kanawai o keia Aupuni.  Ua pinepine ko makou halawai ana me ka poe i pupule ia, a ua pinepine pu hoi ko makou halawai ana me na huaolelo, "Aia o mea i ka Halewai kahi i noho ai, he pupule ke kumu i hoopaaia'e nei."  I ka moni ana mai o ka pepeiao i keia mau olelo, aia hoi, hoonaueue ae la ia i ka pouha-na o ko makou mau puuwai, a piha pu no hoi ko makou keena aloha, i ke aloha aku i ka poe i poino ia i ka mai pupule, no ko lakou hoihoi ia i ka hale i hanaia i hale no ka poe lawehala, e hoonohoia'i.  O ka mai ana anei ke kumu e hoohuiia'i ka noho ana o ka poe i maiia me ka poe lawehala?  He mea hoowahawahaia anei e kakou ke loohiaia ke kanaka i ka mai?  He hiki anei ia kakou, ke haliu iho e kuka me ko kakou Lunaikehala me ke apono iho i ka hoonoho pu ia ana o ka poe i ilihiaia e ka poino i ka mai pupule, me ka poe i hoopaiia no na Karaima?  Ke olelo nei makou, aole, aole loa no.

            Ina aole makou i kuhihewa, alaila, ke manao nei makou, o ke kumu wale no i kauia'i  o Kanawai e pili ana i ka hookaawale i wahi noho no na pupule, no ka hoohalikeia o ka hanaia aua'ku ia poe i poinoia, me ka hanaia ana o na poe i ahewaia, ma ka hana ana i kekahi ofeni, a ma ia hana ana no hoi i hooili aloha ole aku ai kakou i ka ino, iluna o ka poe i poinoia e ka mai pupule.

            Ua noonoo loihi na hoa naauao o ke kau Aheolelo i hala'e, a iloko o ka lakou kuka ana, ua iko koke lakou i ka pono ole o ka malama ia ana o na poe pupule, ma kahi i hanaia no ka poe i kue a uhai i ke Kanawai o ka aina; a na ia mau manao, a me ke kono ae no hoi a ka puuwai aloha kanaka, oia poe, nolaila, ua kau lakou i Kanawai a ua aponoia me ke kakauinoaia no hoi e ka Moi, a me kona Kuhina Nui, a ua lilo ia i Kanawai paa no ka aina.  Aka, eia nae ka mea hilu loa, o ka hooko ole ia o ua Kanawai la:  heaha iho la ka pono o ke Kanawai ina aole i hookoia?   He kumu pono keia na makou e ninau ai i ka poe Luna Hooko o ua Kanawai la, ma ka inoa o na makaainana, a ma ka inoa hoi o ka pono a me ke kaulike, e hoike mai lakou i ke kumu i hooko ole ia'i o ua Kanawai nei e pili ana i ka hana ana i wahi e malamaia'i o ka poe i poinoia i ka mai pupule.  No ka mea, o ka aneane wale no koe e halawai hou me ke kau Ahaolelo e nee mai nei, me ka hooko ole ia no o ke Kanawai i manaoia, i Kanawai e pili ana i ka hoopomaikai ana i keia lahui.  I mea ehoomaopopo pono ai kela mea keia mea, i ke Kanawai nona keia kamailio ana, nolaila, ua pai iho makou i ua Kanawai la malalo nei, penei:

"HE KANAWAI

E HOONOHONOHO ANA I HALE E MALA-

MA A E LAPAAU I NA PUPULE.

E HOOHOLOIA e ke Alii, me na'Lii, a me ka

Poeikohoia o ko Hawaii pae aina, i akoakoa

iloko o ka Ahaolelo kau Kanawai.

            PAUKU 1. E kukuluia ma Honolulu, ma kahi a ke Kuhina Kalaiaina e kauoha ai, kekahi hale kupono e hookipaia'i a e malamaia'i na kanaka pupule a pau, a e kapaia kela hale o ka Hale Malama i na Pupule.

            PAUKU 2.  He mana ko ke Kuhina Kalaiaina e kau i na rula no ka hooponopono ana iloko o ua hale nei, e like me ka mea i manao ai oia he pono.

            PAUKU 3.  E hiki no i na Lunakanawai o ka Aha Kiekie, na Aha Kaapuni, Aha Hoomalu, a me na Aha Kaapuni, ina e waihoia mai ka hoopii imua o lakou, e hoomaopopo ana he mai pupule ko kekahi kanaka, a he maluhia ole ke hookuu ia, alaila, e hoopaaia a e hoounaia'ku ua pupule la i ka hale malama pupule, oiai e pupule ana, a hiki paha i ka wa e hookuuia'i malalo o keia kanawai.

            PAUKU 4.  He mana ko na Lunakanawai o ka Aha Kiekie e hookuu aku i kekahi kanaka i hoopaaia ma ka hale malama pupule, ke hoomaopopoia imua o ka Lunakanawai no ka pupule o ua mea la i hoopaaia.

            PAUKU 5.  Ina i hoopiiia kekahi kanaka no kehahi karaima, a ua ko ole ka hoopii, no ka mea, he pupule ua kanaka nei, alaila, he mana ko ka Aha nana i hookolokolo ia hihia, e hoopaa a e hoounaia'ku ua kanaka pupule la iloko o ka hale malama pupule, a e noho oia malaila a hiki i ka wa e loa'i kona pupule, a i hookuuia'i paha malalo o ka Pauku 4.

            PAUKU 6.  O na lilo a pau no ka malama ana i kekahi kanaka maloko o ka hale malama pupule, e kauia maluna ona, ma hoi he waiwai kana i ukuia'i; a na ka Loio Aupuni e hoopii no ia mau lilo, ke kauohaia e ke Kuhina Kalaiaina.

            PAUKU 7.  Ina e hoike aku ke kauka o ka hale malama pupule ma ka palapala imua o ke Kuhina Kalaiaina, e olelo ana ua ola loa kekahi pupule i hoopaaia ma ia hale, a ua pau kona pupule, alaila, e hiki i ua Kuhina la ke hookuu aku i na kanaka nei.

            PAUKU 8.  E malamaia e ke kauka o ka hale malama pupule i kekahi buke, kahi e kakauia'i na inoa, ka nui o na makahiki, ina hoi he wahine, a he kane paha, o kela a me keia mea i hoopaaia ma ia hale, a e kakau pu no ka la i hoopaaia'i a me ka la i hookuuia'ku.

            PAUKU 9.  Na ke Kuhina Waiwai e uku aku i ke Kuhina Kalaiaina i na dala, aole e oi aku i ehiku tausani, i mea e hookoia'i keia kanawai.

            PAUKU 10.  E lilo keia i kanawai mai kona la i hoolahaia'i.

            Aponoia i keia la 23 o Augate, M. H. 1862.

                                                                                                            KAMEHAMEHA.

            KAAHUMANU."

            Ke ike ae la kakou a pau i na olelo o ke Kanawai: aka, ua hiki ole nae ia makou ke ike iho i ke kumu i hooko ole ia'i o ua Kanawaila, a e like hoi me na keiki papa o Farani, i hole aku ai a hiki i Tulona, i kahi a na moku Beritania e haiamu ana, a malaila hoi i hoonohoia ai o Gen. Barras, i mea nana e kipaku aku i ua mau moku la, a o Bonapate kona hope, a na hai aku lakou, i ke kakali ana o Farani, me ka hoomanawanui, a ua kaniuhu iho, a no ia mea i hoouna mai ai i na poe keiki nei e ninau i ke kumu i nahili ai ke kipakuia ana'ku o na poe moku Beritania, mai ke awa aku o Tulona; pela hoi ka poe Hawaii nei—ua kakali iho lakou, a ua ninau ia lakou iho i ke kumu o ka nahiii ana, a i hana ole ia'i hoi o ka hale a na'Lii Ahaolelo a me na Lunamakaainana, i hooholo ai, e hanaia no ka poe i poinoia i ku mai pupule, a i aponoia hoi e ka Moi hiipoi kanaka, ma ka la 23 o Augate, M. H. 1862.

            Aka, malia paha, he kumu no ko keia nahili ana, malia aia ia kumu ke keakea nei i ka hookoia ana o ke Kanawai i olelo ia; aka, he makemake nae ko makou e ike iho i ua kumu la, i ana ia iho ai ko makou mau puuwai aloha Alii, a aloha kanaka no hoi.

--------

            HE MEA NALOWALE.—He Ki Keleawe, o ka mea hoihoi pololei mai ma ke keena o Wini, Luna Pai o ke Kuokoa, e ukuia aku no oia me ka uku kupono.

--------

            NA MEA HOU O HAWAII NEI.

--------

            LUNA AUHAU NO KONA.—Ua ike iho makou, ua hookohuia o Aberahama Fomander, i Luna Auhau no ka Apono o Honolulu, e pono i ka poe a pau o keia Apana, ke hoomaopopo i kana Olelo Hoolaha i paiia maka pepa o keia la.

--------

            MAKEMAKEIA KA WI.—Ma ka Olelo Hoolaha a Mr. Poikeke, i paiia ma ka pepa o keia la, ua ike iho makou i ka makemakeia o ka Wi. Nolaila, o ka poe i lako ia mea, e pono e hele koke ae i kahi o Mr. Poikeke, i haawiia mai ai ke dala no ko lakou wi.

--------

            KULA LOIO.—Ua olioli makou i ka lohe ana mai, ua hoomaka'e nei ka Mea Hanohano G. M. Ropikana, i kula e aoia'i kekahi poe uuku o keia kaona, ma ka oihana Loio.  O ka Poalua a me ka Poalima na la kula, ma ka hora 3.  He mea maikai loa ia kula i ko makou manao, a he hauoli mau ko makou ke hoomauia ka manawa kaawale o ka Mea Hanohano, i hiki ai ia ia ke ao aku i ka poe opiopio e makemake ana e aoia i na loina o ke Kanawai.

--------

            RADUGA, A UA IOLANI.—Ma keia pule iho nei, ua kuaiia ka moku kiakolu kalepa RAduga, e James I. Dowsett, (Kimo Pelekane,) no na dala maikai he $27,000 a ua kapaia kona inoa i keia manawa, ma ka inoa o ko kakou Moi, oia hoi o Iolani.  E holo ana o a malalo o ka Hae Hawaii; a e holo ana oa mawaena o Bosetona, a me Honolulu nei.  E lilo ana no o ka poe Kanaka Hawaii na Luina o luna.  Pela ka loheia mai.

--------

            MINAMINA LAHUI.—Ua lohe mai makou, emanao ana ka Mea Hanohano R. C. Wyllie, e haawi aku i Medala na kekahi mau wahine e noho nei ma kona mau aina ma Hanalei; o ke kumu o kona hana ana pela, no ka nui o na keiki a ia mau wahine i hanau ai, oia hoi he 15 keiki a kekahi, a pela no hoi i kekahi, a ke ola nei no ka hapanui o ua mau keiki la.  Ua makemake paha ka Mea Hanohano e hoohoihoi aku na wahine i malama pono ai lakou i ka lakou mau keiki; a he mea no hoi i maopopo, aia wale no ma o na makuaahine la, e hoomauia'i keia lahui.  Nani ka hana minamina lahui.  E malama pono e na makuahine i na keiki, i hoomauia'i keia lahui, iluna o keia pukau iwaena o ke kaiuli o ka Pakipika.

--------

            O KA PONO IHO LA IA.—Ma keia pule iho nei, ua hoopiiia kekahi mau wahine no ko laua hoowalewale ana i kekahi mau wahi kaikamahine liilii hele jula, e hele e hana i ka hewa hookamakama; hele ua mau wahi wahine hoowalewale nei e huli i ka haole, a mahope kii i ua mau wahi kaikamahine liilii nei, e hoolauna me ka haole, ma ke alo haumia.  Ua hoopaiia kekahi o ua mau wahine nei nana i hoowalewale, he $250.00, o kekahi, a he $100.00 o kekahi.  Aia ma ka olelo hoike o na hihia o ka Aha Hoomali, e paiia'i ko laua mau inoa, i keia pule ae e hoikeia'ku ai

--------

Pilikia maoli.

--------

E ka Nupepa Kuokoa e; Aloha oe:

            Ma ka la 30 o Oct i hala aku nei, i ke ahiahi oia la holo aku la kekahi waapa mai ko makou kahawai aku, na komo i ke pai ai.  O ka holo aku la no ia ua mile paha? oi ke kaawale mai ka aina aku, o ka loaa ae la no ia i ka ale mamua, o ke piho iho la no ia, auwe! pilikia maoli!!

            Ia manawa no, holo aku la kekahi poe kanaka maluna o na waa maoli eha e kokua ia pilikia, i ko lakau hiki ana, hoolana aela lakou a lana ka waapa; kii aku la lakou e ohi mai i na pai e lana ana i ka ili kai, o ka nui o na pai i loaa mai 200, a he 50 pai i lilo loa aku, o ke ola nae o na kahu waapa, aole i pilikia.

            Auhea oukou e na makamaka e holo ana maluna o na waapa, mai hoouka naaupo oukou e like me keia poe kanaka, o pilikia auanei ma ka noana lipolipo lilo ke ola, he mau ia.  Ke hoi nei ko Honokohau keiki e inu i ka wai olu o Pakukawa, oiai hoi, ke iho lailua mai nei na keiki o Kaaimoku, me ke aloha no i ka poe pai.

                                                                                                            S. K. KEAONAULU

            Honokokau. Maui. Nov 2, 1863.

--------

Aohe oiaio.

--------

E ka Nupepa Kuokou e; Aloha oe:

            Ua ike iho au ma ka Helu 39 o ka Nupepa Kuoloa, i na olelo a J. W. Kuakamauna, e olelo ana ua pau loa na kane a me na wahine a me na keiki o Kahaluu i ka ona i ka papipi.

            Nolaila, ke hai aku nei au ma ke akea i ike mai ai ou mau kini, mai Hawaii a Niihau ma keia olelo oiaio ole, a Kuakamauna i hai ae ai ma ke akea.

            Ke hai aku nei au ma ke akea i ka oiaio, aole i pau loa i ka ona i ka Papipi, he nui a lehulehu ka poe i koe e noho ana ma Kahaluu, aole inu i ka Papipi.  He poe makau loa ma ia hana lapuwale, aole makemake a mea.  Eia no lakou a pau he mau kane a me na wahine, a me ka lakou mau keiki, he poe malame i ka pono a me ka oiaio a ke Akua mana loa.

            Owau no me ke aloha.                                                                        KEKEA.

            Kahaluu, Kona Akau, Hawaii, Oct. 29.

--------

KA NU HOU!

No ka Hikina Mai!

--------

Ka nu hou o Amerika me Europa.

            Ma ka moku Beritania Anne Mary, i hiki mai nei mai Kapalakiko iloko o na la he 14. ua loaa mai na eke leta ame na nupepa o Kapalakiko, e hiki ana i ka la 24 o Okatoba iho nei.  A o na mea hou ano nui i hiki mai nei, e ikea iho no ia malalo nei.

Ke kulana ma Vereginia.

            Ma na mea mua i loheia mai nei, ma Kenavili kahi a Gen. Meade i hoomoana ai, a ua manaoia hoi, e hoao hou ana o Gen. Lee e komo iloko o Marilana.  Aka hoi, ma keia mea i loheia mai nei, ua hoi hope hou aku na kipi i ka Hema, ma ka la 15 iho nei o Okatoba, a ua hana inoia e lakou na alakaahao a pau, ma na wahi a lakou i hele ai.

            Ua hoikeia ma ka la 21 o Okatoba ka no'a a Lee, ame kana mau onina i manao ai: aia kekahi hapa o kona poe koa ma Kalapepa, a o kekahi hapa hoi, ua pau aku i ka hoounaia ma na mokuaina o ke Komohana Hema.  Ma ia hope iho no, hoikeia mai ka pau loa hou ana o na koa o Lee, i ka hoi aku ma ka aoao hema o ka Rapahanoka, a o na puali koa lio o Lee, o lakou wale no ka poe i koe hapa ma keia aoao, a o kekahi poe, ua pau aku i ka a-e kela kapa o ka Rapahanoka.  Eia kekahi kumu i hoi hope koke ai o Gen. Lee, no ka manao wale ia ana ke nee koke ae la o Gen. Burnside ame kona mau koa, mai kana wahi i hoomoana mua iho nei, a hiki mahope ponoi iho o ka puali o Lee, ame kahi hoi nona mai ka ai e hanaiia nei na koa kipi: ma ia mea e ikea iho ai, ua holo ka hana a ka Burnside puali, no ka mea, ke lele nei ka oili, o ka ui o ka Hema.

Hoopauia o Rosekarana.

            Ua hoikeia mai ka hoopauia ana o ko Gen. Rosekarana noho ana i Luna Koa Nui no na puali aupuni o ke Kamabalana, a penei no ka olelo a kekahi nupepa o Wasinetona no ia mea: Ua loaa mai ia makou ka lono hikilele, no ka hoopau ia ana o kela Alii Koa Kaulaua, a na ia mea paha e hoonaueue i ke kau malie ana o ka aina holookoa.  Ua oleloia, he ekolu kumu hewa ona i kueia'i; no ka mea, he hoopii na Gen. Kiritinadena, a me Gen. Makekuke, no ko Rosekarana haalele ana i ke kahua kaua iloko o kekahi wa pilikia loa, me ka holo aku hoi i Katanuga e noho ai, me ka hoike aku ilaila imua o na 'Lii Koa, na heeia kona mau koa: a ua oleloia no hoi, ma ia hope iho ka, ua ai nui loa oia i ka Opiuma, pe iho ka, ua ai nui loa oia i ka Opiuma, a na pau kona ike no ka ona.  O ka lua o ke kumu kueia o na Rosekarana nei, no kona kakali ole ana a hiki mai na koa kokua, e like me ke kanoha a ke aupuni, aka, ua hele e no nae kela e kaua.  O ke kolu, no ke kii ole ana e hoouka aku ia Gen. Bragg, i ka wa a ke aupuni i kanoha'i ia ia e hana pela, iloko o ka malama o Iune iho nei; oiai hoi, ina oia e kii e hoouka ia Gen. Bragg, ame na puali koa kipi, i na la, ua pio no o Bragg ia manawa; aka, ua hoole loa nae o Rosekarana, i ka haalele ana iho ia Murtreesboro, i ua wa 'la ona i kauohaia mai ai e hele aku e kaua ia Bragg.  No ka mea, ina ka e kiia e Rosekarana, e kaua ia Bragg ia manawa, i na no la ua pio, no ka mea, ua ane e pau ka nui o ko Bragg mau koa, i ka lilo i ka laweia i kokua no ka puali koa kipi malalo o Johnston, ia ia e kaua kue ana ia Gen. Grant ka eueu nana i hoopio o Vikibuga, a ka mea hoi nana i waele ke okuku o ka muliwai Misisipi.

            Ua lilo ae la o Gen. Grant ka Luna Nui o na puali koa aupuni, ma ke Kamabalana, Ohio, ame Kenetuke.

            WASINETONA, Oct. 22.—Eia iho penei ka hoonohonoho ana o na puali koa o ke Komohana Hema.  O ka puali koa a Rosekarana, aia ia, ia Gen. Thomas, oia hoi ka puali koa o ke Kamahelana.  O ka puali koa o ke Kamahelana, malalo o Thomas, o ka puali koa hoi o Ohio, malalo o Burnside, o ka puali koa o Tenesi, malalo o Gen. Hulburt, a o ka puali koa hoiu o Vikibuga, malalo ia o Generala McPherson, ua hooliloia i hookahi puali nui malalo o ka hooponopono ana a Gen. Grant, oia ke poo o ia mau puali a pau.  A o Gen. Huka a me Gen. Samena, e lilo ana no laua i mau Alii Koa ma ke kahua kaua.

            Ke oleloia mai nei, e hoopauia ana ka o Gen. Bragg, mai ka noho ana maluna o na puali koa kipi o ke Komohana Hema, no kona lanakila ole ana maluna o Rosekarana, i ke kaua ana mai nei a na aoao kaua imua o Katanuga: aole no i hooholoia e ka Aha Kuhina o ka Hema, ka mea e hoonohoia'na i pani hakahaka no kahi e hookaawaleia nei, ma ka hoopau ia ana o Bragg, o Lee, o Longstreet, a o Johnston, paha ka mea e hoonohoia ana maluna o ia puali koa.

No Kaletona.

            Ua loaa 'e ma Wasinetona kekahi olelo hoike no Kaletona mai, ma ka la 15 o Okatoba nei, a penei no na olelo maloko:  Ke mau nei no ke kipu ana mai o na kipi, aka, aole nae he kipu aku o na koa aupuni; aka, ke hoomau la no nae ua poe koa aupuni nei mamuli o ka hana ana i na pakaua, a ua hiki hou mai ka he mau moku lawe ukana no ke aupuni, a aia ma Folly Inlet kahi i ku ai.  Eia hou ua haiia mai, na hoopania ko Adimarala Dahlgren noho ana i Adimarala nui maluna o na aumoku hao ina Kaletona.  A ua hoonohoia o Kapena Thomas Turner, o ka moku hao Ironsides i Luna Nui no na aumoku hao ma Kaletona.  A ua manaoia no, ua hoounaia'ku nei ka hoike aupuni no keia hoololiia ana, ma ka moku i holo hope aku nei i Kaletona.

No ka Puali mai a Burnside.

            WASINETONA, OKAT. 50.—Ua loaa mai i ke aupuni kekahi palapala pili aupuni mai a Gen. Burnside mai.  Ua hoopomaikaiia oia, no ka mea, ua hoopuehuia na kipi a pau mailoko aku o Tenesi Hikina, a ke nee loa aku nei oia iloko o ka mokuaina o Vereginia, a iloko o keia mau la, a ia kekahi mau koa o ka puali o Burnside maloko o Vereginia, ma kahi i kapaia o Abiginona, he iwakalua mile ke kaawale o ia wahi, mai ka palena hema o ka mokuaina o Vereginia, e pili pu la me Tenesi; he 10,000 koa ona malaila, malalo o ka mea kaulana Gen. Shacklefield, ke Kanela nana i hoopio o John Morgan, ke alii koa powa.  No keia hele ana'ku a ia poe koa a komo iloko o Vereginia nolaila ke kumu o ko Gen. Lee hoihope ana me ka pupuahulu.  No ka mea, ina e holopono ka Burnside hele ana, alaila, e idea iho auanei, e okiia ana e ia ke alanui kaamahu, e hiki ai ke lawe nuiia na mea ai mai ke komohana'ku a hiki i Vereginia, oia ke alanui kaamahu e moe ana mai kahi aku i kapaia o Atalanata, a komo loa iloko o Vereginia; a no ia mea la, me he mea la ke ka ia nei ka pohuehue e na poe kipi, a e hiki mai paha auanei ke kaikoo nui ana, nana e hoolumilumi iho i ko ka Hema lana kauaheahe ana iluna o ka ili kai o ka lanakila, a e kaipuni koke mai ana no hoi.  Pela ka manao wale ana iho ma ka maii hoomanawanui ana iho iloko o na mea hou i hiki mai nei.

            Ua hooholo iho o Jefesona Davida i ka manaopaa e kipaku aku i na Kanikela Beritania a pau e noho nei iloko o na Moku Hui o ka Hema, a iloko iho nei o kekahi mau la o ka malama o Okatoba, kona hooko ana i kana mea i manao ai, a ua hookukeia'ku na Kanikela Beritania a pau mailoko aku o na mokuaina Hema; a no ia mea ko makou olelo ana, ke ka nei ka Hema i ka Pohuehue, i mea e ku ku mai ai ka nalu nui nana oia e lumilumi mai, a lilo iho i mea ole.

            Eia ka nu hou kaunaha loa i hiki mai nei ma ka moku Anne Mary, o ia no ka hoopauia ana o kekahi o na Generala nui o ka Akau, oia hoi o Gen. Rosekarana, Meade, Blunt, ame Adimarala Dahlgren.  Ekolu Generala akamai, me ka hookahi Adimarala, i hoopauia iloko o ka pule hookahi.

            Ua hiki paha i ka poe a pau i heluhelu hoomaopopo i na hana a pau a Gen. Rosekarana i hana'i mai kinohou o kona noho ana i Luna Nui no na koa a pau ma Tenesi, ua haiamu mau ia kona mau kapuai e ka lanakila, ame ka pomaikai—nana i kipaku aku i na kipi a pau mailoko aku o ka mokuaina o Tenesi,--nana i hoihoi hou mai ia Tenesi iloko o ka Hui Kahiko,--na ko Rosekarana akamai, ame kona makaala, i hooili mai i na pomaikai i haiia'e la, iluna o ke Aupuni Hui Kahiko;--a mai kinohi mai a hiki i ka la o kona hoopauia ana, ua lanakila mau oia, a aole no hoi, he hoouka kaua hookahi ona i pio ai; a ua hiki ke olelo ia nona,

"O ka oi no Kaala,

Ke poo o na Kuahiwi,

Ohaoha na Kahawai,

Lupelupe i ka wai—e."

            No kona koa mau, ame kona noiau makaala, nolaila, ua kanuia kona kii iloko o ka puuwai o na kanaka Amerika oiaio a pau, a ua kakau iho hoi oia i kona inoa iluna o ke kaiaulu kiekie loa o keia ola ana, no ka mea, ua maikai a ua lawa kupono no hoi kona hooikaika ana, no ka pono ame ka hanohano, ame ka mea e maluhia ai ka noho ana o ke aupuni o Amerika Huipuia.  He oiaio, ua laweia mai ka ona ona i ka Opiuma i mea e hoohioloia'i keia makamaka o ka Hui Kahiko, mai kahi ana e hookauwa ana i kona talena, no ka pono a me ka pomaikai o kona one hanau.

            O ka lua o na Generala i hoopauia mai nei, oia o Gen. Meade, ka Alihikaua o ka puali o ka Patomaka.  O ke kumu ka o kona hoopau ia ana, no kona emihope ana mai nei me ke kaua ole imua o Lee, e hoi hou i ka Hema, me ka hoopoino ole ia.

            O ke kolu o na'lii koa i hoopauia, o Gen. Blunt, oia ka mea nana i hoopio pinepine i na poe koa kipi powa he lehulehu wale, ma Akanasasa.  O ke kumu o kona hoopau ia ana, aole i hoike ia mai.

            O ka ha, oia o Adimarala Dahlgren, ka Luna Nui o na aumoku hao haua ma Kaletona.  O ke kumu o kona hoopau ia ana, o kona lohi a me ke nahili ma ka lawelawe ana ma kana oihana.

            Aha mau Alii Koa kaulana o ke aupuni, i hoopauia iloko o ka pule hookahi he poe Alii Koa hoi i hoonuanuaia e ka leo mahalo o na makaainana a pau o ka iwihilo o ke aupuni hui.  Heaha iho la auanei ka hopena o na'lii koa akamai i hoolilo ia mai la i poe panihakahaka, no ka poe i hoopau ia?  E hiki ia mai no paha auanei ko lakou mau kapuai e ka poino, a o ko lakou hoopau ia mai no ia me ka opa pu ia iho ilalo lilo, me ka ho eleele ia hoi o ko lakou mau inoa maikai e ka hakuepa oiaio ole a ka enemi:  no ka mea, aole no paha e nele ana ka hoaiai wale ia mai o kekahi mau ino nana e hoohaukae mai i ko lakou mau inoa, e ka poe e kue ana ia lakou.  Mamua aku o ka lanakila ana o ka aoao o na poe enemi la o ia waihooluu like, ua kapaia o Gen. G. B. Makalelana, o ka Napoliona o ka Hikina,--o Huka hoi a me Burnside, he mau kii aloha maoli no hoi laua no ke koa, no ka mea, he mau koa akamai no laua a elua,--a o Rosekarana hoi, ua lawa pono oia i na haawina a pau e mahaloia'i ka inoa Generala, oia hoi ka naau koa, ka noiau, ke akamai i ka malama, a me ka wiwo ole i ka hooko ana i na mea a pau e pili ana i ka hoopomaikai i ke aupuni nana oia i hoohanohano mai, i ka hoomaopopo ana i na kumu hewa o keia poe Alii Koa, me he mea la, aia i ke keena kaua ma Wasinetona kahi nona mai ke kumu i hoopauia'i, o ka poe pila aupuni,--a poe lioi i hoike mai ma ka lakou hana i ko lakou aloha oiaio i ke aupuni a lakou i haawiai i ko lakou mau ola i mohai no ua aina la, o ke kumu wale no o ko lakou hoopau ia ana, oia no ka hoino kulokko ia e Haleka, a me Stanton.  He oiaio, ua hoonohoia @ o Gen. Grank, i Alihikaua nui no na puali koa o ke Komohana, a o Generala Sedgwick hoi, no na koa o Vereginia; nononoho mai no paha auanei ilaila, a hiki hou ae no ka lili o na Luna Aupuni ma Wasinetona, alaila, hoopau hou ia e no.

            O Rosekarana, oia ke Alii Koa kaulana loa i hoopauia mai nei, a ua puni ka aina i ka mahalo ia ia, a no ka mea hoi ke nee hou mai nei ka wa e koho ai i ka Peresidena, nolaila, me he mea la, ua manao na Luna Aupuni, ina e mau loa kona noho Alihikana ana no ke Komohana, alaila, e loohia ia mai auanei paha kekahi kaua hou, a ina e lanakila, alaila, he mea maopopo, ina kela e makemake e kohoia i Peresidena no Amerika Huipuia, alaila, e hiki ana no; a no kona lilo ana paha kekahi he Katolika Rona, ma kona ano hoomana, nolaila, ua lili pu mai na Generala Hoolepope, no kona hiwahiwa i ka moana o ka lanakila, a me ke kaulana.  Ina paha oia ka rula o ka wa kahiko, ina la aole e loheia e kakou ka inoa Napoliona, Alekanekero, Welenatona, a me Wasinetona; iloko no o ko lakou a-u, ua halawai lakou me ke pio ana, a o ko lakou lanakila ana, he kakaikahi wale iho no.

No Europa.

AUA IA NA MOKU HAO.—Ua hooholo iho ke Aupuni o Beritania Nui, e aua i na moku hao i hanaia iho nei ma Enelani e Messrs. Leada ma.  A ua hoounaia'ku kekahi o na moku kaua Beritania, e kiai i ke awa, kahi o ua mau moku la i hanaia'i.