Ka Nupepa Kuokoa, Volume II, Number 46, 14 November 1863 — Pela wale no anei lakou? [ARTICLE]

Pela wale no anei lakou?

l'. m.wi* 1.1 u iiKiiuū j>alia ko inakou mau i.iakamaka m.' ka i mai, •• 1.) lakou hoa >" A iio i;\ uu'a. kr iionoi nei makou «• hoomauanni iki mai oi.n makou o hoakaka aku aim i ko ano n na hua poo o keia kukuln inana»» nna, j>»Mie» : O ka poe nona ka liiiaololo hikou, oia na poo pupuN- e noho u ui*i, nu» ka hoolako ole ia i kahi kupouo e iii.ii>' ai. o liko me kv Kanawni i hooholoia a i aponoia i ka la i?U o Augate, M. H. ISC'J, n i Aha kau Kanawai o keir, Aupuni. Ua piiu pine ko makou halawai ana me ka poe ī pupuk* ia, a ua piuepme pu hoi ko makou ' lialawai «na me na hu'.iololo, •• Aia o mea i ka Malewai kahi i uoho ai. he pupule ke kuniu i hoopaaiao noi." I ka moni ana inai o ka pejviao i keia inau olelo. aia hoi, hoonainni.' ao la ia i kn pouha-na o ko makou mau puuuai, a piha pu no l»oi ko makou keona alolia, i ko alohaaku i ka poe i |H"»ino ia i ka mai pupule, uo ko lakou hoihoi ia i ka hale i iianaia i ha!e nu ka poo lawehala, e hoonohoia'i. O ka mai ana anei ke kumu e hoohuiia'i ka noho ana o ka poe i maiia ine ka p..»0 lawehala ? He inea hoowahawahaia anei 0 kakou ke kvohiaia ke kanaka i ka mai ? Ho hiki anei ia kakou, ke haliu iho e kuka me ko kakou LunaUeAala me ke a|>ono iho i ka hoonoho pu ia nna o ka poe : ilihiaiae ka poino i ka mai pupule, ir.e ka poe i hoopaiia iio na Karainta ? Ke olelo nei makou, aoie, uoit loa no. Ina aole makou i kuhihewa.alaila, ke manao nei makou, o ke Uumu \vale no i kauia'i 1 Knnawai e.pili ana i U hookaawolo i wahi uoho iio na pupule, no ka Uoohalikeia o ka hanaia ana'kM ia poe i poinoia, m e ka hanaia ana o na poe t aliewaia, rna k% hana ana i kekahi ofeni, a ma ia hana ana uo hoi i hoo-

ili a)oK"t m>- rika ai kiko'i i ka mo» ilnna o ka i pomoia o ka mrti pupule. U.i noc»noo loihi na hoa naauao o ke kau Ah ioi»-io i ha!aV-. a iloko o ka lakou kuka ana. ua ik" kok" lakou i ka pono oie o ka !::ahn:a ia an;i o na r<K? pupuie. ma kahi i hitnia no ka poo \ kue a uhai i ke Kanawai oka aina ; a na ia mau raatvao. a me ke kono ae no hoi a ka puuwai alohi kanaka, oii nolaila. ua kau lakou i Kanawai a ua apo!H>ia ine k*- kakauinoaia no hoi o ka Moi, a iitc kona Kuiiina Nui. a ua liio ia i Kaiiiwai paa u" !;n aina. Aka, e.a nae ka mea hilu loa, o ka hooko ole ia o ua Kanaivai ia : heaha iho la ka ponn o ke Kanawai ma aole ī hookoia ? He kumu pono keia na makou e ninau ai i ka poe Luna Hooko o ua Kanawai la. ina ka inoa o na makaainana. a ma ka inoa hoi o ka pono a me ke kaiāike. e hoike mai lakou i ke kumu i hooko o!e ia'i o ua Kanawai nei e pili ana i ka hana ana i wahi e malamaia'i o ka poe i poinoia ..i ka rnai pupule. Xo ka mea, oka aneane wale no koe e halawai hou me ke kau Ahaolelo e nei, me ka hooko ole ia nooke Kanawai i manaoia. i Kanawai e pili ana i ka hoopomaikai ana i keia lahui. 1 mea ehoouiaopopo pono ai kela mea keia mea, i ke Kiiiiawai nonn keia kamailio ana,nolaila, ua pai iho makou i in Kanawai la malalo nei, penoi : "H£ KANAWAI E lIOONOIIONOIIO ANA I lIALE E MALAMA A E I.APAAU I NA PL'IMiLK. E Hooholoia eke AUi, me na'Lii, a me ka Peeikohoia o ko llaieaii paeaina. i akoakoa ilokooka Ahaolelo kau Kanawai.

I'auku 1. E kukuluia ma Honoiuiu. ma kahi a ke Kuhma Kahuaina e kauoiia ai, kekahi hale kupono e liookipaia'i a e mulamaia'i na kanaka pupule a pau, a e kapaia keia hale o ka Hale Malama i na Pupule.

Pai ku 2. He mana ko ke Kuhina Kalaiaina e kau i nn rula no ka hooponopono ana iloko o ua hale nei, e like me ka mea i manao ai oia he pono.

Pauku E hiki no i na Lunakanawai o ka Aha Kiekie, na Aha Kaapuni, Aha Hoomaiu, a me na Aha Kaapuni, ina e waihoia mai ka hooj)ii iinua o lakou, e hooinaopopo ana he mai pupuie ko kekahi kanaka, a he maluhia ole ke hookuu ia, ulaila, e hooj)naia n e hoounnia'ku ua pupule ia i ka hnle mnlauia pupule, oiai e pupule ana. a hiki paha i ka wa e hookuuia'i malalo o keia kanawai.

Pauku 1. He maua ko na Lunakanawai o ka Aha Kiekie e hookuu aku i kekahi kauaka i hoopaaia ma ka hale mnlania pupule, ke hoomaopopoia imua o ka Lunakanawai no ka pupule o ua mea la i hoopaaia.

I'ai ku 5. liki i lioopiiia kekahi kanaka iio kehnhi knraima, a ua ko ole ka hoopii, no ka inoa, he pupule ua kanaka nei, alaila, he mana ko ka Aha nuua i hookolokolo ia hihia, e hoopaa a e hoounaia'ku ua kanaka pupulo la iloko o ka h'ah* inalama pupule, a e nolio oi.i inalaila a liiki i ka \va e ola'i kona pupule, a i liookuuii'i paha malalo o ka rauku -1.

Pauki' <). () na lilo a pau no ka malama ana i kokahi kanaka maloko o ka hale malama pupnlo, o kauia maluna ona, īna hoi he wniwai kana i ukuia'i ; a na ka Loio Aupuni o hoopii 110 ia mar lilo, ko kauohaia e ko Kuliina Kalainina.

I'apku "i. Ina o hoikeaku ke kauka oka ha|o malama pupulo ma ka palapala imua n ke Kuhina Kalaiaina, e olelo ana ua ola loa kekahi pupule i hoopaaia ma ia halo, a ua pau kona pupule, aiaila, e hiki i ua Kuhina la ko hookuu aku i ua kanaka n«'i.

I'ai-ku 8. E malamaia eke knuka oka hnlo mnlama pupule i kekahi huke, kahi e kakauia'i na inoa, ka nui ona makahiki, ina l.oi he wahino, a he kane paha, o kela a me koia mea i hoopaaia ma ia hale. a e kakau pu no ka la i hoopaaia'i, a me ka la i hookuuia'ku. Pauku 0. Na ke Kuhina Waiwai e uku aku i ko Kuhina Kalaiaina i na dala, aole e • oi nlai i ehiku fausnni, i mea e hookoia'i keia kanawai. Pauku 10. E lilo keia i kanawai mai kona la i hoolahaia'i. Aponoia i keia l:\03o Angate, M. H. 1569. KAMEHAMEHA. Kaahumanu." Ke ike ao |a kakou a p.\u i na olelo o ke Kanawai: aka, ua hiki ole nae ia makou ke iko iho i ke kumu i hooko ole ia'i o ua Kanawaila, a e like hoi ine na koiki papa o Farani, i holt> aku ai a hiki i Tulona, i kahi a na moku Bcritania e haiamu ana, a malai;la hoi i hoonohoia ai o Gen. Barra3, i mea 'nana o kipaku aku i ua inau moku !a, a o Honapole kona hop*\ a ua hai aku lakou, i ke kakali ana o Farani, me ka hoomanawanui, a ua kauiuhu iho, a no ia mea i hoouna mai ai i ua poe keiki nei e ninau i . ke kumu i nahili ai ke kipakuia ana'ku o na 'poe moku Beritania, mai ke awa aku o Tu- ! lona ; pela hoi ka poe Hawaii nei—ua kakaili iho lakou, a ua ninau ia lakou iho i ke i kumu o ka nahīii ana, a i hana ole ia'i hoi | o ka hnle a na'Lii Ahaolelo a me na Luna!inakaaiuana, ihooholoai. e hanaia no ka ; poe i poinoia i ka mai pupule, a i aponoia hoi e kn Mai Aiipoi kanaAa, ma ka la 23 o Augate, M. H. 1562. j Aka, inalia paha, he kumu no ko keia na;hili ana, malia aia ia kumu ke keakea nei i , ka hookoia ana o ke Kanawai i olelo ia; aka, he makemake nae ko makou e ike iho i ua ikunm la, i am ia iho ai komakou mau puuIwnialoha Alii, a aloha kanaka no hoi. j Hb hea WALOWAIE.—He Ki Keleawe, o |ka mea hoihoi pololei mai ma ke keeoa o IW'ini, Luna Pai o ke Kuokoo, e ukuia aku [no oia ine ka uku kupouo.