Ka Nupepa Kuokoa, Volume III, Number 1, 2 January 1864 — Page 3

Page PDF (1.58 MB)

Ka Nupepa Kuokoa.

hooko ia ana e na luuluu e noho nei, a aia hoi ua hoike oiaio ma na lala e pili ana i na mana Ki vi la , mana Feroni, a Ka r aima , a mikimina, Ope ra i , a maopopo ia mau olelo ano nui i ke anaina.

                Ku aku no a'u a haawi aku i na ninau elua ia S.W. Mahelona, ame Kepilina alaila, kue mai o J, Kepilina, a penei ua mau ninau ala. A i komo olua i ka Ahaolelo, e pau io a nei ka pila haawina ia olua i ka hoololi a lilo i kanawai ole? ae mai o J. Kepilina, a wehewehe mai. E hele mua ia e nana i ka hahe hao a ke Kuhina Waiwai, a hoi mai, alaila, luana i ka palapala. Ku aku no a'u a hai aku, he kanalua a,a noia wehewehe ana au. A pane hou a'u i ninau hou, a eia noia; Pehea la oe e hoololi ai? aole wehewehe maopopo, a hoomoeia e Y.W.E. Keauiaole. Ia manawa, ku mai o S.W. Mahelona, hai mai, aole like kou ala e hele ai ma ia mau ninau elua me ko ia la ae-

                1. He mea mau ia i na Ahaolelo apau, aia a waiho mai na Kuhina i ka lakou mau kanawai i mua o ka hale, alaila, maopopo ka noonoo ana no na lilo ame na loaa mai loko mai o ka lakou oihana pakahi, alaila, na kekahi ru la o na Comite oia hale ame lakou pakahi e noonoo no na mea e pili ana i na haawina, oia ano, Ina no na lilo ame na loaa ame na aie, ua koi ia mai e kekahi mau palapala hoopii kupono oia Haawaina.

                2. Ma ke ano o na haololi a panai, he mea maopopo ia e kiola ia a holili ia a panai ia na hua manao ia he pono ma kahi i manao ia he hewa, a malaila ua mahalo a'u ia wehewehe ana mai a S.W. Mahelona, (a oia no ka oiaio.) Ia pau ana. Ku mai o Z. Kalino, a waiho akea mai i ninau hou ia S. W. Mahelona! Auhea ka pauku o ne kumu kanawai e ae ai ia oe he pono ke hoololi a hoemi i na mea a olua e olelo mai nei? ia manawa! pane mai oia i ka haina, e hana i ka pauku 105 o ke kumu kanawai, ame na r ula o ka Ahaolelo, ame na rula o ke kumukanwai! a i heluhelu ia mai ka hana, pau ka hoomaloka, ame makou ka mahalo, meia aku ka Eleu.

                Eha ninau ia ia o ka poe o Honouliuli, a Elima ninau a ka poe mahaloia o Waiawa Ewa. J.E.P. Kahaleaahu, J. Haupu, J . Kahauolono, oi aku ka pilikia oia mau ninau a pau o Ewa mamua o ko makou, eia nae! ua hihiu ke kanaka ke nana aku, i ke kuhikuhi mai i na rula o ke kumukanawai, ame na rul a , ame ka lawe ana i ka hiahia o na makaainana e hooili ai ia ia, a ua lilo kona helehelena me he Hiena ala, a me he Tita aia hoi maia mea he (Kanawai,) a ua huki ia kekahi poe oia mau anaina ma ko lakou puuwai, e mahalo aku, nui no na olelo ano nui ana, no na Kanawai, a no na ilihune, a me ke kumu e ulu ai ka Lahuiliulaula nei, aole no i hai ia mai i na kumu, o lilo paha i ka nui manu. (A he minamina lua ole hoi kekahi poe kona ke hiki ole oia, no ka like ole.) Owau no me ka mahalo.

G.K. HAONA.

Honolulu, Oahu. Dekemaba, 28. 1863.

Na Ninau a me na Haina o na

 

NINAU HUAPALAPALA A J. NAUEIKALAI.

                E KA NUPEPA KUOKOA E ; Aloha oe:—E oluolu oe e lawe hele aku i keia wahi makana imua o J. Naueikalai, me ka hakalia ole, ke loaa nae hoi kahi kaawale o kou mau kowa. Eia iho malalo nei na Ninau a me na Haina pu.

                Ninau 1. "Heaha ka hua palapala ke suea ia, e like me ka inoa o kekahi manu, a ke kupa ia hoi, e like me ke kani a kekahi manu?

                Haina. He "O" ka huapalapala. Penei ka hana ana: "O", oia ka huapalapala, suea ia ia iho, like Oo, inoa o kekahi manu i olelo pinepine ia ma ke mele, "Oo hulu pala o ka uka la," a kupa iho hoi ia O, loaa mai hoi ke kani a ka Moa o-o-o.

                Ninau 2. " Heaha ka huapalapala ke suea ia, e like me kekahi I-a iloko o ke kai, a ke kupa ia hoi, e like me ke kanaka lehelehe hemahema ma ke kamailio ana?"

                Haina. He "U" ka huapalapala. Hana ana: Suea ia "U," alaila, loaa ka inoa o ka I-a i kapa ia he "U-u," a kupa hoi ia "U," like U-u-u, ua like me ke kanaka hemahema ma ke kamailio ana i oleloia ma ka ninau.

                Ninau 3. "Heaha ka huapalapala ke suea ia, e like me kekahi olelo a kanaka, a ke kupa ia hoi, e like me ka mea ulu o ka nahelehele?"

                Haina. He "I" ka huapalapala. Hana ana: Suea ia "I," alaila I-i, a kupa ia hoi I-i-i, mea ulu ma ka nahelehele.

                Ninau 4. "Heaha ka huapalapala ke suea ia, e like me kekahi ano kanaka, a ke kupa ia hoi, e like me kekahi mea hoowahawahaia e kanaka?"

                Haina, He "A" ka huapalapala. Hana ana: Suea ia "A," alaila, loaa ka inoa o ke kanaka, oia hoi keia, A-a, he kanaka uuku kahiko ke ano, a kupa hoi ia "A," alaila, "A-a-a," he mea i hoowahawahaia e kanaka.

                Ninau 5. "Heaha kekahi mau huapalapala elua, ke suea ia, e like me kekahi olelo iloko o ka Baibala, i hoohalikeia me ke kani ana a kekahi manu liilii?"

                Haina. "A & O na huapalapala elua Hana ana: Suea ia "A O," ua like me Aoao, he mea iloko o ka Bai ba la , i hoohalikea me ke kani a ka manu i kapaia he "Ao." Ninau 6. "Heaha nahua palapala elua, ke hui ia e like me ka inoa o kekahi mea hana a ka Ama ra , i lilo ia i mea e pono ai na kanaka, a ke suea ia hoi, e like me kekahi mai iloko o na kanaka?"

                Haina. He "E A" na huapalapala elua. Hana ana: Hui ae ia E & A, alaila, Ea, he mea hana na ka Ama ra , a he mea io no hoi e pono ai na kanaka, ina aole ea ola anei kakou? I ka nana aku, aole ola. A suea iho hoi, alaila, "Eaea," he mea i hoopiliia i ka mai o kanaka, oia hoi he ano pilau.

                Ninau 7. "Heaha kekahi mau huapalapala ekolu, ke huiia e like me ka inoa o kekahi holoholona eha wawae, a ke suea ia hoi, e like me kekahi mai ino loa i na kanaka?"

                Haina. "K A O" na huapalapala ekolu. Hana ana: Hui ae i keia mau hoapalapala ekolu i haiia'e la, alaila, loaa ka inoa o ka holoholona wawae eha, oia hoi ke "Kao," a suea hoi ia K A O, alaila, " kaokao," kekahi mai ino loa, ka lua mimilo o keia lahui, ka punawai lepolepo hoi a na kane, na wahine, a me na keiki e haluku nei."

                He ma-u ia, ke hoi nei ko Halaulani keiki, ke okalakala mai nei na ale o Pailolo. Me ka mahalo, E. KAUAKOIAWE.

Halaulani. D ek . 25, 1863.

 

Auhea ka Oiaio?

                Aia ma ka Helu 51 o ka la 19, o D ekema b a i hala'ku nei, ka ninau a ke hoa, a, oia no hoi ka'u i lawe mai ai, i poo no keia kukulu manao ana.

                Nolaila, e o'u hoa e noho mai nei iloko o kauakanilehua, hoope pua hala o Panaewa, e kilihune ana iluna o ka muo o ka Hinalo. E aui ae na hoa, a nana i ka ninau a ke hoa e kau ae nei maluna, i kiko puiwa ia ma kona palena hope. A pela no hoi ka poe e noho ana i ko aweawe liu-la o Mana; e hakake ana iluna o ka limu-ka-kanaka o Mahamokuku.

                Ke pae mai nei ka leo o ke hoa, maloko mai o ka lau o na kukui o Kaukaweli, ana i kuhi kalaikii aku nei i Honokohau ia, e ninau mai nei i ka poe e heluhelu ana i ke Kilohana Pookela, a penei ka ninau, "Auhea ka oiaio, o na mea i haiia e D.W.P. Kahananui, a me ka hoa lea o S.K. Poikaohu, no na mea e pili ana i ke aouli." Malaila ka ka nakui oloko o ka manao o lakou o ka poe e noho ana iloko o ka puuwai o keia Aupuni, kahi hoi i ao ia i ka naauao, a ke lohe nei kakou i ka leo ninau, a P.A. Kalalau, i ka poe e heluhelu ana i ke Kuokoa, e hoakaka aku i ka oiaio.

                Ke hoike nei o D.W.P.K, oia ka umi o na Hokuhele mai ka la mai, a o ka S.K. Poikaohu hoi, o ke ono ia o na Hokuhele mai ka la mai, pela o P.A.K, e hai mai nei ma kana kalaiolelo ana, nolaila, ke pane mai nei ko Papala poe a me ko Keawaawaihe, ua waiho ia e oe ka huaolelo i pololei ai ka S . K.P, o Honokohau. Ina pela e like me kou manao, alaila, e pololei auanei ka ko hoa au e olelo mai nei, o Sadurene, Naholoholo, ka umi o na Hokuhele mai ka la mai, ke hoomakaia ka helu ana mai na Hokuhele kahiko a me na Hokuhele hou; a penei e helu ai. O Ukali, o Hokuloa, o Honua, o Holoholopinaau, o Wedeta, o Iuno, o Kereta, o B alaka ' o Iulika, a o Naholoholo, nolaila, i ka hele ana mai a Ukali, a hiki ia Naholoholo, he Umi no ia.

                A ke olelo nei o S. K. P, o ke ono ia o na Hokuhele kahiko; pela ma ka Helu 46 o ka la 14 o Nov, ina pela, ua waiwai like ke ku, ea i kauia maluna o ka aoao loa. Aka, aole hoi pela ka P.A,K, ua waiho ia kekahi mau hua olelo.

                O ka lua o ka hoohalahala a ka m ea ninau, aole no ka ike ole ke kumu o ka hoohalahala ana, he kalohe maoli no. Ke olelo mai nei o S.K.P, he 2,830 mile, ke anaia oia mai ke anapuni mawalo, ua kulike ko'u manao me ko S. K. P, aka, o ko D.W.P.K, e olelo nei, 2,839,695 mile, aole pela ko'u manao. A ke hai aku nei au, ua kolili hewa paha ka peni kila a ko hoa, i manuahi wale mai ai oia, i ke 605 ma ka aoao akau o 2,839, pela no hoi paha oe i ka'u ike ana iho, ua kolili hewa no ho paha kau peni kila, ke kapa nei oe i ka A.D. 1,863, he 2,863.

                Eia hoi, ke kapa mai nei oe i ko mau hoa he mau Akeakamai ili ulaula laua no keia lahui o kakou, i ko'u manao ana pela, aole he oiaio oia ole o au i ou hoa, he hoohenehene wale iho aoia manao ana pela. No ka mea, ua halaku i ka aoao mau o ka Honua; ka pele Aohoku nana i imi i na mea e pili ana i ka lewa a nuu o ke aouli, a o lakou no ka poe Akeakamai; pela ko'u manao, ko keia mea heluhelu nupepa, e manao ana auane oe, o ko laua hoike ana i keia Hokuhele, o Naholoholo, he mea ia no laua e lilo ai i mau Akeakamai?

                Aole pela ko'u manao, he mea okoa no ia, ina pela kou manao ea, pehea na Kahunapule a kakou a me kekahi poe e ae o keia lahui? Ke manao lakou e hai mai imua o ka lehulehu i kekahi mau pauku o ka olelo nane a Iesu, ma ke Kauoha Hou. E hiki anei ia oe ke kapa aku ia lakou, he mau Iesu wale no lakou a pau? Aole pela, he mea okoa no ia; aka, o ka poe e hai ana, he mau mea lakou e hoike ana i na mea i hanaia mamua, a he mea okoa no ia i ko'u manao ana. Ke i mai nei oe, "He hoa nou, no ia kula ulili nopu wela i ka la, o ia aina hiwahiwa a ke aloha i noho ai." Pela paha ea, eia kekahi wahi olelo kaulana ma ke mele o ka wa kahiko, a'u i lohe ai, penei:

                "He hoa pelu kua ke-na,
                A nona ke kee,
                Huna ana au,
                Uhiuhi ana au.
                Alalai ana au."

                Nolaila, ke olelo nei ka hoa ma ka nupepa Kuokoa, Helu 46, penei, "Ina ua hewa au, e, kala mai no." Nolaila, o ka oiaio ka mea i makemakeia, aia ma ka hoohalahala mua, no ka hai ana a kekahi, o ka umi ia o na Hokuhele, a o kekahi, o ke ono ia o na Hokuhele, ina e like me kau e olelo mai nei, alaila, ua oiaio ka D.W.P.K., o Keoneula, a ina ua like me ka S.K.P., o Honokohau, i hoike ai ma kela Helu i haiia maluna ae, alaila, ua oiaio no. Ma ka lua o ka hoohalahala, ke hai aku nei au me ko'u hookamani ole imua o ka lehulehu. Ua oiaio ka S.K.P., malaila, a ua hewa hoi ka ko hoa. Oia ka manao i ulu mai no keia mea heluhelu nupepa. E lulu lima kaua a hoi ae au e ka nupepa Kuokoa.

J.P.E. KAUILANAI.

Noeanu, Honolulu, D e c . 13,1863.

 

Ka make ana o Lonoliilii.

                E KE KUOKOA E ;—Aloha oe : E oluolu oe me ke ahonui, e hookomo iho i ka moolelo o ka mea nona ka inoa e kau ae la maluna a me kona kanikau pu kekahi.

                Ua wehe mai nei kela i ka pili hookao ia loko, a ua hele aku la kela i ke ala hoi ole mai, a ke noho nei kona mau makua a me kona mau kini makamaka, me ka u a me ka ka minamina i ke aloha ia ia.

                He keiki ano maikai keia, a he hoolohe pono i ka leo o kona mau makua, a he keiki malama no hoi i ka pono o ka Haku o ka Lani, he keiki hele mau ma na halawai, me ka hoolohe i ke kauoha a kona makua, a he keiki oluolu no hoi i na mea a pau i launa pu me ia, ma ke ano o ka poe maikai; a no ia mea ua nui kona aloha ia. Ma ka la 13 o Okatoba kona make ana, he umi paha a keu kona mau makahiki, a make aku la.

                A no ko makou kaumaha me ka luuluu i ka minamina ia ia, no kona haalele ana mai i ka pili aloha me ka makua, a ua haalele pu mai no hoi i ka La, i ka mea pumehana, a no ia mea, ua haku koke iho makou he wahi kanikau aloha nona, oia hoi keia malalo nei:

He uhane la he aloha, Nou no hoi e Lono,

He uwe helu mai na makua,

Me na lehulehu a pau,

Aloha ino no kuu keiki,

Kuu lei laha ole o ke ao nei,

Aia ka uhane i ka malu niu,

E nana ana i ka ua Kea,

I ka ua Pihala o ka aina,

Auau ka uhane i ka wai o Oneula,

He uwe kanikau mai o Ohule,

Aloha ino no kuu keiki,

Kuu hoa o ka i-a kiheelauniu o Puuhale,

Na ke kualau i lawe mai,

O ka i-a hoala hiamoe,

E ala mai ai i ke kakahiaka,

Uwe helu mai hoi o Lono-makua,

Aloha wale no hoi oe e kuu kama lei,

Aloha no hoi makou,

Aloha no hoi kuu keiki,

Kuu kokoolua o ka hau anuanu,

O ka uka iuiu o Kaaone,

He kainapu Lio ana aku no Kapahukapu,

Hoomaha aku i Naulukomo,

He luana uhane aku i Helani,

He uwe mai o Makuahine,

Aloha ino no kuu keiki,

Kuu hoa o ka hale kaumaha i ka Ohu,

Mai ka ua hehi mai i ka nahele,

E kapeku ana i ka lau o ke ki,

Kaumaha iho la ka luna o Palinui,

I ke alai a ke awa,

A ka noe anu o ka nahele,

Hele ka uhane maliu hoi ole mai,

Aia ka uhane i ka malu ao,

E nana ana i ka ua kanilehua.

Uwe helu mai Keikiole,

Aloha ino no kuu kama,

Kuu lei mae ole o ke awakea,

Hoa alo kai o ka moana,

E alo aku ana i ke kualau,

I na lae loloa e Kekaha,

Pa ka makani he waileia,

Auau i ka wai e Waiulaula,

Uwe ae nei Lono he makua,

Kuu hoa o ke ala a ka haole,

Ma ka huila o Kilauea kaua i lawe aku,

Kahea anei B alala ,

Auhea la Makalika?

Hookani ae ka b ele ,

I lohe aku ka wili ki,

Na'lii puhiahi olalo,

E kuu mai ka mahu,

I oluolu mai ka holo,

Ke nome nei ka huila,

Ke pu-a nei ka uahi,

E hoopai ae ka pea ihu,

E hoomalo na laikini,

I poho pono ae na pea,

E kau mai ka ohenana,

E nana ae au i ka aina,

I ka wailele o Hiilawe,

Pa ka makani e keaeloa,

Auau i ka wai o Manuhelekaomao,

O ke ehukai e Mokihana,

Inu aku i ka wai e Mopuawai,

E lei ana ka uhane i ka lei,

I na lehua o Mokaulele,

O ka hala ko Upeloa,

I ke one o Waiolama, I ka uluniu o Piopio,

Pa ka makani o Kauluaunui,

Auau ka uhane i ka wai o Waiohinu.

Oni ana Leleiwi au i ke kai,

Uwe ae nei o Kaluna,

Aloha ino no kuu keiki,

Kuu hoa o ka ale o ka moana,

Elua maua na makua,

Hookahi mea aloha he keiki,

Alo aku makou o ke kai loa,

O ke ehukai e Haena,

O ka wahine haa o Hopoe,

O ka niu moe o Kalapana,

E lei ka uhane i ka lei,

I ka hala o Halaaniani,

Aia ka uhane i ke ahe makani,

I ka onini pua i-a i ke kai,

Kai aloha a kakou e au ai,

O ka ua kokoula i ka moana,

Ua ana hoi au i ko aloha,

O ke aloha ka ukana a loko e hana nei,

E lia nei o ka manao,

E moe ole ai o ka po,

Kuu keiki mai ka hale lana i ke kai,

Na ka ihu o Kilauea kaua i hoihoi mai,

Hoi ka uhane auau i ka wai e Kahiwai,

I ka wai awili me ke kai,

Auwe! ka mea kaumaha o ka manao he keiki—e.

MRS. O. KALEIALOHA.

Keei, Kona H., Hawaii.

 

Halawai Huialoha.

                Ua hiki mai nei ka lono ia makou nei, no ka halawai ana o na makaainana o Ewa ame Waianae, no ka hai manao ana o ka mea kaulana S.W. Mahelona, e like me kana hai manao o ka la 12 Dekemaba 1863 ma ka Nupepa Kuokoa, a ua hiki ia makou nei ka mahaloia ana oia Kupa Eleu o ka Lahui Hawaii, ame kona lanakila ana ma na ninau a pau he (Umikumamaluo,) a na makaainana Eleu oia mau apana; a ma ke kauoha a na Comite S.W. Mapu, G.K, Haona, J.E.P. Kahaleaahu, J. Kahauolono, N. Naheaua, J. Haupu. O ka ho r a 9 o ke kakahiaka Poaono la 2 o Ianuari: 1864. Ke kauoha ia nei na Lunamakaainana apau oia mau Apana e hookaulana balota ana, ame na makaainana apau, E hele nui mai ma ka halepule ma Waiawa Ewa, e ike i ko lakou akamai, E Eleu ae! E Eleu ae!!

 

OLELO HOOLAHA.

                E KUAI KUDALAIA'NA NA LIO Piula, Hoki, ma ka Pa Aupuni,

Ma Kaelepulu,

ke hiki aku i ka la 6 o Ianuari, oia ka Poalua e hiki mai ana. Ke ano me ka hao malalo nei:

1 Lio kane lokia, hao manamana ano e.

1 Lio kane puakea, hao ano e.

1 Lio kane puakea hao eia IK.

1 Lio kane ulaula, hao eia J.

1 L io wahine keokeo, hao eia IP.

1 Lio wahine ulaula, aole maopopo ka hao.

1 Lio wahine eleele, hao eia S N.

1 Lio wahine eleele, hao ano e.

1 Lio wahine ulaula, hao eia Sy

1 Lio wahine ulaula, hao ano e.

1 Hoki wahine hao ano e.

2 Piula hapala ka hao.

                E hele mai oukou ia la e koho, i loaa na Lio maikai ia oukou.

A he mau Lio Hoolaha kekahi.

1 Lio kane hulupala, hao ano e.

1 Lio kane ulaula, hao eia WN.

1 Lio kane eleele, hao manamana ano e.

1 kane ahinahina, hapala ka hao

1 Lio wahine eleele, hao eia CH.

2 Lio wahine ulaula, hapala ka hao.

1 Lio wahine keokeo, hao ano e.

1 Lio wahine eleele, aole maopopo ka hao.

l Hoki kane eleele, aole maopopo hao.

JOHN PALE, (Luna Pa Aupuni.)

Kaelepulu, Kailua, Dek. 31, 1863. 110-1*

 

PUBLIC NOTICE!

THE ESTRA Y ANIMAL S CONFINED in the Govern ment Pound,

At Kaelepulu,

Will b e s old at pu blic au ct ion , on Tuesday, Jan. 5, at 10 o'clock, A. M. All per so n interested are hereby noti fi ed to attend. The following are t he description and brands: 1 Cream colored hor s e, brand not describable.

1 S orrel horse, brand no t de s cribable .

1 Cream colored hor s e, brand IK.

1 Bay ho rs e , brand J.

1 Whi t e ma r e, brand IP.

1 Sorrel mare, brand not de s cribable .

1 Bay ma r e, brand not describable.

1 Black mare, brand SN.

1 B la c k mare, brand no t de s cribable .

1 Bay mare, brand Sy

1 Cream colored mare, bran d not describable.

1 Mule, brand no t describable.

2 Donkey s , brand not describable.

La st horses.

1 Sorrel horse, no brand.

1 B ay horse, b r and WN.

1 B la c k hor s e, brand not de sc ribable .

1 G ray hor s e, brand no t des c ribable .

1 Black mare, brand GH .

2 Bay ma re , brand not de s cri b a bl e .

1 White mare, brand not de s cri ba ble .

1 black mare, b ran d not de scribable .

1 Black mule, brand no t de s cribable .

JOHN PALE, Pound Master.

Kaelepulu, Dek . 31, 1863. l10-lt*

 

OLELO HOOLAHA.

                E KUAI KU DAL AIA ANA I KEIA Poaono, la 2 o Ianua r i , M.H. 1864, 2 Bipi, 1 Lio i ka Poalua, la 5. He mau Lio hou mai kekahi Ke ano me ka hao malalo nei: Ma ka Pa Aupuni.

Ma Pauoa,

Poaono.

1 Lio wahine eleele, hao ano e, ua ikeia no. 1 " " " , me ke keiki.

Poalua.

1 Bipi wahine moo, hao LB. no Kaikainaheole. 1 " kane ulaula, hao P uha hope, P uha mua. 1 Lio kane ulaula, hao B PK akau, N hema.

Na Lio hou mai.

1 Lio wahine keokeo, hao KHL akau, hao ano e hema. 1 Bipi kane eleelo, laho, u a okiia ka pepeiao, aole hao.

NAPUNAKO, Luna Pa Aupuni. Pauoa, Ianua r i 1, 1864. 810-lt*

 

OLELO HOOLAHA.

                KE HOIKEIA'KU NEI I NA KANAKA A pau, ua hookohu, a hoolilo aku au ia F.S. HEEWOOD , o Kona, Hawaii, oia ko'u hope nana, e hooponopono i ka palapala hooko, no ka'u mau waiwai a pau ma ka Mokupuni o Hawaii.

110-2 t THU R STON, (TATINA.)

 

OLELO HOOLAHA.

OIHANA WAI O HONOLULU ,

KE HOIKEIA'KU NEI I NA MEA A PAU nana e lawe i ka wai Aupuni, e uku e ia mamua ka uku no na mahina eono e hiki mai ana, ma ko'u Keena Oihana, i ka la mua o Ianuari e hiki mai ana; a ina aole e ukuia iloko o ua la he umi mai ia manawa aku, e hooki auanei na ha-wai me ka olelo hou ole aku. O ka poe a pau e lawe hou ana i ka wai, e pono ke lawe mai lakou i ka palapala hookaa o ka hapalua makahiki i hala ae nei. HENRY P RE NDE R GA S T,

Luna Oihana Wai. Keena Oihana Wai o Honolulu,

Makai o Alanui Nuuanu, D e c . 17,1863.} 110-3t

 

OLELO HOOLAHA.

NO KA MEA, UA NOIIA MAI KA MEA nona ka inoa malalo nei, e Keliikanakaole, no ka hooiaio i na Palapala Kauoha o Kalawa, e Kainaliu, Kona, i make aku nei: Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poaono, oia ka la 9 o Ianuari, i ka ho ra 9 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka oiaio o keia Palapala Kauoha, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Kona, e hanaia'i . C . F . HA RT ,

Lunakanawai Kaapuni o ka Apana 3. Onouli-nai, D ek . 14,1863. 110-2t

 

OLELO HOOLAHA.

NO KA MEA, UA NOIIA MAI KA MEA nona ka inoa malalo, e Io s epa , i Luna Hooponopono Waiwai no Kanika, o Keei, i Kona Hema, i make aku nei: Nolaila ua hoikeia i kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poaono, oia ka la 9 o Ianua r i , 1864, i ka hora 9 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia, no ka hoolohe i ka oiaio o keia noi ana mai, a me na mea hoole i hoikeia, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Kona, Hawaii, e hanaia'i, C. F. HART,

Lunakanawai Kaapuni o ka Apana 3. Onouli-nui, D ek . 14,1863. 110-2 t

 

OLELO HOOLAHA.

NO KA MEA, UA NOIIA MAI KA MEA nona ka inoa malalo, e Kealiko w, e hoonoho oia i Luna Hooponopono Waiwai no G . Malo, o Lanihau, i make aku nei: Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poaono, oia ka l a 9 o I anuari , i ka ho ra 9 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia, no ka hoolohe i ka oiaio o keia noi ana mai, a me na mea hoole i hoikeia, aia ma Hale Hookolokolo ma Kona, e hanaia'i. C.F. HART.

  Lunakanawai Kaapuni o ka Apana 3.

Onouli-nui, De c . l4, 1863. 110-2 t.

 

J.P. HUGHES

MEA HANA

NOHO LIO!

AIA MA KA HALE KUAI O KA MEA nona ka inoa maluna nei , he Noholio Pelekane a he Noholio Meleka, a me na Noholio Wahine , o na ano a pau , na Noho Paniolo Nu Hou Na Hao Waha a me na Kepa o na ano a pau , Na Kaulawaha , a me na mea e pono ka lio , Na Ili Kano o na ano a pau , Na Hao Keehi , Na Palaki Lio , Na Kahi Lio , Na Eke Ili , Na Huipa , A me na mea e ae a pau loa e pili ana i na Lio a me na Kaaholo , a e kuai ana no ia mau mea,

 

NO KE KUMUKUAI MAKEPONO LOA!

 

Aia no ke waiho mau nei malaila na Pela Mauu . O na Pela Pulu , na Pela Hulu a me Pela Uwaea . E hanaia no e like me ka mea i kauohaia mai Ua hanaia no na Kaa Lealea me ka maikai loa , a me ka makepono hoi. Ua hana hou ia na mea a pau e pili ana i ka'u oihana me ka maikai . E malama pono ia no na mea a pau i kauohaia mai e pili ana i ka'u oihana . E loaa no wau ia oukou ma Monikahaae , ma ke kihi o ke Alanui Hokele a me ke Alanui Papu . J.P. HUGHES.

Honolulu, Sept. 17, 1862. 95-3m

 

OLELO HOOLAHA

E IKE AUANEI NA KANAKA A PAU KE nana mai, owau o ka mea nona ka inoa malalo iho, ke hoolilo nei au i ka'u keiki hanai,

Ia K. Hano ,

oia ko'u hooilina no ko'u apana Aina Kuleana, e waiho ana ma Kahili, Kauai, nona a mau aku. No ka oiaio o kela hoolilo ana ia ko'u hooilina a hooko kauoha, kakauia ko'u inoa.

J. MAMAOIKI.

Kahili, Kauai, D ek . 19, 1863. 110-4t*

 

Olelo Hoolaha.

E IKE OUKOU E NA HAOLE WAIWAI, na Pake, ame na kanaka maoli; ke papa aku nei au ia oukou, mai hoaie mai oukou i kuu wahine mare,

Ia Kenui Poohiwi.

Ina o ka poe e hoaie ia ia, maluna ona ko oukou poho; aole wau e hookaa aku i kona aie, he wahine kue keia ia'u. Ua haalele mai oia i ko maua wahi moe, o ke kolu keia o kana hana ana a'u me ke aloha ole i ko maua kanawai mare. Ua pau, me ke aloha. Na KAHOPUWAIKI, (kane ma r e.)

Kaiwiki, Hilo, Hawaii, D ek . 28, 1863. 110-1t *

 

OLELO HOOLAHA.

I KA POE MAAUAUA O NA ANO A pau, mai hoaie mai oukou i kuu wahine mare,

Ia KAILIANU,

no ka mea, ua haalele kumuole mai kela ia'u iloko o keia mau makahiki e kaahope nei; nolaila. Ina oukou e hoaie mai, maluna no ona ko oukou poho. Me ke aloha i ka poe hoonoho kepau. Ke hoi nei i ke oki Hualama o Kaweo, ua lai ka ohu i kanahele, ua iho ka noe i Wailele.

J.W. LILIKA LANI

Kalaoa, H awaii, D ek . 30, 1863. 110-2t*

 

OLELO HOOLAHA.

E IKE AUANEI NA MEA A PAU KE nana mai i keia, ke hoike nei wau no'u iho. O kuu Apana Aina Kuleana iloko o ke ahupuaa

O mokauea, ma Kalihi,

aole i lilo ia KEOKI, aole ma ke ano hoolilo a kuai, aole ma ke ano hooilina. Ina ua hoopuka o Keoki pela ma ke akea, alaila, ua hanaia ia mea ma ke apuka. Ma ka oiaio, aole he kuleana o Keoki iloko o kuu apana aina. NAIHE.

Kalihi, Dek. 30, 1863. 110-2t*

 

OLELO HOOLAHA.

OWAU O KA MEA NONA KA inoa malalo nei, he Lio helehewa, aia ma ko'u lima kahi i waiho ai, he Lio kane ulaula, lae kea, o kona hao kuni hao manamana ma ka uha mua, ma ka uha hope hema. hao, AP. E kii koke mai ka mea nona keia Lio me na dala 5, iloko o na la he 15, a i ole e kii mai lilo loa keia Lio ia'u, me ke kau iho o ko'u hao maluna ona.

D. KAOHE. Waialae-nui, Oahu, Dek. 30, 1863. 110-2 t *

 

OLELO HOOLAHA.

E IKE AUANEI NA MEA A PAU, owau o ka mea nona ka aina i kapaia, HENEHENEULA, ke papa a ke hookapu loa aku nei au i na holoholona, mai hookuu wale maluna o kuu aina. Ina e komo ka Lio, e uku $1 00; no ka B ipi , $0 50; Hoki, Kekake, he $0 50; no ka Puaa, Hipa, Kao, $0 06. Ke hookapu loa ia aku nei ke oki ana i na laau, a me ka hoopoino ana i na mea ulu. Ua haawi aku au i ka noho Luna ana, ia Peleioholani, e hiki no ia ia ke hopu i na holoholona komohewa a lawe i ka Pa Aupuni. E malama ia oukou o pilikia auanei. Ke hoi nei ke keiki o ke anu. Me ke aloha. KAULAILIHAU.

Waimea, Hawaii, D ek . 22, 1863. 110-1 t*

 

OLELO HOOLAHA.

E IKE AUANEI O KALAIKUALA, KA mea nona ka hoolaha wahahee ana i kuu aina kuleana, i hookoia e ka Luna Hooko Kauoha, ma Waimea, Hawaii nei. Aole ona wahi kuleana, aole wahi lihi iki o ua aina la. Eia ma kuu lima ka Palapala S ila , a heaha la kona kuleana; owau no ke keiki ponoi a Opunui, kaikuahine o Nuku, ka mea i hala i ka make, nona na aina kuleana la, e waiho nei ma Waipio, Hawali. Ke papa aku nei au, mai mahiai hou ua Kalaikuala la ma kuu aina, e kali no au a hoolaha hou mai oe, alaila, kuu pau aku au i kihikihi a ka oiaio. Ke hoi nei au e inu i ka wai huihui o Waikoloa, ua aiai ka hau i Maunakea. KAMAKAIMOKU. Waimea, Hawaii, Dek. 16, 1863. 110-1 t *

 

OLELO HOOLAHA.

UA NOI MAI O KAANA w, OIA KA WAHINE a Charley mamua, o Koolaupoko, Oahu, i ka Mea Hanohano I oane Ii, kekahi o na Lunakanawai o ka Aha Kiekie, e ae aku ia ia e ma r e hou, e like me ke Kanawai Kivila Pauku 1334. O ka la 13 o Ianuari, 1864, oia ka la hana i keia hoopii, ma ka ho ra o kakahiaka.

G.W. BROWN,

Kakauolelo kokua o ka Aha Kiekie. Honolulu, Oahu, Dek. 29. 1863. 110-2t

 

OLELO HOOLAHA.

NO KA MEA, UA NOIIA MAI KA MEA Hanohano Ioane Ii, kekahi o na Lunakanawai o ka Aha Kiekie e G .W. Kahilolo, no ka hooiaio i na Palapala Kauoha o Petero Puaa, ma Honolulu, Oahu, i make aku nei: Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poakolu, oia ka la 27 o Ianuari, 1864, i ka hora 9 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka oiaio o keia palapala kauoha, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahu.

G.W. BROWN,

Kakauolelo kokua o ka Aha Kiekie. Honolulu, Oahu, D ek . 30, 1863. 110-2t

 

OLELO HOOLAHA.

NO KA MEA, UA NOIIA MAI KA MEA Hanohano Ioane Ii, kekahi o na Lunakanawai o ka Aha Kiekie e KAHOOPEE, e hookohu ia ia i luna hooponopono waiwai no Ihuula k, no Honolulu i make aka nei: Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poakolu, oia ka la 6 o Ianuari, M.H. 1864, i ka hora 9 o kakahiaka, oia ka la a me ka ho ra i oleloia no ka hoolohe i ka oiaio, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahu.

G .W. BROWN,

Kakauolelo kokua o ka Aha Kiekie. Honolulu, D ek . 25, 1863. 109-2 t

 

OLELO HOOLAHA.

NO KA MEA, UA NOIIA MAI OWAU. E Naiwi, no ka hookohu ia ia i Luna Hooponopono Waiwai no LUKA, o Nawiliwili, Kauai, i make aku nei: Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poaono, oia ka la 30 o Ianua r i , 1864, i ka hora 9 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka oiaio, aia ma ko'u Keena, ma Nawiliwili, Kauai. H.A. WI DEMANN ,

Lunakanawai Kaapuni o ka Apana 4. Nawiliwili, Dek. 24, 1863. 110-2 t

 

OLELO HOOLAHA.

NO KA MEA, UA NOIIA MAI KA MEA nona ka inoa malalo , e Mahu , e hoonohoia i Luna Hooponopono no ka Waiwai o Kameheu, no Kona Hema, i make aku nei: Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau, ke pili, o ka Poaono, oia ka la 9 o Ianuari, ma ka ho ra 9 o ke kakahiaka, oia ka la a me ka ho r a i oleloia, no ka hoolohe i ka oiaio o keia noi ana mai, a me na mea hoole i hoikeia, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Kona, Hawaii, kahi e hana ai. C. F. HART,

Lunakanawai Kaapuni o ka Apana 3. Onouli-nui, Dek. 14, 1863. 110 2t

 

KA MOKUAHI

KIALUA

"ANNIE LAURIE,"

E HAALELE ANA IA HONOLULU-

I KELA POAONO KEIA POAONO.

(A hiki i ka paa hou ana o "KILAUEA.")

I KA HAPALUA O KA HORA 4 AHIAHI.

NO

LAHAINA,

ULUPALAKUA,

KAWAIHAE,

a me KONA.

Ku hou ma Honolulu i ka Poaono .

JANION, GREEN & CO.

L. H. A. H. M.

Honolulu, Aug. 29, 1863. 92-tf

                He pono i na poe e hooili ana i na ukana ke hoomaopopo iho, e uku ia ka uku moku i ka wa e laweia mai o ka ukana .

 

OLELO HOOLAHA

I NA KANAKA HAWAII ! Makai iho o AI GU PITA

Ma hope iho o ka Pa

O MAHUKA !

KA

Pa Kuai Papa

o

LEWE RS & DICKSON,

MALAILA E LOAA AI NA PAPA O KELA ano keia ano , me ke kumukuai makepono loa , nolaila , e naue mai oukou e ike i ka oiaio o keia leo paipa a oukou e na makamaka Hawaii . NA PAPA OLEGONA, LAAU HALE A ME NA POU, LAAU KAOLA A ME NA PINE PA, L AAU AAHO HALE PILI MAOLI, PAPA ULAULA, PAPA PAINA, PAPA KEPA A ME KA AAHO, PILI ULAULA A ME KE KEOKEO. Eia ka mea KUPANAHA Ma keia hale -- maanei i wiliia'i ka PALAOA a ma ka HANA PAHU e like loa me ko ULAKOHEO mamua, i kona wa e kau ana , aole i pau i ke ahi mamua ; nolaila , e naue mai e makaikai . Na Pena Keokeo a me ka Omaomao , Na Pena Ulaula a me ka Eleele , Poho , Kolu , Hulu , Pena, KUI o na ano a pau , LAKA o na ano a pau , Ami, Kilou , Kui kakai moena , Kui Nao , Pani Hale, Pani Hale, Pale Aniani , Pake , Aniani kaawale , Pani Olepelepe .

A PELA WALE AKU.

  Aole o maua hoolimalima i poe e koi aku i na kanaka e kuai mai ma ko maua wahi ; aka , he hilinai no maua ma ke ano maikai o ka maua mau mea kuai , a me ke kumukuai o ka maua papa, me ka malama pono hoi i ka maua oihana iho , i hoomau ia mai ai ka pomaikai , i loaa mau ia maua mamua aku nei .

Honolulu, Okatoba 15, 1864. (99-3m)

 

Olelo Hoolaha.

KA POE JURE KANAKA MAOLI NO KA Aha Hookolokolo Kiekie ma Honolulu, Oahu, e hoomaka ana i ka Poakahi, oia ka la 4 o Ianua r i , M.H. 1864.

Keaoeleele, S .D. Keolanui,

Kaauamo, Keawehano,

H. Naone, Maeha,

D. Piikoi, Kaaihelemoku,

W. Buckle, Maakuia,

W. Hoonaulu. Kaunamano,

Je s e Aimoo, Kapilikea,

Kaulu, Keawekalohe,

E.H. Boy d , E.P. Kamaipelekane,

Elemakule, Kahanu,

P. Naone, J. Papa

Keolaloa, Keumi.

JNO. E. BARNARD,

Honolulu, D ek . 1 4, 1864. 108-3t

 

OLELO HOOLAHA.

E IKE AUANEI NA KANAKA A PAU o kela ano keia ano. Owau o ka mea nona ka inoa malalo nei, ua kapu loa kuu Kuleana Aina ma

Wawae, Heeia, Koolaupoko, Oahu.

Aole e komo wale na Lio, Bi pi , Hoki, Miula, Hipa, a pela aku, a ina e hookuli na mea holoholona i haiia maluna a e , alaila, e ukuia no i hookahi dala ($1.00) no ke poo hookahi, aka, ina e poino na mea kanu e ulu ana maluna o kuu kuleana aina, alaila, e uku no oia e like me ka nui o kahi i poino. A e lilo keia mau olelo i halia maluna i kanawai paa mai ka la e puka ae ai o ka Nupepa Kuokoa.

W.B. HEWAHEWA. Heeia, Koolaupoko, Oahu, D ek . 19, 1863. 109-3 t *

 

OLELO HOOLAHA.

E IKE AUANEI NA K ANAKA A PAU, NA mea waiwai maloko o ka waiwai o Nawahalaau, no Puunui, Oahu, i make aku nei, o ka poe i aeia, o ka poe pili kino, a pili paha ma kahi ano e ae, na lakou e hele mai a e hoike mai ia lakou iho, im ua o ka mea hanohano o IOANE Ii kekahi Lunakanawai o ka Aha Kiekie, ma ka Hale Hookolokolo i ke kulanakauhale o Honolulu, i ka Poakolu, oia ka la 27 o Ianuari, e hiki m ai ana, i ka hora 10 o ke kakahiaka. Ia manawa e hooponopono ia ka moo waiwai a HIPUU, ka luna hooponopono waiwai a ka mea i make, a e hoike mai i kau wahi kumu, ina paha he kumu oiaio kona i ole e hookoia ua moo waiwai la, a e hoopauia ka oihana a ua mea hooponopono waiwai la.

G. W. BROWN,

Kakauolelo kokua o ka Aha Kiekie. Honolulu, Oahu, D e c . 23, 1863. 109-2 t

 

OLELO HOOLAHA

E IKE AUANEI OUKOU A PAU, O KA mea nona ka inoa malalo, ke hoike nei. O kuu hopo mua o KE R ALA, he ( S epania ,) nana i noho ma kuu apana aina kula, ma Makiki, no ka mea, ua hoi aku nei oia i kona one hanau, ma ka la hoomalolo iho nei; a no ia mea, ua hoonohoia ma kona hope ma ua apana aina ia o Manuela Silve r, he Pukki, nana ka mana a me ka hooponopono aha malaila, oiai ka makemake ia ia. IOANE Ii. Honolulu, Dec. 2. 1863. 196-1 m

 

OLELO HOOLAHA.

INA UA AIE O D aniel El y , O HILO, HAWAII, i kekahi mea, e hookomo mai i kona Bila Aie mamua o ka la 11 o Iune, 1864. A o na mea a pau Aie ia ia, e hookaa koke mai ko oukou aie ia'u. J. H. CONE Y , Luna Hooponopono Waiwai o Daniel Ely, ka mea i make. 110-2m