Ka Nupepa Kuokoa, Volume III, Number 1, 2 January 1864 — Auhea ka Oiaio? [ARTICLE]

Auhea ka Oiaio?

Aia ma ka Helu 51 o ka la 19, o Oekemiba i hala'ku nei, ka ninau a ke hoa, a, oia no hoi ka'u i lawe mai ai, i poo no keia kukulu manao ana.

Nolaila, e o'u hoa e noho mai nei ilokoio kauakanilehua, hoope pua hala o Panaevya, e kiiihune ana iluna o ka muo o kaiHinaib = E aui ae na hoa, a nana i ka ninaU a ke h<U e kau ne nei maluna, i kiko puiwa ia ma kftna palena hope. A pela no hoi k& poe e nono ana i ko awenwe liu-la o Mana; e hakake ana iiuna o ka limu-ka-kanaka o Mahamoki|ku. j

Ke pae mai nei ka leo o ke hoa, maloli) mai o ka lau o na kukui o Kaukaweli, ana i kuhi kalaikii aku nei i Honokohau ia, e i)|nau mai nei i ka poe e heluhelu ana i ke Kllohana Pookela, a penei ka ninau, " Auhei ka oiaio, ona mea i haiia eD. W V P. Kahinanui, a me ka hoa lea o S. K. Poikaohu, d na mea e pili ana i ke aouli." Malaila ka lA nakui oloko o ka manao o lakou o ka poee noho ana iloko o ka puuwei o keia Aupuni, kahi hoi i ao ia i ka naauao, a ke lohe nii kakou i ka leo ninau, a P. A. Kalalau, i poe e heluhelu ana i ke Kuoloa, e aku i ka oiaio.

Ke hoike nei o D. W. P. K, oia ka umi p na Hokuhele mai ka la mai, a o ka S. \ . Poikaohu hoi, o ke ono ia o na Hokuheie m;i ka la mai, pela o P. A. K, e hai mai nei nu kana kalaiolelo ana, nolaila, ke pane mai n< i ko Papala poe a me ko Keawaawaihe, lia waiho ia e oe ka huaoielo i pololei ai ka K. P, o Honokohau. Ina pelae likeme koa manao, alaila, e pololei auanei ka ko hoa au p olelo mai nei,oSadurene, Naholoholo, ka unji o na Hokuhele mai ka la mai, ke hoomakaia ka helu ana mai na Hokuhele kahiko a me na Hokuhele hou ; a penei e helu ai. O Ukali, o Hokuioa, o Honua, o Holoholopinaau, 0 Wedeta, o luno, o Kereta, o Balaka 1 o fupika, a o Naholoholo, nolaila, i ka hele ana mai a Ukali, a hiki ia Naholoholo, he Umi no ia. A ke olelo nei o S. K. P, o ke ono ia o na Hokuhele kahiko; pela ma ka Helu 46 o ka la 14 o Nov, ina pela, ua waiwai like ke ku, ea i kauia maluna oka aoao loa. Aka, aole hoi pela ka P. A. K, ua waiho ia kekaiii 1 mau hua olelo.

O ka lua o ka hoohalahala a ka mea ninau, aole no ka ike ole ke kuinu o ka hoohalahala ana, he kalohe maok' no. Ke olelo mai nei o S. K. P, he 2,8$ niile, ke anaia oia mai ke anapuni mawalo, ua kulike ko'u manao me ko S. K. P, ak/., o ko D. W. P. K, e olelo nei, 2,839,695 nile, aole peia ko'u manao. Ake hai akunei au, ua kolili hewa paha ka peni ko hoa, i manuahi wale mai ai oia, i ke 05 ma ka aoao akau o 2,839, pela no hoi pabi oe i ka'u ike ana iho, ua kolili hewa noho'paha kau peni kila. ke kapa nei oe i ka A. D. 1,863, he 2,863.

Eia hoi, ke kapamai nei oe i ko mau hoa he mau Akeakanai ili ulaula laaa no keia lahui o kakou. i ko'u manao ana pela, aole he oiaio oia oleo du i ou hoa, he hoohene* hene wale iho 'ioia manao ana pela. No ka mea, ua hala&u i ka aoao mau o ka Honua; ka poe Aohoeu nana i imi i na mea e pili āna i ka lewa ? nuu o ke aouli, a o lakou no ka poe Akeaiamai; pela ko'u manao, ko keia mea heluhelu nupepa, e manao ana auanei oe, 4ko laūa hoike ana i keia Hokuheie, o < Nahi>loholo, he mea ia no laua e lilo ai i mau Akeakamai ? jiol& pela ko'u manao, he mea okoa no ia, iia peia kou manao ea, pehea na Kahunaiule a kakou a me kekahi poe e ae o keia iahui ? Ke manao lak«u e hai mai imua o ka lehulehu*i kekahi mau pauku o ka olelo nane a lesu, ma ke Kauoha Hou. Ē hiki anei ia oe ke kapa aku ia lakou, he mau fesu wale no lakou a pau ? Aole peia, he mea okoa no ia; aka, oka poe e hai ana, he mau mei iakou e hoike ana i na mea ihanaia mamua, ahe me& okoa no ia i ko'u manao ana. Ke i mai nei oK " He hoa nou, no ia kula ulili nopu wela i ka la, o ia aina hiwahiwa a ke aloha i noho ai." Pela paha ea, eia kekahi wahi olelo kaulana ma ke mele o kawa kahiko, a'u i lohe ai, penei:

" Ila hoa pelu kua ke-na, A nona lee kee, Hunaana au, Uhiuhi ana au, Alalai ana au." Nolaila, ke olelo nei ka hoa ma ka nupepa Kmkoa, Helu 46, penei, " Ina ua hewa au,e ( kala mai no." Nolaila, oka oiaio ka mea i makemakeia, aia ma ka hoohalahala mua, no ka hai ana a kekahi, o ka umi ia o na Hokuhele, a o kekahi, o ke ono ia o na Hokuhele, ina e like me kau e olelo mai nei, alaila, ua oiaio ka D. W. P. K., o Keoneula, a ina ua like me ka S. K. P., o Honokohau, fhoike ai ma kela Heiu i haiia maluna ae, alaila, ua oiaio no. Ma ka lua o ka hoohalahala, ke hai aku nei au me ko'u hookamani ole imua oka lehulehu. Ua oiaio ka S. K. P., malaila, aua hewa hoi ka ko hoa. Oia ka manao i ulu mai no keia mea heluhelu nupepa. E luiu iima kaua a hoi.ae au eka nupepa Kuokoa. J. P. E. Kauilanai. JYocanu, Honolulu, Dec. 13,1868.