Ka Nupepa Kuokoa, Volume III, Number 10, 5 March 1864 — Page 3
| This text was transcribed by: | Kaiwipuni Lipe |
| This work is dedicated to: | To my tutu, Kathryne Leilani, who was never able to learn Hawaiian |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
no ka hookupu, aole loaa no na kumu hana i haawiia e ke kanawai; aka, no ko lakou imi pono wale iho no. Ina o ka pono maoli ia, pehea la e hiki ai i ka pono o na kanawai ke kokua i na kanaka nele maoli? Aole keia i kapaia he mau nele, aole hoi he palaualelo. Nolaila, he pono ke kanawai o ke aupuni ke imi i mea e pomaikai maoli ai na kanaka a pau malalo ona.
O ke Kuhina Waiwai naauao a akamai i ka noonoo i na kanawai maikai e holo ai ka waiwai o kanaka a me ke aupuni, oia ke kuhikuhi makaukau mai i mau Bila i hoomakaukau mua ia iloko o na makahiki elua i hala. E ao aku oia i kona ahaolelo, e like me ka pono i ikeia e ia iloko o ia mau makahiki i mea e pono ai ka hooholo kanawai waiwai ana. E hoomakaukau mua i ke kino o ka Bila, a e hoopili pu i kona mau kope me kana olelo hoike a me kona manao e pono ai. Pela no na Kuhina e ae a pau o ka Moi e hana ai, mai hoauwae puu wale.
Ua holo kiki ke aupuni ma na hana e ae a pau; aka, ua lohi loa ma ka haawi ana i na hana kupono i kona poe kanaka, a me ke kokua dala lilo ole me ka uku panee. Pehea e kamana, a e amara, e hana ropi lole, e kumeka kamaa, a ia hana aku ia hana aku e pono ai ko kanaka noho ana.
S. P. KALAMA
Honolulu, Feb. 1864.
Mahiai limalau ma Ahualoa,
HAMAKUA, HAWAII.
E KA NUPEPA KUOKOA E; Aloha oe:-E waiho iho oe ma kahi kowa kaawale o kou aniani kilohi o kou la haaheo no ka hoomaemae ana. E like me ka mea i haiia maluna.
Ua hoomaka ka mahiai limalau ana ma ka malama o Mei 1863, a hiki i keia malama o Dec. oia hoi ka malama pau o keia makahiki, maloko nae o keia mahiai limalau ana, oia hoi ka (mahiai kalo), he like ole nae ka mahiai kalo ana, o kela wahi keia wahi; aka, makahiki o na hua nui e kau anoano a e'la maluna, ua okoa loa ka mahiai ana.
Ua puhi mua ia ka makawela mamua, a mahope hoomaka ka limalau, ma keia limalau ana, ua 10 a oi ae ka poe i komo iloko o keia hana maikai, he man elemakule kekahi, he mau opio kekahi. Aia nae ma ka hoomaka ana o ka Hokua mua---e haawi ia 100 makalua a ka mea hookahi, ina 150 makaua a ka mea hookahi oia no; aia no ia i ka manao like ana. A holo like ka haawina o kela mea keia mea, ilaila e kuu pau ai na keiki kane i ko lakou ikaika nui, me he mea ala e hoouka ana imua o kekahi kahua kaua, me ke alualu aku i ka enemi kipi o ka aina, oia hoi ka wi o na kau i hala ae, me ka hoopuehu aku ia ia a lilo i mea ole, me he opla'la i mua o ka makani.
Aka, aole wale no ma keia wahi ka hoomaana o keia mea he limalau. Aia ma Honokaia, Kaao, Paauhau, Keahua, ua lawa like keia haawina maikai ma keia mau wahi i hai ia. Aka, ua emi mai paha ka hana ana o na wahi i haiia aela. Ke hoomau nei no na keiki o Ahualoa i keia hana me ke kanalua ole, ua hoolilo ia ka wela o ka la o ka makalii i mea ole, pela hoi ka ua, ke anu, ke koekoe i mea ppani, a i ka nana ae ma na wahi o ka aina i mahiai ia, me he mea ala ua palau ia ka ili o ka honua, ka ua mea he owela i ka maka ke nana aku.
I keia wa hoi ke nana hou aku, auwene! me he mea ala, ua uhi ia ka ili o ka honua i na wai hooluu uliuli lipolipo ka ua mea he uliuli maikai ke alawa iho, aole he wahi hoohalahala a ka maka ke ike aku. Ma keia wahi ke waiho nei a'u ina mea i haiia maluna, a e kamailio hou a'u no na keiki o Ahualoa, no ka pau ana o ka mahiai ma kai, no ke kupono ole o keia mau mahina i ka mahiai ma kai, aia hoi ua noonoo na kamaaina ka poe i ike i ka mahiai ana o keia wahi. "E huli e mahiai i mau mala laau i loaa ona hoopulapula huli o keia kau mahiai ae," aia hoi ua huli like ae ke alo o na keiki o Ahualoa iloko o ka ululau ohia, kahi hoi a ka manu e hoomoe ai i kona punana, me ka ino i ka wai momona o ka lehua, kahi hoi a ka nahele hihipea i hoopulu ia i ke ala onaona o ka maile me ka awapuhi, i haliia i ka lau o kaieie me ka kupukupu.
Iloko o keia mahiai ana ma ka mala laelaau, aia hoi ua ana e ia kahi e mahiai ai, nona ke kakahiaka mua, oia hoi 29 anana ka loa 21 anana ka laula, ma ka waele a pau ka nahelehele me ke kua ana ina laau kupono ole; a i ka hoomaka ana i na laau kupono ole; a i ka hoomaka ana i na laau e kua, me he mea ala o ka na keke, a me ka paapaina o ka pahi a me na kapuai wawae o ke kaua Lio a Murata i ke kaua ma Elau, ka ua mea he owe o ka lau laau mao a maanei. Ua pau ke kauwahi i mahiai ole ia e ka poe i hele aku i ka aoao mau o ka honua, i ka mahiai ia i keia wa e ka poe i haiia maluna. He nui no na mea i koe ma keia kukulu manao, aka, ke hooki nei a'u maanei, me ke kapa ana i ka inoa o keia Ahahui "Ko Ahualoa Ahahai Mahiai Manaopaa."
Me ke aloha i kou Luna Hooponopono me ka mahalo aku i ke Kilohana Pookela o ka Lahui Hawaii.
Na kekahi hoa o ka Ahahui Mahiai Manaopaa, me ke aloha no ina hoa paaua o keia mea he mahiai. Ua Lai no.
WM. E. K.
Ahualoa, Hamakua, Hawaii. Dec. 29 1863.
Auhea ka oiaio?
-----
O ka ha keia o ke kau ana o keia ninau ma keia mau kukulu manao ana, a he kauna hoi kekahi olelo ana. E na makamaka e noho mai nei iloko o ua puanaiea, e nana like ae kakou, i ka ninau a ke hoa, e kau ae nei maluna, i kakauia ma ka aoao 3 o ka Helu 6, Buke ekolu o ko kakou Nupepa Kuokoa.
Ua ike kakou i ka manao o ke hoa, ana e olelo mai nei. "Aole o'u manao e hoeueu hou ae i ke ana kau malie o ko'u hapa pulima, a e kau hou iho ma keia kukulu manao ana; aka hoi, no ka hou ana mai nei a ka nalo hope eha ma kuu iwi hilo, holo wale iho hoi ka maeele i ke kuapoi o ka iwi huamoa, a panapanau hoi na aa makalii e moe ana ma ka aoao hema o ka puuwai, a makaukau ka Luna nui iloko ka ona e pane mai ai."
I hoole hoi oe i ke aha? Kai no nau ke kumuhana i hoeueu mai nei, a ke ninau mai nei oe i ka poe heluhelu ana i ke Kilohana Pookela, e hai aku i ka oiaio, o na mea a D. W. P. Kahananui ame S. K. Poikaohu, no ka Hokuhele, o Naholoholo ka inoa. Nolaila, hai aku nei au keia mea heluhelu nupepa, a ke welawela mai nei hoi kou naau ; i welawela ia la hoi i ke aha ? Ka eha hoi i loaa, eha pono ana ka hoi ia i ka ka oiwi mea i hoeueu ai.
E o'u hoa e noho mai nei iloko o ka ua Kipuupuu o Waimea, a me ka la welawela o ka pohu malino o Kona, pa iho i ka poe inu laelae oia aina lai, ula nonono kela i ka aluna ahiahi, a pela hoi ka poe e kiai halo ana i ka pali-kui o Makuaiki, i Waialoha la. Oiai hoi e lele ana ka auhau, ka papala, a nihi kokolo ae hoi ma ka pali o Koholaiki.
E ala mai kakou, a e hakoko oe me ke Akua okioki poo o Mahiki, oiai, ke holoholo mai nei kela ma ke kahua kaua, ua hele a manumanu ke kua, a pahole ke alo; i ke ku ana'ku nei i ke kakala.
Eia hoi ka pane mua a ke hoa, no kuu olelo ana'ku nei i ke kuhi-kalaikii; i Honokohau, i hea la ka pono, i Mokuoniki ka paha la ea ? Aia noia i kou manao ka hoihoi i Mokuoniki e kakau ai, anoai paha o lilo oe i kakauolelo no ka nui o na dala a na lawai-a oia wahi, a hoihoi aku i ka Hale-kuai e ku la i Keopukapaiole. A ke i mai nei e ninau aku wau i ke kumu o kona kakau ana ilailla, a oia iho la ka ka pono loa. I me aha hoiia a'u e ninau aku ai ia oe ? Kai no ua waiho ae no hoi oe i kou manao i ke akea, eia ka he ninau hou aku, ea, (akaka ke loAiloi ia oe ka i-a nuku iki o kai.)
O ka hoohalike no Wini, ka haole o na aina e au e olelo mai nei, aole he pili iki i kau kumumanao; ua hala, a oe e P. A. K., no Honokohau oe; aka nae, ua motio ae oe i Lahainaluna, ma ka malu kukui o Kaukaweli, a hoopuka mai nei oe i keia manao ninau iloko o ka wa e kula ana, aole i hoomaha, oia nae paha ea, ua ae aku ke kumu ia oe, e hoi oe i Honokohau e kakau mai i keia ninau i ikeia maluna, a paa ; alaila, hoi ae oe i ke kula. He mea hou ia i ka ike aku, aole mai mua mai, i ke kau wale no ia P. A. Kalalau, ua anu paha la, a ke kapa mai nei ua lalau, a ua kuhihewa, uhu o hala ka.
I lalau hoi oe i ke aha ? i au mau hoohalike pili ole e waiho kawalawala ae nei, a'u a ko hoa lea e hoonohonoho aku nei, ua pili no ia ia oe, no ka mea, o P. A. Kalalaupunaakekuhihewa oe; no laila, nou no ia, he puupale ia ale na keia hookele.
Eia hoi, ke eha nei no kela i kuu i ana'ku nei, he kalohe maoli no, a ke i mai nei, "Akahi no au a ike i ka hooliloia o ka ninau maikai, i imiia i na la he nui, a ua holo i ka maikai, he mea kalohe ka ia, ina ua kalohe ia ninau a ke hoa ; alaila, ua kalohe ka ninau a ka mea Kiekie Loa." Kahaha ! he keu-keu oe ka mea nana i kapa aku ka ninau a ka mea Kiekie Loa, he kalohe, elike me ko'u kapa ana i kau ninau he kalohe. E aho oe e hoi hou e ao me ke akahele, no ka mea, ke lalau wale ae nei no oe. "I ke aha hoi koiala mea e ao hou ai," i ka hoopili ana o ka ninau me ka ke Akua, nolaila, aole e kohu ka malamalama me ka pouli, mai pinai mai oe i kau mau apana lole hou me ka lole kahiko, o nohae.
Ke pane mai nei oe, "he ninau maikai ua lawaluia i ka laui, i hakuia hoi i ka hulu mamo o ka Oo kani kua mauna o Halona, a uhola aku hoi ma ke kahua o ke Kuokoa." E na hoa, ke ike nei kakou i ka lawaluia o ka ninau i ka laui, a i ka hakuia hoi i ka hulu mamo, he mea hou no ia, aole mai kahiko mai, o ka i-a hoi ka mea lawaluia e ikeia nei, a ia P. A. K., hoi keia, lawaluia iho nei ka ninau, ea, mai aka hoike ae oukou ia ia ala, o lohe mai auanei, noho oe me kou lalau.
Ke i mai nei no, "aole i ike a i hoomapopo i na mea e pili ana i k a lewa anuu, o ka lewa lani. Paupu paha auanei a Lanai, no ka hewa, i ko ninau lalau ana mai nei ia makou. Ua lohe mai au, aole ka oe i kau iluna o ia ko-a; he ko-a e ae no, ina pela, ea, nawai i kauoha ia oe e huki i ka i-a o keia mau koa ? Na Hanaike anei o kahawai o Kanaha ? Kahaha ! he lohe olelo mai ka paha kou i ka lau o ka Niu o Mala, malie no i lohaloha'i. Mai holo hewa hou oe ma kahi au i ike ole ai, o ili auanei kou moku a nahaha.
E ka Luna Hooponopono, o kou opu ahonui la, waihoia'e i ke akea, o kuhi mai o P. A. K., he kuauhau keia no ka hanauna o Iesu Kristo, aole, he mea kauaheahe wale no.
Me ke aloha no. J. P. E. KAUILANAI.
Noeanuhale, Honolulu, Feb. 10, 1864.
Haanou hewa i ka Papa
HOONAAUAO.
-----
E KA NUPEPA KUOKOA E ; Aloha oe : --- E ahonui oe a me ka Luna Hooponopono e hookomo iho i keia mau wahi huaolelo maluna, ma kahi kaawale o kou mau kowa, i ike mai ai ko'u mau hoa luhi ma ka oihana a ke Aupuni, mai Hawaii a Niihau.
Aia ma ka Buke II, Helu 53 o ka la 26 o Dekemaba, malaila a'u i ike ai i na olelo a Mr. Haalou, e hai akea ana, a e hookomo iho oe ia mau huaolelo e aku ae la maluna.
"Haanou hewa i ka Papa Hoonaauao," Me kona ike ole ua loaa ka Apana o Makawao i ka mai hookii. Ua hele anei oe e hoike i na kula a pau i na makahiki i hala ae nei, i ike ai oe, ua hookii ka naauao?
Olioli au i kou pane ana he Kahukula naaupo a me ka palaka, no ke aha la oe i huna ai i kou inoa? I ike mai ai ka Peresidena ia oe a lilo i Kahukula, mahalo au ia oe i ko ike hohonu, a me ka naauao (paha) lua ole, o oe no anei kahi kumu i hoopii mai ai ia'u, e lilo ka halekula o Kauhipoho ia oe, a no ko hiamoe a me kou ike ole kipaku ia oe, noho wale iho no o kahi mea paina ole, noi wale aku o ka loaa ole mai hoolaha okoa ?
Ke pane nei oe, he Kahukula hoopilimeaai i ko'u poe ponoi, a haawi i ka oihana kumu ia lakou, e, lalau oe e pane nei la, aole o'u poe ponoi e noho nei la, i ka oihana kumukula, mahea la hoi la i akaka ai kuu hoopilimeaai i ko'u poe ponoi, a haawi i ka oihana kumu, me ka makaukau ole ma na mea ike? Lalau maoli no ! o na Kumukula e nohe nei he poe kumu no Lahainaluna mai, ua ike a ua aoia ma na mea hohonu a pau o ka ike, a mahea la ka ua Mr. Haalou nei e pane nei o ka haawi i ka mea ike ole, lalau loa no. He ekolu Kumukula Lahainaluna ma ka apana o Makawao, elua, aole he mau Lahainaluna.
Ke hooki nei a'u i ko,u manao, aia a ike a'u hai hou aku no. Me ka Mahalo,
P. Nui, Kahukula.
Kuiaha, Maui, Ianuari, 13 1864,
HANAU.
Ian. 8, ma Lokoaka, Hilo, Hawaii, hanau o Saniel Kekaulike (k.) na Kuamoo me Haumea.
Ian. 15, ma Haolaa, Hilo, Hawaii, hanau o Kaainoa (w,) na S. H. Kanekoa me Nawahine.
MAKE.
Ian. 28, ma Kahana, Koolauloa, make o Kuheleloa (k.)
Ian. 23, ma Waiohinu, Kau, Hawaii, make Kauohaole o G. W. Kahelemauna (k)
Ian. 9, ma Amauulu, Puueo, Hilo, Hawaii, make o Keaho (k.)
Ian. 9, ma Onomea, Hilopaliku, Hawaii, make o Ioera (k.)
Feb. 26, ma Peleula, Honolulu, Oahu, make o Kaukunui (k.)
Feb. 27, ma Pamoo, Honolulu, Oahu, make o Kuluwehi (w.)
Feb. 25, ma Pauoa, Oahu, make o Waiwaiole (w.)
Mar. 1, ma Pauoa, Oahu, make o Haamoa (k.)
Feb. 29, ma Palolo, Oahu, make o Kahololio (w.)
Feb. 21, ma ia wahi no, make o Kamaualona (k.)
OLELO HOOLAHA.
--------
E IKE MAI AUANEI NA MEA A PAU o kela ano keia ano, ke nana mai lakou i keia Olelo Hoolaha, owau o ka mea nona ka inoa malalo nei. Ke hookapu loa nei au i ko'u mau Aina Kuai, ia Kaulana, Mahiula, Awakee, Maniniowali, Kukioiki, ame Kukionui,
Ma Kona A., Hawaii!
Ke papa aku nei au i na mea holoholona, Lio, Bipi, Hoki, Kekake, Hipa, Kao ; aole e hele wale ma ko'u mau Aina Kuai i haiia ae la maluna, i na o ka mea hookuli i keia olelo papa a'u, a loaa kekahi o na holoholona i hoikeia maluna e hele wale ana maluna o ko'u mau Aina Kuai, e uku no hookahi dala ($1 00) no ke poo hookahi. Eia hoi, i na kanaka e makemake ana i ka Papipi, Launiu, ame ka Lauhala, he hapalua dala ($0 50) no ka makahiki hookahi, no ka Iiao o Kukio, he elima dala ($5 00) i ka makahiki hookahi. E lilo keia i Kanawai paa loa mai ka la e puka ae ai ma ka Nupepa Kuokoa.
NOA HOPULAU.
Makalawena, Kona Akau, Hawaii. 119-1m
OLELO HOOLAHA.
-------
E IKE AUANEI NA KANAKA a pau, owau o ka mea nona ka inoa malalo nei. Ke papa aku nei au i na Kanaka maoli, Haole, Pake, ame kela ano keia ano kanaka. Ua malu loa ka I-A Hoomalu ma kuu kai
Ma Kaeo, Honuaula, Maui,
oia hoi ke Kule, ame na i-a a pau malalo iho ona, e hoomaka ana mai na HUNA, a POOKAHI, mai ka pali kahakai, hookahi mile mawaho. Ina i kue kekahi i keia mau olelo i haiia ae la maluna, na kuu Luna no e hopu, e uku no i hookahi dala ($1 00) ina i hooleia mai keia uku, alaila, e hana no e like me ke Kanawai. MAHOE,
Hope Luna, KANEIHOLANI.
Honuaula, Maui, Feb. 26, 1864. 119-2t*
OLELO HOOLAHA.
--------
E KUAI KUDALAIA ANA 4 LIO i ka Poalima, la 4 o Maraki, i ka hora 12 o ke awakea. He mau Lio hou mai kekahi. Ke ano me ka hao malalo nei: Ma ka Pa Aupuni
Ma Pauoa,
Ma ka Poalima, la 4.
1 Lio kane ahinahina, hao hema N.
1 " eleele wiwi, aole ike ia o ka hao
1 " ulaula, hao akau ano e, hema NVL.
1 " keokeo, hao akau ano e.
NA LIO HOU MAI.
1 Lio kane eleele, ma ka ai ka hao S, hema U.
1 " puakea, hao hema B.
1 " hulupala ano puakea, hao ano e.
1 " ulaula, aole ike ia o ka hao.
1 " eleele, hao ano e.
1 Lio wahine ulaula, aole akaka pono o ka hao.
1 " eleele, hao akau PN5, hao hema ano e.
1 " ulaula, hao hema LEI.
4 Kekake huluiole, aole akaka pono o ka hao.
1 Bipi w. kikiko opulepule, me ke keiki w, hao akau K.
E hele mai ka poe koho Lio me ka dala pu mai no. E kii mai i na Lio hou me ke dala pu mai no, oi pokole na la.
NAPUNAKO, Luna Pa Aupuni.
Pauoa, Maraki 2, 1864. 119-1t*
OLELO HOOLAHA.
-----
E KUAI KUDALAIA'NA HE 7 LIO i ka Poalima, la 4 o Maraki, i ka hora 10 o kakahiaka, 7 Lio hou mai, a e Kuai Kudalaia ana ia mau Lio ma ka Poaono, la 12 o Maraki e hiki mai ana, I ka hora 10 o kakahiaka. Ke ano o ka hao malalo nei. Ma ka pa Aupuni,
Ma Waiawa, Ewa, Oahu,
1 Lio kane eleele, aole akaka o ka hao.
1 " hulupala, hao hema H.
1 " puakea, hao akau uhamua 3, ai hao ano e.
1 Lio wahine ulaula me ke keiki, hao akau (KH, Ru.
1 " eleele, hao akau H.
1 " puakea, hao akau K.
J. KAHAUOLONO, Luna Pa Aupuni.
Waiawa, Ewa, Feb. 29, 1864. 118-1t*
PUBLIC NOTICE!
THE ESTRAY ANIMALS CONFINCED in the Government Pound,
At Waiawa, Ewa, Oahu,
Will be sold at public auction, on Friday, March 4, at 10 o'clock, A.M., 7 horses. And 7 other horses will be sold at public auction on Saturday, March 12, at 10 o'clock. A.M. All person interested are hereby notified to attend. The following are the description and brands:
1 Black horse, brand not describable.
1 Sorrel horse, brand left H.
1 Cream colored horse, brand right fore-leg 3, neck brand not describable.
1 Bay mare with colt, brand right (KH, Ru.
1 Black mare, brand right H.
1 Cream colored mare, brand right K.
J. KAHAUOLONO, Pound Master.
Waiawa, Ewa, Feb. 29, 1864. 119-1t*
Kahea Ahaaina no ke komo ana
I KA HALEPULE MA KOOLAU.
--------
E KA NUPEPA KUOKOA E:----Aloha pu kaua.
E na hoa Kristiano e noho ana ma ka malu o ka Lani i hoohui pu ia ma ke kaula gula o ke aloha.
E malama ia ana ka ahaaina komo halepule, ma ka la 9 o Aperila, i mea e hookaa'i i ke koena o ko makou aie no ia Luakini.
Ke nana aku nei ko makou mau maka ia ia, ua hunaia na pili helelei; ua pau ka olelo ia ana he hale holoholona, ke haaheo nei kona puoa bele iluna, ua ume ia aku no na naau o ka poe e hele ae ana e kona nani.
No kona kiekie iluna, e ikeia no e na moku ke nana mai i kahi loihi. Ua kupono ke kapaia ka inoa o Ziona Waialele, mamuli o na mauna kaulana.
A o ka poe e oluolu e amo pu i ka auamo a makou e amo nei, e naue mai no ma ka la i oleloia maluna. "I hookahi hipuu na kakou a pau. Ua lawa na olelo no keia wa, e hai koke aku oe e ka nupepa Kuokoa, a e kokua ia lakou la ae. E. H. PAULO.
Koolau, Kauai, Feb. 22, 1864.
UA NEE AE!
------
O JAMES P. SHIELDS,
Mea Hana Noho Lio.
KE HAI AKU NEI ME ka mahalo i ka lehulehu, ua hoonee ae oia i kona HALE HANA m ake Alanui Alii, e pili la me ka Hale Lole Bipi o City Market, 2 puka mai ka Halekuai aku o Daimana. Aia malaila oia i hoomakaukau ai e kuai aku me ka lehulehu me ke Kumukuai emi e like me ko na wahi e ae. Aia ma ko'u wahi na ANO NOHO LIO A PAU, me na HOONANI KAA, ame na ILI-KAA; a aia no hoi malaila na
Huipa, Pahui Ili,
Eke Lole, Palaki Lio,
Kahi Lio, & c., &c.
119-5t
OLELO HOOLAHA.
-------
UA KOHOIA KA MEA NONA KA INOA malalo e C. F. HART, L. K.----Ap. 3 o Kona, Hawai, I Luna Hooponopono Waiwai no Manunu i make aku ma Kaawaloa, Kona Hema, Hawaii. Nolaila, ke kauohaia'ku nei na mea a pau i AIE ia ia, ame ka poe ana i aie aku ai, e hoike mai, a e hookaa hoi e like me ke kuleana o kela ame keia ; maloko o na la he kanaono mai keia la aku i kauia malalo, a e loaa no au ma Kahauloa, ame Kawanui, Kona, Hawaii.
MRS. ULAMEALANI.
Kahauloa, Kona, Hawaii. Feb. 20, 1864. 119-2t*
OLELO HOOLAHA.
-------
NO KA MEA, UA NONOIIA MAI AU S. L. Austin, kekahi o na Lunakanawai Kaapuni o Hawaii, e J. W. KEKAHIKO, ka Luna Hooponopono Waiwai o Umi, e haawi aku i la no ka hoolohe ana i kana moowaiwai hope loa no Umi, o Laupahoehoe, Hilo , Hawaii. Nolaila, e ike auanei na kanaka a pau loa, ke pili, o ka la 2 o Aperila, 1864, i ka hora 9 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe ana i keia hana, me na mea a pau i hooleia a i aponoia.
S. L. AUSTIN, Lunakanawai Kaapuni.
Onomu, Hilo, Feb. 20, 1864. 119-2t
OLELO HOOLAHA.
-----
NO KA MEA, UA NOIIA MAI KA MEA Hanohano E. H. Allen, kekahi o na Lunakanawai o ka Aha Kiekie e KAUMAKA (w,) e hookohu ia ia i Luna Hooponopono Waiwai o Keliinui (k,) no Keawaula, Waianae, Oahu, i make aku nei : Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poaono, oia ka la 26 o Maraki 1864, i ka hora 9 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka oiaio, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahu.
G. W. BROWN,
Kakauolelo Kokua o ka Aha Kiekie.
Honolulu, Oahu, Mar. 1, 1864, 119-2t
OLELO HOOLAHA.
------
NO KA MEA, UA NOIIA MAI KA MEA Hanohano G. M. Robertson, ka Lunakanawai o ka Aha Kiekie e KAUALUA (w,) e hookohu ia ia i Luna Hooponopono Waiwai no NAALA k, no Waialua, Oahu, i make aku nei : Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poaono, oia ka la 9 o Aperila, 1864, i ka hora 9 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka oiaio, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahu.
G. W. BROWN,
Kakauolelo Kokua o ka Aha Kiekie.
Honolulu, Oahu, Mar. 2, 1864, 119-2t
OLELO HOOLAHA.
-------
NO KA MEA, UA NOIIA MAI KA MEA Hanohano G. M. Robertson, ka Lunakanawai o ka Aha Kiekie e NAPOE (k,) e hookohu ia ia i Luna Hooponopono Waiwai o HULU, no Waialua, Oahui i make aku nei : Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poaono, oia ka la 9 o Aperila, 1864, i ka hora 9 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka oiaio, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahu.
G. W. BROWN,
Kakauolelo Kokua o ka Aha Kiekie.
Honolulu, Oahu, Mar. 2, 1864, 119-2t
OLELO HOOLAHA.
--------
NO KA MEA, UA NOIIA MAI KA MEA Hanohano G. M. Robertson, ka Lunakanawai o ka Aha Kiekie e KAHOLI (w,) e hookohu ia ia i Luna Hooponopono Waiwai o MAKAILUUWAI k, no Honolulu, Oahu, i make aku nei: Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poakahi, oia ka la 18 o Aperila, 1864, i ka hora 9 o kakahiaka, oia ka la ame ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka oiaio, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahu.
G. W. BROWN.
Kakauolelo kokua o ka Aha Kiekie.
Honolulu, Maraki 3, 1864. 118-3t
OLELO HOOLAHA!
--------
KE HOOLAHAIA'KU NEI NA MEA A PAU, aole oia e hookaa ana i na mea i HOAIEIA ma kona inoa ma keia hope aku, ina aole me kana palapala kauoha pu.
WILLIAM PARRY.
Waialua, Oahu, Feb. 20, 1864. 118-3t
OLELO HOOLAHA.
--------
E IKE AUANEI NA KANAKA a pau loa, o maua o na mea nona na inoa malalo nei. Ke kauoha aku nei maua, e kii mai i ko lakou mau holoholona maluna o ka aina
MAKUA, KAHANAIKI,
a me ka hapa o Keawaula,
mamua o ka hiki ana mai o ka la 12 o Maraki, 1864. Nolaila, e wiki oukou, no ka mea, ina ale e kiiia mamua o ka la i olelo ia maluna, alaila, e laweia no ma ka Pa Aupuni.
J. BOOTH & CO.
Makua, Feb. 12, 1864. 118-3t
OLELO HOOLAHA.
--------
UA NOI MAI O Iniha (w,) OIA KA WAhine a NAOPALA (k) mamua, i ka Mea Hanohano G. M. Robertson, kekahi o na Lunakanawai o ka Aha Kiekie, e ae aku ia ia e mare hou, e like me ka Pauku 1334 o ke Kanawai Kivila. O ka la 5 o Maraki, oia ka la hana i keia hoopii, ma ka hora 10 o kakahiaka.
G. W. BROWN,
Kakauolelo kokua o ka Aha Kiekie.
Honolulu, Oahu, Feb. 24, 1864. 118-2t
OLELO HOOLAHA.
--------
E IKE AUANEI NA KANAKA A PAU, NA mea waiwai maloko o ka waiwai o J. W. PI, no Honolulu, Oahu, i make aku nei, o ka poe i aeia, o ka poe pili kino, a pili paha ma kahi ano e ae, na lakou e hele mai a e hoike mai ia lakou iho, imua o ka Mea Hanohano G. M. Robertson, kekahi Lunakanawai o ka Aha Kiekie, ma ka Hale Hookolokolo i ke kulanakauhale o Honolulu, i ka Poakahi, oia ka la 7 o Maraki e hiki mai ana, i ka hora 10 o kakahiaka. Ia manawa e hooponopono ia ka moo waiwai a KAHELEHOKII ame LAHI na Luna Hooponopono Waiwai a ka mea i make ai, a e hoike mai i kau wahi kumu, ina paha he kumu oaiio kona i ole e hookoia ua moo waiwai la, a e hoopauia ka oihana a ua hooponopono waiwai la. G. W. BROWN
Kakauolelo kokua o ka Aha Kiekie.
Honolulu, Oahu, Feb. 24, 1864. 118-2t
OLELO HOOLAHA.
--------
NO KA MEA, UA NOIIA MAI AU E KAHOINEA, kekahi o na Pilikoko o HIONA, no Hilo, Hawaii, i make kauoha ole, e haawi aku i la no ka hookohu ana i Luna Hooponopono Waiwai o Hiona. Nolaila, e ike auanei na kanaka a pau loa, ke pili o ka Poakolu, oia ka la 6 o Aperila, M.H. 1864, i ka hora 9 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe ana i na mea i olelo ia, ame na mea i hoole, aia ma kuu Keena ma Onomea, Hilo, Hawaii e hana ai.
S. L. AUSTIN,
Lunakanawai Kaapuni.
Hilo, Hawaii, Feb., 1864. 118-2t
OLELO HOOLAHA.
--------
EIA KE WAIHO NE HE EHA (4) WALE NO
Huila Humuhumu Maikai Loa!
E kuaiia'ku ana e na mea nona na inoa malalo. Kupono no na ohana, aohe mea i pakela ae mamua o keia, a e mahalo ana no ka poe kuai i keia mea, i ka maikai. HE $35.00 WALE NO KE KUMUKUAI.
118-3t C. BREWER & Co., (Burns ma.)
HALE NU HOU!
-------
MA KA MOKU "ARCTIC" E HIki mai ana mai BOSETONA mai, e loaa ana ia makou, a e kukuluia'na a kuai koke aku, ma ke kuai maoli, a i ole ia, ma ek Kudala aku.
He Ekolu Hale Nu Hou!
A ME NEI KO LAKOU ANO:
NO. 2. HE HALE NOHO ME NA Lanai he 12x20 kapuai o kekahi a me kekahi.
NO. 9. HE HALE NOHO NO NA Aina Mahiko, a me ka NOHO ANA O KUAAINA, he ekolu rumi maloko he 12x20 kapuai ka nui, me ka Lanai mamu a me hope. O na rumi ma na kihi, ua hiki ke hooliloia i eha (4) rumi i hiki ka nui i ka 10x12 kapuai.
NO. 11. HE HALE NOHO, UA maikai kona kii, a nani no hoi ka hanaia'na, a he kupono no ka ohana nui, no ka ohana uuku paha, he eha (4) rumi i hiki ka nui ka 12x16 kapuai pakahi. A ua hki no hoi i mau rumi ke okomo houia i mau paku, i loaa ai o na mau rumi hou. A he Lanai maikai ma ke alo a me ke kua, a ua hoonani a maikai loa.
No ka moakaka loa o ka hanaia ana o keia mau hale, nolaila, ua hiki i na kanaka ekolu i ike ole i keia mea he Kamana, ke kukulu iloko O NA LA EKOLU, a me ia no hoi i ka wehewehe ana, ke manao e lawe ma kahi e aku e kukulu ai, me ke kuai hou ole aku i mea e kapili ai.
He Laau Paina maikai ka laau i hanaia'i o ua mau hale nei, a no ka pili pono loa o ka hana ana, a me ka hoopiliia ana o na wahi a pau, no laila, ua hiki ke kukulu, a ke wehewehe hou, me ka pilikia ole
Ke konoia'ku nei ka lehulehu e hoomaopopo mai i keia mau HALE MAIKAI, a e ikeia no ke kii o ia mau hale ma ko makou Keena Kalepa, n o ka poe e kauoha mai ana i hale, ilaila no e kauoha mai ai. Peia ke ano hale ma Inia Hikina, ma na aina mahiai, a ua mahalo nuiia no.
118-3t C. BREWER & Co., (Burua ma.)
OLELO HOOLAHA
-------
HOTELE NEW WORLD!
O
HENRY WLATHAM.
-------
E IKE AUANEI NA
KANAKA HAWAII
a pau, ua makaukau ka mea nona ka ino maluna, e haawi aku i na kanaka a pau e makemake ana e kipa mai ma
KONA HOTELE!
e pili la me ko na Hotele Haole, ma ke kihi o ke
Alanui Nuuanu & Alanui Kalepa
makai iho o ka
ROYAL HOTEL (Hotele Alii,)
i na mea ai
MAIKAI LOA,
o na ano haole a pau, me ka POI pu no hoi.
KE
TI,
KOPE,
PAI,
PIPI,
PIPI LOKE,
I-A MAOLI.
a me na mea ai maikai no a pau, o na ano lehulehu wale.
HE HAPAWALU WALE NO KA UKU,
a hiki aku i ka
HAPAUMI.
E pono e kipa mai oukou e halawai me HANALE, mamua o ko oukou hele ana i kahi e.
HENRY W. WALTHAM.
Honolulu, Feb. 5, 1864. 115-1m
E MAKAALA!
-----
OWAU
O KAMUELA,
KA HOA KUAI O NA
KANAKA HAWAII,
NONA KA HALE KUAI PAPA MAuka iho o ka
HALE HOOKOLOKOLO
ma Honolulu. Ke hai aku nei au ia oukou, he mau la ku wale no keia o kuu moku papa,
"CONSTITUTION!"
a ke ku mai oia, e loaa ana ia'u na
LAKO KAPILI HALE
o kela ano, keia ano.
EIA NO KE WAIHO NEI.
NA:
PAPA O KELA ANO, KEIA ANO.
LAAU HALE, o kela ano, keia ano.
PILI HALE,
PINE,
AAHO,
KEPA,
PANI PUKA,
PUKA ANIANI,
OLEPELEPE,
KUI,
PENA,
AILA PENA,
WAI HOOMALOO PENA,
IA MEA AKU, IA MEA AKU.
Ua makaukau au e kuai aku me ka oluolu i keia mau mea, a no ka maopopo no paha ia oukou he KEIKI KAMAAINA au, he hiki ia oukou e ka Lahui
Mai Hawaii a Niihau,
ke kipa mai i o'u nei. E hiki ana no na moku papa o'u i na manawa a pau, a hoolako mau ia'u. He mea mau i na poe o ka hiki mai ka haanui, a me ke kaena. A he mau Luna kekahi i hoonoho ia e lakou e alako ana i ka poe maikai, me he lawehala la. Aka, he hiki ole ia'u ke hana pela, o ko'u ano no ka oukou e imi mai a loaa, maopopo no na hana a kakou, no ka mea, o ko Hawaii nei kupa ihola no ia o ko oukou makamaka.
KAMUELA, (Kaikaina o Kimo Pelekane.)
Honolulu, Ian. 22, 1864. 113-3m
KA MOKUAHI
KIALUA
"ANNIE LAURIE,"
E HAALELE ANA IA HONOLULU---
I KELA POAONO KEIA POAONO.
(A hiki i ka paa hou ana o "KILAUEA.")
I KA HAPALUA O KA HORA 4 AHIAHI NO
LAHAINA,
ULUPALAKUA,
KAWAIHAE,
a me KONA.
Ku hou ma Honolulu i ka Poaono.
JANION, GREEN & CO.
L. H. A. M. M.
Honolulu, Aug. 29, 1863. 92-tf
He pono i na poe e hooili ana i na ukana ke hoomaopopo iho, e uku ia ka uku moku i ka wa e laweia mai o ka ukana.
OLELO HOOLAHA.
-------
INA UA AIE O Daniel Ely, O HILO, HAwaii, i kekahi mea, e hookomo mai i kona Bila Aie mamua o ka la 11 o Iune, 1864. A o na mea a pau i AIE ia ia, e hookaa koke mai i ko oukou aie ia'u. J. H. CONEY.
Luna Hooponopono Waiwai o Daniel Ely, ka mea i make.
110-3m
OLELO HOOLAHA
------
NO KA MEA, UA NOIIA MAI KA MEA Hanohano G. M. Robertson, kekahi o na Lunakanawai o ka Aha Kiekie o M. MOKU (k,) no ka hooiaio i na Palapala Kauoha o KEAWEPOOOLE (k,) no Pauoa, Oahu, i make aku nei: Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poalu, oia ka la 15 o Maraki, 1864, i ka hora 9 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka oiaio o keia Palapala Kauoha, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahu. G. W. BROWN,
Kakauolelo kokua o ka Aha Kiekie.
Honolulu, Oahu, Feb. 20, 1864. 118-3t
J. P. HUGHES.
MEA HANA NOHO LIO!
-------
AIA MA KA HALE KUAI O KA MEA nona ka inoa maluna nei, he Noholio Pelekana a he Noholio Meleka, a me na Noholio Wahine, o na ano a pau, na Noho Paniolo Nu hou.
Na Ilao Waha a me na Kapa o na ano a pau,
Na Kaulawaha, a me na mea e pono ka lio,
Na Ili Kano o na ano a pau,
Na Hao Keehi,
Na Palaki Lio,
Na Kahi Lio,
Na Eke Ili,
Na Hoipa,
A me na mea e ae a pau loa e pili ana i na Lio a me na Kuaholo, a e kuai ana no ia mau mea,
NO KE KUMUKUAI MAKEPONO LOA!
Aia no ke waiho mau nei malaila na Pela Manu.
O ua Pela Pulu, Na Pela Muha a me an Pela Uwana. E hanaia ae e like me ka mea i kauohaia mai.
Ua hanaia no na Kua Lealea me ka maikai loa, a me ka makepono hoi.
Ua hana hou ia na mea a pau e pili ana i ko'u oihana me ka maikai.
E malama pono ia no na mea a pau i kauohaia mai e pili ana i ka'u oihana. E mea no wau ia oukou ma Monikahaao, ma ke kihi o ke Alanui Hokele a me ke Alanui Papu.
J. P. MU@
Honolulu, Sept. 17, 1862. 149-1y
OLELO HOOLAHA
------
I NA KANAKA HAWAII!
------
Makai iho o AIGUPITA
------
Ma hope iho o ka Pa
O MAHUKA!
-------
KA
Pa Kuai Papa
O
LEWERS & DICKSON,
-------
MALAILA E LOAA AI NA PAPA O KELA ano keia ano, no ke kumukuai makepono ea, nolaila, e naue mai oukou e ike i ka oiaio o keia leo papa a oukou e na makamaka Hawaii.
NA PAPA OLEGONA,
LAAU HALE A ME NA POU,
LAAU KAOLA A ME NA PINE PA,
LAAU AAHO HALE PILI MAOLI,
PAPA ULAULA, PAPA PAINA,
PAPA KEPA A ME KA AAHO,
PILI ULAULA A ME KE KEOKEO.
Eia ka mea
KUPANAHA
Ma keia hale----maanei i wiliia'i ka
PALAOA a ma ka HANA PAHU
e like loa me ko
ULAKOHEO
mamua, i kona wa e kau ana, aole i pau i ke ahi mamua; nolaila, e naue mai e makaikai.
Na Pena Keokeo a me ak Omaomao,
Na Pena Ulaula a me ka Eleele,
Poho, Kolu, Hulu Pena,
KUI o na ano a pau,
LAKA o na ano a pau,
Ami, Kilou, Kui kakai moena,
Kui Nao,
Pani Hale,
Pani Aniani, Pake,
Aniani kaawale,
Pani Olepelepe
A PELA WALE AKU.
Aole o maua hoolimalima i poe e koi aku i na kanaka e kuai mai ma ko maua wahi; aka, he hilinai no maua ma ke ano maikai o ka maua mau mea kuai, a me ke kumukuai o ka maua papa, me ka malama pono hoi i ka maua oihana iho, i hoomauia mai ai ka pomaikai, i loaa mau ia maua mamua aku nei.
Honolulu, Ianuari 22, 1864. 113-3m