Ka Nupepa Kuokoa, Volume III, Number 13, 26 March 1864 — E malama pono! E malama pana!! [ARTICLE]

E malama pono! E malama pana!!

E ka Nopepa Kuokoa b; Aloka oe:—O na hua e kau ae)a maiuna o keia kukuhi manao ana, he mea h e ulu ai ka Lahui ili ulaula. E nana kakou ia niau hun, a e ike hoi i ka oiaio. O ko'u manao maoli, e alu hou no keia Lahui maloko o keia mau hua. lou i malaina kakou a pau ia kakou, a)hila v aole no he mea e emi iki ai kakou, no ku malama pono ole io no; nolaila emi no. Ino e «alama pono ia na keiki i keia manawa, aole hala he umi a keu tia makahiki, etni mai ka make, a ina he umi hou aku a kn» na makahiki, nui aku ka hanail. Ina e hookaawale ke Aupuni i na kula i keia \va i elua mahele, penei: E hookauwaleia ke kula ana o na keikikaue, oiu La inahele mua; a o ko na kaikamahioe. om l» mahele elua ; me-ka hoolako pu aku no hot i wahi akea no lakou, me ka hoopoa loa aku no ia lakou, aoie e hoi aku i na wahi home ponoi o lakou me na makua. Aole no hoi e |ae ia kekahi wahine, kaiknmahine, e hootnv i koke ma kahi o na keikikane, a pela no hoi aoie e ae ia kekahi keikikane, a kftne, e hoo* koknke ina kahi o na kaikamahine. peb petha kukou e malama ai, i ulu ai ka ili «(•.«{>. Ina aole malama pono ia, ke olelo aku nēt au, he makehewa ka olelo ana ae i na kumn i emi ai. Aohe kumu e i emi iho ai, oka maiama pono ole Mmle no ke kumu o ke eoii ana, ao ke kumu no hoi ia e ulu hou ai ke» ia Lnhui. Ke i rnai nei na makua o lakou, o makou. a o oukou hoi, "ua malama no makou ia oukou i ka ai, i ka ia, me ka pu-a aku tnat ka wa iiilii a nui wale, pau ka makou malama ana." Ke hoole aku nei au, aole ia o ka maiama pono. Eia ka malama pono, o ka paa mai i ua keiki opiopio mai ka wa liilii mai, a i ka wi «1, aoie ae e hele i o a ianei, aole hoi e auwana, aoie no hoi e hoōlohe i na olelo ino, aoie no hoi e ae e heie i o i na makua hanai, nole no hoi e ae e hele i kahi o na kupuna, a me na ano ino eae no a pau ; a aole no hoi e ae aku i na manao o lakou, a peia waie aku. ina aoie e hooko na keiki i na olelo a na makua, aiaila. e lawe oia ia » me ka hoeha mau, me ka hahau i ka iaau a eha loa. Mai hoopunahele ina keiki, mai hana oiuoin aku ia lakou, mai ae ta lakou e hele ma kahi o na hana lealea ; nolaila, e maiama pono ioa i na keiki, pela na keiki i na makua, e hooiohe ioa. Ina pela ka manaoio o ke keiki i ka makua, a o ka makua i ke keiki, ke iou nei ko'u manao e ulu hou no kuu Lahui.

Aka, ina aole e malama pono ia, ke olelo nei au, he makehewa loa ka olelo ana iho ike kumu oka emi ana. O ke kumu iho la no ia o ka emi ana, o ka loalama o)e ia ana o ka pono \ ina e malama ponoia e Hke me na hua poo o keia kukulo maoao aota. ke olelo nei au, e ulu io no ka Lahui holookoa. Ke i mai nei paha kekahi, " ua mahima pono no hoi." Ke hai aku nei au ia oukou, aole loa i malama pono loa īa, a aole no hoi i malama mau m na Rula o lm malaina maikai aoa. No ke aha la ia i make ai i ke kaoa t No ke aha ia i loaa'i i na mai palahe wafe ? No ke aha la ia i oki ai i ke koi ma ke koamoo ? No ke aha la ia i lele aku ai i ka paH ? No ke aha la ia i hnule ai ika lio ? No ke aha la ia i liia'i ma Honolulu ? No ke aha l* ia i hoopaaia*i ma ka halepaahao ? No ke aha la ia i houia'i e ka bipi I Aooln aha ia hoi i make nui ai keia Lahui! No ka mahima ole no, aole no i malama pooo io, pela ka ike maka, pela ka ike kiei, pela ka ike poaeae, pela ka ike halo, a pela wale aku. E nana i ke kanaka kalepa, aole anei ia e hoomakaukau i kana oihana, me ka ma!am& pono i mau Buke nana, i mea e ike ai i kona loaa maif& me kona lilo aku ? Ke maaao nei au e malama pono aoa no, e makaala ana no hoi i kona maū lilo, a me ke kumu loaa, ame ka puka aku; pela no hoi kefe « ka malama no hoi i ka pono k» meo • ala hou ai ka Lahui; pela no hoi ke Aupuoi e malama ai i kona Lahui, e imi i mea 9 ulu hou ai kona Lahui, e hoomakaukau i Inia W9, oiai ka manaw*« E kulaua iki hoq ae kakou a aaaa i ke kanaka mahiai, e palau aua aaei ia i lmm aina i palau ai a wale ai«j, me ka i inaUma ole ? Ke i aku Hfi, e maWma pm . aoa no ia, i akaka'i ka mea ana i pab« ai, ! a kanu hoi i Qa mea ana i makemake ai, a . mahope haalele wale aku, pehea b • ko ai , kona manao? O ka haaWle wate akn Mwi , aole 0 ka maiama ka po«w{ Pela do ka Aupuni e malama ai i konaf Lahui. £ oki au i : maanei, a mahope aku hoopuka hou akn. S. Lmim, 1 mUukh *7» W