Ka Nupepa Kuokoa, Volume III, Number 14, 2 April 1864 — Na Palapala. Pane i na Loia. [ARTICLE]

Na Palapala.

Pane i na Loia.

Waikahalulu, Mar. 30, f ka Luna Hooponoponn ; Aiuha oe:—U* loan m'u kou kino o ka Helu 12, o ka lft 19 o Maraki, e pane ana i ka'u palapala i paiia ma kou kino ma ia mau puie aku ; a i ko'u ike ana i ua mau olelo pane la, aia hoi, olelo iho la au ia'u iho me ke kahea hoi o ko'a puuwai i na huaolelo malalo nei:

14 E ka Uhane o Kamehameha Nui, e hakilo mai oe mailoko mai o kou noho anaLa« ni, a i ike mai hoi me ka naau ehaeha, i ka mimilo, a ine ka hehee ana iho o ko kaoaka Hawaii ano, a iilo i poe e hoopili wale ana i ko iakou mau manao leuokoa, mamuli o ko lakou manao wale ana iho no ma ko iakou pono." Oia iho ia na manao i ala mua mti iloko o'u, i ko w u wa i heiuhelu ai ina olelo pane ana Loio Elua ame ka Ha*a. Ua ike ike au ua kakauin ua palapaia ke ka poe e kapa ona ia iakou iho, he poe Loio aka, ua iohe wale mai au elua no o ia poe i loaa na paiapala hookohu Loio, a o kekahio lakou, he hoa Loio wale iho no, a nolaiLa, ko'u kapa ana aku. 44 ka olelopane a na Loio eiua a me ka hapa."

Ke olelo mai nei lakou ma ko lakou kukulu manao ana, me ke kapa mai hoi i&'u he mea e hoalaala ana i ke kipi iwaena o na kanaka ; aka, ma ko lakou inanao ana o hoopiliia mai ko lakou mau inoa no ko u hoopuka ana 1 ko iakou īnoa īioko o keia fca« inailio mua ana, nolaila lakou i pane mai nei; a i. mea e ike iho ai ka poe a pau i ka. mamao io o ko'u manao, mai ka mea. a lakou i koho wale mai t nolaila, ke hai oiaio aku nei au, aole o'u makemake e paipai i ke kipi, a aole no hoi au i kakau me ka manao e hana pela ; a o ka lehulehu no ko'u hoike nana e hooia mai, no ka mea, ua hilinui no nu mamuli o ko lakou naauao, a mamuli hoi o ka lakou olelo hooholo ko'u uponoia a me ka ole. Aka, o ke kumu no o ko'u kanailio ana'ku, o ko'u ike no o ka'u mau olelo i olelo ai, oia no ka manao o ka lehulehu holookoa 0 keia Apana, a ina wau aole i kuhihew», alaila, e olelo manao wule au, o kekahi o keia poe i kakau i ko lakou inoa ma ka p&ia» pala }>ane ia'u, o lakou kekahi i kakau i ko lnkou mau inoa ma ka palapala hoopiiehoole ana i ka hoonoho 1 ka mea e noho Lunakanawai net, ma ia noho ana. Eia nae ko lakou ike ana iho nei i ko ia'la kohoia ana. aia hoi mikiala lakou la ilaila, me ka lawe pu aku i ke kanakn ehu pakaukau i-a ia Kamnlimnli. iie oiaio, ua kumakaia ia ko ke no nei Kalahala e iuda Isekariota,no naapa* na dala he kanakolu, a o Esnu hoi, ua haawi 1 kona pono hanau, no ka mea ai—o Anold, (Anola,) ua kumakaia oia i konn mau hoamake ma Westpoint, no kona pomaikai iho» a o keia mau Loio hoi e>ua ame ka hap«, ua kumakaia lakou i ko lakou mau Lonaikehala, i ko lakou mau manao kuokoa, a me ko Ukou pono hana'i, a me tca pono o hoi o ko lakou iahui, a me ko lakou mau hoa o ke koko hookahi, no ko lakou nianao i ko lakou pomaikai kino iho. aoie heii o ka pomaik*i o ko iakou lahui holookoa. Ua kuhi ou, ke imu nei no ka mamfo kakauha hanohano aloha lahui iloko o na puuwai a pau, o ko Hawaii nei poe keiki. Eia ka uole! a nolaila ko'u kahea ana i ka Mea Kaulana nana i hoohui i keia mau moku t e kiei mai mailoko <nai o kona Qobo ana Lani, a e ikemaka mai hoi i ka h&ulehia io ana o na kanaka Hawaii, no ka mea, ke hoao nei lakou e huna i ka oiaio, no ka manao i ko iakou pono iho. I kumu nao e pale ai li ko lakou kumakaia ana i ka pono a ko lakou iMnaUahala. i iiee ai, ua lawe mai nei lakou i ka hihia kirila i ha-

naia mawmenm D. BTiilirfyirfr ma; imit »« > h<*k» bm» k k4a>u , akmnai oka Lo«afau»«*i iftoaa*itx htm > Hoeolulu, i ka «iel® B»*»» t » m Uo ko lakou hapai aoa ma k mea» i am « hauoli ai i ua pepeiao o \m Laaakamwmi ia, oiarhoi eapohi wak a«a ka lakou ma» «<k lo ika pamo mm maoii. Ke «fct» n*i ~, umanei i k» oteaa hiki ok k» kae ia mei, hoi, ioa ka lehulehu e hek> kia» ak» e i ke akamai olelo HawaH o na L<maksnm« . la, alaila. e ikemaka īho i»ataaaet kkou. . • oieloa ka ike olek» Hawaii i la»a ia la. Kuhi paha keia poe Uio, aok»kkottbc L . puniia i ke oliuolino a ko kk«Mi aka«oot b:« ko iakou maoao iho, a haki «aa m kkou kauo i ka poe o ke koko Uawaii oku». ® nmuii oko hikou a(Krhi wale aaa mai, aU4 io pek k» oakou maaao, b at»b» aei %u. kuhihewa loa oukoa. O aa Loio akamai laa oka howaa wm, e hiki aua ia lakou ke haalila aa> i ka *i.. hooluu eleele, i keokeoi, a i k» keokee h«i eleele. Mioamiaa waa iko otikatt kaki iuoa ana, ma ka palapala i ike maopipn u> ka lehulehu ua «mm»<th.

No na mn e pili aa* i ko €w*ktdtm Ukau inoa aaa, aoW ao a« • m rH „ na, oo ka mw, aok att i lraiaaina Im b i, he malUiiai mai oia ao Waikapa, *a«; , uo E. Kaa&iaa Koi, Mlt no att • iHKmhu ioihi ooaa, no ka maa, he wah* L*m» iho oota ao k«» kai papaa—knpatw fc»a* wau oieio hooookoaoho k» hiMifatiria o Immmkn* makaikai o aa Aha Apaaa o kuaaiaa. • Uui o Ewa, Waialua» Kaakmlaa* aaat gi*atainm ko» & aohe ao • hiki ka wnlii « aaaa*v> loa aaa kaaa maa haaa» aa ka tm h» mea )a %e k»aaka aal* » aak. aa ka ««a» ua aae k&maaioa tki aa ia mu akakai kmm «alu. mauka iki mai koV Aka* » ka*t» kaaaka minamiaa loa» aa £a ;aaa a v ut i a iianiiii i

loa ai ak ka inoa A. M. Kakaiew. Hkaai im kuma a\i i oūaa«ii« ti » iaaa» a* W. he kaaaka mea aai ia. a aa hooh laai mm i Hoa no ko ka Moi Aha Kd*akwka Mak* a he mea ao hoi i omhalo niia t aa h*aJbv a me aa kaaaka maolū ao kaaa miianin aka mea ma ka Laaa ioa o kaaa —tr o«a tx» ka maiama raau i ka a aat kana wi oie hoi i koaa aoa, aa aa awa aaa i ike ai he oiaio ab. tfa kaae h*ie iaai «« me ko'u wahi koakoo» i ha ia kahahaiaaiiho nei, o ko Kahalewai halwea ka*a»\mw*> a hiki i kahi e beiofe» ai, huki aka > foa Luna, i o iaoei; aka, aoi» au. i I*lll tka baiota o Kahaiewai, aa kwe aa aa a — ia mea iiokoo ka pahu baioai; ao ka lann n no he kaaaka maikai. a ha maa hai e aim i ka poao o ka hrh«iieha« a aala ho< e hiiipoi wak» aaa i koa» pm Atkau iohe aaa i kooa haalehia ua, iht> iu au iioko o k& aaaii, m« ka - « kw»v la paha ia, ma ia ua ola aa i»L"

£i& ka he kuinu ko ko k» Akt«a Hi iikaiin •na ia ia, a laA hoi kakuu * ikMMkk» i t trun. ano, ua k&ttlaiia , « Bft iwi ik» kt, kn>if.D naw t a ua ikei* kooa nana aao ; *h* knna pono boi ta t kiuoii ti kniklMii i kooa tehn aoa ( oo ka bmi, kt moao&nei »«*«« paho oīa e komo, mo lo «n k»a»biut pono o ka leh»l*hu Uok» o kat Ah* JUMwai, no ka m«a, • lik» m» k&aa i n»ai ooi, he k»t* peao ka 1 ■nnkaiwm HoomaK» hoa i ka *l*io Haweu, etai hoi» h» raea i maopopo i oa poe a pau, a*k , ike i ka oleio Hawaii %

Ki& ka poiio ta oakae e ea. poe Lam mī. e kakau oukou i pakpaU imlii ā»wa o b*. lehulehn, a e OMO tlbt» ta* hfttia edhaw ut w» "M ka noonoo auta otey a e kak ma no l&kou.