Ka Nupepa Kuokoa, Volume III, Number 15, 9 April 1864 — Na Palapala. O kekahi hana o ka wa kahiko A NA KAHUNA HAWAII, HE MAU HANA OIAIO ANEI IA? [ARTICLE]

Na Palapala.

O kekahi hana o ka wa kahiko A NA KAHUNA HAWAII, HE MAU HANA OIAIO ANEI IA?

E ka Nūpkpa Kuokoa k r—Aloha oe, aine kou Luna Hooponopono, a mau loa aku no. Me ka ulu mahaihai a ke aloha, e oluolu ke kahu o ka pepa, e hookomo iho, a hoike ae i keia mau pua, " O kokahi hana o ka wa kahiko a na kahuna Hawaii, he mau hana oiaio anei ia V Ma kekahi o na Koiamu kdawale o kou kino, i ike ia mai ai hoi kona ku ana i ka oiaio ame ka ole ; mai ke kau o ka hoomaloka mua i na la o Wakea, a hiki i ka hoomaloka o nei mau la, e i ana, " Ua pau wale no na hana o ka wa kahiko e na kāhuna Hawaii a pau loa i ka hoopunipuni, aole mea hookahi o lakou i ku ma ka oiaio» he ole loa no, e like paha me ke ano kanaka i

loaa ia ia mai kona kupuna mai; pela no hoi ke ano hana i loaa ia ia," wahi h ia.poe.

Pela no paha, aka hoi, aole au i hoolilo i kekahi mau minute o ko'u mau hora hana o ka la, i mea na oukou e namunamu liilii iho ai; a i ae, he hoopunipuni wale no na hana ana o ka wa kahiko a pau loa a na kahuna Hawaii. O ka nui no paha ia o ka hoopani* puni, mai na kupuna kahiko mai, o nei mea he kanaka a hiki 1 keia la; a ina paha he inea hiki ke hoohemo i ka eleele o iala la, alaila, pela no hoi e hiki ai ke hoohemo i ka hoopunipuni o ianei, aka, he mea hiki ole nae pela. 'Aole hoi i loaa i ke kanaka Hawaii, a kahuna Hawaii wale iho no keia ano o ka hoopumpuni, a koe aku lakou la aku ma kekahi huli o ka honna, aole loa ; aka, ua pau pu no a pau loa i ka hoopunipuni, a o kekahi mau,hana ana a.lakou, ua ku no i ka hoopunipuni ame ka wahahee.

1 Ke. kanaka haole a kahuna haole keia ano, i ka Pake a kahuna Pake, i ka Laka n kahuna Laka, i ke Pukiki a kahuna Pukiki, i ka ilikini a kahuna Ilikini, i ka Malaka a kahuna Malaka, i ko Aferfka poe a kahuna Aferika, i ka Nuuhiwa a kahuna Nuuhiwa, i ka Lalakoa a kahuna Lalako, i ka Manalonalo a kahuna Manalonnlo, i ka Nuzilani a kahuna Nuzilam, a pela aku, pau ole ia'u i ka hela a ka poe e manao ana ia Wakou iho he mau kahuAa. Ua ku no i ka hoopuni» puni kekahi mau hana ana a lakou; aka hoi, 0 kekahi ua ku i ka oiaio, peia no hoi keia, ufi ku no i ka hoopunipuui kekahi mau hana ana a kahiko a na kahuna Hawaii, o ka nui no ia; aka hoi, o kekahi ea, ua kn ole paha 1 ka hoopunipuni, pela ko'u nianao wale, aole nae no ka ike maka maoli keia olelo ana pela, aka, no ka ike lōhe mai a pepeiao, no ka mea, houokekahi puka ia o na puka ilif *I!ma o ka hale ūhane mai ke Akua mai. ua haule ia manao o ka hoomaioka, ma ke kae pali o ke kualapa kunihinihi o kona ike ole a hupo hoi. Nolail* hoi, e nana mua kakou i kekahi mau hana a kahiko a na kahuna Hawaii, a kakou e oielo nei, ua pau wale no i ka hoopunipuni, aole kekahi hana ana hookahi o lakou i ku i ka oiaio, aol« loa no.

1., O Ara Aneuma. Heaha la k# anaana ? Ile mea like paha keia hua me ka Opiuma, !ae make no hoi ke ai i keia hua, o ke ano maoli o keia hua anaana, he make no, he

make loa, a he make kaau i ka Aohe waiwai, aole hoi he kttleana e make ai kek&~ hi i keia hua anaana» ina oia waW tho a#, aka, penei e lanakila ai oia. a e Klo ai boi i hua waiwai e lik» me ka opiama. na k»u laanele a ka make e kaikai aka ai i ka kal» laa mau o ke kino, iob» 30: Ek ke«no maoli o keia hua anaana: Oka lawe »o& i ka maunu o kekahi nw?a i maoao mo ā, he koena ai paha, he i-a paha, he wela aah« paha, a he mea pilīkino paha, a pek'Lu. s hele aku la imua oike kahuS*a kum ehuaL*. ka ni, " E, he manao hoi paha ko*a !a i h«b mai nei," " Heoha ia manao ou," walu a ko kahuna, 44 E make o Halemalihmi eia ka mauoo-a ; akahi hoi ko*u ukniki k a?" Pane mai la ke kahuna, Ae. ua naake », aohe ona mea e pokele a», ua loaa ae b ka hoi kona maunu." p lloko onapoo Ku e hana ai k» kahana kuni i keia, aole pono i na po e ae t a ke kahuna anaana i ka ipuahi kuni mea »a« | ke, (aole hoi i ka ipoahi k«ni mea ak e tike jme ka Aarona ma t ) ame na lau awaawa. (aole hoi o ka iau ono) e iike me ka Auhuhu, ka Akia, ka lau Ipuawaawa. ane na mea like o ia ano, a hoomakaukauia na mea a pau loa, alaila, iloko o na po i haiia aa art maluna e hana ai ke kahuna i kana fcatta; a penei ka pule ana: tt O ka Moo-e, iku-e, o fca moo hanau Akea, haki op*+ ka nalu Akea, ai haa ke kahuaa i ka mh, hanau-a mai, hanau-a i ka mai Pi ka mai Lolo, i ka mai Kuailo, i ka mai Knaaakaka, i ka mai Kuna, i ka mai Puho, Meeaa. Kakio, i ka mai Luaiakoko, i ka mai Hui, i ka mai Li, i ka mai ai lepo, ai weuwea, iaa hana wai, popo mai ilo mai i ke kanaka. he auau«e, a kuakoko, kaa i ke kua i kealo, ai huiihia i ka laula, ci okia i kooa piko,** he pule tuni keia a ke kahuna aoaana.

A pela iho la no ka pale ana a kr a&aana i ka wa e kuni ai i ke kaaaka i mft» nao ino ia, a pau ka hana ana a k* lnkw. a lele ka maanu i ke kai, alaila, hiai tati la ke kahuna i kana n.ake, " En ka*tt mak» hk» he pupule a holo iwaho, a ai i ka lep®» » ka make no ia." Wahi ak» poloaua •ka poe i ike makn i keio, ua kupooo k> &o pek, aka, ua maopopo no nae he hoopunipuni lom ia mea a ka poe e makemake ana • haM'kn. He nui na ike maka e hooia mai aaa i ke», he mau elemakule e ohi net, oa ik» paha ; a ina pela, alaila, aohe no hoi aoanei e ok ks hooia ana mai ona mea like «ia aao. A • na ano ili e hoole mai ana i keia. aa lik» a» ia me ka eha ole ke iniki ia, no ka me% M, ina i loaa mai ka eha i ke kino hnhwkwL alaila, ua akaka lm ho mea nana iho k eka, a ina ua hanaia pela, he eha ka hop*. p*ia no hoi keia. Oka pule umi a ke kahuaa kuni ka mea ano like me ka iniln; •» b make ana o ka mea i kuniia ka tne* tik« ne ka eha i iniki ia. Nolaila, tm haule i% «a> nao o lakou ma ka lihilihi «ai o ka awn : luna o ka hale wili palaoa i m«a ote.

2. O ka Hoopwpio eme km Mlwmii—ll H» hookahi ke ano o keia mau hum, me W Pahiuhiu, ame ke knha alnnui* ame ka hooka> pakeu wale iho 00 hoi e hoolnpakeu a», ioko mai no ia mau hua o ka Hoapiopi» uw ka Hoounauna. Oka Hoopiopio ka raua a mahope iho ka Hoounauna, he pute as ka hnna nna i keia, aka, aole nae i \mn mai ia'u ; a pau ka pule ana ia Kalaipahoa Kanemilohai, ahiia, hoouoaleu la i ke akua ia Pua, he akua wahine keia, kekahi akoao ka poe Hoopiopio, oia ka Alae aaaae, e nokenoke ai i ka alala o»luna iho o ba> pakuhale o ka inea mai, a alawi iho k ke kani ana, make aole e oln, «« ka oWio a ke kahuna, " Pio ka o-e ahi, a, pao ka ka* na ?" No ka mea, ua hele oe i ka h»le !tm ma-u o ke kino, i ka hale po kehau Iwm o ka make ? Aloha ino no hoi.

He hana omio paha kem, aka, s«ie ao am i ike pono, aohe no nae hoi au e hewihewam ke olelo ae he omio no, no ka mea, o k& be~ wa no ke kumu o kona make ana; aka bi, ina ua pono io ia ame ka poioiei imna o fee Akua oiaio, ame kanaka, aohe oua Eawvhaia iki i kekahi, alaila, he manaoio ko*u. e B«fce wale no ka pule unii a ka Hoopiopio auie Hoounauna a kole ko waha, aohe he make iki, pela no me ka anaana ana. aka, i»a t lawehala kekahi inake no; no lea mea, h» huhu ke Akua i ke kanaka koiohe, a ha&ai hoi i kona mau kanawai.

3. O ka htßta alakai <ma < H« hupo au no ka waa-pae i keia mea, aole att i ike i keia hua, »» O ka haoa aioha aoa i kekahi," a lohe pepeiao mai ia hoi iloko o kot« nui la opio, aole ioa; aka» i keia mm«t wa iho nei no, akahi ao a ikel»it i tca b»> ni o Piiholo i oei mea ol* ham aaa o iiahona Hawaii, aole mai m«t» mai i ko'« mau hv€ kauialii ana, aole loa ae. No ka. mea, hookahi no ano o keia hua mm ka hoihoi aloha ame ka. hooeeku «ioh» aka* heaha la kooa ano ?wahi a ka iMtudb. A penei pnha e akaka ai, ina be i maaao nui ia, i makemakeia paha, a i afoba a«m hoi i alaila, hele aku la oia a t ke kakaaa i oleloia ua loaa ia ia keia aa©> i aku U» * IL he makemake hoi paha aa k ia mea» ku ka moe aku o ka po, aohe, wahl mea a pili iki iho o na maka, i ka ka me* o ka hia<a t • omk kalahia ai ia iaku'* Paae asai la k« kakana. u He makemaka io ao ?" " Ae, ha aalßratake | no hoi V I hona iho kahie» loaa io k. aok? o |i ka ioaa a looa; a em hoi ka piliki», « ka > hoohihia o iala e hoohihiu ai. ata & hana Jfl

ia ma ka hoihoi alohn, alaila |pili, e like ia paha rne lakoa nei ae, ka ua liookohu mai e hookohu ai i ka lauhau anu o Hanakahi.

A penei ka hana ana : He elua mau ko, he Pilimai ka inoa o kekahi, (oia ka pili mai 0 ke alohn,) a he ko Manulele hoi ka.inoa o ka lua, (oia ka lele o ke aloha a pili ia iala,) a i ole pela, alaila, he hanai laau no hoi, oia paha ka mea e oleloia nei la, " He puhipuhi laau a kahuna, ka maunu loaa a ka pupuka," a i ka hanai ana me ka pule no, aole i loaa ia'u ka pule ana. £ai mua i kekahi ko a pau, aliila, ai iho i ka lua o ke ko a hakina, haawi aku na ka mea i manao ia; a 1 ole e hiki pela, alnila, o ka «i no hoi i ka laau, hele a ma kalii makani, iliki mai i ka puhipuhi i ka laau, pela e haina mau aku ai, nlaila,.o ka pipili mai la no ia,ahookoia ka iini o ka mea moe ole o ka po, no ka mea, make aku la oe i ke kamumumu liilii o ke nheahe laau a kahuna Hawaii.

He nui wnle na mea o ia nno e ahu mai nei, he noho ana kane, a he noho ana wahine hoi, me he mea la ua umare ia ; aka, marnuH no paha o keia ;>no hana kahiko a kaliuna Hawaii ke kumu o ia pili ann pela ; aohe kumu e ae, a liuliu aku ka noho ana, aia hoi, imi aku ana no he mea hou, haalele iho la i kahi hoa kahiko, a pela wale no e piikauula'i o nei mea he kanaka, a hiki hoi i Ea hope o kona mau la e a-u aku ai i na ale hanupanupa o ka.moanawaiahioka make mau. Ake manap nei au, mailoko mai no o keia ano ke kumii nui i haalele ai na kane i ka lakou mau wahine, a o na wahine hoi i ka lakou miiu kane, ke; oiaio.

No ka mea, pela io no hoi kakou e ike mau nei iloko 0 ke " Kilohana Pookela o ka Lahui Hawaii," a iloko hoi o ka " Hoku o ka Pakipika," ē kahea leo nui ana, a penei: " Ua haalele mai ka'n wahine māre i ko māua wahi moe, a na hele aku oia me mea, a noluila, mai hoaie oukou ia ia, no ka mea, au e hookaa'ku ana i kona mau aie," a pela no k# wahine e hoolahai i ke kane. Ke inanao nei au, no keiu ano no ke ku-

ti\u nui o ia hana'ana pela, no ka mea, heaha hoi auanei keTkuri)U o kn pipili ioa ana 0 ka ui me ka pupuka, a o ka oluomana hoi me ka opio, a haalele honua wale iho no i ktf poli pumehana o ka berifca mare ? aohe kutnu e ae, aoie ioa no, e iike paha me ka hui ole ana o ka aila me ka wai, ke loaa ole ka mea. hoohui, pela no hoi keia ; aia a loaa ka mea e hoohui ai ia mau materia kui, alaila, kohu ke hui, aka hoi, 0 ka mea i hui ai ka pupuka ine ka ui, 0 ka hana aloha no ia a kahuna Hawaii. Pela ka manaoia ; aka, he opala ia mea. Nolaila, o ko'u manao malaila, he ui no he ui, like no i ka laio Hanakahi, a 0 ka huaolelo malaila, >( Paihi launa ole, he pupuka nQ hoi ke pupuka, alaila, kini kohu no." Nolaila hoi, e hooia mai ana no hoi ka poe i ike maka i keia ano; a o ka poe i ike ole ea, e hoomaloka mai ana no, he like no keia me ka hoihoi e like me kn'u olelo ana mamua.

Eia hoi, oke seku aloha. Heaha.la ia? O ka hoopale ana'ku i ka mea hana nloha mai, oke seku aloha no ia. Hookahi no ke nno me ka hana aloha, ame ka hoihoi aloha, ku puhipuhi laau. Aole hoi i like na ano laau a kahuna no keia mea, o ke »eku aloha, he okoa no ka laau a kekahi kahuna, a he okoa no hoi ka laau a kekahi ; a o Makanikeoe ka inoa o ka laau a kekahi kahuna, a owai la hoi ka kekahi kahuna.

. A i ka wa eai ai i keia hua ia Makanikeoe, nlaila, pule aku la ke kahuna, a penekka pule ana, "O Uluku, o Makalahia, o Ahu, o kuko o lia o Makanikeoe, a hano lele, o lele kc aloha a ia iala, ia ia e aloha'i, e haalulu ai, ia ia e moe ole ai o ka po, ho-a ka uwe, ho-a ka waimaka ia ia, ho-a ka wela, ho-a ka a-loa, ho-a ka inaka-a." A pau ka pule ana i ka wa e ai ai i ka laau, alaila, pule aku la i na aumakua i ka po.

Penei ka puie ana. uNa aumakua ika po, ia Kouhakiko, ia Kauakahi-akua«ia Liloa i ka po, ia Hakau i ka po, ia Umi i ka po, ia Kakuhihewā i ka po, ia Iheihe i ka po, pale ka po, ha aumakua i ka po, aohe o oukou mana, eia ia'u ka mana i ka mea e ola ana ike ao. M A pau ka pule ana, alaila, ai iho lf i ka iaau, a pela iho la au i poloaiia - mai nei eka poe i ik** pano i kē» ano a Kahuna Hawaii. Ake hooki nei au i kuu peni " maanei. Nolaila, ke noi aku nei au iko Hnwaii o Keawe, ame ke koena'ku i koe o ko Maui o Kama i paa ole rna keia pepa, a hiki „ loa'ku i Kauai o Mano, e hooponopono mai i kahi hemahema, anoai he okoa ka kekahi, a he okoa ka kekahi, aoie ka nana maka mai; -i o kapa ia mai auanei kekahi mau hana a ko kakou lahui, he hoopunipuni wale no, i ku ole ai kekahi i ka oiaio. Ua oki au maanei, ke hoi nei ko ka Puuone keiki, ua kani ka bel,e kula ahiahi o Haleleta. Aloha auanei. Z. P. PoLIALA. Haleleta, Wailuku, Maui, Mar. 24,1864.