Ka Nupepa Kuokoa, Volume III, Number 15, 9 April 1864 — Ka Papa Hoonaauao. [ARTICLE]

Ka Papa Hoonaauao.

K i'. ]x>bapohn mai nei ka hauwalaau iloko o J.eia Kulanakauhale, no ka hoonohonoho ana i ka Pafia Hoonaauao, uie ka manaoia ka e lioolilo ia ana o Bihopa Setele, (Staley,) ke Poo' o ia Oihana nui kuhohonu o keia Aii,»uni. la makou e hooili nei i keia maiiio iluna o ke kanana, ua ane hiki' ole ia tmlvou ke manaoio ia mea. N o ka niea, ua maopopo no ia makou, ao- ] j c hana ka Moi i kekahi mea ana e ikemakn nna i ke kue ana i ka makemake o ka i' liiilehu, oiai hoi ua pono ua kue ana la. A ua ikeia no hoi, ka pono ole o ka hoolilo Dti:i i ke poo o kekahi aoao hoomana i poo n j ka Oihana Hoonaauao o keia Lahuikanaka ; no ka mea, he nui na aoao hoomana e uolio nei ma keia Pae Aina, ka poe i hooluhi i i lakou iho ma ka iini ma ka manaanui hookrthi, o ka iioonnauao i keia lahui iloko o na makahiki he kanaha i kaahope ae ; ua lele aku lakou i na huina aloha o ka hanauna o keia ola an», ua haalele aku lakou i na makamaka, a me ka nolio oluoiu ana ma keia noho ana ; ua haalele i ka ai maikai, ame k;i noho ana oluolu, a ua au mai ma ka moana loa, a loaa o Hawaii nei me kona pouli nui, a na lakou i hoopulapula ka hua iuiu o ka nialamalama. A pela no hoi na kahuna o ka aoao hoomana Katolika, (aole ka hoomana Katolika i. hooponopono hou ia; aka, o ka hoomana Katoiika oiaio no.)

Mai, na lehelehe mai o ka poe Kakmna i lohea mua ia'i ka huaoielo hoomalamaiama i ka poe hupo o ka wa kahiko—mai o lakou mai i lohea mua ia'i ka hua e pili ana i ka Mukua Hemolele o ke ao nei a pau, a ua hooikaika lakou a pau ma ka imi ana i na inea e pomaikai ai keia mau pae moku. Aohe pohaku i hoohuli ole ia e lakou, a aohe no lioi mea i hiki ke hanaia no ka. pomaikai o kuia lahuikanaka, i hana ole ia e lakou,ame ka poe o ka aoao hoomana Katolika oiaio. A he mea no i ike maopopoia e na kanaka a pau, aia ka pono a me ke kaulike, a haawiia ka uku no kela a me keia mea, e like me ka pono o kana i hana'i. Nolaila, ina he pono kai hanaia ma keia pae aina, a he uku hoi leekahi e haawiia ana ma ka hookau ia ana o na Oihana i ka poe nank i imi ka pomaikai , o keia lahui, ma ke ano o ka hoonaauao ana, ulaila, ke olelo nei makou, e haawi i uamau iioho ana la i ka poe i luhi io, a i hoomalamalama mai hoi i keia lahuikanaka. A aole do hoii e haawiia ka noho ana Peresidena o l.a Papa Hoonaauao i ka maiihini, ka mea lioi ike ole loa i ke ano o ko kanaka noho ana, £i me ka lakou olelo, a i ka mea hoi i iiiUi mai ianei maluna o ke aianui maikai a liai i huli ai, i ka wa hoi o ka la o ka nanuuio i hiki ae ai a kau i ke awakea ponoi ma keia pne moku. No keia mau mea makou i manao iho ai, aole*no ka Moi naauao o Hawaii nei e ae ana e haawi i ka Oihana Peresidena o ka Papa Hoonaauao i ka mea e olelo wale ia mai nei, oia hoi o Bishop Staley. Ua kamailio ae la makou no kona ano malihini, a eia ka mea i aiwaiwa loa ai ka ponp ole o kona noho ana ma ia Oihana ; no ka mea, oia ke poo o kekahi aoao hoomana iloko o keia Aupuni, a ina e lilo oia ke poo o ka Oihaiaa Hoonaauao, alaila, he mea no i maopopo e hoohihi ana kona manao mamuli o kona aoao hoomana iho, a e hookamolamola ana <iiia i ka pono o na auao hoomana e ae, oia hoi ka hoomana hoolepopē, a me ka hoomana Katolika oiaio, a oia na hoomana nui loa iloko o keia Aupuni, ua pakeu ae laua mamua o ka hoomana Enelani;he kanaiwakumamaiwa paha hapahanerfko laua oi mamua o ka hoomana Enelani. A me he mea la hoi o ka hoonoho ana i ka Bihopa hou ina ka Papa Hoonaauao, ua iike no ia me he mea la e hoike akea mai ana ke Aupuni i kona hoowaheūka i na aoao hoomana kahiko, lea poe hoi i hoolilo i keia Aupuni, he Aupuni kaulike ma ke ano o ka noho ana, me na Aupuni e ae a pau o ka honua, ka poe nana i ao i keia lahui, i ka pomaikai o ka ponb, a me ka poino o ka hewa. Ho oiaio, ua lohea wale ia mai ka hooikaika sfna o kekahi poe haole Beritania, e hookohw i ka Bihopa Enelani i Peresidena no ka Papti Hoonaauao ; aka, ke hilinai nei no nae makou i ko kuokoa maū o ka Moi Kamehameha V., a me kona hana no hoi i na meaa \\a\k e pili ana i ka pomaikai o kona poe makaainana ; me kona manao hiipoi ana no hoi, aole ke Aupuni Hawaii, he panalaauno Enelani; aka, he Aupuni kuokoa oia i kukuiuiia e ke Alii Koa Kaulana, Kamehameha Nui, a ua iii mai no ia kuokoa aaa a loaa i leana mamo Kamehameha V., a ke a-a nei makou e olelo ae maanei, aole no ko makou Moi, o ae ana e hanāia kekahi mea e kue ana i ka pono o kona mau makaainana, ma Im hoonoho ana r ka mea a iakou e kue ai iloko o ka Oihana, kahi a ka naauao o Hawaii i waihoia'i, ka malamalama hoi o keia lahui. No ka mea, ina e hoonohoia kekahi poo o na aoao hoomana i Peresidena no ka Papa , Hoonaauaoo keia Aupuoi; alaila,aole e nele > aoa ke ala mai o ka hoopaapaa, ku-e*e, a me lili-lū a he makehewa paha ke hoomanao

aku i ka poe heluhelu i ka ukali mau o ia mau hana ku-e-e, iloko o na moolelo o na wa i kaahope ae, i uluhia mai noloko o ka hoopaapaa hooinana. A iloko hoi oko makou manao ana, o ka mea nui loa iloko o ka maiiao o ke Aupuni, oia no ka hoao e malama mau i ka maluhia a me ka nohoana like o kona poe kanaka. Nolaila, iloko oko makou manao ana, o ka mea kupono ke hoonohoia ma ka Papa Hoonaauao, uia no ke kanaka i pili ole i o ianei, aole o ka poe e noho inaoli ana iloko o ke poo o kekahi aoao hoomana.