Ka Nupepa Kuokoa, Volume III, Number 16, 16 April 1864 — Page 4

KA NUPEPA KUOKOA

KA MOOLELO O

IOSEPA

HELU 12.

PEHEA LA AUANEI KO IOSEPA manao i ka ike hou ana ia Beniamina ke keiki a
kona makuakane ponoi, a o Rahela kona hoa paani i na wa ma- mua, aole
nae oia i ike ia ia iloko o na ma- kahiki he iwakalua a keu.

I ka ike ana o keia kaikaina aloha, ua hoalaia iloko o ko Iosepa naau na
manao e pili ana i ka wa mamua, he mea maikai hoi ka hoomanao ana, ua
ane hiki ole ia ia ke uumi i kona mau manao aloha, i ike ole hoi na
kaikuaana ona. He manao paa nae ko- na, aole he aloha wale no ; aka,
hoopaa oia i kona manao, a hana aku imua o lakou me he mea la, aole oia
i ike ia lakou.

Aole i haiia mai ia kakou kahi i halawai ai o Iosepa me na hoahanau ona;
aole nae ma kona hale oia, no ka mea, ua kauoha oia i kona kuene e lawe
i kona poe hoahanau i kona hale, ma ia hope iho, e hoomakaukau i na mea
ai, a e hoolakoia a nui, a maikai hoi na mea ai a pau.

A hana iho la ke kuene e like me ka Io- sepa kauoha ia ia ; a i ke komo
ana o na keiki a Iakobo iloko o ka hale o ke Kiaaina, ua makau lakou, a
ua hopohopo o kuhi ia mai auanei lakou i ka aihue i ke dala i loaa iloko
o ko lakou mau eke, a e hao waleia pa- ha auanei ko lakou mau wahi
waiwai, a e hooliloia lakou i poe kauwa hooluhi e ke Kiaaina.

Ina pela ka hana, o ka hope pololei loa ia no ka nui o lakou, no ko
lakou kuai ana i ko lakou kaikaina i kauwa hooluhi, a no ka lakou mau
hana hoopunipuni, a hewa imua o ko lakou makuakane.

Ua ike lakou ua kupono ka hoopai, aole hoi he mea ano e ko lakou makau o
loaa ia ia, a haalulu lakou o lawe mai ke Akua oia- io i hope pololei
maluna o lakou.

E hoomanao oukou e na kamalii, o ka hoahewa ana o ka Lunaikehala ka mea
e maka'u ai na kanaka i ka hoopai a ke Akua, Olelo mai ka Baibala, "
Hohe wale ka mea hewa, aole mea e hahai ana, a o ka poe pono hoi, wiwo
ole lakou me he Mona la."

Hele mai la lakou i kahi o ke kuene, ia lakou i ku mai ai ma ka ipuka o
ka hale, e wehewehe aku no ke dala i loaa ia maloko o na eke a lakou ; a
hai aku la lakou i ke ano o ka loaa ana, a ua lawe hou mai ia mea a pau
loa, e hoihoi i ke Hiaaina. Hai aku la hoi lakou, " Aole loa makou i ike
i ka mea nana i hookomo i ke dala iloko o ko makou mau eke pakahi a
pau."

A ike ke kuene i ka pihoihoi o ko lakou manao, a imi oia i ka mea e
hoonalo ai ia lakou ; olelo oia ia lakou, " Aole pono ke maka'u, no ka
mea, aole he hewa i hana ia, aole hoi e poino."

Malama paha ua aoia ua kuene nei e ke Akua oiaio, a ua lilo paha i
haipule. Ua like kana olelo ia lakou me ka olelo o ke ka- naka i maka'u,
a hoolohe i ke Akua.

Olelo mai la kela, " Aloha oukou, mai maka'u, na ko oukou Akua, ke Akua
hoi o ko oukou makuakane nana i haawi mai ka waiwai na oukou iloko o ka
oukou mau eke; ua hiki mai ka oukou moni ia'u."

u Me he mea la ua olelo ia, ua haawiia mai ka oukou dala iloko o ko'u
mau lima, no ka mea ai, a owau hoi ke kuene a ke Kiaaina, ke hooiaio nei
au ia loaa ana, a he mea ia e akaka ai he poe kanaka hoopono oukou. Mai
manao oukou i ke ano o ke komo ana o ka moni iloko o ka oukou mau eke; e
malama oukou ia, me he mea la he makana ia mai ko'u haku mai, oia hoi he
haawina ia mai ke Akua mai a oukou e hoo- mana nei — ka mea a ko oukou
makuakane elemakule e hilinai nei."

Ia wa, hookuuia iho la o Simeona, ia ia i paa ai mamua, a hai mai na
hoahanau ona me Beniamina pu, a lawe ia mai oia e ke kuene e hui pu me
lakou, a komo pu lakou iloko o ka hale o Kiaaina.

Ia manawa, haawi aku la ke kuene ia la- kou i wai e holoi ai na wawae,
(e like me ka hana mau ma ia aina,) a i ai no hoi no na Hoki a lakou i
lawe pu mai me lakou.

la manawa, wehe ae la na hoahanau o Iosepa i na mea makana waiwai a
lakou i manao ai e haawi ia ia, no lakou iho ame ko lakou makuakane, a
hoonohonoho ponoia ia mau mea a pau no ka haawi ana. Ua hana lakou me ka
manao e kokoke mai ana ka manawa e paina ai, a o lakou pu kekahi e paina
ana ilaila.

A hiki mai la o Iosepa imua o lakou, a haawi aku la lakou i na makana ia
ia ; a kulou like iho la lakou ilalo i ka lepo imua ona, eia hoi kekahi
mea hou e ko ai na moe- uhane a Iosepa.

Alaila, ma ka mahele olelo, ninau mai la oia ia lakou i ko lakou noho
ana, i aku la

II Pehea ko oukou makuakane, o ka elema- kule a oukou i olelo mai ai ?
Ke ola nei no anei oia ?" Olelo aku la lakou, "Ae, e no- ho pomaikai ana
no kau kauwa, ka makua- kane o makou, ke ola la no ia," a kulou iho la
lakou a moe ilalo.

Ia manawa, lilo ae la ko Iosepa manao ia Beniamina, a ninau aku la oia,
" O ko ou- kou kaikaina paha keia, a oukou i olelo ai i ka wa a oukou i
hele mua mai ai i Aigupita

nei ?'' I ko lakou hoike ana mai, " oia no," i aku la kela, " E like me
ka makua aloha, e ahonui mai ke Akua ia oe, e kuu keiki."

Oiai e olelo ana oia ia olelo, mokumokua- hua ko Iosepa naau, no ka nui
o kona aloha ia Beniamina. Aole hiki ke olelo hou, aole no hoi e hiki ke
noho pu me kona mau hoa- hanau, alaila, wikiwiki aku la oia a ma ko- na
keena, a malaila i kahe nui ai o kona mau waimaka.

Ia wa, hele koke mai la oia, ua holoiia ko- na waimaka, i ike ole ia mai
ai kona ano, a me ka pihoihoi o kona manao; a kauoha ae la e laweia mai
ka ai i hoomakaukauia na lakou no ka manawa ai.

Ia manawa, ai o Iosepa ma kona papa ai- na, oia wale no; aole oia i hui
me na kana- ka e like me ka hana mau o na'lii, na Kiaa- ina, ame na mea
e ae ma ka oihana kiekie.

O kekahi o ko Aigupita poe e pili ana ma kona ohana, ua ai lakou ma kahi
e, a i ko Iosepa poe hoahanau, ai pu lakou o lakou wale no.

Ua hoikeia ma ka Baibala, he mea hau- mia ka ai pu ana o ko Aigupita me
ka poe Hebera.

Aia a noho iho na hoahanau o Iosepa e ai ua kauohaia lakou no ka noho
ana, a pela lakou i noho ai e like me ia kauoha ana. A pau lakou i ka
hoonohoia, i ka nana ana, ua haohao lakou i ka ike, ua hoonohoia lakou e
like me ka hanau ana o lakou, mai ia Reu- bena a hala ilalo ia Beniamina
; he mea ia e kahaha ai lakou, a ua pohihihi nae i ko la- kou manao ana
no ia hana.

He nui wale na mea ai i waihoia imua o Iosepa, a nana i haawi aku i na
hoaai a pau ona ; a i ka nana ana o na keiki a Iakobo i ka nui o ka ai i
haawiia i kela ame keia hoa- ai, aia hoi, ua papalimaia ka Beniamina ai
i ka lakou. Ia wa, kahaha maoli lakou i ka mea i hanaia aku mamuli o ke
aloha ana o Iosepa ia lakou ma ke ano o ka hanau ana mai o ka makua
hookahi; ua olioli nae la- kou a pau ma keia ahaaina ana.

Ua manao na hoahanau o Iosepa e hoi ia kakahiaka ae ; i ka hoomakaukau
ana i ka hua ai a lakou e lawe ai, oia hoi ka hana a ke kuene. A kauoha
ae la o Iosepa ia ia e hoopiha i na eke a piha loa ; a e waiho i ka moni
o kela ame keia ma ka waha o kana eke. Oia ka moni a lakou i uku ai no
ka mea ai a lakou i kuai ai; a kauoha ae la no hoi oia i ke kuene e lawe
mai i kona kiaha dala, a waihoia ma ka waha o ke eke a Be- niamina, ame
ka moni pu.

A pau ae la keia hana ana a ke kuene, me ka ike ole o na hoahanau o
Iosepa, ala ae la lakou ia kakahiaka ae ; ma ka wanaao, a hoomaka ko
lakou hele ana, a hoi aku la i ko lakou wahi ponoi.

A hala paha kau wahi uuku o ke alanui, aole hoi i loihi nui aku mai ke
kulanakau- hale aku, kauoha ae la o Iosepa i kona kue- ne e hahai ia
lakou a loaa, a e ninau aku ia lakou i ke kumu o ka ino a lakou i
hana'i, no ka maikai ana i hana ai ia lakou. A pau ia olelo, ua kauohaia
ke kuene e Iosepa, e kuhi ia lakou i ka aihue i kona kiaha ; ua kauohaia
oia e olelo peneia :" Aole anei keia o ka mea a ko'u haku i inu ai iloko
? A i kilo ai hoi? Ua hewa oukou i ka hana ana pela, a kaumaha nui
oukou."

(Aoe i pau.)

Hoike ke kula Beritania

MA HILO.

E KA NUPEPA KUOKOA E ; ALOHA OE : — Ka uwea Talegarapa nana no e poloai
aku imua o na makamaka o kaua, mai ke one anapa- napa o Waiolama, a hiki
aku i ke one kani

o Nonohili.

He wahi lei lehua akea ka'u e hoouna nei ia oe, a nau ia e kau iho ma
kahi kaawale o kou kino holookoa, i na nae he mea pono i ka manao o kou
Luna Hooponopono. Eia no ia; ma ka la 17 ame ka la 18 o Maraki nei, ua
hoike ke kula haole ma Hilo nei, o H. K. Hitchcock a me Miss E. Lyman na
kumu o keia kula.

Ma ka la 17 i ka hora 6 o ke kakahiaka, ua kani no ka pele o Haili, ua
akoakoa mai no na haumana a pau o keia kula, na kumu, ame na kahu o ke
kula. He nui loa na ka- naka i hele mai e nana, na kane, na wahi- ne,
ame na kamalii; o na haumana o ke kula hanai kekahi, ua hele no a hooke
i ka nui o na kanaka i hele mai e ike.

Ua kahiko ia no na haumana i na aahu maikai, e like no me ka mea mau o
na keiki imi naauao, o na kaikamahine he mau aahu keokeo me na hupa, ame
na lei lehua i haku ia a nani ma ko lakou mau poo, a me na li- pine
ulaula ma na ai.

HOOMAKA KA HOIKE.

Alaila, ku mai na haumana o ka papa aka- hi, a mele mai i ka Halelu 1:
36, o Miss E. Lyman ka mea nana e hookani ka Melodeon, i ka hoolohe ana
aku, he mea e ka nahenahe o ka leo, o na keiki maka palupalu o ka ua
kani lehua nei. A pau ia, hoomaka ma ke- kahi mau palapala e ae,
Second Reader, Geography, ame ka Arithmetic &c. I ka na- na aku i
kekahi poe o keia kula, ua holo no ka ike ma na mea a ke kumu i ao aku
ai, a ua palapala no hoi kekahi poe ma na mea hoonaauao.

Ua heluhelu mai no kekahi poe, he mau moolelo no loko mai o na Buke
haole, ku mai na kaikamahine a mele mai i kekahi leo, i ka hoolohe ana
aku ua like me ka leo o ka O-o kani kua mauna, ka hele a kikikoukou i na
lehua o Panaewa. He nui no na mea maikai i hana ia i ka la mua, a ma ka
hora akahi oia la, ua pau ka hoike a ua hele aku

na kanaka makemake ma ka hale kula Be- ritania e ai ai, no ka mea, ua
hoomakaukau ia na mea ai, o kela ano keia ano kupono i na kanaka Hawaii,
ame na haole.

Ua kukulu ia keia ahaaina e D. H. Hitch- cocks Esq. i mea e loaa ai ke
dala, no ka be- le hou oia hale kula, a o ka uku o ka poe i hele aku e
paina, he hapaha dala maoli (25k;) he umi mau haumana o ke kula hanai i
hele malaila e ai ai, ua lohe mai a'u he kanalima dala ($50) ka loaa ia
la.

Ma ka Poalima ae, ua hoomaka ka hoike hou ana e like me ka la mua, ua
akoakoa mai no na haumana a pau, me ka poe makai- kai. Ua mele no na
keiki kane he mau leo Himeni hou, ku no hoi i ka iini o ka puuwai, o ka
hele ia a ka i-i. Hoike ia na keiki o ka papa akahi ma ka Huinahelu
haole (Eatons Arithmetic,) i ka nana ana aku ua holo no kekahi poe, a ua
emi hope kahi poe. Ua hoike ia kekahi mau papa ma na mea hoo- naauao e
ae, a ku mai ka papa akahi o na kaikamahine, o Miss E. Lyman ke kumu. Ua
hoike ia ma ka Arithmetic, Geography, Second Reader, ame ka Eatons
Common School Arithmetic. Ma ka nana ana aku o na maka, he mea e ka holo
mua ana o ka ike o na kaikamahine, aka, o ka oi aku oia poe, o Miss V.
K. Kahelemauna. A, ua hu- aipau aku ia i na ninau a ke kumu e hai mai
ai, a ua maikai no ka hoopuka ana ma na huaolelo haole.

Nolaila, pomaikai ke keiki hooikaika ma ka imi ana i ka naauao, e Miss
Kahalemau- na e hele ia no a ku imua. E like me ka mea i palapala mai e
Solomona 11: 1," O he keiki akamai, hoohauoli oia i kona ma- kuakane, a
o ka keiki lapuwale, hoouluhua oia i kona makuahine." Ua hana kekahi mau
keiki ma ke Dialogue, a mele mai na keiki o ka papa akahi he mau leo hou
(The bell doth tollt ka leo.) Ma ka hoolohe ana aku i ka air, ua like no
ke kani, me ka ke kahuli leo lea o ka nahele.

O ka Baso hoi keia, ua like ka nunulu, me ka leo o na pipi kuapuu o ka
hau anu o Nouaiki, ka hele a hoonakulu i ka nahele o Rocky Mountain.

A pau ia, ku mai o Rev, D. B. Lyman, T. Coane, & C. H. Witmore. O ko
lakou mau manao nui, he mau manao paipai i na hau- mana, e hooikaika ma
ka imi ana i ka naau- ao, a me ka makau i ke Akua, o ka pau noia o ka
hoike ana.

E ke " Kilohana Pookela o ka Lahui Ha- waii e ; Aloha oe." O kahi nu hou
iho la no ia o ka ua Kanilehua nei, e aho ia loaa kahi paa kahili o kou
la haaheo.

C. N. KALANA.

Boarding, School, Hilo, March, 31,1864.

HE

KANIKAU NO KA

Moi i aloha nuiia, Kalani Iolani, Kualiholihoikekapu,

KAMEHAMEHA IV!

Nani Nuuanu a, I ke Kawelu a, E owa-owali a,

Ihu waliwali a, Halawai lua a, Me ka makani a, E owa-owali a, Ihu
waliwali a, E iini mai ana a, Kahuailanawai a, E owa-owali a, Ihu
waliwai a, O ko'u hoa ia a, I ka ua Kioao a,

E owa-owali a, Ihu waliwali a, Ua pouo kaua a, Hookohu ka manao a, E
owa-owli a, Ihu waliwali a, E owa-owali a, Ihu waliwali a, He Inoa no
Iolani.



A Lihue a,

I ke kupukupu a,

E owa-owali a,

Ihu waliwali a,

O ka mokihana a,

Ko Kaala a,

E owa-owali a,

Ihu waliwali a,

Kai-i ana a,

O malamanui a,

E owa-owali a,

Ihu waliwali a,

E huhuki ana a,

Ka naenae a,

E owa-owali a,

Ihu waliwali a,

Kukaniloko a,

I ke one Kapu a,

E owa-owali a,

Ihu waliwali a,

Ka piko ia a,

I laha mai ai a,

Na kupuna a,

E owa-owali a,

Ihu waliwali a,

E owa-owali a,

Ihu waliwali a,

He Inoa no Iolani.

He Uhane no Iolani.

He halau Nuuanu na ka ua, aha — aha, He ala hele ia na ka makani, aha —
aha, E hio e kulana na kapili-hi, aha — aha, I kapili i ka nuku o
Nuuanu, aha — aha, Ua anu i ka ua ke pupue, aha — aha, O ka pali iho ia
o Keahole, aha — aha, Hole aku hole mai o lakou, aha — aha, He inoa no
Iolani.

He kanikau aloha na ke koa hapa Hulu- manu, a ka mea laha ole he
makuakane, a Kekauonohi o ka lani he makuahine. E! Ke ninau mai nei ka
Hulumanu We- kaweka.

Hulumanu Wekaweka, Hulumanu Wekaweka.



Ke hai aku nei ke kanaka kahiko o ke ku- punakane, — O ka I, — O ka mahi
— ka Pale- na — Ke Uwouwo — Ke Kulailua — Ka Alohia — E ka Auwaepaa e —
ka owaowaka ka owa- owaka — ka Okaka, hai-a. "

Aia ka mai o Kalani i Kahiki moe, i Ka- hiki ku, — Ku wale mai no na
Hulumanu We- kaweka. Hulumanu Wekaweka.

E! Ke ninau mai nei ka Hapahaole hua pueo, auhea ka mai o Kalani ? Ke
hai aku nei ke kanaka kuaaina pepeiao loloa e — Aia ka mai o Kalani i
Beretane, i Mareta, i Pa- lani, i Lusini ka mai o Kalani, i ike oe e ka
hua pueo — heo "

Ke ninau mai nei na koa A'i ulaula, auhea ka mai o Kalani? Ke hai aku
nei ka luahine kahiko mai a Papa mai. Aia aku ka mai o Kalani i ka moku
kiakolu kalepa. Ke haliha- li ia mai nei i ke one kapu o Kakuihewa, e ku
mai la i waho o Mamala e — i ike oe e ka A'i ulaula hokahoka inu wai
kai.

E ! Ke ninau mai nei ka Manuwa ? he moku aha nei e ku mai nei o waho. Ke
hai aku nei ka elemakule auwae lenalena — O ka mai ia o Kalani, e kii ae
oukou e hoihoi ae iloko o Hale-duke — i ike oe e ka Manuwa Kakaki io
ole, ka Manuwa Kakaki io ole.

E! ke ninau mai nei ka uhai kuekue, au- hea ka mai o Kalani ? Ke hai aku
nei ka lua- hine auwaepolea — e, aia ka mai i ka Ho- kele — iloko o na
omole aniani, na kiaha puaniki, uwauwaina uwaina iluna o ke pa- kaukau —
e kukuluia iho e nininiia iho ka Farani, ke Kini, ka Uwakeke, ka Uwaina,
e

o ona no a pau — E lalau na lima o ka poe hui aloha i ka mai o Kalani —
E kikekike, e

kikekike, huro — pau ke aloha i ka mai o Kalani, i ike oe e ka uhai
kuekue, ku wale

mai no ka uhai kuekue.

E ke ninau mai nei ka ai-oe, auhea ka mai

o Kalani — ke hai aku nei na keiki imi naau- ao — E i aku ka mui o
Kalani iloko o na pa- hu ume — aia ilaila ka paka wili, ka paka na-u, ka
paka kika.

Ko mai kika — e lalapa i ka waha ! Ko mai kika — e lalapa i ka waha !

Hoihoina'ku ka mai o Kalani i ke khau

wahapala ia Kapihelama, Kaonahihio, Ka-

pakuhaili — iloko o na pahu aniani, ilaila e waiho ai ka paka kika.

Ko mai kika — e lalapa i ka waha ! Ko mai kika — e lalapa i ka waha !

Hoihoina'ku ka mai o ka Kalani i ke kai- kuaana ia Kapuaiwa o Kalani
iloko o na pa- hu daimana, ilaila e waiho ai ka paka kika. Ko mai kika —
e lalapa i ka waha ! Ko mai kika — e lalapa i ka waha !

Hoihoina'ku ka mai o Kalani i ke kaikua- hine, ia Hanauluna i ka Lani ka
paka a ka ua — napele Kalalau owali a ka makani, ilo- ko o na pahu gula,
ilaila e waiho ai ka paka kika.

Ko mai kika — e lalapa i ka waha ! Ko mai kika — e lalapa i ka waha !

Hoihoina'ku ka mai o Kalani ia mapu, e hoohanini ma-na i ka Waiopua
hoaleale i ke kaha o Kaunalewa, iloko o Pohukaina, ila- ila e waiho ai
ka paka kika.

Ko mai kika — e lalapa i ka waha ! Ko mai kika — e lalapa i ka waha !

Hoihoina'ku ka mai o Kalani i ke kaikua- hine ia Kalani Pauahi, iloko o
Haleakala; ilaila e waiho ai ka paka kika.

Ko mai kika — e lalapa i ka waha ! Ko mai kika — e lalapa i ka Waha !

Hoihoina'ku ka mai o Kalani i ke kaikua- hine ia Keelikolani, i
Hilohanakahi, i Hae- hae, i Kumukahi, ilaila e waiho ai ka paka kika;

Ko mai kika — e lalapa i ka waha ! Ko mai kika — e lalapa i ka waha !

Hoihoina'ku ka mai o Kalani i ka elema- kule poohina o Keomolewa, i
Papakanene, ilaila e waiho ai ka paka kika, ia Kekuha- laoa-halaoa, ia
Kekuhalaoa-halaoa.

Ko mai kika — e lalapa i ka waha ! Ko mai kika — e lalapa i ka waha !

Hoihoina'ku ka mai o Kalani i na haole, iu lakou ke puhi o ka paka kika.

Ko mai kika — e lalapa i ka waha ! Ko mai kika — e lalapa i ka waha !

Hoihoina'ku ka mai o Kalani i na makua Hulumanu. ia lakou ka hii o ka
mai. Ka milimili o ka mai.

Ko mai kika — e lalapa i ka waha !

Ko mai kika — e lalapa i ka waha !

Pau ka malama na makua ame na kahu — Hoihona'ku ka mai o Kalani i ka
wahine ia Kaleleokalani, iloko o Ihikapukalani, ilaila e waiho ai ka
paka kika,

Ko mai kika — e lalapa i ka waha ! Ko mai kika — e lalapa i ka waha !

Kanikau no Iolani i na aina e.

E Kalulu, e Kalulu painana kekeki,

E nonoi, Kaiana, Owa,

Kekeki — Kekeka — Kekeki — Kekeka,


A poiana ka la, Alului'na kai lani, Kini ka — ia kapiha — ia kapiha.

Na KAPENA KAHOOHULI.

Honolulu, Mar. 22,1864.

UA HIKI MAI! HE HOOLAHA

I na Kanaka, a Pau o na

Mokupuni o Hawaii!

AIA KE KUAIIA'KU NEI MA KA HALE- KUAI LIILII

Helu 10,

ma ke Alanui Papu, ame ka Halekuai KUKAA no hoi ma ka Uapo, Alanui
Moiwahine o ka mea nona ka inoa malalo iho, he mau Ano Lole Hou he nui
wale no ENELANI, IRELANI, AMERIKA, ame FARANl mai. E hele nui oukou e
nana ia mau mea, a ina e kuia ia i ko oukou makemake, alaila, e olioli
no au i ke kuai aku me oukou i ua mau mea la. E noi aku ou- kou i ka
Halekuai HELU 10, e nana i ka

Papale Wahine i Hoonani Maikaiia

e hanaia nei a e ninau pu aku no hoi i ke

Silika Eleele Maikai.

JOHN THOMAS WATERHOUSE. Honolulu, Mar. 2, 1864 120 - 2m

Na ke Aupuni.

No ka mea, ua hai ia ka Papa Ola, e ka poe i kohoia e kiai, ua haumia
loa a pilau hoi ke kulanakauhale o Honolulu i keia ma- nawa, i na mea e
mai ai a e make ai hoi o kanaka ! a no ka mea hoi, ua manaoia, o ka nui
o ka mai i loaa'i i kanaka iloko o ke kau hooilo i pau iho nei, ua loaa
ia no ka mala- ma ole ia o na Rula i hoopuka ia e ka Papa ola i ka
malama o Ianuari M. H. 1860.

Ua hooholoia, e kauoha ia ke kakauolelo e hoolaha hou ia mau Rula ma ka
olelo Ha- waii a me ka olelo Beretania, me ka hoo- maopopo hoi i na mea
a pau i pili, ina keia hope aku e hooko maoli ia ana kela mau Rula.

O keia Rula malalo iho nei no ka kanu ana i ka poe kino kupapau, ua
hooholo pono ia i keia la ; eia hoi.

Aole no e kanu ia kekahi kino kupapau iloko o kekahi hale noho, aole hoi
ma kahi e pili koke ana i ka hale noho, aole no hoi e emi ka hohonu o
kekahi lua kupapau malalo o na kapuai eono, e hoopaiia ka poe nana e
kanu i na dala, aole e oi mamua o na dala i hookahi haneri.

T. C. HEUCK. Kakauolelo.

Keena Hana o ka Papa Ola, Ianuari. 7, 1860.

Na Rula hooponopono.

A KA PAPA OLA.

1. He hiki no i ka Papa Ola a me na luna i hooholoia e ka papa ke hele a
makaikai i na Hale Pakaukau Ia, kuai mea ai ulu, kuai Pi- pi, a io e ae
papa a i na wahi e ae paha e kuai ia ana kela mau mea, i na manawa a pau
a lakou e makemake ai, a e kena aku e hoomaemae koke ia kela mau wahi, a
o na opala ino a pau e hookaawale aku ma kahi e.

I na ua kukuluia kela mau wahi kuai ma na wahi i manao ia ua kue i ke
ola o ka le- hulehu, he hiki no i ka paha ola ke kenu aku e honee ia
kela mau wahi, ma kahi kupono.

2. Aole e kukuluia kekahi Hale pepehi pi- pi, a holoholona e ae paha
maloko o na pale- na o ke kulanakauhale o Honolulu, a ma na alanui laula
e hele ia ana e ka lehulehu, a ma kapa o kekahi Muliwai, a auwai paha e
inu ia ana ka wai, a hana ia ma na mea ai ; a ma kekahi wahi e ae paha,
aia a ae ia e ka papa ola.

3. Aole e kapi a kalana kekahi mea i na Ili maloko o ka palena o ke
kulanakauhale o Honolulu, a ma na wahi e pili koke ana, a mauka paha o
ke kulanakauhale, a i kahi e ae paha, ma kahi no i ae mua ia e ka papa
ola.

4. O na Hale hanalepo, lua lepo, auwai wai lepo, a kio wai paha, e ku
ana ka wai lepo iloko, a me na mea pelapela e ae a ua manao ia e ka papa
ola ua kue i ke ola o ka lehulehu, ma ke kena a ka papa ola, a me na
luna paha e hoomaemae koke ia kela mau mea, e ka poe nona kahi, e hai
mua aku nae ka papa ola a me na luna i kela poe, i ka manao e
hoomaemaeia a ma keia hope aku e eli ia na lua hana lepo a pau, i eiwa
kapu- ai ka hohonu, a i eha kapuai ka laula.

5. He hiki no i ka papa ola a me na luna ke makaikai a nana i na hale a
pau, a lakou i manao ai ua ikiki ka noho ana o na poe ma ia mau hale, no
ka makani ole, a no ka nui loa paha o ka poe e noho ana ma ka ha- le
hookahi ; a e kena aku i ka poe e noho ana e hoohamama i na hale i nui
ka maka- ni, ai ole ia e hooemi ka nui o na poe e no- ho ana ma na hale,
e like me na mea i ike ia he pono.

6. O ka ia, aole i kapi pono ia, a ua wai- ho ia iloko o kekahi Hale a
pa hale paha a ua ike ia ka pilau, e honee koke ia e ka mea nana ia
waiwai, ma ka hooakaka ana'ku o ka papa ola a me na luna no ia mea.

7. Aole e hanai ia kekahi puaa maloko o ka palena o ke kulanakauhale o
Honolulu, mahope o ka la mua o Maraki, M. H. 1860.

8. Aole e hoolei kekahi poe i na holoholo- na make ma na alanui a ala
loa paha.

9. I na ue haki kekahi poe i kekahi o na rula hooponopono i hai ia
maluna, e hoouku ia ia i ka uku hoopai aole e oi aku mamua o hookahi
haneri dala.

Aponoia e ka papa ola i keia la 31 o Ian. M. H. 1860.

ROBERT MC. KIBBIN, JR. M. D.

113 - 3m Kakauolelo.

HALE PAI KII.

MALUNA AE O KA KEENA PAI O KA

" Nupepa Kuokoa, "

Emi ka uku no ke kii. E paiia no ke kii iluna o ke

ANIANI a me ka PEPA.

E hele mai e na makamaka e pai i ko oukou mau kii.

112 - 6m J. P. HUGHES.

MEA HANA NOHO LIO !

AIA MA KA HALE KUAI O KA MEA nona ka inoa maluna nei, he Noholio
Pelekane a he Noho- lio Meleka, a me na Noholio Wahine, o na ano a pau,
na Noho Paniolo Nu Hou. Na Hao Waha a me na Kepa o na ano a pau,

Na Kaulawaha, a me na mea e pono ka lio.

Na Ili Kauo o na ano a pau,

Na Hao Keehi.

Na Palaki Lio,

Na Eke Ili,

Na Huipa.

A me na mea e ae a pau loa e pili ana i na Lio a me na Kaaholo, a e kuai
ana no ia mau mea,

NO KE KUMUKUAI MAKEPONO LOA !

Aia no ke waiho mau nei malaila na Pela Mauu.

O na Pela Pulu, na Pela Hulu a me Pela Uwaea. E hanaia no e like me ka
mea i kauohaia mai.

Ua hanaia no na Kaa Lealea me ka maikai loa,a no ka makepono hoi.

Ua hana hou ia na mea a paa e pili ana i ka'u oihana me ka maikai.

E malama pono ia no na mea a pau i kauohaia mai e pili ana i ka'u
oihana. E loaa no wau ia oukou ma Noaikahano. ma ke kihi o ke Alanui
Hokele a me ke Alanui Papu.

J. P. HUGHES.

Honolulu, Sept. 17, 1862. 100 - 1y

LAAU LAPAAU!

AIA MA KAHI O

KAKELA ME KUKE

Ma Honolulu.

J. T. GOWER, — Makawao, Maui. J. D. HAVEKOST. — Wailuku, Maui. C. H.
WETMORE, — Hilo, Hawaii. J. W. 8MITH, — Koloa. Kauai.

HE LAAU KAHIKO, A HE MAOPOPO NO HOI.

Laau hoopau Naio me na Koe, A DR. JAYNE.

HE NUI NA PILIKIA O KAMALII I KA Naio a me ke Koe, a pela hoi na kanaka.
O ka hope oia mau mea kolo, oia ka lolo. Oia mau mea kolo hope oia ka
lolo, a o ka make hoi i kekahi manawa, a nolaila ma ia mai e ae kekahi,
e like me ka lepo pou, nalulu, poha,*** a me na mai e ae.

O ka Laau no keia e pau ai ua mau mea ino nei.

Eia hoi kekahi. O ka laau ka pono keia i ka pau pilikia i ka wela o ka
houpo: i ka ono ole i ka ai; i ka nawaliwali o ke kino, i ka mai pehu; i
ka nalulu hoopailua; i ka pono ole o ka mai wahine, a me na nea like.

Penei no e inu ai i ka laau hoopaia Naio me na Koe.

Ina no kamalii, e haawi aku i hookahi kupakolu o ka paua ki, i ka manawa
hookahi no ke keiki malalo iho o ka makahiki hookahi. Mai ka makahiki
hookahi a hiki i na makahiki eono, elua hapakolu o ka puna ka pono.
Mailaila'e a i na makahiki eono, hookahi no puna okoa ka pono, a
mailaila aku a i ka na kanaka makua, e hanai i elua, a i ekolu paha puna
i ka wa hookahi. I ka wa e inu ai, e hui i ka laau me ka pa ka o ka wai
maoli. Oia hoi, ina hookahi ka puna laau, alaila, e huiia me na puna wai
maoli eha; a pela no e inu ai ma ke kakahiaka, awakea a me ke ahiahi.
Aka, i nui ka pilikia, alaila, pono oe elima inu ani i ka la, penei;
kakahiaka, kiekie ka la, awakea, auwi ka la, ahiahi.

E inu mamua o ka ai ana, aole kokoke mahope iho.

Laau hoopaa Hi a Dr. Jayne,

JAYNE'S CARMINATIVE BALSAM.

He laau maikai a oluolu hoi kela no ka Hi, ka Nahu, Nalulu. Wela o ka
Houpo, Haoa, Huapailua wale, Luai, Luai moku. ono olo i ka ai, Nahu me
ka awe no hoi o na keiki uuku, a me na mai like he nui.

Emo ole ka oluolu o ua mau mai nei i keia hana.

Penei e inu ai, i ka inu ana hookahi. Ina he keiki akahi

hiki i ka iwakalua ka pono.

Ina he keiki mai na malama eono a hiki i na malama ewalu, he hapalua
puna ki ka pono. Mai ka makahiki hookahi a hiki i elua, e inu no ia i
puna ki okoa. Mai ka hiku a akaa a i ka walu o ka makahiki, elua puna ka
pono, a no kanaka makua, he puna nui ka e inu ia i ka manawa hookahi.

A inu ea, e hui me ka wai maoli uuku. (a like a like me ka wai me ka
laau,) a pela e inua ae ai. Ekolu, eha, elima paha inu ana i ka la
hookahi, e like me ka nui o ka pilikia.

I akaka nae. Ina he nui ka wela, a ina ua kumu kekahi ai pono ole iloko
o ka opu, e aho e moni e mamua i mau hua'ale Ola. a i ole, e inu i wahi
paakai, a i wahi aila paha, i kumu e ka mea ino oloko, alaila e inu i
keia laau hoopaa hi.

Ina e luai ka mea mai, mahope o ka inu ana i ka Laau, a pau a i ka
luaiia, e hanai hoi aku no e like me mamua; a pela no a pinepine, a
oluolu hoi ko loko, a waiho malie no hoi ka laau ma ka opu.

Aohe a makou mea e noi aku ai i ka ka hui uku hookahi wale no o ke
kauoha aku ia lakou e HOAO PONO i na

Laau Kunu a Kauka Jayne,

i hoike aku ai i ke oia o na mea a pau i hoakakaia oa kana mau laau. Ua
hooia, a e hiki ana no ke hooia i ka mai

KUNU, NAHU, a me ke ANU,

a me na mai e ae no hoi he mai wale ; a o na mai Hukii no ho i ola nui,
na mai i ola ole i na laau e ae. E aho e hoao oukou o ka poe i mai la.

HE KUHA KOKO ANEI KOU?

HE KUNU ANEI KOU?

HE EHA ANEI KOU KANIA-I?

HE KUNU UMII ANEI KOU me ka NAE?

AOLE ANEI HE KUNU OO OU ? AOLE ANEI OU MAI KUNU? AOLE ANEI OU MAI
NAENAE? AOLE ANEI OU EHA MA KA umauma? AOLE ANEI OU KUNU KALILI? AOLE
ANEI OU HU MA KA iwiaoao?

A ina ua loaa ia oe ia mau mai, alaila, e ike oe i ke ola o ka LAAU KUNU
a Kauka Jayne.

NA MAI HOOPAILUA.

MAI o ke Ake!

Mai Nalulu a me ka mai Dyspepsia.

(O ka nawaliwali o ka puu hoowali ai, iloko o ko kakou mau waihona ai.)

He pono ke ai koke i ka laau a Huaale Ola a Kauka Jayne. he laau oluolu,
a he ola no hoi. Aohe ae ke mai i nele ka make- kemake i na laau hoouaha
; a ntai Mui a* hoi ka. nwe * tte aa* me ka olnolu uo hoi, iua*
hnrm..l,p*cma. a * fe* * M* ho. ** mau laau la. Aole no e niunku nonu
kekahi mea, OMI * t*u*u.. ana oloko o kona kino; aua*tuuuia*aaaaika mai.
a ; Ka- kaili manawa oe. make uo, a lua * malama UOOM u a e U*t *K* na
iluamle Naha, amim, eia no. No ka hini nio ta ana mai - keli mau mea,
nolaila, ke hoolaha ia aku UM ka

Huaale Ola a IDr. *Javue.

Me ka hiki ke ho*Ja.*ka I k* maikai, a aa ka haua aa* l k**.

muoi^po aui l ka oi o ke ola o k*U aiaa —^,7—^--^^ a me ka maikai no hoi
o ka la* ana, a me te*ia aMoU^^i A lua uo e ina aoa U mau, aoia uo bft
ama am IkuwaAuwi*. oiakaaianaamekakmaim. .lui. * kaa kTmAaZT.Lv2

!i^rrro~.esilsr^'s:'fi-i'tir.T. !sftBM5ar:fi5r"as"-

DISIPEPESIA.

(Oia ka mai ono ole o ka ai l k*kahi -atf-Trra_ a m* h* h.^
waiipeuooleUhoiokaaiU^.kap^iii"^) Okel*Huaale lioal* a Kauka JafM. w —
*-- a-...^

r^ri^^.^^fH2r

Huaale me ka Laai BMMMMB.W Eeke

a anapaa KAIO om aa KO*.

J^L Kauka JA.YISrE,

.Utawkmamalk^Uk*hHamWh*,to^BjataiU.^

NO NA MAI MA KE AKE; MAI LENA,

MAI MA KA OPU HANAWAI NA MAI WELA. KA HAALULU.

KA MAI O KA IU. KOKOINI*.

MAI MALL'Ll'

PAA O KA LEPO. *a*LU MAI KUNA.

MAI WAHIN^ -** i. MAI HOOPAlLr A

UaamopopohmkeOtJkak*mmMBi:AAIJi A*mvav* WAleaoikoe l ka ****** * to ^
MM"e*L li^T2

maikal no hoi na laau * K**k* 4*^0,,E^ham^aa^ammi

PUHA, KAOKAO, PUUPUU,

PENU,

KUNIKUNI, Hanene, Lolo.

m mai wahine, a me na mai e ae, iu fci J-naTH PaaMn aai an

LAAU HOOMAEMAE KOKO.