Ka Nupepa Kuokoa, Volume III, Number 21, 21 May 1864 — Page 3
| This text was transcribed by: | Charles Langlas |
| This work is dedicated to: | Awaiaulu |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
he wahi mana ike e hoololi ai i kekahi huaolelo hookahi e ke Kumukanawai. O ka mea hiki wale no ia lakou ke hana, o ka noonoo a me ke kuka, ame ke noi aku i ka Ahaololeo maoli i na pauku a lakou i ike ai he pono ke hoololi. He hiki ia lakou ke hoomakukau ma i na hana no ke kau Ahaolelo, a na lakou no e lawelawe ma ia hana e like me ke ano i kuhikuhiia e ka Pauku 105 o ke Kumukanawai.
He pono i na Elele a pau e hele ana i ka Halawai kuka, ke hoomaopopo, a ke ike lea hoi i keia mau mea.
Eia hou keia manao. Nani wale ke akamai ame ka noiau o ka poe kanaka kiekie a naauao no hoi, nana i hana i ko kakou Kumukanawai! Mea e ko lakou noonoo e ana ma ko lakou hooholo ana i ka Pauku 105, me ke keakea ana i ka hooholo pupuahuluia o ke Kumukanawai o ka aina.
O na hoololi a pau, aia a hooholoia ena kau Ahaoloelo elua, a e pai e ia hoi na hoololi i manaoia, iloko o na malama ekolu mamua aku o ke kohoia ana o na Lunamakaainana. Ua manao no lakou, o na hoololi a pau o ke Kumukanawai, e noonoo ponoia mamua o ka hoololi ana, me ka ike maopopoia hoi e na makaainana mamua o ho ka hoololiia ana.
2. Eia hou: Nani hoi ha ka lalau loa o ka manao ana ʻ e e hiki ana i ka Ahaolelo Elele i kaheaia, a i hoolahaia iloko o ka malama hookahi ke hui mai, ame ka ike mua oleia hoi o na mea e hoololiia ana, a hoololi ae i ka papahonua, ke Kumukanawai o ka aina! Aole! Aole loa e hiki ia lakou ke hana pela.
3. Eia hou no: Ua ikea maopopoia no, ua hoomakaukau iho nei na Kuhina o Ka Moi, he Kumukanawai hou, a lakou e manao nei e waiho imua o ka Ahaolelo Elele e hiki mai ana. Aole no he mea nana e keakea ia mea. He hiki no ia lakou ke hana i na Kumukanawai lehulehu wale e like me ka nui o ko lakou makemake, ke ole lakou e onou mai ia mau mea ame ka ka ikaika iluna o ka lehulehu.
4. Mai noho kekahi a manao ae he mea uuku ke koho ana i na Elele e hele aku i ka Halawai Kuka. E hele lakou me ka malama ame ka makaala, me ka ae ole hoi i ka hoololi ia o kekahi mea, ke ole e hoololiia ma ke ano Kumukanawai. O na hoololi a pau a lakou e noi ai i ka Ahaolelo, e lilo ana no ia i mea e manao nuiia 'i e ka Ahaoloelo. E pono i na Makaainana ke hoomaopopo, he mea mama wale no ka haawi ana'ku i ko lakou mau pono, aka, he mea u-au-a loa nae ke hopu hou aku. Ina aole oukou e makaala, a e malama pono hoi e na Makaainana, alaila, o ka pouli ku-koke ana iho nei o ka la, he hailona hoohalike ia no ka pouli koke ana mai o ko oukou pono. E ku lokahi mai! E ku iho ma ka poe i hooholoia e na poe koho balota o Kona nei, a mai hookuu loa i na hana maalea a ka enemi i mea e hoala mai i ke kue iwaena o kakou.
Kumukanawai.
Aloha oe e ke Kuokoa,
Ke noi aku nei au ia oe, e hoopuka aku oe i kekahi manao oʻu, i pau ke kuhihewa o na kanaka naaupo e hoopunipuniia nei e kekahi poe.
Ua lohe au i ka olelo iawaena o kanaka, e manao ana ka Moi ma ka hoololi ana i ke Kumukanawai, e hoolilo i ka Ekalesia Enelani i Ekalesia pili me ke Aupuni Hawaii, a e auhauia kakou a pau no ke Dala kokua i kela Ekalesia.
Ke hai aku nei au ia oe, he olelo wahahee maoli kela, aole pela ka manao o ko kakou Moi i make aku nei, aole no hoi pela ka manao o ka Moi Kamehameha V, aole hoi o kekahi o na Kuhina. Ua makemake lakou e noho like na Ekalesia Kristiano a pau imua o ke Kumukanawai, a me na Kanawai o keia Aupuni, a mau loa aku.
Charles C. Harris (Heleke.)
Ua maikai no ka olelo o ka palapala i paiia maluna a'e nei ma kona ano, aka, owai ka mea nana i hookohu ia Charles C. Harris (Haleke) i wahaolelo no Ka Moi Kamehameha IV., i make aku nei, ame Ka Moi Kamehameha V., e ola nei, a i ole ia no kona mau Kuhina paha? Heaha ke kumu o ka hoopuka ana i keia leta? Malia paha ua manao koho wale iho o C. C. H., e lilo ana ia i mea e hilinai hou ai ka lehulehu mamuli o kana mau hana, ame ka na Kuhina, aka, i ko makou manao, aole e lilo ana ua leta nei i mea e hookoia'i kana mea i manaolana'i. Ina nae e kakauinoaia ka palapala maluna'e e ka mea nana i kakau ma kona ano Loio Aupuni, a ma kona ano hoa no ka Aha Kuhina, i na la ua lilo he hoike oihana me ka mana kupono, a no kona kakau wale ana no i kona inoa wale iho me ka hoopili ole i kona inoa oihana, nolaila, e lawe ana ka lehulehu i kana olelo e like me na olelo a ka poe e ae e noho oihana ole mai nei, a e hoopuka nei no hoi iloko o na pupepa, o ka C. C. H., manao kanaka iho la noia, aole no e lilo keia olelo ana, he olelo oihana, a he olelo la hoi mamuli o ka mana i haawiia ia ia. Luna Hooponopono.
Ke Koho Elele.
Ma ka Poakahi iho nei o keia pule, ua halawai ae na Makaainana o Honolulu ma ka Halepule o Kaumakapili, no ka hoolohe ana i ka hoike a na Komite i kohia e noonoo i na mea kupono ke kohia i Elele, e hele aku e halawai pu me ka Moi, e like me ke kahea ma ka Olelo Hoolaha Alii. Ma ka hora 7 o ke ahiahi, halawai na Makaainana, ua kohoia o J. W. Aukina Esq. i Luna Hoomalu, a o Mr. E. P. Kamaipelekane ke Kakauolelo. Ua heluheluia mai ka hoike a na Komite e ka Luna Hoomalu o ke Komite o E. O. Holo Esq. eia iho malalo nei ke kope o ka lakou palapala hoike:
Hoike Komite Elele Makaainana.
E ka Lunahoomalu.
O makou ka oukou komite i kohoia i ka Poaha iho nei, ua ae makou e hana i ka hana.
Ua noonoo makou, a ua kuka pu makou me ka oluolu, a ke hai aku nei makou i ka mea a makou i hooholo ai. Ua lokahi ka manao a ke komite, aole mea i kue i ka mea a makou i noonoo ai. Aole ma ka inoa o ka hapanui o ke komite, aka, ke hai nei makou i ka manao o ke komite okoa, a penei no ia:
O James I. Dowsett, (O Kimo Pelekane) no ia, o T. Metcalf, (o Meka no ia,), a o G. P. Judd, (oia no o Kauka.) ame W. N. Pualewa, oia na inoa a makou i ae ai, e hoike mai i keia po imua o keia halawai. A ke manao nei makou, ina e kokua mai oukou, a e hoapono i ka hana a ka oukou komite i hana'i, e hiki no ia kakou e koho ia lakou ma ka balota ana i ka la 13 o Iune e hiki mai ana, me ka lanakila ame ka oi loa o na balota mamua o na inoa e ae.
A ke nonoi haahaa aku nei makou ia oukou, e na Makaainana o Honolulu nei, e hoapono mai oukou i kamakou hana i keia wa ano; alaila, e hiki no ia kakou e koho ma Honolulu nei, i mau Elele kupaa no ke Alii, ke Kumukanawai, a me na Makaainana o keia Aupuni.
Na Komite, o E. O. Holo, J. W. Aukina, F. Pomaikai, W. I. Noa, Solomona, G. Kamai, J. Komo, P. Naone, J. Moanauli, H. A. P. Carter, ame E. P. Kamaipelekane.
Ua hooholoia no na Elele a ka poe Komite i hoike mai ai, a mahope iho o ka ninau pakahiia ana no ka makemake o ka lehulehu i na Elele a ke Komite i manao mai ai e koho, aia hoi, ua hoololoia, e like me ka mea i hoikeia maluna. Pomaikai maoli o Honolulu i ka loaa ana o keia poe noonoo, i poe nana e hele aku e kuka me ka Moi, iloko o keia hui makamaka ana Ana i kauoha mai nei ia kakou. He poe lakou a pau i hoike i ko lakou makamaka io no keia lahuikanaka. E koho no e na makamaka mamuli o ka poe i hooholo ai, o kapaia mai kakou ke poe kamalii. Ma ke ahiahi o ka Poaha, ua hapai ia he halawai, na wai la? a i ke komo ana'ku no o na kanaka, ua ala koke mai ka haunaele, a ua hoopauia ka halawai.
E noonoo pono!
No ke akamai o ka poe akamai, ua laha ae no ia iwaena o na Elelo o ka Honua holookoa a puni keia mau mokupuni.
I Ke Kuokoa E! Aloha kaua:
Ke alakai, ka hoikeike, ka Elele a na lahui o ka honua, ka waha kamailio o na manao a Isaraela i laha ae ma na moku o ke kai a puni ka honua.
O ka ninau i ninauia e Maakuia, he ninau pili i ka emi ame ka ulu hou ana o ka lahui holookoa, i ka hua hoi i oleloia he aupuni; ua hai ia, ua wehewehe ia, a ua kokua nui loaia ma ka hapai lima ana, a me ke kakau ana, ma ka hoolaha akea ana i oa ianei, a ua puni ka makahiki. A he makahiki hou keia, a he alii hou no hoi, a ke komo mai nei no keia ninau iloko o keia makahiki ia J. W. H. Kauwahi, ame kana wehewehe maikai ana o keia kau Ahaolelo, ame kona wehewehe ana i ka nui o ka hooiloilo ma ka waha o na kahuna; i oleloia he mau kahuna haiola, aole ka hoi! he mau kahuna hai make ka! nolaila, mai makaʻu ia lakou, no ka mea, he waha kanaka no kona e like me kakou; aka, ina he kaula ia na ke Akua, oia ka mea makaʻu, e pana nae i ko lakou moolelo ame ka aina kahi a lakou i hele mai ai, ame ke ano o ka hana ana; i ka nana ana ame na hoike e ike ai he mau kahuna wale no lakou ma ke ano i ku ia kakou.
Aole palua ka haawina i ka mea hookahi, o na haawina e like me keia, i kekahi no ka Oihana i kekahi no ka Oihana, penei: Ina i kekahi ka Oihana Kahuna, a i kekahi no ke Kuhikuhipuuone, oia he Kilokilo a i kekahi ke Kakaoleloana, i puka nae ke Kakaolelo i mea nana e wae na olelo maikai, a me na olelo ino, a i ke Kaula ka wanana ana, i na e maikai ka wanana, maikai ka noho ai Aupuna ana, a i ino no hoi, ino no ka noho ai Aupunai ana, pela wale no ka noho ai Aupuni a na'lii o ka wa i hala, a pela no ka ka Baibala hoike ana; ke kuhi hewa ole nae au, a i kuhi hewa e kala mai no.
No laila, ke noi aku nei au ia oe e Maakuia, mamuli o na rula o ka poe maikai no ka pane ana, a i hemahema, he hiki no i kela mea keia mea ke noi aku e hoihoi houia ka manao i paneia a i hoolahaia ma ke akea, e like me ka ninau no ke emi a me kahi e ulu hou ai, i loa ka laau Lapaau o ka Lahui, e like me kou manao i ninau ai, e hai ia ka ninau.
O keia ninau aʻu, aole pili ia oe; aole hoi ia lakou'la aku, aole hoi iaʻu. A o keia ninau pili no ia ninau i ke Alii Aimoku, a na ke Alii Aimoku e hookolo ae i na Kahuna o kela ano keia ano Kahuna, ke Kuhikuhipuuone a Kilokilo hoi, ke Kakaolelo, a loaa ole, e hoolimalima ke Alii me kona waiwai, a haawi i kekahi wahi o kona Aupuni, i uku no ka mea nana e wehewehe, alaila, ku mai ke Kaula a wehewehe i ke ano o ke emi ana, a e ulu hou ai, a ike ke Alii ua pono ka wehewehe ana, alaila, waiwai ke Alii, a waiwai no hoi ke Kaula, alaila, hoi ke Alii a noho i kona Nohoalii. Lilo i ke Kaula ke kalai o ka aina, alaila, e kapa ia ua Kaula la, he Lunakanawai Kiekie. E like me ka noho ana o na Kaula i ka wa o ka Isaraela, ua ike no kakou.
A oia ke noi ia oe e Maakuia, ke kaula o na la hope o na pua a Kamehameha, a me ka nui kaula ae mahope ou, oiai e kau ana ka pua hookahi i koe o ka pau no ia, pau ia, papapau kakou, aohe ahailono, nolaila, e wiki i loaa ko ninau, aole palaha, holo no a hoihoi aku i ka ninau a ka haku o kaua, hai akea ae no i ko hoihoi ana i ka ninau a ke 'lii aimoku, mihi aku no e kala mai ia oe e Maakkuia.
O ko ninau e Maakuia, he hulihonua alaapapa no ia, aia iloko o na mea elima e loaa ai ka ninau ana, nolaila, e kulai, e kahele, ho-aku i molaelae ka ninau, i uiui ia, i huliia, i loaa iloko o na kahuna a pau, na Kilokilo, Kuhikuhipuuone, na Kakaolelo, a me oukou na kaula. Aka, ina ua kauoha ia oe e ninau i keia ninau, (Aimoku) e hoihoi hou oe ia ia, me ka olelo aku, "ua huhu ia oe e na Kahuna au, e na kuhikuhipuuone, a kilokilo, ke kakaolelo, a me na kaula."
Aole no i imiiia ke kahuna ma kuaaina, a pela hoi ke kuhikuhipuuone, kakaolelo, kilokilo, a me ke kaula; i imi ia i hope no ke "LiiAimoku, i noho ia imua, a ui ninau, alaila ola ka aina. Aole i aoia ia ike i mea e olelo wale, e like me kau kauoha, nolaila, he uiui he ninau, na wai ka ninau e Maakuia? Na Maakuia no anei? Na ke 'Lii Aimoku anei? E noonoo pono oe a hai mai.
O ka Lei Alii, ua ike no oe aia mamuli o na Haole, ua ohi pau loa aku aohe mea i koe ia makou; o ka malama akua wale iho no koe ia makou, penei: Oka oihana kahuna o kela ano kahuna keia ano kahuna, ua haawaiia e na "lii i hala, ua lilo i ka haole, pela ke kuhikuhipuuone, ke Kilo; a o ke Kakaolelo a me ke Kaula, a me na hana kuloko a kuwaho hoi, auhea ka mea i koe? Auhea ka hoi ka pono oia aoao? Alua no ia lakou, o ke ola a ola, o ka make hoi a make. Auhea ko ke Akua haawina? Auhea hoi ko ke "Lii Aimoku? Nolaila, e noonoo pono i pono kakou. Owau ka oukou kauwa makaainana. N. K. K. Olelohulihonua.
Waiehu, Maui, Feb. 1, 1864.
Ua hoohalahala na Lunakula
O Keia Apana, Mai Maunalua,
A Moanalua.
E ka Nupepap Kuokoa E; Aloha Oe:--E lawe aku oe i kaʻu wahi ukana ma kela wahi keia wahi a na Kahukula i noho ai.
Eia ua wahi ukana ala a'u, o ka "Hoohalahala o na Lunakula,: pela ko'u ike maoli aku i na Luna e olelo nei lakou penei: Poho! Poho!! Poho maoli makou. No ka mea, o makou ka luhi i ke kii ana i na keiki i kela hale keia hale a na keiki i noho ai, a o na kumukula la, o ke ao wale no ka lakou ia lakou ka huki o ke eke pokeokeo, pokeokeo, a me ka hookuuia o ko lakou kino i ka auhau o ka makahiki.
A o na Lunakula hoi, he wahi uku oleloa ko lakou, me ke kau no o ka auhau makahiki ia lakou, a o ka nui o ka luhi o ko lakou mau kino i ka luaieleia i o a i anei. A i ko'u kilohi iki ana iho ma ke Kanawai aoao 7, pauku 1, ku ko'u mau maka i na olelo a ke Kanawai a ko kakou Haku, ka Moi Kamehameha III, e hai mai ana pene : "He pono like ko oukou e na kumukula, ame na kahukula, ame na Lunakula."
Ke like iho, "He like ka auanei ka uku," i ke kahukula ka eke, i na kumu ka pokeokeo, a o ka na Luna kahi hapauleule, pela ka'u ike ana aku.
E ka Makua, ke Kahukula, ke nonoi aku nei au ia oe, e hoomahuahua iki ae i ka uku o na Lunakula, no kela hapaha makahiki keia hapaha makahiki okoa, no ka mea, i pono e ao ana a na kumu i ka ikaika o ka paipai a na Lunakula i na haumana, a i ae lakou i waiwai lakou i ia lakou iho. "Aole hoi paha," kai noa hoi pela, i na paha e hele i na haumana ole, pehea la e ao aku ai ke kumu i na haumana ke nele ? "Ao ka ua nei.
Ma ko'u noonoo maikai ana iho he hana kupono keia i na Lunamakaainana e noonoo nui mai ai i keia wahi mamalo olelo, no ka mea, oiai oukou na waha olelo o na Makaainana mai o a o, ka poe Cenerala hoi nana e alo ana i na pakaua a ka aoao kipi, i ka wa e hoolele mai ai na poka pahu ana kipi ia oukou, a na oukou hoi e alo aku e ke anu ame ke koekoe o ka ua kipuupuu, ame na puolo kauma ha a na Makaainana e haawe nei ma o a maanei. Aole i pau ke kapalili ana o ka penesila ma ke kahua palapala o ke aiai o ke kanana. Aia a hoolele ia mai i mau poka, alaila, e eu aku no kekama eu o ka Akau.
Me ka mahalo. W. K. K. Kuihelani.
Na Mea Hou o Hawaii Nei.
Kauka Minuteole.__Ma ka Poakahi iho nei o keia pule, holo aku ka moku Smyrniote i Kapalakiko, a maluna aku nei ona ka holo ana o Kauka Minuteole (Dr. Hugo Stagenwald.) I holo aku nei oia e hooluana ia ia iho, no ka mea, ua nawaliwali maoli kona ola, no ka loaa ole ia ia o kahi manawa hoomaha, no ka nui loa o ka poe mai e kii mau ana ia ia i kela manawa keia manawa, i ka po ame ke ao, a no ia mea, ua ane nawaliwali maoli kona kino. Ekolu paha mahina hoi mai oia. Me ia ko makou aloha pumehana.
La Hoanao.__Ma keia Poaha ae, oia ka la 26 o keia malama, ma ka hora akahi ame ka hapa o ka auina la, oia hoi ka la o ke Kakarema Hemolele, e hele huakai ana na poe o ka aoao hoomana Katolika ma ke ano o ka hele Malihini. Ma keia la hoi (Poano,) e hoolaaia ana kekahi mau Kahuna hou ekolu, no ia aoao hoomana no, ma ka hale pule Katolika ma Roma.
Olelo Hoolaha
E Kuai Kudalaia ana Na Lio 6, ke hiki aku i ka la 25 o Mei, oia ka Pookolu, a e kuai kudala ia ana 2 lio ke hiki aku i ka la 31 o Mei, oia ka Poalua, hora 9 o kakahiaka. Ke ano o ka hao malalonei. Ma ka Pa Aupuni,
Ma Waiawa, Ewa, Oahu,
1 Lio kane eleele, hao H 7 akau, MK hema.
1 " " " hao manamana ano e.
1 " " ulaula, hao ano e.
1 " " keokeo kuapuka, hao AB akau P A hema.
1 " wahine hulupala, hao P2 akau, NJ hema.
1 " kane eleele, hao ano e
1 " " haulaula uliuli, hao ano e.
1 " " ulaula, hao KB hema.
J. Kahauolono, Luna Pa Aupuni
Waiawa, Ewa, Mei 19, 1864 130-1t
Pa Hale Kuai
Ma Kalihi, Oahu!
Makepono Loa!
E Kuaiia Ana Ka Pa Hale O Peter Larkins me Kualaau e waiho nei ma Kalihi, kokoke i ka uapo--He mau keena eono ko ka Hale. E ninau no ia.
J. W. Aukina.
Maluna o ka Hale Leta, Honolullu--
Honolulu, Oahu. May 20, 1864. 130--3t
Haule! Haule!
Ua Haule Kuu Kula-Pepeiao, Ma ka po o ka la 16 o Mei nei, mai Ulakoheo aku, a ma ke Alanui Maunakea aku, a hiki i Kaumakapili, he gula wale no o luna, ma kahi e pili ana i ka pepeiao; a malalo, he pohaku eleele, he ekolu iniha ka loihi, hookahi iniha ke anapuni. O ka mea e loaaʻi, a hoihoi mai ia'u ma Ulakohea, e loaa no ia ia ka uku, $1,00. Mrs. Kaheleluli
Ulakohea, Honolulu, Oahu. Mei 28, 1864. 130-1t
Olelo Hoolaha.
Kapu Loa Na Aina Oʻu Ma Koolaupoko, aole e hele wale na Holoholona, ina e loaa kekahi Holoholna e hele ana ma koʻu mau Aina ma ka apana i haiia maluna, alaila, e hoopaiia no e like me ke Kanawai.
D. Kahalepouli, Piikoi.
Kewalo, Honolulu, Oahu. Mei 28, 1864. 130-3t
Olelo Hoolaha.
E Ike Auanei E Na Mea A Pau Loa, e noho la ma kuu aina Kuleana, e pili ana me Kailua, oia hoi ke Kuleana i kapaia o
Hiwapoo, ma Koolaupoko, Oahu,
ke hookapu aku nei au i na mea holoholona e noho la ma Kailua, Kaneohe. Heeia, a ma Waimanalo paha, nolaila, ke hookapu aku nei au i na holoholona, Bipi, Lio, Hoki, Miula, Puaa, a kanaka. Eia ka uku o ke poo hookahi o ka holoholona $1.00.
Naʻu na H. K. Kalawianui.
Honolulu, Oahu, Me, 15, 1864 130-3t
Olelo Hoolaha.
E Ike Auanei Na Mea A Pau Ma keia Olelo Hoolaha, owau o ka mea nona ka Apana aina Kuleana e waiho la ma
Kailua, Koolaupoko, Oahua,
aole e hele wale na Lio, Bipi, Hoki Kekake, Hipa, Kao, maluna o kuu Kuleana, ina e komo kekahi o keia mau holoholona i oleloia maluna, e uku no $1.00. A ke hookohu nei au ia Puakoki, i Luna no kuu aina, a o na mea holoholona e makemake ana e hoolimalima, e hele no ia Puakoki, e hooponopono ai.
130-1t Kaluainanae.
Olelo Hoolaha.
A Ka Luna Hooponopono Waiwai o G. Malo, ka mea i make aku nei, ke kauoha ia'ku nei ka poe ana i aie aku ai, e hele mai me ka bila aie aku, a me ka poe i aie mai ia ia, i hookoia a me ka ole, a me ka poe pili ia G. Malo, iloko o ka malama hookahi. Kealiko.
Luna Hooponopono Waiwai.
Kailua, Hawaii, Mei 12, 1864. 130-1t
Olelo Hoolaha.
No Ka Mea, Ua Noiia Mai Ka Mea Hanohano G. M. Robertson, kekahi o na Lunakanawai o ka Aha Kiekie e Kaaloa, no hoonoho ia ia i Luna Hooponopono waiwai o Kuaana, no Pawaa, Waikiki, Oahu, i make aku nei: Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poakahi, oia ka la 6 o Iune, M. H. 1864, i ka hora 10 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka oiaio o keia noi ana mai, a me na mea hoole i hoikeia, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahu.
L. McCully
Kakauolelo kokua o ka Aha Kiekie
Honolulu, Mei 19, 1864. 130-2t
Olelo Hoolaha.
No Ka Mea, Ua Noiia Mai Ka Mea Hanohano G. M. Robertson, kekahi o na Lunakanawai o ka Aha Kiekie, e Maika, no ka hookohu ia ia i Luna Hooponopono Waiwai o Kapaalua (w), no Kapalama, Oahu, i make aku nei: Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poano, oia ka la 11 o Iune, i ka hora 10 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka oiaio o keia noi ana mai, a me na mea hoole i hoikeia, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahu.
L. McCully
Kakauolelo kokua o ka Aha Kiekie
Honolulu, Mei 19, 1864. 130-2t
200,000 Pili Hale!
Ma ka Moku A. A. Eldrdge Mai Nei.
He $5.50 no ke 1000 Hookahi. E kuaiia no e Geo. G. Howe
Honolulu, Mei 13, 1864. 129-3t
Olelo Hoolaha.
O Na Mea A Pau I Aieia'ku E John M. Spencer, ka mea i make aku nei, ke kauohaia aku nei lakou e hoike mai i ko lakou mau koi ana imua o maua, ma Waimea, Kauai, ke hiki aku i ka la 15 o Iulai, 1864, a mamua mai paha. A o na mea a pau i aie mai ia ia, e hookaa koke mai. Geo. B. Rowell,
Isaac H. Kapuniai,
Na Luna Hooponopono Waiwai.
Waimea, Kauai, Mei 2, 1864. 128-3t
Olelo Hoolaha.
E Laweia Mai No Na Palapala a ka poe e makemake ana e hana i Papohaku Maikai Loa, no ka Pa Kupapau o Nuuanu, ma kela aoao mai o ka Pa Kupapau e ku nei. A o na pohakku e hana'i, o na Pohaku Maikai wale no o Kuahiwi, he 3 kapuai ka laula o lalo, a he 2 kapuai o luna, he 4 1/2 kapuai ke kiekie, e hoomaka ana ma ke kihi mauka, a e holo ana i kai, ma ke Alanui Nuuanu, he 308 kapuai, alaila, holo ma ke Alanui pohaku hou he 200 kapuai, he 508 kapuai pau loa. I ka mea no nana e hana ka hoomakukau i ka pohaku, e laweia mai no na palapala a ka poe e makemake ana ia hana a hiki i ka la mua o Iune ae nei. E ninau ia
W. C. Parke,--Ilamuku.
A i ole ia, ia Dr. J. Mott Smith
Honolulu, Mei 5, 1864. 128-t4
Olelo Hoolaha.
Ka Poe Jure Kanaka Maoli No Ka Aha Hookolokolo Kaapuni ma ka Appna Elua, ma Lahaina, Maui, e hoomaka ana i ka Poalua, oia ka la 14 o Iune, M. H. 1864.
M. Kaniau, Maka,
Kuihelani, Talama,
Kukio, Kahoohanohano,
Levi Keliipio, Joseph Crockett,
Kaholokahiki Kawelo,
Poholopu, George Davies,
Kaiwiopiopio, Leimakani,
Hema, Wainee,
Napeahi, Kapunakai,
Mu, Keawe 2,
Kale, Kahue,
Hinau, Luluka.
Jno. E. Barnard
Kakauolelo o ka Aha Kiekie.
Honolulu, Mei 11, 1864. 129-2t
Olelo Hoolaha.
E Ike Auanei Na Kanaka A Pau, na mea waiwai maloko o ka waiwai o Mookini, no Waikiki, Oahu, i make aku nei, o ka poe i pili kino, a pili paha ma kahi ano e ae, na lakou e hele mai a e hoike mai ia lakou iho, imua o ka mea Hanohano o G. M. Roberaton, kekahi Lunakanawai o ka Aha Kiekie, ma ka Halehookolokolo i ke Kulanakauhale o Honolulu, i ka poalua, oia ka la 24 o Mei e hiki mai ana, i ka hora 10 o kakahiaka. Ia manawa e hooponopono ia ka moo waiwai a Ikeole, ka luna hoponopono waiwai a ka mea make, a e hoike mai i kauwahi kumu, ina paha he kumu oiaio kona i ole e hookoia ua moo waiwai la, a e hoopauia ka oihana a ua mea hooponopono waiwai la.
L.McCully
Kakauolelo kokua o ka Aha Kiekie.
Honolulu, Oahu, Mei 7. 1864. 129-2t
Olelo Hoolaha.
No Ka Mea, Ua Noiia Mai Ka Mea Hanohano G. M. Robertson, kekahi Lunakanawai o ka Aha Kiekie e Mahia I, e hookohu ia ia i luna hooponopono waiwai o Aki (w,) no Kalihi Oahu i make aku nei: Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka poakahi, oia ka la 16 o Mei, i ka hora 10 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka oiaio o keia noi ana mai, a me na mea hoole i hoikeia, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahua. L. McCully,
Kakauolelo kokua o ka Aha Kiekie.
Honolulu, Mei 6, 27, 1864. 129-2t
Olelo Hoolaha.
E Ike Auanei Na Kanaka A Pau, na mea waiwai maloko o ka waiwai o Ihuula, no Honolulu, Oahu, i make aku nei, o ka poe i pili kino, a pili paha ma kahi ano e ae, na lakou e hele mai a e hoike mai ia lakou iho, imua o ka Mea Hanohano o G. M. Robertson, kekahi Lunakanawai o ka Aha Kiekie, ma ka Halehookolokolo i ke kulanakauhale o Honolulu, i ka Poalua, oia ka la 24 Mei e hiki mai ana, i ka hora 10 o kakahiaka. Ia manawa e hooponoponoia ka moo waiwai a Kahoopii, ka luna hoponopono waiwai a ka mea i make, a e hoike mai i kauwahi kumu, ina paha he kukumu oiaio kona i ole e hookoia ua moowaiwai la, a e hoopauia ka oihana a ua mea hooponopono waiwai la.
L.McCully
Kakauolelo kokua o ka Aha Kiekie.
Honolulu, Oahu, Mei 7. 1864. 129-2t
Olelo Hoolaha.
E Ike Auanei Na Kanaka A Pau, na mea waiwai maloko o ka waiwai o Palila, no Honolulu, i make aku nei, o ka poe i aieia, o ka poe pili kino, a pili paha ma kahi ano e ae, na lakou e hele mai a e hoike mai ia lakou iho, imua o ka Mea Hanohano o G. M. Robertson, kekahi Lunakanawai o ka Aha Kiekie, ma ka Halehookolokolo i ke Kulanakauhale o Honolulu, i ka Poalua, oia ka la 24 o Mei e hiki mai ana, i ka hora 10 o kakahiaka. Ia manawa e hooponopono ia ka moo waiwai a Pae, ka luna hoponopono waiwai a ka mea make, a e hoike mai i kauwahi kumu, ina paha he kumu oiaio kona i ole e hookoia ua moo waiwai la, a e hoopauia ka oihana a ua mea hooponopono waiwai la.
L.McCully
Kakauolelo kokua o ka Aha Kiekie.
Honolulu, Oahu, Mei 7. 1864. 129-2t
Olelo Hoolaha.
E Ike Auanei Na Kanaka A Pau, na mea waiwai maloko o ka waiwai o Puaaiki, no Honolulu, i make aku nei, o ka poe i aieia, o ka poe i pili kino, a pili paha ma kahi ano e ae, na lakou e hele mai a e hoike mai ia lakou iho, imua o ka Mea Hanohano G. M. Roberaton, kekahi Lunakanawai o ka Aha Kiekie, ma ka Halehookolokolo i ke Kulanakauhale o Honolulu, i ka Poalua, oia ka la 24 o Mei e hiki mai ana, i ka hora 10 o kakahiaka. Ia manawa e hooponopono ia ka moo waiwai a Oululani (w,) ka luna hoponopono waiwai a ka mea i make, a e hoike mai i kauwahi kumu, ina paha he kumu oiaio kona i ole e hookoia ua moowaiwai la, a e hoopauia ka oihana a ua mea hooponopono waiwai la.
L.McCully
Kakauolelo kokua o ka Aha Kiekie.
Honolulu, Oahu, Mei 7. 27, 1864. 129-2t
Olelo Hoolaha.
O Na Mea A Pau I Aie Ia Kauwahi o Waipio, Hamakua, i make aku nei me ke kauoha ole: E pono ia lakou e hookaa koke mai mamua o ka la hope o Iune e hiki mai ana, a o ka poe hoi a ua Kauwahi nei i aie aku ai, e pono e hoike mai i ko lakou kuleana, ma na Bila a Kauwahi i kakau inoa ai. Maloko oia manawa no, e loaa no wau ia oukou ma Waimea, a i ole ilaila ma Kawaihae no.
John Y. Davis
Lunahooponopono waiwai o J. W. Kauwahi.
Kawaihae, Kohala, H., Mei 6, 1864. 129-2t
Pepa Hale! Pepa Hale!!
Aia Ma Ka Halekuai O Daimana ma, ma e Alanui Alii, kahi e kuaiia"i o ka
Pea Hale Maikai Loa,
o na ano he nui wale, a me na Waihooluu leulehu wale.
Daimana Ma.
Honolulu, Mei 6, 1864. 128-3t
Olelo Hoolaha.
Ke Papa Aku Nei Au I Na Mea a pau, aole e Hoaie, a e Hookipa, i kuu wahine mare,
Leonui,
no ka mea, aole loa wau e hookaa i kona mau aie, ke ole me kaʻu palapala kauoha. Dolokonio Lulana.
Honolulu, Oahu, Mei 2, 1864. 128-1m
Papa Ulaula!
Kaliponia,
Makepono Loa.
E kuai aku ka mea nona ka inoa malalo, i ka Papa Ulaula Kaliponia i kahi ole ia, no na keneta 2 1/2 no ke kapuai. O ka Papa Kaliponia i kahiia, 4 keneta no ke kapuai. Papa aoao no ka hale, no ka 3 1/2 keneta no ke kapuai, a o ke Pili Kaliponia, he $5.50 no ke 1000. G. G. Howe.
Ma Ainahou.
Honolulu, Aperila 27, 1864. 127-1m
Olelo Hoolaha.
No Ka Mea, Ua Noiia Mai Ka Mea Hanohano G. M. Robertson, ka Lunakanawai o ka Aha Kiekie e Mose Puha no ka hooiaio i na Palapala Kauoha o Amamalua (w,) no Honolulu, i make aku nei: Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poalua, oia ka 24 o Mei, M. H. 1864, i ka hora 9 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka oiaio o keia palapala kauoha, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahua. L. McCully,
Kakauolelo kokua o ka Aha Kiekie.
Honolulu, Mei 6, 27, 1864. 129-2t
Olelo Hoolaha.
No Ka Mea, Ua Noiia Mai Ka Mea Hanohano G. M. Robertson, kekahi Lunakanawai o ka Aha Kiekie e Kaliko (w,) no ka hookohuia ia i luna hooponoponoowaiwai o Kolu, no Puuloa, Ewa, i make aku nei: Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poaono, oia ka 21 o Mei, M. H. 1864, i ka hora 10 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka oiaio o keia noi ana mai, a me na mea hoole i hoikeia, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahua. L. McCully,
Kakauolelo kokua o ka Aha Kiekie.
Honolulu, Aperila 30, 1864. 129-2t
Olelo Hoolaha.
No Ka Mea, Ua Noiia Mai Ka Mea Hanohano R. G. Davis, Lunakanawai o ka Aha Kiekie e Maklieo, no ka hooiaio i na Palapala Kauoha o Punaluu, no Kaneohe, Koolaupoko, Oahu, i makeaku nei: Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poakahi, oia ka 23 o Mei, M. H. 1864, i ka hora 10 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka oiaio okeia palapala kauoha, a me na mea hoole i hoikeia, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahua. L. McCully,
Kakauolelo kokua o ka Aha Kiekie.
Honolulu, Aperira 30, 1864. 129-2t
Ka Mokuahi!
Kialua
"Annie Laurie,"
E Haalele Ana Ia Honolulu-
I Kela Poaono Keia Poaono.
(A hiki i ka paa hou ana o "Kilauea.")
I Ka Hapalua O Ka Hola 4 Ahiahi
No
Lahaina,
Ulupalakua,
Kawaihae,
a me Kona.
Ku hou ma Honolulu i ka Poaono.
Janion, Green & Co.
L. H. A. H. M.
Honolulu, Aug. 29, 1863. @
Pulupulu!
A Ua Makukau No Hoi Au E Kuai akku i ka pulupulu, penei:
Pulupulu i pau i ka waeia, 20 ken. no ka paona.
Pulupulu ma ke anoano i wae oleia, 6 ken. no paona.
E lawe no au i ka welu lole a me ka pulupulu i uku no ke Kuokoa. H. M. Wini
100-2m Luna Pai o ke Kuokoa.
Makemake Ia!
Ke Keleawe a me Ka Hao Kahiko, a e ukuia no ke kumukuai kiekie loa. E ninau no maka Hale Hana Hao ma Ulakohea. 127-3m
Olelo Hoolaha.
E Ike Auaei Na Kanaka A Pau ma keia Olelo Hoolaka. Ke hoolaha, ke hookapu nei au i kuu mau aina i kapaia o
Waipunalei, Hilo, Hawaii.
Ina e loaa iaʻu , a i koʻu Luna paha, e hele ana kekahi kanaka ma ke kula me ka loaa ole o ka palapala ae mai oʻu aku, alaila, e hopu ia no ia, hoouku ia e like me ke Kanawai. Ina e loaa kekahi holoholona helehewa ma ua aina la i oleloia maluna, alaila, e uku no oia i $1.00 no ke poo hookahi.
Thomas Spencer.
Laupahoehoe, Aperila 20, 1864. 129 1-m
Olelo Hoolaha.
E Ike Auanei Na Kanaka A Pau O kela ano keia ano, ua kapu no keia Apana Aina e waiho la ma
Kapapapala, Kau, Hawaii,
e pili ana me Keauhou, aole hele wale na holoholona, Bipi, Lio, Kekake, a holoholona e ae paha maluna o ua aina la i oleloia'e la maluna. Ina e loaa kekahi o keia mau holoholona e hele ana ma kuu aina me koʻu ae ole aku, uku no $1.00 no ke poʻo hookahi, ina aole e uku mai, e lawe ia no ma ka Pa Aupuni, e like me ke Kanawai. Geo. W. Jones (Keoki.)
Keauhou, Kau, Hawaii, Aperila 1, 1864. 126-6t
Olelo Hoolaha Hou,
Bartow a me Stillman.
Ua wehe Ae Nei Na Mea Nona Na inoa maluna i
Halekuai Mea Ai,
oia hoi ka Puaa Hame, ke Kamano, Barena, Palaoa, Ko, Ki, a me na mea no hoi a pau e pili ana i ke ano mea ai, a ua makaukau laua e kuai oluolu aku me na kanaka a pau e hele ana i o laua'la. E hele mai e na makemaka, e ikemaka no oukou iho. Aia ko maua Halekuai ma ka aoao komohana o ko Daimana ma Halekuai, ma ke Alanui Alii.
129-3m
Makemake Ia! Makemake Ia!
Ka Loli! Ka Loli!! Ka Loli!!!
Ke Makemake Nei Ka mea nona ka inoa malalo nei e kuai aku i na Loli o na ano a pau, ke nunui kupono, oia hoi ka Loli mai ka aha iniha ka loa a hiki i ka alima, a aono no hoi; me ke kaulai pono la a maloo maikai, a penei ka hana ana e pono ai: E ho-o i ke kai maoli o ka moana iloko o ipuhao, a i elua paila ana, a e hoopoha uuku no ma ke kua o ka Loli, i hookahi paha iniha--mai oki a hoopoha hoi mamua o ka opu o ka Loli, aohe pono ke hoopaku ia ka naau; a pau ia mau mea i ka hanaia, alaila, kaulai a maloo maikai. A ina e hanaia pela, e uku no au i Eono Keneta (6) no ka paona Loli hookahi, a ina no hoi e nunui loa ke kino o ka Loli, alaila, nui ae no ka uku. Penei ke kuai ana: Ina elima iniha, ka loa o ka Loli, Eono keneta no ka paona; a ina eona iniha, Ehiku keneta no ka paona; a ina ewalu iniha, Eiwa keneta no ka paona hookahi, a pela aku.
Eia Kekahi:--He makemake no wau e kuai i ka Lala Mano ame ka Pepeiao Laau. A nolaila, e na makamaka, e lawe ae oukoui ka Loli, Lala Mano, ame ka Pepeiao Laau, ma koʻu Halekuai, ma ke Alanui Nuuanu, makai iho o ka Halekuai o Ake, a mamua mai hoi o ka Hale Paina o na kanaka Hawaii, oia o Haleola. Me ka mahalo,
Akuwai,--Mea Kalepa.
Honolulu, Aperila 22, 1864. 120-3m
Ua Hiki Mai!
He Hoolaha
I na Kanaka a Pau o na
Mokupuni o Hawaii!
Aia Ke Kuaiia'ku Nei Ma Ka Halekuai Liilii
Helu 10
ma ke Alanui Papu, ame ka Halekuai Kukaa no hoi ma ka Uapo, Alanui Moiwahine o ka mea nona ka inoa malalo iho, he mau Ano Lole Hou he nui wale no Enelani, Irelani, Amerika, ame Farani mai. E hele nui oukou e nana ia mau mea, a ina e kuia ia i ko oukou makemake, alaila, e olioli no au i ke kuai aku me oukou i ua mau mea la. E n@ aku oukou i ka Halekuai Helu 10, e nana i ka
Papale Wahine i Hoonani Maikaiia
e hanaia nei a e ninau pu aku no hoi i ka
Silika Eleele Maikai.
John Thomas Waterhouse.
Honolulu, Mar. 2, 1864 120-2m
I Ka Poe Mea Hale Kuai
O
Kuaaina!
Waiwai Hou!
I hiki mai ma na moku hope i ku mai nei.
A E Kuaiia Ana Ma Ka
Hale Kuai Hoopukapuka
J. T. Waterhouse
Ma Ke Alanui Moiwahine
Na Lole Ahinahina O Na Ano A
pau; Ainakini elieli, me ka Lole nao.
Na lole kalakoa, ano palule uwewahine , a me ka lole ulaula.
Kukaenalo keokeo, me ke kukaenalo mao, he 30 iniha ka laula.
Na huluhiu keokeo, uliuli, akala, e me na lole @ omaomao.
Na lole makalena, ame na kihei wahine o na ano he lehuhelu wale.
Na palule keokeo, me ka palule @.
Na palemai kino me na palemai wawae.
Noho lio Mareka, me na noho lio Enelani, a me na @.
Na halnaka Silika o na ano a pau, a me na waiwai e ae he nui wale.
Na kaula o kela ano keia ano, a me na mea e ae no he nui wale, pau ole i ka heluia.
John T. Waterhouse.
122-2m Hale Kuai @