Ka Nupepa Kuokoa, Volume III, Number 22, 28 May 1864 — Ka Waiwai io? [ARTICLE]

Ka Waiwai io?

E ka. Nūpepa Kuokoa e :—Alohaoe. la'u i hoi mai nei ma Honolulu, a hele au ma kahi o H. A. Widemann Esq no ka makou hana mau, ma ka hope o Maraki. Ike maka iho la au i kekahi mea nu hou, he auwai e eliia ana, a e lawe mai i ka wai mai lalo mai o na kahawai hohonu, a kau liilii no hoi me kekee a lauwiii i o a ianei. A mailoko ae o laila e luweia'i ka wai a hiki i ka aina palahalaha o Lihue nei, ke nana aku oe. aole o kanamai ke kekee lauwili pakaawili. A ma kau wahi, ua eliia maloko aku o ke awaawa a puka aku ma kekahi aoao, ua hoomaopopo au i ke kau wahi i eli ia peia, he kanaono paha anana ka Joa, a o ka hohonu, ekolu no ananaa hiki i ka iliwai. Nui maoli ka hana i ka nana aku, he mea nu hou keia i hanaia me ka luhi nui, ame ke kaumaha maloko ae o ka noonoo nui ame ke akamai. O ka loihi o keia auwai mai ke poo wai mai, ehiku no mile, alaila, hiki ma ka aina. Maopopo ka waiwai o ka ike a me ka naauao, ua lawe ia mai nei ka wai huihui lipolipo, wai ono o uka lilo maiialo ae o ke

awaawa kahawai, a ke makaukau nei e hoo-ma-u aku ma ke kula wela nopu i ka la o Lihue. Aka, eia ka mea nui iloko o keia liana nui, o ka manao ame ka mukemake o ka j mea nana i hana. Heaha la ia ? Eia no, o ka mea nona mai keia noonoo, ua makemakeia e hoolakoia ke kanaka Hawaii, a e komo iloko o ka hana e loaa mai ai na pono o ke kino, a ke noho nei oia i poo no keia poe kanaka ma ke ano makua e alakai lima ia lakou iloko o ka hana kanu ko maluna iho o kona aina ponoi. CJa hoohui oia me ka makemake e loaa i 25 kanaka e hiki ai ke kanu ko 50 eka, ka mua, a ike oia i ka holopono me ka loaa mai o ka poinaikui, alaila, e hoomahuahua hou ka hana ann.

O ka makemake nui keia o ka mea iiana mai keia liana maikai, a no ka maopopo i ka ike aku, ua apo kekahi poe, a ke hooikaika nei me ko lakou lima iho e eli ana i keia auwai i hiki ai ia lakou ke kanu i ke ko me ka hopohopo ole i ka moloo. Ke olelo nei hoi kā poe ike aku, ehiki ko» ke mai ana ka wa e hoouliuli loaia ai kela kula panoa o Hoolae i ke ko, a e holopono o no ko lakou luhi ana. Aole i hoolahaia keia, aole hoi he olelo hoakaka. Aka. e hoikeike mai auanei kana hana i ka olelo hoakaka, a o kona iokomnileai hoi i ke aloha i ke kanaka Hawaii.— O Uo Hanalei paha Ka mua, no ka mea, e kala ka hoakaka ana o ko laila makua nui e hana lakou i hiki mai aina pomaikai e noho kuonoono ai, a ua holo mua paha ko laila hana. Aka hoi, ke kaena nei au no ko Lihue poe hana.

Ea, i na no hoi pela ae ua mau haole e hoowaiwai pu mai me keia hana maikai, aohe hauoli a koe aku. Oko keia apana he manao no e kanu na kanaka i ke ko, aole nae he maopopo ke kumu e hoolana ia ai ka manao o na kanaka, no ke nno maopopo ole, a ua kanu uuku kekahi poe. Me ka mahalo. G. W. Lilikalani. Koloa, Kauai, Jlper. 28, 1864.