Ka Nupepa Kuokoa, Volume III, Number 25, 18 June 1864 — No ke Kanawai Kalewa Lole. [ARTICLE]

No ke Kanawai Kalewa Lole.

Ua nui wale, a ua kinikini ko makou lohe ana \ na kanaUa e hoahewa ana i ka poe nana i hooholo ke Kanawai e hookapu ana i ke " Kalewa Lole," ma na wahi a pau o keia mau mokupuni; a no īa mea, ua manaomakou Ua kamailio na kanaka pela, me ka hoahewa i ua poe naauao la nana i hookapu 1 ke u Kalewa Lole," rtie ka ike ole nae i ke kumu oko lakou hoahewa ana; ama ia mea makou i manao ai e wehewehe īki aku ike kumu i hooholoia'i ua Kanawai la, a eia no ia : Mai ka wa mai i hoomakaia'i nei mea he u Kalewa Lole," ua nui ka hele kaapuni ana o na poe Kalewa Lole, ma na wahi a puni wale o keia mau mokupuni, a ua kuai aku i ka lakou mau waiwai ma ke dala kuike, a ine ka honie aku i ka poe a pau e makemake mai ana i na waiwai a lakou i lawe ai, a no ia mea, ua lawe kekahi poe i'na waiwai no ka ae ia ! 0 ka aie, a ua lawe hoi i ka waiwai i oi ae mamua o ka mea kuponoe hiki ana ia lakou ke hookaa me ka oluolu, a me ka like no hoi me ka nui o ka lakou mau mea e lona mai ana. Heaha iho Ia ka hope oua aie ana la? Eia no ka hope : Hele mai no ka mea nona ka waiwai i aie ia, a koi nui mai la i kana mau dala i ka mea nana i aie aku ; a o ka hapanui o ka poe i Uoi ia no ka aie, ua loo* hia i ka nele i ka wa i kiiia mai ai, rio ka mea, ua lawe nui lakou ika lole, mamuli no hoi 0 ka makahehi wale ako, me ka noo-1 noo mua ole nae i kahi e hiki ai ke hookaa 1 l:a oie o ua mau mea la a lakou i lawe ai : a no ia mea, i ka nele ana o lakou i na mea mea e kaa'i o ko lakou aie, nolaila, ua hoopiiia lakou imua ona Aha Hookolokolo, a ua kuai hoopohoia hoi ko lakou mau waiwai mamuii o ke kauoha a ka Lunakanawai, a no ia mea, ua hoilihuneia kekahi poe he lehulehu wale inamuli o ko lakou aie ana, a mamuli no hoi o ka makahehi, me ka maopopo ole o kahi e hiki ai ke hookaa aku, oia hoi kekahi pilikia o ka ae ana i ke Kalewa. Eia hou no; ua lawe ka poe mea " Kalewa Lole," a ua kuai aku i ko lakou waiwai me ka pii nui oke kumukuai, me ka hoomaopopo ole nae i ka poe e lawe aie ana ia mau mea, no ka mea, na oluolu ko lakou manao no ka aeia oka aie, no ka mea, ua maopopo, o.ka ae ia o ka aie kekahi kumu o ka lawe nui.o na kanaka Ina waiwai i Kalewaia'ku imua o lakou, a oia hoi ko lakou kumu i ohi nui ai; aka, mahope aku nae o ka wa i aie ai, a i ka wa hoi e kiiia mai ai j e ohi ka aie, oia iho la k» man«wa e ume ai i ka īhu o ka poe i aie, a e ike maka iho ai no hoi i ka hohonu o ka pilikia a lakou i hawele hupo iho ai, mamuli o ka makahehi wale ana i ka waiwai o ka poe mea waiwai. Hookahi anei kanaka i pilikia i keia lawe aie ana i ka waiwai o ka poe mea waiwai Knlewa? Elua paha ? Ekolu paha ? Aole hookahi, aole elua, aole no hoi ekolu, aka, he inanomano kinikini o keia lahui i hoopikiaia 110 ko lakou laweana i ka waiwai o ka j poe mea Kalewa Lole, me ka maopopo ole o j kahi e hiki ai ke hookaa iua mau aie la. i

Eia hoi ka inea ninau. Oka pomaikai anei o ka poe kakaikahi wale no e hele nei e Kalewa Lole ke oi mamua o ka pomaikai o ka lahui holookoa ? Ke olelo nei makou aole! aka, oka pomaikni oka lehulehu ka mea pono e manaoia, mamua o ka pomaikai o ka pue uiiku loa. He oiaio, aole no e ike ana ka poe e aie ana i ka waiwai i ka pilikia i ka wa a lakou i aie ai, aka, o ka wa e ohiia'i ka wa pilikia, ilaila lakou e ike iho ai i ka ino o ka lakou ohi ana i ka waiwai o ka poe mea waiwai mamuli o ka makahehi, me ka maopopo ole o kahi e hiki ai ke hookaa aku. A no ia mea, ua ponio loa ka hookapuia ana 0 ka poe "Kalewa Lole," no ka mea, he fnaunu ka lakou mau waiwai Kalewa, nana e alakai i ka lahuikanaka iloko o ka ilihune a me ka a:e. Oka olelo a kekahi po« e olelo nēi, ni? ka Uoopiiia o ke kumukuai o ka lole 1 keia wa, a noloko mai ka ia o ka hookapu ia anao ka "Palapala Ae Kalewa Lole." he' mea oiaio ole. a he olelo no ia na ka poe hupō; no ka mea hoi, ua maopopo ika poe naauao a pau, 6 ke kumu o ka pii oEe kumukuai o Ua lole, oia no ke kaua ma Amenka, a me Europa. * He mea hou loa ka ike ana i na hacrje. elhooikaika ana i na balota o kekahi pog bao|e i manao nuiia e iakou e lilo i Elele. Aole tio hoi i ike ia keia mea iloko o na kau koho balota i bala aku. "Nu Hou