Ka Nupepa Kuokoa, Volume III, Number 27, 2 July 1864 — Page 3
| This text was transcribed by: | Steven Cup Choy |
| This work is dedicated to: | Arthur Fink |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
naka o ka aina e i ke ao ana i ka olelo Hawaii. E pale ia auanei ka nui o na kuhihewa, ke hai mua ia mai kekauwahi loina. Peneia, e pakele ka haole i ka nui o kona luhi, ke hoike mua ia mai ka like ole o na hua "a" a me "o" a me ka like ole o na hua "nana"a me "nona" a ke hoike maopopo ia mai ka manawa kupono e hoopuka ai i na hua "ka" a me "ke" a e hoopuka aku ai i na hua "huna ana aku" a me hana akua ana.
Olelo mai kekahi poe haole, "he olelo pohihihi, a ano e ka olelo Hawaii, a hiki ole ke weheweheia ma ke ano hoona'auao."
Aole oiai'o o keia. Ua ku hookahi ka olelo Hawaii ma kona ano, a ua ano e loa ia me ne olelo o Europa, aka, he hiki no ke wehewehe ia a ke hoikeia mai kona ano ma na loina hoona'uao. Ua oi aku ka maika'i o keia olelo mamua o na olelo e ae ma ka honua nei no ka paakiki ole, a no ka pohihihi ole, a hiki wawe i na kamali'i.
Mahalo loa au i ka buke pili olelo Hawaii a Aneru, he hana nui a hohonu no hoi, a he maikai na apana olelo kupono a pololei hoi i hoakoakoaia malaila.
Aka, no keia ao ana i ka olelo Hawaii, o ka mea pono, i wahi buke pokole ae, pohihihi ole, a nele loa i na manao a me na huaolelo mai ka poe Roma kahiko, a me ka poe Helene mai.
O ko kakou hemahema nui, he wahi buke olelo pokole e hoomahuii'i ia, i mea e ao ai na haole i ke kakau ma ka olelo Hawaii, e like me ka buke a Ollendorff.
O ka mea e pili ana i ke ao ana, o ka me mu ka hoopuka ana o na hua olelo. He pono e malama i kahi e hookoikoi ai ka leo, oia hoi ke ano okoa iwaena o uka a me aka a i ka u'uina o ka leo maloko o kekahi huaolelo, a me ka loa o na hua leokahi. O ka lua e ao pono pu i na loina o ka olelo me ke kakau ma ka olelo Hawaii, e hoomaka ana me na hopuna olelo pohihihi ole, a hiki i na hopuna olelo paakiki.
O ke kolu e unuhi aku i kekahi buke i kakauia e kekahi kanaka maoli aole e ka haole, mai ka olelo Hawaii a iloko o ka olelo Beretania. O ka "Moolelo Hawaii" kekahi buke kupono no ia mea, a ua maika'i no hoi ka buke liilii a Davida Malo, e hoike ana he oiaio he Akua no.
E hoopaanaa'u na haumana i na hopuna olelo Hawaii, a i na hua e hoopuka pinepine ia ana. E aoia lakou i ka like ole o na hua ano aneane like. E kakau lakou ma ka olelo Hawaii i na palapala aie, i na bila, i na palpala hookaa, a me na palapala e pili ana i ke Kanawai. E kamailio pu lakou me na kanaka maoli i na manawa kupono a pau.
Pela lakou e makaukau ai i ka "olelo Hawaii."
W.D. ALEXANER.
La hauoli ma Kahana
E ka Nupeppa Kuokoa E; Aloha oe: Ka Lunamakaainana wehe pilikia o na Pae Moku o Aliiolani, a hiki aku i ka paeaina haahaa o Maikonisia, ke kahua kaua o na Gen. o Iesu Kristo, e luku hoomainoino nei hoi ia Satana.
He wahi ua kaalina o na pali hauliuli o Kahana ka'u e hoouna aku nei ia oe, a nau ia e kapae ae ma kahi kaawale okou hale, i hoope ia i ka mura a me ka aroe. Ina nae he mea oluolu i ka puuwai palupalu o kou Luna Hooponopono, a me ka poe e lawelawe ana i kou kino holookoa.
Eia no ia, ma ka la 28 o Mei i kaahope ae, he la Ahaaina nui ia ma ka apana o Kahana, no ka la hanau o Samuela Kaiapa, ke keiki a S. P. Kaiapa me Mrs. H. Kanainai, he mea mau no ia i na keiki i aloha nui ia e na makua, ka hoomanao ana i ka la hanau, a he mea mau no ia ma na aina naauao a pau o ka honua nei. I ka wa no i haalele mai ai o na hunahuna liilii o ka malamalama, e hoolele ana i kona nani maluna o ka ili o ka honua.
Ia wa no, ua hukiia'e la ka Hae Hawaii iluna, e hea ana no i na mea a pau e hele mai i ka Ahaaina. O na kuene, ua kahikoia i na aahu keokeo a me na hupa, a me na lipine ulaula ma na puhaka a ma na ai; i ka nana aku o na maka ia poe, ua hele wale no a "nonoho lua i muliwaa," i ke "awa pae o na wahi waaliilii." Ua akoakoa mai no na kane, na wahine a me na kamalii, mai na Waiuolewa i ka lae o Kahipa, a hiki aku i koa mokumoku o Heeia; ua hoomakaukauia ua mea ai o kela ano keia ano, kohu pono i na kanaka Hawaii a me na haole.
Hoomaka ka Ahaaina ana. Ua lawe mai no na luna o kela apana keia apana i ko lakou mau puu dala, a pau ka lulu dala ana, o ka apana o Kahuku kai lulu mua, a pau ka ai ana i na mea ai Hawaii, alaila, ai ma na mea ai haole, a pela no ka hana ana a hiki oku i ka apana o Heeia.
Aole no hoi o na kanaka Hawaii wale no kai hele mai e ai, he mau haole no kekahi, ua ai a lawa a koe aku no, i ka wa i hoi ai o kela mea keia mea i kona wahi, ua haawi aku o Hua, ka mea nana ka Ahaaina i ka io puaa a me ke pai-ai.
A me ka hora 4 oia la, ua pau ka Ahaaina, i helu iho ka hana i na dala i loaa mai ia la, he $255 50. Loaa iho la kahi huaolelo lea a ka Palahu Turke (Pokeokeo.)
E ke "Kilohana mae ole o ka lahui Hawaii e; Aloha oe." O kahi nu iho la no ia a kou makamaka, i hele aku nei e ike i ka ua kaalina o Kahana, a nau hoi ia o kaua ke kanaka mama, e lawe aku ma na wahi a pau i hookipaia'i kou kino e na keiki a ke aloha. Me ka mahalo.
C. N. KALAMA.
Kaumakapili, Oahu, Iune 1, 1864.
Ka make ana o S. D. Keolanui,
E ka Nupepa Kuokoa E; Aloha oe: E oluolu paha kou Luna Hooponopono e hookomo iho i koia wahi pua makamae ma kahi kaawale o kou kino holookoa.
Ua make ko kakou hoa kamailio oluolu o na la i kaahope ae nei, ma ka nupepa o ka Patipita ame ke Kuokoa, oia ka nupepa a kakou e kamailio nei iloko o keia mau la, oia hoi o S. D. Keolauui.
Oiai ua make oia ma ka po o ka la 27 o Iune, o keia makahiki 1864, nui ke aloha i ko kakou makamaka iloko o ka pono o ka Haku, no ka mea, he hoahanau oia ma ka hai ana i ka olelo a ke Akua, ua hele aku oia me ka mea nana i hana, nana i waiho mai i ka wa e ola ana, a nana no i lawe aku i keia manawa. Ke noho nei kana wahine me na keiki i kia ao me ka luhi, pau ko kakou lohe ana i kona leo ma ka nupepa a me keia kaona lai.
Oiai kakou e na hoa, ua make ko kakou hoa paio ma na mea e pili ana i na wai hooluu o keia ao, e hoomanao kakou, o ko ke Akua makemake ke hookoia, o ke aloha no hoi kona e. E aloha auanei ka Luna Hooponopono.
J. A. HALAULANI
Honolulu, Iune 27, 1864.
No ka haalele ana ia Lahainaluna.
E ka Nupepa Kuokoa E, Aloha oe: E oluolu oe e kau ae i ka'u ukana ma kahi kaawale o ko kakou nupepa, no keia mau hua e kau ae nei maluna, i ike mai ai na opio o ka lahui o kaua e manao ana e komo mai ma ke Kulanui o Lahainaluna.
O Lahainaluna ke kulanui a ko Hawaii nei pae aina, a ke ku hoolai nei oia ma ka aoao komohana o ka mokupuni o Maui nei o Kamalalawalu, ua 30 a oi ae na makahiki o ke ku ana o keia kula ma keia Aupuni Hawaii nei, a i ka la 18 o Iulai o ka A. D. 1863, ua kii mai na lima na ole o ke ahi, ka mea aole olelo mai e ua ana, a hoopau ae i kona helehelena mua, me ka manao paha o ka enemi e hoonalo loa i keia kula, aka, aole nae pela ka manao ana o ka mea nana ka ae ana mai i ke ku ana o keia kula ma keia aupuni, a ke ku nei no oia me ka hiehie nui i keia wa malalo o ka malu o ke Kumukanawai o ko Hawaii nei pae aina a me ka Moi Ilihia Kamehameha V. He nui no na pomaikai i loaa mai i keia lahui no keia kula, malaila no i ao ia ai na keiki Hawaii ma na mea hohou o ka ike, ka mea hoi i loaa ole ai i na wahi hapauea kupuna o kakou i hala aku nei i ke kapu o Papa ma. Mai keia kula aku i hoouna ia aku na elele e lawe ana i ka lamaku o ka e Akua olelo e hoemalamalama aku i na ama pouli, a e lawe pu ana hoi i ka olelo a ke Akua e wawahi aku i ka naau paakiki o na hupo o Fatuhiva, a me maikonisia, a huli ae ai lakou mai ko lakou noho naaupo ana, a e ike lea i ke Akua Ola aia ma ka Lani, o Iehova Sabaota ka ikaika, ka puuhonua hoi o ke kanaka pilikia i na hewa o keia ao, e holo ai a ua pakele iho la, (ua loihi ae la ko kakou kamailio no keia kula, a e kamailio kakou no ka haalele ana ia Lahainaluna, ke kumu o ko kakou hana.)
He nui wale na kumu o ka haalele ana o kekahi poe ia Lahainaluna.
Eia paha kekahi mau kumu o ka haalele ana o kekahi:
1. O ka makemake ole i ka ike, no keia makemake ole, kue ae i na kanawai o ke kula, oia paha ka iho ana i kai o Lahaina i ka po, o ka uku hoopai o ia kanawai o ke kipakuia mai ke kula aku, ame na kanawai e ae.
2. O ka pololi kekahi kumu, oia kekahi mea e haalele ai kekahi poe ia Lahainaluna, aia i ka A. D. 1863 i hala aku nei ma ka la 8 o Iulai, ua wae ia na haumana hou, aole i liuliu ka noho ana iho o kekahi keiki, o ka holo malu no ia a haalele ia Lahainaluna i ka pololi ka; a hu ae la keia wahi manao, "E aho no ka hoi e noho i kahi o ka makua, he nui ka ai, ai a koe koena, pela no hoi ka ia, o keia hoi, he uuku kahi ai, aohe moe o ka po, e hoi ana no au," o ka hoi iho la no ia o kekahi poe ma ia ano.
3. O ka nui o na buke hoopaa a na kumu, ua ike lea i aukekahi haumana o ia ano ma ka A. D. 1862 i hala, ua mahuka no kekahi haumana hou i komo mai i Lahainaluna, no Oahu no ia. No ka nui o na buke hoopaa ua paa kekahi a paa ole kekahi o ka uku oia paa ole ka nele i ka ai ole, no ia nele ana, aole wahi mea oluolu iki o ka manao, o ka haalele iho la no ia.
4. O ke aloha i na hoa o na la e noho ana i waho a komo mai i Lahainaluna, wehe i ka pili la kaawale ka hoa, hana iho la ka ume kaumaha o ka puuwai, he umiki i na manao like ole i ka hoi a i ka noho, ikaika loa aku la no ka manao e hoi, o ka hoi aku la no ia mamuli o ke aloha i ka hoa a haalele ia Lahainaluna, kahi a kekahi poe i kaunui ai, he mea ole nae ia i kekahi poe i nei mea he Ewa. O ka ume kaumaha nui no ia e walawalaki mai nei kekahi poe mai kela kaieulu kiekie mai.
5. O ka pau pono o na la o ka hoohiki anae noho ma ia kula, e like me keiki uuku e noho ana malalo iho o ka malu la opi, a hiki mai i ka 20 o kona mau makahiki, kuu ia mai oia mai ka malu mai o kona mau makua, pela no ka noho ana o kekahi poe ma Lahainaluna a hemo mai. He nui aku no na kumu i koe, no ka haiki o ka wa pono ia'u, ke oki nei au maanei, ke hoi ae nei au i ka ihu o ka lio, i ke kula loa o Poliala, oiai ua kau ka la i ke kuahiwi, ke pua mai la ka uwahi o na hale wili ko o na Waieha nei. Me ke aloha i ke "Kilohana Pookela o ka Lahui Hawaii."
P.A. KALALAUPUNAAKEONAONA.
Kapoino, Waiehu, Maui, Iune 22, 1864
MARE.
Feberuari, 16, ma Kuiaha, Maui, mare o Pooiki me Kahele, na Rev. J.S. Gerina laua i mare.
Mei 7, ma Kona Hema, Hawaii, mare o Kahiki me Kalalea, na C.F. Hart, laua i mare.
Mei 7, ma Kalapana, Puna, Hawaii, mare o Haau me Maria, na Rev. T. Koana laua i mare.
HANAU.
Aperila 1, ma Waimanalo, Koolaupoko, Oahu, hanau o Maunakamara, na Poe me Kini.
Aper. 17, ma ia wahi no, hanau o Maunahila, na Kahahawai, me Mahoe.
Aper. 22, ma ia wahi no, hanau o Kaihuhao, Rahela me Kawaihalau.
Feb. 25, ma Pauela, Maui, hanau o Kallianu (w,) Piohia me Doreka.
Mar. 12, ma Kuiaha, Maui, hanau o Kupuahelani (k,) na Makaau (w,) he keiki kamehai.
Mar. 23, ma ia wahi no, hanau o Kaupa (k,) na Nahalehau, me Haleole.
Mar. ma ia wahi no, hanau o Kaipo (k,) na Kanikanihia me Lahela.
Iune 16. Mokauea, Kalihi, hanau o Kanewahine (w,) na Holi me Muliwai.
Iune 20, Puuhale, Kalihi, hanau o Inoa (w,) na Lokana me Kanelo.
Mei 30, ma Apua, Puna, Hawaii, hanau o Daniela (k,) na Kaawa me Malimali.
Mei 8, Hoaeae, Ewa, Oahu, hanau Kamoepuu (w,) na Kaeku me Nalawaiaelua.
MAKE.
Iulai 5, ma Halawa, Moloka'i, make emoole o Kuoalapai (k,) he paupauaho i ke kai, kona mea i make ai.
Iune 16, Honouliuli, Ewa, Oahu, make o Keakaokahili (k.)
Iune 23, ma ia wahi no, make o Kalanimanuia (w.)
Iune 9, ma Kona Hema. Hawaii, make o Kaui (k.)
Iune 30, ma Kaloa, Koolau, Maui, make o Malaelae (k.)
Aper. 1, ma Waimanalo, Koolaupoko, Oahu, make o Keoniailanoa (k.) iloko o ka wai.
Mei 8, ma ia wohi no, make emoole o Pulama (w.)
Mei 23, ma ia wahi no, make o Kelohanui (w.)
Iune 22, ma ia wahi no, make o Hawea (w.)
Iune 21, ma ia wahi no, make o Alaala (w.)
Iune 14, ma Paaiki, Hamakua, Maui, make o Kamaka (w.)
Iune 22, ma Kalihi, Oahu, make o Moalaala (w.)
Iune 20, ma Mokauea, Kalihi, make o Kawahinemaole (w.)
Iulai 4, ma Keapohoni, Honolulu, make o Manono (k)
Iulai 5, ma ia wahi no, make o Likabeka (w.)
Ian. 22, ma Apua, Puna, Hawaii, make o Nakai (w.)
Mei 5, ma Maemae, Oahu, make o S. Mahuka (k.)
Mei 6, ma Puiwa, Honolulu, make o Lililehua (k.)
Mei 4, ma Niolopa, Honolulu, make o Kaheananui (k.)
ILIO NALOWALE!
MA KA PO O KA LA 14 O IULAI nei, ua nalowale ka Ilio a ka Mea Hanohano B. PAUAHI BISHOP, mailoko aku o ko laua Pa Hale noho ma Aigupita, Alanui Alii, Honolulu. Penei kona ano, he Ilio kane hulu keokeo pohaka makue ma kona kino, a he kikokiko hulu makue ma kona mau wawae, me he ano hulu eleele la ma ke poo, a me na maka a hiki i ka pepeiao. O ka mea a mau mea paha e loaa ai ua Ilio nei, e lawe mai no ma ka Hale noho o ka mea nona ka inoa i haiia maluna, a e loaa ia lakou ka uku kupono.
Aigupita, Honolulu, Iulai 16, 1863. 138-1t*
$5 00 MAKANA!
Nalowale, Holohewa, a Aihueia Paha!
HE WAHI LIO WAHINA ULAULA, i kuniia i ka hao C. C. ma kekahi u-ha, a he hao maoli ma kekahi aoao. O ka mea e hoihoi mai i ua Lio nei ma ka Halekuai o KAKELA me KUKE, e loaa no ka uku MAKANA i haiia maluna.
Honolulu, Iulai 15, 1864. 138-1t
OLELO HOOLAHA
E KUAI KUDALAIA ANA NA LIO 4 ma ka Pa Aupuni Ma Kaelepulu, ke hiki aku i ka la 19 o Iulai, oia ka Poalua. Ke ano a me ka hao malalo nei:
Lio kane eleele, hao eia NUI; Lio kane lokia, hao eia K; Lio wahine eleele, hao eia II; Lio wahine ulaula kalakoa, hao eia IPM. A he mau holoholona hoolaha no kekahi, Lio wahine lokia, hao eia S; Lio wahine keokeo kapuai hao, hao eia S; Hoki kane ulaula kua puka, aole hao. E kii koke mai, o hala na la he 15, nele oukou.
JOHN PALE, -Luna Pa Aupuni.
Kaelepulu, Kailua, Oahu, Iulai 11, 1864. 138-1t
OLELO HOOLAHA.
O WAIHOWALE (k..) HE KANAKA Hawaii, i noho ai ma Makiki, Waikiki, Oahu, mamua, a ua mare oia i ka wahine no Makiki, o KANEALII ka inoa, a ina oia ke ola nei no ma kahi e aku o keia Aupuni, ke kauohaia'ku nei oe e hele mai ma ka Aha Hooko Kauoha a kekahi o na Lunakanawai o ka Aha Kiekie, ma Honolulu, no ka hoike ana, o oe kai ike i ka make ana o KAUHI (k,) i noho ma Makiki, Oahu, maua, ua make ma ka aina e, a o na lilo o kou holo ana mai, na ka mea nona ka inoa malalo nei e uku. J. KOMOIKEHUEHU.
Honolulu, Iulai 16, 1864. 123-1t*
OLELO HOOLAHA
E IKE AUANEI NA MEA A PAU, OWAU o ka mea nona ka inoa malalo, ke hai aku nei au ma ke akea, no MAIKAALOA (k,) i noho Koa ma Hale Alii mamua, a me KALAWAIA (k.) e noho ana ma Waikiki i keia wa, e kii koke mai i ko laua aie ia'u, a me ka uku o kuu malama pono ana, a me ko'u lilo no ka Hoolaha ana, ina aole laua e hookaa mai, a pau na la o Iulai nei, alaila, lilo loa ia'u ua mau wahi ukana nei. J. LUA.
Pelekane, Honolulu, Iulai 14, 1864. 138-1t*
OLELO HOOLAHA.
Ma ka waiwai
o Moku,
no Makaki,
NO KA MEA, UA NOIIA MAI KA MEA Hanohano R.G. Davis. kekahi o na Lunakanawai o ka Aha Kiekie, e KAINEA, no ka hookohu ia ia i Luna Hooponopono waiwai o Moku, no Makaki i make aku nei: Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poakahi, oia ka la 21 o Iulai, 1864, i ka hora 10 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka oiaio o keia noi ana mai, a me ua me hoole i hoikeia, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahu.
L. McCULLY,
Kakauolelo kokua o ka Aha Kiekie.
Honolulu, Iulai 15, 1864. 138-2t
E HOOLIMALIMAIA ANA!
HE UMI EKA AINA KANU KO MAIKAI, he Elua Auwai me ka wai e kahe ana iluna o ua aina nei, me ka hoopulu mau ana. E hoolimalimaia ana no na makahiki ELIMA a oi aku, a emi mai paha. E ninau ia.
E. R. CAURIN,
(138-1m) Ma ka Hale humu Lole o J. McCOLGAN.
OLELO HOOLAHA.
UA NOI MAI O KAHILIULA, OIA KA wahine mare o Palaualea Kekaimalino mamua, i ka Mea Hanohano G. M. Yobertson, kekahi o na Lunakanawai o ka Aha Kiekie, e ae aku ia ia e mare hou, e like me ka Pauku 1334 o ke Kanawai Kivila. O ka la 30 o Iulai, oia ku la hana i keia hoopii, ma ka hora 10 o kakahiaka.
L. McCULLEY.
Kakauolelo kokua o ka Aha Kiekie.
Honolulu, Iulai 14, 1864. 138-2t
OLELO HOOLAHA.
UA NOI MAI O J. L. Nawahi, OIA KEKANE mare a Hana mamua, i ka Mea Hanohano G. M. Robertson, kekahi Lunakonawai o ka Aha Kiekie, e ae aku ia ia e mare hou, e like me ka Pauku 1334 o ke Kanawai Kivila. O ka la 18 o Iulai, oia ka la nana i keia hoopii, ma ka hora 10 o kakahiaka.
L. McCULLY,
Kakauolelo kokua o ka Aha Kiekie.
Honolulu, Oahu, Iulai 6, 1864. 137-2t
OLELO HOOLAHA!
Ma ka Waiwai
o PAHANUI,
no Kahoku,
NO KA MEA, UA NOIIA MAI KA MEA Hanohano G. M. Robertson kekahi Lunakanawai o ka Aha Kiekie e PALI (w.,) no ka hookohu ia ia i Luna Hooponopo waiwai o Pahanui, no Kahoku, Mokupuni Oahu, i make aku nei: Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poalua, oia ka la 26 o Iulai, 1864, i ka hora 10 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloiano ka hoolohe i ka oiaio o keia noi ana mai, a me na mea hoole i hoikeia, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahu.
L. McCULLY,
Kakauolelo kokua o ka Aha Kiekie.
Honolulu, Iulai 14, 1864. 136-2t
OLELO HOOLAHA.
Ma ka Wpiwai
o LILILEHUA (k,)
no Honolulu,
NO KA MEA, UA NOIIA MAI KA MEA Hanohano G. M. Robertson, kekahi o na Lunakanawai o ka Aha Kiekie, e KAONOHI, no ka hooiaio i na palapala kauoha o Lililehua (k,) no Honolulu, i make aku nei: Nolaila, na hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili. o ka Poalua, oia ka la 26 o Iulai. 1864, i ka hora 10 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka oiaio o keia noi ana mai, a me na mea hoolei hoikeia, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahu.
L. McCULLY.
Kakauolelo kokua o ka Aha Kiekie.
Honolulu, Iune 9, 1864. 138-2t
OLELO HOOLAHA.
Ma ka Waiwai
o KELIINUI,
no Waianae,
E IKE AUANEI NA KANAKA A PAU, na mea waiwai maloko o ka waiwai o Keliinui, no Waianae. Oahu, i make aku nei, o ka poe i pili kino, a pili paha ma kahi ano e ae, na lakou e hele mai a e hoike mai ia lakou iho, imua o ka Mea Hanohano o R. G. Davis, kekahi Lunakanawai o ka Aha Kiekie, ma ka Hale Hookolokolo i ke kulanakauhale o Honolulu, i ka Poakahi, oia ka la 25 o Iulai, e hiki mai ana, i ka hora 10 o kakahiaka. Ia manawa e hooponopono ia ka moo waiwai a KAUMAKA a me LUUMAAWE, na Luna Hooponopono waiwai o ka mea i make, a e hoike mai i kauwahi kumu, ina paha kumu oiaio kona i ole e hookoia ua moo waiwai la, a e hoopauia ka hana a uo mea hooponopo waiwai la.
L. McCULLY,
Kakauolelo kokua o ka Aha Kiekie.
Honolulu, Iulai 14, 1864. 138-2t
OLELO HOOLAHA.
UA HOOPII MAI O POIPE MANIHI w., kue i kana kone mare, ia DAVID KUI, no Koloa, Kauai, mamua, e hooki i ko laua mare ana, no ka haalele wale ana no na makahiki ekolu o ua David Kui nei i kana wahine. E hanaia keia hoopii imua o ka Mea Hanohano R. G. Duvia. kekahi Lunakanawai o ka Aha Kiekie, ma ka la 1 o Augate, i ka hora 10 o kakahiaka, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahu.
L. McCULLY,
Kakauolelo kokua o ka Aha Kiekie.
Honolulu, Iulai 12, 1864. 138-2t
NO KOHALA, HILO, A ME PUNA!
MA KA LA 20 O KEIA MALAMA, oia ka POAKOLU, e holo ana ka Moku Kialua HOLO o "MORNING STAR,"
137-2t S. JAMES, KAPENA.
OLELO HOOLAHA.
KE PAPA NEI AU I NA MEA A PAU aole e hoaie i kuu wahine ia Kenaoole, no ka mea, aole loa wau e hookaa i kona aie, no ka mea, ua haalele kumu ole mai oia i ko'u wahi moe a me ko maua noho ana.
AKONI LOLO, (ANTONE PEDRO.)
Waikakalaua, Iulai 2, 1864. 136-3t
A. F. JUDD,
ALAPAKI, (oia ke keiki a Kauka, LOIO! Ma ke kihi o ke Alanui Papu, a me Kalepa.
Honolulu, Oahu, Iune 30, 1864 136-3m.
$2 00 MAKANA!
HE LIO AUWANA MAI KE KULA o Nuuanu mauka, he Lio ahinahina, penei ke ano o ka hao KP (ka hao o ka aina mahiko o Koloa.) He keokeo ma ka lae a me ka ihu. He kamaa hao ma no wawae mua. E haawiia keia makana i ka mea hoihoi mai ia ia ia'u ma Nuuanu nei.
H. HILIPALANI.
Nuuanu, Oahu, Iulai 1, 1864. 136-4t
OLELO HOOLAHA.
I KA POE MEA WAIWAI, KE HAI aku nei au ma keia Olelo Hoolaha, mai hoaie mai oukou i ka'u wahine mare, ia KENAO PUAA HAOLE, aole au e hookaa i kona mau aie a pau, no ka mea hoi, ua haalele mai kela ia'u. a ua lilo aku me ke kane manuahi, aia hoi ma Hauula kahi i noho ai ma ka hale o ke kane ke noho kane ia a wahine hoi laua, nolaila, ua weliweli honua au, no kuu lohe ana mai, ua hole aku kekahi poe me ka olelo aku, pono no i kuu wahine ke aie, a na'u no ka e hookaa, oiai e kaawale ana maua, nolaila, ke papa mua aku nei au ia oukou, mai hoaie aku ia ia, o poho auanei oukou, no ka mea, aole au e hookaa i ka aie a ka wahine lalau. aole e loaa ia ia ka hapakolu o kuu waiwai. Ke ike la e na Makai i keia olelo hoolaha a'u, i na e ike oukou i kuu wahine mare, oia o Kenao Puaa Haole, e noho pu ana ma ka hale hookahi me P. Naue, e hopu aku oukou ia laua ma ke ano moekolohe; a e lilo no au i hoike no ia hana, a e ninau io iho no auanei oukou ma ka iho, "Heaha ko Kenoa kuleana malaila?" Ua ike ae la ia'u mau kauna olelo, me oukou ka wikani, me a'u ka hauhoa aku , mai hookipa oukou i ka wahine lalau e palaualelo ana. Ke hooko nei au i kuu manao me he Liona la no ka waoakua.
J. PUAA HAOLE,
Kapaka, Helemehameha, Iuue 24, 1864. 136-5t*
Bipi Helehewa.
E LOHE OUKOU E KA POE NANA keia bipi, eia ma Kuliouou nei kekahi pipi kane laho po-a, ua oki pahupuia ka pepeiao hema, a ma ka pepeiao akau hoi ka mahele, he haulaula ma ke kua. he eleele ma ke poo me ka a-i, a me na aoao, he keokeo malalo o ka umauma, ka opu a pii mahope o ka uha hope, a hiki i ka elemu, ua kuniia na uha hope elua a me ka uha akau mua, i ka hoailona ano M, aohe wahi kaha ke mahope o ka M. Ua malama wau i keia bipi ma ke kula o W. Webster ma Maunalua no na makahiki ekolu, me kuu manao, e huliia mai e ka poe nana ka bipi, a e koolahaia mai la hoi, e hiki ia ia ke hoihoi aku. A no ka hoolaha oleia mai, nolaila, ke kauoha aku nei au i ka poe nana keia bipi e kii mai me na dala kupono i ka hapalua o ke kumukuai o ka bipi ke kuai maoliia, a ke hooholo likeia paha ke kumukuai no na bipi nei; a ina i hala na la he kanakolu mai keia la aku, ua manaola, aohe kahu o keia bipi, a na'u maoli no keia waiwai mai ke Akua mai, a e kuni no wau i ko'u hao.
NOA.
Maunalua, Oahu, Iulai 2, 1864. 137-4t*
OLELO HOOLAHA.
NO KA MEA. UA HOONOIIO MAI KA MEA Hanohano G. M. Robertson, ka Lunakanawai o ka Aha Kiekie; i Luna Hooponopono no ka waiwai o KAILIWAI (k,) o Honolulu i make aku nei: Nolaila, ua kauohaia no mea a pau i aie ia la, e hookaa koke mai, a o na mea ana i aie ai, e hoike koke mai.
PAALUA,
Luna Hooponopono Waiwai.
Honolulu. Oahu, Iune 20, 1864. 137-2t
OLELO HOOLAHA.
UA HOOPII MAI O Kelomika (w.) KUE i kana kaue Uare o ACHUN (he Pake,) e hooki i ko laua mare ana, no ka haalele wale ana ia ia no na makahiki ekolu. E hanaia keia hoopii imua o ka Mea Hanohano G. M. Robertson, kekahi Lunakanawai o ka Aha Kiekie, ma ka la 29 o Iulai, i ka hora 10 o kakahiaka, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahu.
L. McCULLY,
Kakauolelo kokua o ka Aha Kiekie.
Honolulu, Oahu, Iulai 28, 1864. 137-2t
OLELO HOOLAHA
NO KA MEA. UA NOIIA MAI KA MEA nona ka inoa malalo nei, e KAEO, no ka hooiaio ana i ka Palapala Kanoha a Kalaikoa, o Wailuku, Maui, i make aku nei: Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau, ke pili, o ka Poalua, oia ka la 26 o Iulai, 1864, i ka hora 10 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka oiaio o keia palapala kauoha, a me na mea hoole i hoikeia, aia ma ko'u Keena Hookolokolo ma Wailuki, Maui, kahi e hana ai.
ABE. FORNANDER
Lunakanawai Kaapuni o ka Apana Elua.
Lahaina, Maui, Iune 24, 1864. 138-3t
MAKEMAKE IA!
KE KELEAWE ame KA HAO KAHIKO, a e ukuia no ke Kumukuai kiekie loa. E ninau no ma ka Hale Hana Hae ma ULAKOHEO. 127-3m
OLELO HOOLAHA.
Ma ka Waiwai
o KAILIANU,
no Honolulu,
NO KA MEA. UA NOIIA MAI KA MEA Hanohano R. G. Davis. kekahi o na Lunakanawai o ka Aha Kiekie, e J.W. AUSTIN a me NAILI, na Luna Hooponopono no ka waiwai o Kailianu, no Honolulu, i make aku nei, e ae ka Aha ia ia e kuai aku i ka waiwai paa o ua Kailianu nei, e waiho la ma ka aoao Hikina o ke Alanui Nuuanu: Nolaila, ke hoolaha aku nei keia palapala i na kanaka a pau, e kuleana iloko o keia waiwai, ua kohola ka la 21 o Iulai, 1864, ma ka hora 10 o kakahiaka, oia ka manawa e hoolohe i ua noi nei, me na mea e kue ana, ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu nei
L. McCULLY.
Kakauolelo kokua o ka Aha Kiekie.
Honolulu, Oahu, Iulai 8, 1864. 137-2t
OLELO HOOLAHA
Ma ka Waiwai
o KAOPU w.,
no Hamakua, Maui,
NO KA MEA, UA NOIIA MAI KA MEA Hanohano G. M. Robertson, kekahi o na Lunakanawai o ka Aha Kiekie, e WAHINEALII, no ka hookohu ia ia i Luna Hooponopono Waiwai o Kapu (w,) no Hamakua, Maui, i make aku nei: Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poalua, oia ka la 26 o Iulai, i ka hora 10 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka oialo o keia noi ana mai, a me na mea hoole i hoikeia, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahu.
L. McCULLY,
Kakauolelo kokua o ka Aha Kiekie.
Honolulu, Iulai 3, 1864. 137-2t
OLELO HOOLAHA
Ma ka Waiwai
o M. HOOPOLOHE,
no Koolauloa,
NO KA MEA, UA NOIIA MAI KA MEA Hanohano G. M. Robertson, kekahi o na Lunakanawai o ka Aha Kiekie e KAMOA & WAHINEMAIKAI, no ka hooiaio i na Palapala Kauoha o M. Hoopolohe (k,) i make aku nei: Nolaila, ua hoikeia i na kanak a pau loa, ke pili, o ka Poakolu, oia ka la 20 o Iulai, i ka hora 10 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka oiaio o keia palapala kauoha, a me na mea hoole i hoikeia, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahu.
L. McCULLY,
Kakauolelo kokua o ka Aha Kiekie.
Honolulu, Oahu, Iulai 5, 1864. 137-2
OLELO HOOLAHA.
NO KA MEA, UA NOIIA MAI KA MEA nona ka inoa malalo nei, e IKUA, no ka hookohu ia ia i Luna Hooponopono i ka waiwai o Ikua a me ka waiwai o Kaulani, no Hana, Maui laua i make aku nei: Nolaila, ua hoikea i na kanaka a pau loa, ke pili o ka Poakahi, oia ka la 15 o Aukate, 1864, i ka hora 10 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka oiaio o keia noi ana mai, a me na mea hoole i hoikeia, aia ma ko'u Keena Hookolokolo ma Hana, Maui, kahi e hana ai.
ABR. FORNANDER,
Lunakanawai Kaapuni o ka Apana Elua.
Lahaina, Maui, Iune 25, 1864. 136-3t
OLELO HOOLAHA.
NO KA MEA, UA NOIIA MAI KA MEA NONA ka inoa malalo nei, e TIIOS. W. EVERTT, ka Luna Hooponopono o ka waiwai o Michel Burns, no Makawao, Maui, i make aku nei, a e koho aku i kekahi la e hoolohe i kana palapala hoike hope loa, a e hookuu ia ia mai kana Oihana Luna Hooponopono ae: Nolaila, ke hoikea nei i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka woalua, oia ka la 26 o Iulai, 1864, i ka hora 11 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia uo ka hoolohe i ka oiaio o keia noi ana mai, a me na mea hoole i hoikeia, aia ma ko'u Keena Hookolokolo ma Wailuku, kahi e hana ai.
ABR. FORNANDER,
Lunakanawai Kaapuni o ka Apana Elua.
Lahina, Maui, Iune 24, 1864. 136-3t
OLELO HOOLAHA.
NO KA MEA, UA NOIIA MAI KA MEA nona ka inoa malalo nei, e ALAPA, no ka hooiaio ana i ka Palapala Kauoha a Kaneiaulu, o Wailuku, Maui, i make aku nei: Nolaila, ke hoikeia nei i na mea a pau, ke pili o ka Poalua, oia ka la 26 o Iulai, 1864, i ka hora 10 1/2 o kakahiaka, oia ka ia a me ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka oiaio o keia palapala kauoha, a me na mea hoole i hoikeia, aia ma ko'u keena Hookolokolo ma Wailuku, Maui, kahi e hana ai.
ABR. FORNANDER,
Lunakanawai Kaapuni o ka Apana Elua.
Lahaina, Maui, Iune 24, 1864. 136-3t
OLELO HOOLAHA.
NO KA MEA. UA NOIIA MAI KA MEA nona ka inoa malalo nei, e MAILELUNA, no ka hooiaio ana i ka Palapala Kauoha a Kahialii (k,) no Kaupo, Maui, i make aku nei: Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau, ke pili, o ka Poalima, oia ka la 12 o Augate, 1864, i ka hora 10 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka oiaio o keia palapala kauoha, a me na mea hoole i hoikeia, aia ma no'u Keena Hookolokolo ma Kaupo, Maui, kahi e hana ai.
ABR. FORNANDER,
Lunakanawai Kaapuni o ka Apana Elua.
Lahaina, Maui, Iune 27, 1864. 136-3t
OLELO HOOLAHA
NO KA MEA, UA NOIIA MAI KA MEA nona ka inoa malalo nei, e MAKUAKANE (w,) no ka hookohu ia ia i Luna Hooponopono i ka waiwai o Keawi, no Kaupo, Maui, i make aku nei: Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a rau loa, ke pili, o ka Poalima, oia ka la 12 o Augate, 1864, i ka hora 10 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka oiaio o keia noi ana mai, a me na mea hoole i hoike ia, aia ma ko'u Keena Hookolokolo ma Kaupo, Maui, kahi e hana ai.
ABR. FORNANDER,
Lunakanawai Kaapuni o ka Apana Elua.
Lahaina, Maui, Iune 25, 1864. 136-3t
OLELO HOOLAHA
E IKE AUANEI NA KANAKA A PAU, ua kapu ko maua aina koolimalima, ma Kapoho, Puna, Hawaii, ina e loaa ia maua, a i ko maua mau Luna paha, ia M. K. Kealawaa a me J. W. Kaaihue, e kii wale ana kekahi kanaka, a wahine, a kamalii paha, i na mea ulu, a me na i-a ma ke kai, e uku no e like me ke kanawai. a ina e loaa kekahi mau holoholono e hele wale ana me ka ae ole ia, na Lio, Bipi, Hoki, Kekake, e uku no hookahi dala ($1 00) no ke poo hookahi.
L. KAINA,
J. H. HELELUHE,
Panau, Puna, Hawaii, Iune 21. 1864. 136-4t*
LIONEL BROWNE
Loio o Ladana!
O KA MEA NONA KA INOA MALUNA. UA makaukau oia e hana i na hihia a pau imua o na Aha Hookolokolo o keia Aupuni. Aia kona Keena maluna'e o ka Halepai Polynesian.
Honolulu, Mei 24, 1864 131-3m
MAKEMAKE IA! MAKEMAKE IA!!
Ka Loli! Ka Loli!! Ka Loli!!!
KE MAKEMAKE NEI KA mea nona ka inoa malalo nei, e kuai aku in a LOLI o na ano a pau, ke nunui kupono, oia hoi ka LOLI mai ka aha iniha ka loa a hiki i ka alima, a aono no hoi; me ke kaulai pono ia a maloo maikai, a penei ka hana ana e pono ai: E ho-o i ke kai maoli o ka moana iloko o ipuhao, a e elua paila ana, a e hoopoha uuku no ma ke kua o ka LOLI, i hookahi paha iniha - mai oki a hoopoha hoi mamua o ka opu o ka LOLI, aohe pono ke hoopaku ia ka naau; a pau ia mau mea i ka hanaia, alaila, kaulai a maloo maikai. A ina e hanaia pela, e uku no au i Eono Keneta (6) no ka paona LOLI hookahi; a ina no hoi e nunui loa ke kino o ka LOLI, alaila, nui ae no ka uku. Penei ke kuai ana: Ina elima iniha ka loa o ka loli, Eono keneta no ka paona; a ina eono iniha, Ehiku keneta no ka paona; a ina ewalu inih, Eiwa keneta no ka paona hookahi, a pela aku.
EIA KEKAHI: - He makemake no wau e kuai i ka LALA MANO ame ka PEPEIAO LAAU. A nolaila, e na makamaka, i lawe ae oukou i ka Loli, Lala, Mane, ame ka Pepeioa Laau ma ko'u Halekuai, ma ke Alanui Nuuanu. makai iho o ka Halekuai o AKE, a mamua mai hoi o ka Hale Paina o na kanaka Hawaii, oia hoi o Haleola. Me ka mahalo.
AKUWAI, - Mea Kalepa.
Honolulu, Aperila 22, 1864. 126-3m
Pulupulu!
A UA MAKAUKAU NO HOI AU E KUAI aku i ka pulupulu, penei:
PULUPULU i pau i ka waeia, 20 ken. no ka paona.
PULUPULU me ka anoano i wae oleia, 6 ken. no paena.
E lawe no au i ka welu lole a me ka pulupulu i uku no ke Kuokoa.
H. M. WINI.
100-2m Luna Pai o ke Kuokoa.
HALE PAI KII.
MALUNA AE O KA KEENA PAI O KA "Nupepa Kuokoa," Emi ka uku no ke kii. E paiia no ke kii iluna o ke ANIANI a me ka PEPA. E hele mai e na makamaka e pai i ko oukou mau kii.
H. L. CHASE (Keiki.)
112-6m Mea Pai Kii.
LAAU LAPAAU!
AIA MA KAHI O KAKELA ME KUKE
Ma Honolulu.
J. T. GOWER, - Makawao, Maui.
J. D. HAVEKOST. - Wailuku, Maui.
C. H. WETMORE, - Hilo, Hawaii.
J. W. SMITH, - Koloa, Kauai.
HE LAAU KAHIKO, A HE MAOPOPO NO HOI.
Laau hoopau Naio me na Koe.
A DR. JAYNE.
HE NUI NA PILIKIA O KAMALII I KA Nalo a me ke Koe, a pela hei na kanaka makua. O ka hope ola mau mea kolo, oia ka lolo. Oia mau mea kolo hope ola ka lolo, a o ka make hoi i kekahi manawa, a nolaila mai na mai e ae kekahi, e like me ka lepo paa, nalulu, pehu, uleule, a me na mai e ae.
O ka Laau no kela e pau ai ua mau mea ino nei.
Eia hoi kekahi. O ka laau ku pono keia i ka poe pilikia i ka wela o ka houpo; i ka ono ole i ka ai; i ka nawaliwali o ke kino; i ka mai pehu; i ka nalulu hoopailua, i ka pono ole o ka mai wahine, a me na mea like.
Penei no e inu ai i ka Laau hoopau Nalo me na Koe:
Ina no kamalii, e hanai aku i hookahi hapakolu o ka puna ki, i ka manawa hookahi no ke keiki malalo iho o ka makahiki hookahi. Mai ka makahiki hookahi a hiki i na makahiki ekolu, elua hapakolu o ka puna ku pono. Mailaila'e a i na makahiki eono, hookahi no puna okoa ka pono, a mailaila aku a i ka wa kanaka makua, e hanai i elua, a i ekolu paha puna i ka wa hookahi. I ka wa e inu ai, e hui i ka laau me ka pa ha o ka wai maoli. Oia hoi, ina hookahi ka puna laau alaila, e hulia me na puna wai maoli eha: a pela no e inu ai ma ke kakahiaka, awakea a me ahiahi. Aka, i nui ka pilikia, alaila, pono no elima inu ana i ka la penei; kakahiaka, kiekie ka la, awakea, auwi ka la, ahiahi.
E inu mamua o ka ai ana, aole kokoke mahope iho.
Laau hoopaa Hi a Dr. Jayne,
JAYNE'S CARMINATIVE BALSAM.
He laau maikei a oluolu hoi keia no ka Hi, ka Nahu, Nalulu, Wela o ka Houpo, Haoa, Hoopailua wale, Luai, Luai moku, ono olo i ka ai, Nahu me ka uwe no hoi e na keiki uuku, a me na mai like he nui.
Emo ole ka oluolu o ua mau mai nei i keia laau.
Penei e inu ai, i ka inu ana hookahi. Ina he keiki akahi paha ona malama, a 2ua paha he unikumamalua paha kulu a hiki i ka iwakalua ka pono.
Ina he keiki mai na malama eono a hiki i na mlama ewalu, he hapalua puna ki ka pono. Mai ka makahiki hookani a hiki i elua, e inu no ia i puna ki okoa. Mai ka hiku a i ka walu o ka makahiki, elua puna ka pono, a no kanaka makua, he puna nui ka e inu ia i ka manawa hookahi.
A inu ea, e hui me ka wai maoli uuku, (a like a like ka wai me ka laau,) a pela e inua ae ai. Ekolu, eha elima paha inu ana i ka la hookahi, e like me ka nui o ka pilikia.
I akaka nae. Ina he nui ka wela, a ina ua komo kekahi ai pono ole iloko o ka opu, e aho e moni e mamua i mau Hu'ule Ola, a i ole, e inu i wahi paakai, a i wahi aila paha, i hemo e ka mea ino oloko, alaila e inu i keia Laau hoopaa hi.
Ina e luai ka mea mai, mahope o ka inu ana i ka Laau, a pau a i ka luaiia, e hanai hou aku no e like me mamua: a peia no a pinepine, a oluolu hoi ko loko, a waiho maile no hoi ka laau ma ka opu.
Aohe a makou mea e noi aku ai i ka lehulehu, hookahi wale no o ke kauoha aku ia lakou e HOAO PONO i na Laau Kunu a Kauka Jayne, hoike aku ai i ke ola o na mea a pau i hoakakaia no kana imua anu. Ua hoola, a e hiki ana uo ke hoolu i ka mai KUNU, NAHU, a me ke ANU, a me na mai e ae no hoi he nui wale; a o na mai HOKII no ho i ola nui, na mai i ola ole i na laau e ae. Kahu e hoao oukou e ka poe i mai ia.
HE KUHA KOKO ANEI KOU?
HE KUNU ANEI KOU?
HE EHA ANEI KOU KANIA-I?
HE KUNU UMII ANEI KOU me ka NAE?
AOLE ANEI HE KUNU OO OU?
AOLE ANEI OU MAI KUNU?
AOLE ANEI OU MAI NAENAE?
AOLE ANEI OU EHA MA KA umauma?
AOLE ANEI OU KUNU KALEA?
AOLE ANEI OU HU MA KA iwiaoao?
A ina ua loaa ia oe ia mau mai, alaila, e ike oe i ke ola i ka LAAU KUNU a Kauka Jayne.
NA MAI HOOPAILUA.
Mai o ke Ake!
Mai Nalulu a me ka mai Dyspepsia.
(O ka nawaliwali o ka puu hoowali ai, i loko o ko kakou mau waihona ai.)
He pono ke ai koke i ka laau a Huaale Ola a Kauka Jayne, he laau oluolu, a he ola no hoi. Aohe no he mai i nele ke makemake i na laau hoonaha; a mai nui no hoi ka poe e ola ana, me ka oluolu no hoi, ina e hoomaopopoia, a e inu ia no hoi ua mau laau la. Aole no e oluolu pono kekahi mea, oiai e inoino ana oloko o kona kino; a ua ulu nui ae no hoi ka mai, a i kekahi manawa ua make no, a ina e malama pono ia a e inu hoi i na Huaale Naha, alaila, ola no. No ka hooiaio ia ana mai o keia mau mea, nolaila, ke hoolaha ia aku nei ka Huaale Ola a Dr. Jayne.
Me ka hiki ke hooia'ku i ka maikai, a na ka hoao ana i hoike maopopo mai i ka oi o ke ola o keia laau mamua o na laau e ae, a me ka maikai no hoi o ka inu ana, a me ke ola maoli no hoi. A ina no e inu ana ia laau, aole no he mau mea i hookapula, oia ka ai ana a me ka inu ana. Aole e ino ka waiho loihi, no ka mea, ua hanaia no a maikai loa. A ina e inu ia ua hikiwawe loa ka hehee iloko o ka puu waiho ai. Ma ka inu ana ma ka haawina liilii, he maikai loa no ka naha ana, a he oluolu no hoi, a me ka holoi pau i ke ino oloko o ka opu.
DISIPEPESIA.
(Oia ka mai ono ole o ka ai i kekahi manawa, a me ka hoowali pono ole ia hoi o ka ai iloko o ka puu moni ai.)
O keia Huaale Hoola a Kauka Jayne, he maikai lo no ka ihooikaika ana ia mau oihana o ko kakou mau kino. Ina ua oihi loa ka mai ana, alaila, e hikiwawe ke ola ke inu pula ka
Huaale me ka Laau Hoomaemae Koko a hoopau Naio me na KOE, A Kauka JAYNE, e like me ka mea i kuhikuhiia mawaho o ka wahi o ka laau.
NO NA MAI MA KE AKE,
MAI LENA,
MAI MA KA OPU HANAWAI,
NA MAI WELA,
KA HAALULU,
KA MAI O KA ILI,
KOKO INO,
MAI NALULU,
PAA O KA LEPO,
MAI KUNA,
MAI WAHINE,
ame ka MAI HOOPAILUA.
Ua maopopo loa ke OLA o keia mau HUAALE. A o ka mea wale no i koe i ka lehulehu o ka hoao pono ia mau hua. A he maikai no hoi na laau a Kauka Jayne, no ka hoola ana i na mai
PUHA,
ALAALA,
KAOKAO,
PUUPUU,
PEHU,
KUNAKUNA, Hanene, Lolo,
na mai wahine, a me na mai e ae, no ke KOKO a looino mai no i kana
LAAU HOOMAEMAE KOKO. 89-1y