Ka Nupepa Kuokoa, Volume III, Number 28, 9 July 1864 — No ka Auhau Hookahi Dala o ka Lio. [ARTICLE]

No ka Auhau Hookahi Dala o ka Lio.

E ka Nūpepa. Kuokoa e ; Aloha oe :—Ua manao au he mea kupono ke noonooia keia auhau, oiai ua kokoke mai ka wa ahaolelo o ka makahiki 1864; no ka mea, i ko'u manao, wa kupono ole keia auhau i ke Kumukanawai; e nana mua kakou i keia pauku o ke Kumukanawai, Panku 10, 14 Pono no ke hoomalu ponoia kela kanaka keia kunaka ma na mea maikai o kona ola, a o kona waiwai ame kona keakea kumu ole ia paha, e like me na kanawai paa, a no ia inea, e pono no ia ia ke kokua i ke kauwahi hapa kupono o kona waiwai, i mea e mau al ua maluhia nei, a i ole ia, o kana hana ponoi ke pono ,■ aka. aole loa e hiki ke laweia ke kauwahi lihi iki o ka waiwai o kekahi kanaka, aole hoi e haawiia i mea e pono ai ke aupuni me kona ae ole, a i ole ia, me ka ae ole o ka Moi ame na 'Lii. ame ka Poeikohoia e na Makaainana ; a ina e laweia i kekahi manawa ka waiwai*o kekani kanaka no ka piiikia 0 ke aupuni, a lnaa no ia ia ka uku kupone no ua waiwni nei." Eia ka ninau. Ua kupono anei ka auha« 1 hookahi dala o ka lio no ka inakahiki, i ka manaoio o kela pauku o ke Kumukanawai t kakou ? Ke olelo nei au ma keia kukulu ma nao ana, aole kupono, e nana kakou i ka manao o kela pauku ame kona ano. 1. Ua koiia mai na kanaka a pau e kels pauku e haawi i kekahi hapa kupono o ke lakou waiwai, 2. Ua koi mai hoi ia lakoiH e hana maoi lakou 1 ka hana o ke aupuni me ka pono. 3. Ua papa mai i ka lilo ana o kekahi waiwai o ke kanaka ma ka pilikia ole o kt aupuni. 4. Ina ua laweia kekahi waiwai o ke ka* naka no ka pilikia o ke aupuni, e loaa hou mai no ka uku kupono o kela waiwai. Oia na manao o ke/a pauku o ke Kumukanawai. aka, o keia auhau, ma ka hapa nui o na lio, ua pau loa ka lio okoa no ka auhau aolo o ka hapa e like me kela pauku, no ka mea, o ke kumukuai o ka lio he 25 keneta, a o kekahi lio he 50 keneta, a o kekahi poe lio, ua pakahi dala, a oi ae no kekahi, a he i.mi dala kekahi, a mamua aku o ka umi na lio maikai. O keia mau lio emi «ue o ke kuinukuai, ua oi ka auhau imua o ko na lio waiwai ana, nolaila, aole i like me ka manao akahi o ka Pauku 15 o ua Kumukanawai la. A o na lio hoi i nui ae ko lakou waiwai i ka umi dala, e lilo ana ko lakou waiwai a pau i ka makahiki 1864, a ia mau makahiki aku, no ka mea, e auhauia ana lakou ma ke poo pakahi hookahi dala, a hiki ia wa, ua umi dala ka lilo i ka auhau a keu aku, pau loa ka waiwai o ka lio no ka auhau ana. Eia hou keia manao i ulu mai no keia auhau, ua ewaewa loa kona komo ana i kanawai, a he ano hookaumaha wale. Penei i komo ai keia auhau wahi a na Lunamakaainana o ka ahaolelo o ka M. H. 1859, ua waihoia he bila kanawai kuai rama ame keia auhau iloko o ka Hale o ka Poeikohoia, a ua haawiia na lakou e koho, ina e ae lakou e noa ka rama, alaila, komo ka auhau lio ma ka auhau hapahaneri; a ina lakou e hoole

i kela biJa, alaiia. auhauia ka lio hookahi dala. Ua koho iakou ma ka auhau nui oka lio, a pepehi loa aku la i ka bila kuai rama, no ko lakou manao, he bila ino loa ia, he Diaboto 1 ko lakou manao, he mea hoopilikia wale i na kanaka a pau o keia aupuni, peia paha ko lakou kuhihewa ana, aloha ino ko lakou manao kuhihewa ! Ua manao paha lakou, ina e ae lakou e noa ke kuai ana o ka rama, alaila, pau loa i ka loaa i na kanaka Hawaii ka palapala kuai rama, a i ole ia, e pau loa paha na dala a lakou i ka lilo no ka aeia ana ona knnaka Hawaii e kuai i ka tama, a pau loa paha ka poe pono a pau i ka inu i ka rama ; auhea la ka pilikia o ka poe pono ame ka poe makemake ole ia mea, ina lakou i ae i ua kanawai la, aole lakou i noonoo pono i ka pili kaumaka ana o ke kanawai auhau i ka poe pono ame ka poe pono ole; aka hoi. ua ae aku la lakou la e komo keia auhau a lakou i kuhihewa ai he mea pomaikai no ka lehulehu 0 na kanaka ilihune ame na wahine a Kamehameka 111.. i hookuu ai i na auhau kino ano likeme keia, a he auhau hoi e lawe ana i ko ke kanaka 'waiwai okoa, aole i ka hapa. Ua lilo keia auhau i mea paakiki loa ke wehe, aole akaka e hemo ana, ua hoopiiia keia auhau i na kau ahaolelo elua mahope o ke kau ana 0 keia kanawai auhau. Ua haaaia i hila e hoihoi ana i keia auhau iloko o ka auhau hapahaneri. n ua hoole waleia e ka o ka Poeikohoia,, ua hana houia i bila kanawai e hoemi ana i kela auhau i $50, ua hooholoia e ka Hale o na Lunamakaainana, a ua hooleia e ka Hale 0 na 'Lii, ua haawiia i ke komite hui—a malaila i loaa ai kekahi mau manao paakiki loa, e hemo ole ai ua auhau nei. Maanei kakou e ike ai ia mau manao paakiki o lakou. 1. He mea waiwai ole ka lio no na kanaka Hawaii. 2. Nui loa na lio ino o keia pae ana. 3. Hapni keiki ole na wahine no ka holo kiihelei ana iluna oka lio. 4. Pau ka mauu oko hai aina i ka lio a kanaka mea aina ole. o. Lilo na dala he nui i ka uku ana i ke kolohe o na lio. 6. Lilo na dala i ka auhau 0 ka lio. 7. Lilo na keiki i ka palaualela no ka lilo 1 jka holo lio wale no, awi ka aina. 8. Aia a | hooneeia o Puowaina iloko o ke kai, alaila, 1 hemo Ua auhau lio. 9. E pono e auhau ka |lio i elima dala no ke poo hookahi. 10. Aia a pepehi ia na lio ino he nui Joa, a koe elua lio wale no o na ohana he nui, a hookahi lio 0 na ohana he uuku mai, alaila, hookuu loa aohe he auhau.

Ea ! £ ku poe noiau o Ua aina aloha, kahi e pn mau ia mai nei e na makani olu, ma na kapa kahakai, ka poe keonimana oka Ahaolelo a makou i koho ae nei, ame ka poe hanohano o ka Hale Alii Ahaolelo o ko kakou Pae Aina aloha, ame ka Makua Nui o ka lehulehu i pii ae la i ka pane poo o kona poe kanaka alohha. E nana pu mai i keia manao e naku hele aku la o makaainana aloha lahui, a aloha aina hoi, ke hoike nei au, a waiho aku na oukou ka noonoo, na ka poe mana iloko o ke kau kanawai ana e wehe ;>i, a e hoopaa iho ai, o ke kilau keia. A ina he lalau ko'u ma keia hoomaikeike ana maluna no o'u ko'u lalau, wahi a ioba 19; 4. Ua oki ae la au maanei, Aloha. Paulo Keaeloa. Kah.ana.mau , Hawaii, īannari y 5. 1864.