Ka Nupepa Kuokoa, Volume III, Number 28, 9 July 1864 — NU HOU O NA AINA E MAI. [ARTICLE]

NU HOU O NA AINA E MAI.

0 na nu hou hope loa mai nei mai Kaliponia mai, ua hiki i ka la 20 o June, a mai Europa ika 5 o June. Ke kau nei na maka o na mea a pau o ke ao nei i ka hakoakoa nui i nei wa ma Vireginia. E apuepue ana na puali kaua nui elua, ua aoia a makaukau loa ma na mea e pili ana i ke kaua, malalo o na Alihikaua akamai loa elua, ia Rikemona, a o ke ea o ke Aupuni kipi o ka Hema aia mamuli o ka hopena o ia apuepue ana. E hoike aku makou me ka pokole i na hana a pau imua o i?ikemona mai ka mua niai. Na hoouka Weliweli ma ka Waonahele. 1 ka la mua o Mei aia ka puali koa o Gen. Kalani (Grant) e noho ana ma ka aoao akau o ka muliwai o Kapidana, a ma ka aoao hema o Gen. Li (Lee) iloko o na papu ikaika loa me na koa 90.000 malalo iho ona, o lakou hoi ka keu ona makaukau i ke kaua o ka Hema. i ke kakahiaka nui o ka la 4 o Mei lele aku la ka puali koa oKalani ma kekahi aoao o ka muliwai o Kapidana ma ka aoao hikina oka puali koa o Li (Lee.) I loa no a ike o Li, puka mai la ia mawaho mai o kona mau papu, a hoouka i kana poe koa a pau me ka ikaika ioa iluna o ka puali koa o Kalani, me me ka manao lana e hee e aku kekahi papa koa oi hiki ole mai ka nui, lloko o no la elua, o ka la 5 a me ka la 6, he kaua ikaika loa na puali koa elua iloko o kekahi ululaau [ nui, ua kapaia o ka Waonahele. No ka paapu loa o ua ululaau nei, aohe ike pono ona puali koa kekahi i kekahi, aohe i ki iki ia na pu-kuniahi, me na pu-kau-poohiwi wale no a me na elau ke kaua ana. Oka hopena, ua hee aku o Li, a hoi hou ia i hope. Ua oi ae paha maluna o ka 20.000 na mea i make a i eha, o kekahi aoaoa me kekahi. Na hana a Butela i Butler.) la manawa hookahi no me kekahi Aumoku nui, e holo mai ana o Gen. Butela mai Papu Monero mai ma ka inuliwai o Kamiki (James) a lele iuka ma Beremuda, 20 mile ka loihi mai Hikemona ma ka aoao hema o ka muliwai o Kamiki (James,) malaila ua kukulu ae ia i na papu pale kaua, a ua wawahi ia he mau mile he nui wale o na ala hao ma ka aoao hema o Kikemona, a hoemu aku ia Gen. Boregada (Beauregard) e hele mai ana e kokua ia Li (Lee.) Na kaaa ana ma Potiliweoi (Spotsylvaniu) Hoi hope o Li a ke kahawai e kokoke ana 1 ka Halehookolokolo ma Potiliweni (Sphtsylvania) 10 mile ma ka hema aku o ke kahua kaua mua, a malaila oia i hoohalua ai a eiieli kulana a puni ina papu ikaika loa. Hahai koke ia aku ia e Kalani (Grant) ma ka a 8 o Mei he hoouka liilii, a iloko o ia kaua ka make ana o ka mea kaulana o Gen. Sekewiki (Bedgwick) o ka Akau. I ka aui ana o ka la, o ka la 10 he kaua hookahe koko nui. Oka hoomaka ana, lele ino mai ka poe kipi i ka aoao hema o ka pu° ali koa a Kalani, aka, ua hee aku lakou. Alaila, e kokoke ana i ka napoo ana o ka la, pii maoli aku na koa a Gen. Kalani, maluna aku ona papu pale kaua. Lilo ia lakou na pu-kuniahi ekolu ame na pio 12000, aka, aole i lanakila holo okoa maluna o ka poe kipi ia la. Ia manawa, aia mahope mai o Li, (Gen. Lee) na poe koa lio o ka Akau e hookaawaie ana i kana puali koa me Rikemonu. I ka maamaama ana'e o ke kakahiaka-nui 0 ka la 12 o lune, kena aku o Kalani (Grant) 1 ka puali koa a Hanekoke (Haneoek) e hele aku e kaua ina papu oka poe kipi. Lele ka hauli o ka pōe kipi i ka makaukiu ole a hee io aia nei. Liloi ka Akau na pu-kuni-ahi 39 a me na kipi pio 7000 a 8000 paha, a o lakou elua mau Alihikaua (Generala.) Hooikaika ka poe kipi e lilo hou mai ia lakou ka papu, aka, ua hee aku a hee aku lakou me ka make nui, a mahope loa, holo aku ma kekahi aoao oka muliwai o Po. Ua ku a ua eha loa i ka poka o Gen. Longstreet, (Alaloa) ka lima akau a me ke kokoolua oia oLi. Ka Hana a na Koa I<io o Keridana (Sheridan.) la manawa ua hala'e o Gen. Keridana (Sheridan) mohope mai o Li, me na koa lio a Kalani (Grant.) Hiki aku ia ike ala hao ma ka hema o Li, wawahi ia eia he umi mile o ke ala hao, a puhi īa na kaa-ahi, ua piha i na mea ai na na koa kipi, a holo pono aku ia ma ke ala i Kikemona, me ka wawahi a puhi i ke ahi i na uapo a me na hale Aupuni a pau ma ke ala. Halawai ia a hee ia ia na koa lio a Li, a make ko lakou alii, ka mea kaulana o Tuat (Gen. Stuart.) Hele aku ia a kokoke i na papu o Kikemona, alaila, hele aku a hui me na koa a Butela ma ka muliwui o Kamika (James.) Ua kokuaia mai na kipi malalo o Boregada (Beauregard) e na koa mai Karolina Akau mai, a hoouka ikaika aku ia Butela ma ī ka la 16 o Mei, a ma ka la 23 hoi o Butela maloko o kond mau papu ma ke ano pale wale aku. Ka hele anaoKalani (Grant) i Hikemona. Aole i aa hou o Li e halawai hou me Kalani ma ke kahua akea. Maloko wale no kona mau koa o na papu pale kana, a ua nui wale kana hoao ana e loaa ia ia na kaa mea ai a mea kaua a Kalani, aka, ua hoka. 1 ka ia 20 o Mei hoouna aku o Kalani i kekahi &pana nui o kona puali koa ma ka hep&a ma ka aoao akau o Li, e hookaawale mai ia ia. No ia hana ana, hoi hope oLi ma ka hema, i ka muliwai o Ana Akau.

Pilikia nui ia ia Kalani, lilo na koa he nui i pio, ame na kaa ukana he nui wale. Lilo ia Kalani kahi e halawai ai na ala hao elua, o kekahi mai ka Akau mai, a o kekahi mai ke Komohana. 1 neia nianawa hoi hou mai na koa lio a Keridana (Sheridan) a hui pu me na koa a Kalani. ia manawa e noho ana o Li ma, ma ke kauwahi ikaika loa, ma waena o na muliwai Ana Akau a me Ana Hema, mahope ponoi iho o ke kauwahi muhwai uuku, ua hanaia a ikaika loa i na"papu. Mahope iho o ka wawahi ana o Kalani i na mile he nui wale o ke ala hao mai ka huina aku, hoomea aku ia e hoouka ia Li mamua aku, me ka hoouna malu nae i ka nui o kana poe koa i hope e lele hou aku ma kekahi aoao o ka muliwai o Ana Akau, a e hele wikiwiki ae makai a hiki makai o kona hui ana me ka muliwai o Ana Hema, ma kahi e kapaia ana o Pamuneke (Pamunkey,) a i ka la 28 o Mei lele aku no ma kekahi aoao. Malaila he 15 wale no mile koe a hiki aku i Rikemona. Ika Li ike ana i nei mau hana, haalele koke ia i kona mau papu no ka maka'u o komo ae anei o Kalani mawaena pono ona a mea Rikemona, u hoi hou i Kikemona me ka hiki wawe loa. Ke kaua ana e kokoke ana i Rikemona, Hooke aku la o Kalani (Grant) a ehiku mile mai Kikemona mai. Hoouka ikaika mai ka poe kipi ia ia ma kahi i kapaia o Mekanikevile (Mechanicsville,) aka. hee aku no lakou me ka nui no nae o ka poe i make a i eha. Ma kana kauoha, ua holo mai na Mokuahi Aupuni a hiki i kahi i kapaia o Hale keokeo (White House,) ma ka muliwai Pamuneke, a malaila oia i waiho ai i kona ukana a me na mea ai, e like me ka Makalelana ( Mc Clellan) i hana'i i na makahiki elua i nnue aku nei. He lehulehu na kaua e ae mawaena o ka puali o Kalani (Grant) a me Li (Lee) i ka hapamua oka malama o lune. Ua hookoe aku no ua o Kalani i ua poe kipi nei ma ka Hema o Hikemona, ma o aku o ka muliwai 0 Kikahomine, he wahi mana ia no ka muliwai lakoba (James), ehiku paha mile mai Rikemona aku. paa pono ha puali a elua 1 na papu pale kaUa. I kekahi wa, Ua hoomahuahua ia ko Kalani puali e kekahi papa koa, malalo o Kamika ( Gen. Smith), mai ka piialimai o Butela, a me kekahi mau koa hdu e ae.

A ma ia wa koke iho no, wiwahi iho la o Kalani (Gen. Grant) i ke ala hfeo inai Kikahomine faai febiki.l Hale Kehkeo. Puliki ' t paa loa iho la ia i ua Hale Keokeo nei a puni i mau papu ikaika. Ke lohe nei makou, ua kena aku oia ia Keridana (Gen. Sheridan) me ka puali koa lio, e hele e wawahi i na ala hao kaa-ahi ma ke Koinohana o Rikemona. Amaka la 13 o lune, hoouna malu aku la oia i ka nui o kona puali kaua, a i ka Papu Paohatana, ma ka muliwai lakoba (Jāmes),'; hookahi ka'au (40"i mile ma kai aku o Hikemona; a i kekahi la ae, holo aku la lakou ma kela kapa o ua muliwai nei. Kena aku la oia i kekah-i mau koa malalo o Kamika (Shmith) maluna o na mokuahi, ma ka moana ae, a hui aku me Butela. Ke maopopo lea nei, e mana'o ana ia e komo i Rikemona ma ka aoao hema mai. Elua ana pomaikai ma ia hana ana. O ka mua; e oki ana oia a pau loa na alanui mawaena o Kikemona, a me na moku aina o ka Hema. E nele loa paha auanei ua poe kipi nei i ka ai ole, a pilikia loa i ka wi. O ka lua ; he nawaliwali o Rikemona ma ka aoao heina. O na papu ikaika loa, aia ma ka Akau a me ka Hikina, aohe ma ka Hema. Ua olelo wale ia mai, ua iilo ia Butela ka Papu Dalina (Fort Daling) ma ka muliwai lakoha, el'ma mile mai Rikemona mai, aka, aohe i mopopo lea keia wahi lono. O ko Kalani (Gen. Grant) manao no ia o ke oki i na alanui hao a pau loa mawaena o Rikemona a me ka Hema a me ke Komohana no hoi. Ua kena ia aku kekahi puali koa malalo o Kikela (Sigeh, ma ke awawa o Senadoa no keia hana, aka, ma ka la 15 o Me i halawai pu aku la oia me kekahi poe kipi ma Nu Makeke (New Market) a mahope o kekahi kaua ikaika loa ana, ua emi mai i hope. Ua kohoia o Hanata ( Gen. Hunter) i luna no ua puali la, a nana i alakai ia lakou imua.

Ma ka la 4 o lune, halawai hou aku la ia, oia hoi o Hanata, ma ka niauna o Kalnpo (Mt Crawford) me ka poe kipi malalo o ioane ( Gen. Jones), a hoopuehu aku la oia ia lakon, a ia wa no, make iho la o ioane (Gen. Jones), a ua lawe pio ia mai e ua wahi aiwaiwa nei, he 1500 poe pio, 3000 pu-kaupoohi-wi, a he ekoiu pu-kuniahi; kohaha eleio lua no hoi keia wahi eu la. Ama ia hope iho no, hului pu ia mai no o Satanatona ( Staunton), ma ke alanui kaa-ahi mawaena o Vireginia, a lilo la ia ka waiwai oke Aupuni Kipi malaiia. Hui koke aku )a no oia, ma ia wa koke iho no me na puali kaua iio o Karuka (Gen. Crook) u me Averila. Ke manao nei makou, e hookoene aku ana ia ma ka hikina, i Kalotevile (Charlottes< ville), ma kahi e hui ana na alanui kaa-ahi elua, a malaila oia e halawai pu ai me ko Keridaoa puali koa a Kalani i kena aku ai mamua. Alaila, e hele pu lakou i ka Hema ma ke alanui kaa-ahi a hiki i Linikabuga ( Lynchburg), a mahope iho, hui wale aku me ko Kalani. Ua lokomaikaiia mai makou e ka nupepa Hokulia, a nona mai ka makou nu hou o na aina e, ke aloha hoomaikai aku nei makou i na Luna o ia pepa, no ko laua lokomaikai hiwahiwa :—Aloha Olua.