Ka Nupepa Kuokoa, Volume III, Number 30, 23 July 1864 — Manao Paipai. [ARTICLE]

Manao Paipai.

E ka. Nlpepa Kuokoa:—E oluolu a e hai ae i keia wahi monao i hniia maluna'e I», a n» ka mea, ua ike aku la paha na hoa kai»u pulupulu o knua mai Hawaii, n Kauai, i na olelo a kekahi malihini no kaaina kanti pulnpule mai oia, i Kalaponia a mailaila mai anei.

A ua hoikeia ma o'u la kana mau haina nia ka nupepa o ka la 16 aku nei, he)u 138, a 110 ko'u lialawoi pu ana ine ia ame ke kaniailiooluolu pu anu o maua me ia ina keia hana maikai, ua hikiwawe loa au e hai akea aku i kana mau olelo a pau i hui moi ai ia'u. No ka mea, aole owau wale ka mea i hilinai nui i keia mea o ke kanu pulupulu, no ka mea, ke ike nei au ua hoomaka koke no kekahi poe i ka hana mn keia mea, a ua loaa mai ia lakou j ka hua inaikai o keia hana maikai ma ko'u paipai nui ana ame ko'u kaapuni a kokoke e puni ka mokupuni au e noho nei, inake iho la kuu mea aloha a puloku hoi I ma ka la 12 o Seputemaba A. D. 1861, a ua huawi hele au i na anoano pulupulu i loaa ia'u na Bele mai o Wailuku, nana mai no hoi kekahi mau rula o ke kanu ana i ka anoano pulupulu. A o keia mea o ke kanu pulupulu, ua hookumuia ma ka Ahahui M&hiai o ka 4, no ka mea, ua noi mai oia e hapaiia keia hana e like me na hana maikai a pau ana » hoala'e'i raa ka oihana mahiai, i mea e waiwai ai na kanaka a pau o kona aupuni, no ka mea, me he la, ua ike pono ia i ka ke Akua pane ana ia Adamu ma, penei: Ma ka hou o ko olua lae e ai ai olua i ka ai. Ina pela io, alaila, ke olelo nei au loaa ia kakeu ka lako kupono no ka Hemolelo mai, a pela e lilo pono ai kakou a pau he lahui Kristiano ma ka pono o iesu Kristo ko kakou Haku. £

like hoi me kana olelo penei : E imi i ke aupuni o ke Akua ame kana pono, (oia paha keiao ka makau iaiaj alaila, pau na mea a pau i ka hanaia. A ia'u e lohe ana i ka haina no ke kupono o keia mea he kanu pulupulu ma na Ahahui mahiai nui, aia hoi, noonoonui iho la au, a i iho la iloko o'u iho. He oiaio no, ina paha i hooinau ou kupuna i nei hana roamua'ku nei, ina ua pii ka loaa o nei mea au e hai laula aku nei. Ena hoa, ua puka ma»>li mai i nei wa ka oiaio o kaiu la kukuiu ana no ka pono ke kanu puiupulu e like me ka poe mahi ko, oia ka poe i holo mua, ame ka poe hanai pipi, hipa, ua manao wale au he hapawalu no ka paona hulu hipa, eono keneta no ka paona ko maloo, ua kuhihewa paha wau, aka, he mea lali no nae ia, pela no nei mea o ka pulupulu, eono keneta no ka paona pulupulu me ka anoano, a ina pau i ka weheia ka anoano, alaila, hala'ku la mamua olaua la heiwakalua keneta, a mamua aku no, no ka mea, ua kuai aku au ma ka malama hope o ka A. D. 1864, a ua haneri kumamalua paona pulupulu i weheia ka anoano, a ua loaa ia'u he kanaha kumamawalu dala maikai ame hapalua, a ke hooponopono hou nei, a e oi ae ana paha mamua o kela mau paona keia,aia i k.a hana ana.

Aka, ua lohe wale au, ua pii ke kumukuai o ka paona pulupuiu ma Amerika Huipuia, he 70 a 75 kenela pela paha, i na pela, ua oi iki ae nopaha ke kunmkuni maanei, aia i ka hana ana.

Aka, ina e emi loa ke kumukuai o ka paona pulupulu maanei, ulaila, e ae mai oukou ia'u e hooponopono pu me na hope o Hanula maanei e noho nei, no ka mea ua lohe nu, ua kauoha mai nei ua o Hanula e'hooili ma kona mau moku na pena puhipulu Hawaii me ka uku ole no ka lawe ana, a o Hanula la aia no ia ma Amerika Huipuia, ma kauwahi i kapaia o Bosetona, he hoa'loha no'u, a ua palapala mai no ia'u mnmua iho nei no na mea a kakou e kamailio nui nei. Me ka mahalo. J. li.

E ka Nupepa Kuokoa e ; Aloha oe :

E hookomo iho oe i ka Olelo Hooholo a na Luna Ekalesia o ka apana o Kona Akau, Hawaii. Ma ka Poaono, oia ka la 2 o lulai, M. H. 1864, ua hooholo na Luna Ekalesia o ka apana o Kona Akau i la hookeai, e pnle i ke Akua, oia ka Poakolu, la 6 o lulai, no ka ahaolelo a ka Moi, me na 'Lii a me na Elele Makaainana, e like me ke ano mau o keia apana. Ma ka la Sabati, oia ka la 3 o lulai, ua hele uku au ma ke kula lai o Kaukaiu, a komo i ka Luakini o Mokuaikaua, halepule pohaku i kukuluia e John A. Kuakini, alii o Hawaii nei, kupuna o na 'Lii e ola inai nei.

Ia G. W. Pilipo ka haiolelo ma ia kakahiaka, a ua haiia ua Olelo Hooholo nei ma ke akea, e hookaawaleia ka la Poakolu i la haipule no na haipule io i ke Akua no keia ahaolelo o ka Moi, ame na 'Lii ame na Elele, i hookupaaia ke Kumukanawai, aole ma ke hoololi. Ma keia mea i haiia aku la nialuna, ua kueia i ka manaoio o ka hapanui o na Makaainana o keia apana ; ua kaulana ma na wahi a pau na olelo alakai hewa o kekahi poe, e hoi ana na kuleana, a me na aina kuai i ka Moi, a o pilikaumaha ana na Makaainana, ma ka hui aaa mai 0 ka Hoomana Bil»opa o Enelani. a mej ka aie nui ana o ke Aapuui i ua hooma-j na la. Eia hoi ka mea kupanaha ; ua lohe no na kanaka i hele i ka la 24 o lune, ma| Mokuaikaua i ka haiolelo ana a ka Moi, j penei no ia : " O kela hoomana keia hoomana, o ka lakou hana ke kuhikuhi i kahi e ola ai o ka uhane, aka, ma na pono pili kino, ia'u iu ame oukou ka hooponopono. A pela no na kanaka, aia no i ka lakou hoemana e makemake ai, aole ia'u ka hooponopono oia mea. Oko oukou mau pono pili kino, na aina kuai ame na kuleana, ia oukou wale no ia, aole au e lawe. Aka, ua makemake au e hooponopono 1 hou ia ke Kumukanawai, i loaa ai he mau pono hou ia oukou." Pela ke ano nui o ka haiolelo ana a (ka Moi, aole pau oke kuhihewa o keia Ipoe, ke mau nei no ke aiakai hewa ana a hiki i keia wa. Ua ane like paha keia poe me ko " Toma, i kapaia o Didumo, aia a ike maka i na puka o na lima o lesu a me na aoao, alaila, manaoio." He hana maikai ka pule, a me he mea la, he kamailio iwaena o na kanaka elua ; pela no paha, ua hana pela na haipule oiaio o na aupuni Karistiano a pau loa.

Heaha la ke kuleana o kela aoao hoomana keia hoomana i na hana o ke aupuni, aole anei o ka lakou hana wale no, ke kuhikuhi i kahi e ola ai o ka uhane ? Aole na hana o ke aupuni, he hana' pili i ka hoomana, he kaawale kela ame keia hoomaua. A pela no ke aupuni, aole he kuleana i na aoao hoomana, aka, ua kauia no nae he kanawai hoomalu, i ole e haunaele. Ua pono no hoi ka olelo mai a na haole, hooi loa'ku hoi na kanaka maoli o ka hooio hoopilimeaai, kohu oie ka hana iho, me he mea la, ao(e he kupa no keia aupuni, a noiaila, e na kanaka e like pu ire a'u nei, e noonoo nui iho, a mai kuhihewa e like me kekahi poe o keia apana e kuhihewa nei. Nolio mai o Rev. A. Tatina i Kailua, aole ia i komo i na hana o ke aupuni, a alakai hewa i na kanaka e like me keia, i keia poe lioi, hikiwawe ke pane ae me ka ike ole. G. M. Nakapalai. Kona Jikau, Hawaii, luiai 6,1864.