Ka Nupepa Kuokoa, Volume III, Number 30, 23 July 1864 — He Palapala no Port Madison W. T. [ARTICLE]

He Palapala no Port Madison W. T.

E ka Nupepa Kuokoa e ; Aloha oe.—Eia mai ka nu hou e hai aku imua o oukou, no ka hana a kekahi poe kanaka e noho ana ma ka malu o ka Hae o Beritania, o ka hana a kekahi poe kanaka ma Prazer River B. Co., he hoomana kii ; penei ka lakou hana ana, noho iho U ke'kua iluna o kekahi kanaka o Waahila kona inoa, a olelo mai la, 11 Auhea oukou e na kanaka, eia ke ola, a me ka waiwai ke hoolohe nae oukou, mai moe pu ke kane rne ka wahine, aole hoi e oki i ka iaau maka, aole hoi e ako i ka pua o ka mauu, a e kalai hoi oukou i kekahi laau a like pu me ke kii, owau no ia, ua lilo ia i mea laa." Alaila, hele aku ua 'kua nei, noho a kanaka iho la keia.

Ninau keia i ka poe e nohoana, " Pehea iho nei ka olelo a ua haku nei o kakou ? " Hai maila lakou, u Ua kauoha mai nei nae ia makou, e kal«i 1 kekahi laau a like pu me ke ano oke kii." la manawa koke no, [kalai iho la lakou he wahi papa laau, a kukulu iho la ma ka paia o ka hale, a pule aku la lakou, a pau ka pule ana, moe iho Li i ka po a ao ae, a ma ke ahiahi no o ia la, hiki mai la no ua 'kua nei, a kamailio mai imua o lakou i kekahi mau olelo penei: «« E hahi mai kekahi o oukou i ka lole huluhulu, a o kekahi o oukou e kii aku i ke dala aia maloko o ka nahelehele, he elua mau hakeke i piha ike gula." Alaila, kiia aku ia ua mau bal<eke nei a lawe ia mai la, ninini ia iho la iluna o ka huluhulu, a hauoli ae la lakou a pau loa, a olelo hou mai la ua 'kua nei, " O keia dala, e haawi iike ia na oukou a pau loa, na kane, na wahine a me na keiki,a me na llikini, ia manawa, hele aku la ua 'kua nei. Olelo aku la o Waahila imua o na kanaka, "Pehea iho nei ka olelo a ka haku okakou ?'* Hai mai la lakou e like me na olelo maluna. Olelo aku la o Waahila, u Aole e loaa aku keia dala ia oukou, o ka mea a ko'u maka i ike iho nei, nn'u ia, aia a loaa hou mai, na oukou ia." I kekuhi ahiahi, hoi hou mai ua 'kua nei, a o ke kolu ia o ka hoi ana mai. Olelo hou mai la ua 'kua nei ia lakou, u E kuai na aina kuleana o oukou, a me na hale uoho, na mea no a pau.alaila, kuai aku la kekahi poe o lakou ma ke ano kuai hoopoho, oia hoi he 160 eka, he S2O 00, a pela lakou i kuai hoopoho loa ai i ko lakou mau aina a me na pono a pau, ma ke ano naaupo, o ka wa kahiko.

Ekolu kanaka i kuai hoopoho loa i ko lakou mau aina, a me kekahi poe e ae no he nui loa, he 20 paha ko lakou nui. Ahe 75 ka nui o na Ilikini i kuai hoopoho loa i ko lakou inau aina a me na waiwai a pau, a o ka mea wale no i koe mai i ke kino, oia no na wahi kapa. Aloha ino keia poe i puni wale aku mamuli o keia hana naaupo, eia hoi ka mea hilu loa, o nv> dala gula i olelo mua ia'e nei, ua hookomo ia iloleo o kekahi pahu, a olelo mai la ua 'kua nei iluna o Waahila, " E lawe oukou i ka pahu dala i Victoria, a ku mai na moku waiwai o Pelekane, alaila, haawi aku oukou i ka pahu. dala, hooili mai oukou i ka waiwai maluna o na mokuahi." A i ka pau ana o kana olelo ana, moe iho la ua kanaka hoomana kii nei a aoae, holo aku la lakou i Victoria, maluna o kekahi waa o na Ilikini, a hiki lakou ma kahi o Rev. Wiliama R. Kaulehelehe, ua hele nae ia i ka hana, o kana wahine wale no ko ka hale, ia wa hoomakaukau iho la ia i wahi mea ai na lakou, a hala he mau hora ma ia hope iho, hoi mai la kana kane, a no kono lohe ana, he poe hoomanakii lakou, ua hookuke koke oia ia lakou, no kona hilahila i ka lakou hana lapuwals.

Hele aku la ua poe hoomanakii nei a ma ke kauwahi e aku, noho iho la lakou ilaila, kakali aku o ka hiki mai o na moku waiwai, aole nae i ku mai, hoomanawanui no nae lakou a hala kekahi mau la, a no ke ku ole mai, hoi okoa lakou a kahi i moe ai, wawahi okoa lakou i ka pahu a naha, i nana iho ka hana, aole dala oloko o ka pahu, alaila, ulu mai la ka manao kaumaha no na aina a me na waiwai a pau i kuai hoopoho wale ia'i. A pilikia ka manao o lakou a pau, no ka mea, pili mai la ka nele me lakou ia wa. Hai aku la lakou i na kanaka a me na Ilikini, no ka pilikia i loaa mai ia lakou. la manawa no, haalele iho la lakou i ka hoomanakii, a hele aku ia i ka huli hana, a loaa ka hana, he oki wahie, a o ka lakou hana ia e noho nei. E o'u mau makamaka o keia aina paia lewa i ke kai, mai hoohalike oukou me ka hana a keia poe imi loaa ma ka hoopunipuni, e like hoi me keia poe i puni wale i ka naaupo. 0 ka poē nana i hana keia hana hupo, a e kohu like ana me ka pouii, eia īho malalo | ko lakou mau inoa, a me kahi i hele raai ai: Bila, Kij Malohi, no Kauai mai lakou, a o Waahila, no Maui mai oia, o lakou ka poe nana i hookumu i keia hana lapuwale, a o 1 ka poe kanaka a me na Ilikini i puni wale

aku mahope o lakou, ua loaa i ka mai nui, u he luhi makehewa." Owau no me ka mahalo, George B. Kahinano. Port Maāhon, W. T., lune 10, 1864. Eia iho hoi malalo nei he papa inoa no na kanaka Hawaii e noho ana ma Washington Territory, a ine Vancouver Islands. Ma Port Gamble, W. T.—H. Mauli. Pua (w.,) Kamalo, M. J. Kahili, Mareto, Charles Haiponi, Kailiawa, Halape, Mahoe, Kaaihawele, a me Kalua. Ma Port Madison, W. T.—J. Kuike, P. Kanakaole, A. Naukana. T. Kekaula, S. Kamohoula, A. Kaioe, Kaulehua, Kekaa, Samuela, J. Kupu, H, Kahananui, J. A. Kalaauala, J, Kaluaapana, D. Noa, N. Kiaimoku,D. Keomo, B. Kanakaole, C. F. Kealaaimoku, W. D. Burns, F. Kaholokai, Levi, W. B. Kane, a me Maluae. Ma Seattle, W. T.—J. P. Kamaikaaloa, D. Kalehuanui, J. Kapula, W. Kalama, S. Palau, D. Kaili, S. Kauiaa, Pilipo, J. Kea'oha, Kaahanui, a me Kahalaala. Ma Steilacoon, W. T.—Kahonanui, Kapahi, J. Luau, Kaui, Kalama, Keawehaku, Liloa, a me James Kiko. Ma Victoria, V. I.—Kev. W. K. Kaulehelehe, Mary Kaaiopiopio, Keawehau, S. Keawe, Emene, Mahina, P. Keawe, Kalua, M. Olepau, R. Mahoe, J. Hoomana, Haili,Opunui, Makaena, G. C. Kaehamau, J. Pahunui, J. Maalo, Mokuoio, W. Maalo, Kamahuia, Keoki, Polapola, Opeka, Ziona, Kuae, Keahiaka, Kahue, S. Paniu, Auanu, Beni, C. Kama, B. Haumea, a me Kupa. Ma San Guam, Islad.—L. Naukana, Paki, Kuhauna, Bipi, Polena, H. Paakiki, J. Kaailauohe, Nuuanu, Kamai, Palaile, Kane, Kamaka, a me Palau. O ka hana a na kanaka e noho ana ma Washington Territory, he poe hana mau ma ka Mile 010 Papa, he $30 00 noka mahina. A o ka poe hoi e noho ana ma V. 1., he nui wale o lakou e hele auwana wale ana, a o kekahi poe hoi, he noho paa a hano mau. George B. Kahinano.