Ka Nupepa Kuokoa, Volume III, Number 30, 23 July 1864 — OLELO HOAKAKA NO NA PONO E PILI I NA KANAKA A PAU, NO KE KUMUKANAWAI HOU I MANAOIA. [ARTICLE]

OLELO HOAKAKA NO NA PONO E PILI I NA KANAKA A PAU, NO KE KUMUKANAWAI HOU I MANAOIA.

Pauku 1. Ua hana mai ke Akua ike kanaka n pau e noho keakea kumu ole ia, a ua haawi mai no hoi oia i mau pono e pili paa loa ia lakou; oia hoi, o ke ola, o ka noho hoopilikia ole ia mai, a me na pono e loaa mai ai, a e maluhia io ai ka waiwai. Pauku 2. E hoomaluia na kanaka a pau i ko lakou hoomana ana ia lehova e like me ko lakou manao; aole nae e hanaia malalo iho o keia haawina maikai kekahi hana kolohe a me ke kue i ka maluhia a me ka pono o ke Aupuni. Pal ku 3. ,f2 hiki no ina kanaka a pau ke olelo, a ke pa|apala a ke hoolaha waie aku paha j kp lakoH manao no na mea a pau, a na ke Kanawai wale no lakou e hooponopono. Pauku 4. E hiki no ina kanaka a pau ke akoakoa malie, me ka hoolako ole i na mea kaua, e kukakuka pu no ko lakou mau pono ; a e nonoi aku i ke Alii, a i ka Ahaolelo o ke Aupuni, e wehe i ko lakou mau pilikia. Pauku 5. Oka pono oka palapaīa kuu Mno no na kanaka a pau ; aole hoi e laweia aku uii pono nei. Aka, ika manawa kipi a kaua paha, o ka Moi wnle no ka mea mana nana e wehe. Pauku 6. Aole e hoopaiia kekahi kanaka no ka hewa ofeni, ke hookolokolo ole ia mamua iloko o ka Ahahookolokolo kupono i kela hewa, a hooholoia ka olelo hoopai no ka hewa e like me ke Kanawai. Pauku 7. Aolo e hookolokoloia kekahi kanaka no kekahi Karaima, a ofeni paha, ke ole ka palapala hoopii kupono, e hoomaopopo lea ana i kona karaima, a i kona ofeni paha, (koe nae ka hoopii luna nui, a me na pfeni kupono i ka hookolokolo ia iloko o na Ahahookolokolo Hoomalu kulanakauhale, a me ka Aha o na Lunakanawai Apana, a me ka hoopai koke no ka hoohaunaelei na Ahahookolokolo,) a ma ka hookolokolo ana i kekahi kanaka no kona hewa, e ku no ia imua o na hoike no kona hewa, he alo no he alo : e hiki no ia ia ke kii i na hoike kokua i kona aoao, a me na mea e maopopo ai kona pono; a e hiki hoi ia ia, a i kona kokua paha, ina pela kona manao, ke ninau i na hoike ana i lawe mai ai, a e ninau no hoi i na hoike o kela aoao, a me ka hai aku i na mea e mnopopo ai ka ppno o kona noao. Ama na hewa ofeni a pa-u, e mau loa aku no ka pono o ka hookolokoio jure. Pauku 8. Ina «a hookolokoloia kekahi kanaka no kekahi ofeni, a ua hoopaiia, a hoopukaia paha mamuii o ka palapala hoopii kupono, alaiia, aole e hiki ke hookolokolo hou ia ia no ia hewa hookahi. Pauku 9. Ma ka hookolokolo ana no kekahi Karaima, aole e koiia kekahi kanaka e hoike kue ia ia iho, aole hoi ia e hooneleia i kc .ala, a ī ka .malu, a i ka waiwai paha ; aia wale no mamuli o ke Kanawai. Pauku 10. Aole no e noho kekahi i Lunakanawai, a i mea jure paha, e hookolokolo i kona hoahanau, ina oia ka mea hoopii a hoopi'.ia paha ; aole hoi i ka mea i pili ia ia, a i kona hoahanau paha, ma ke ano hui waiwai. Pauku '11. Aole loa e noho kauwa kuapaa kekahi kannka maloko o kēia Aupuni, koe ka hoopai ana no ke Kamima: Ina hoi e hiki mai keka-hi kauwa kuapaa ma keia Pae Aina, o kona kunpaa ole no ia. Pauku 12. kapu no kela kanaka keia kanaka ina kona kino, a me kona hale, a me kana mau pala.pala, a me kona waiwai; aole e hopuia, aole hoi e huliia me ke kumu ole; aole hoi e hoopukaia ka palnpala kena ke maopopo ole ke kumu pono ma ka hoohuoi, a ma ka hoohiki paha o ka mea nana i hoopii; a e hoakakaia iloko o ua palapala nei, kahi e huliia a me na kanaka, a mea e ae paha e hopuia. Pauku 33. Ke hoomalu nei ke Alii i kona Aupum, no ka pono o na kanaka a pau malalo ona ; oole hoi e imiia ka pono, a me ka hanohano, a me ka waiwai o ka mea hookahi, a o ka ohana hookahi paha, a o ka poe ano hookahi paha o kona lahuikanaka. Pauku 14. He kuleana ko kela kanaka keia kanaka e noho an;i maloko o ka lahui, e hoom.alu ponoia tna na mea maikai o kona ola, a o kona waiwai> a o kona keakea kumu ole ia paha,e like me na Kanawai; a nolaila, e koiin'ku oia e haawi mai i kekahi mahele kupono o kona waiwai, i mea e mau ai ia maluhia; a e kokua mai hoi me kona kino ponoi, ke pono. Aka, aoie nae e ohiia ke kauwahi o ka waiwai o kekahi kanaka, aole hoi e liaawiia no ka pomaikai o ke Aupuni, me kona ne ole ; a i ole ia, ma ka hooholo ana o ka Ahaoielo kau Kanawai, koe nae na hana kaua o ke Aupuni, i ka wa kaua, a me kn manawa hoohaunaele kuloko. Ina e lawein i kekahi manawa ka waiwai o kekahi kanalea no ka pilikia o ke Aupuni, e loaa no ia ia 'ka uku kupono no ia waiwai. Pauku 15. ' Aale ' oa e a e ohiia kekahi dala kokua, a o kekahi dute paha. a o kekahi auhau paha, o kela ano keia ano, | me ae ole oka Ahaolelo kau Kanawai; iioi e unuhiia'e kekahi 4ala oloko o ka o ke Apppni, rnc ka ae qfe o

ka Ahaolelo, koe nae ka hiki ana mai o kekahi pilikia i ike mua ole ia, i ka wa i akoakoa ole ai ka Ahaolelo ; aole hoi ma ia manawa me ka ae ole ona Kuhina a pau : A na ke Kuhina Waiwai e hoike pakahi aku i ka Ahaolelo no ia mau dala i hooliloia. Pauku 16. Aole loa e kaulia kekahi Kanawai i pili i kekahi hana i hala e mamua. Pauku 17. E noho no na koa a pau malalo iho o na Kanawai o ka aina; aole loa e hoonohoia kekahi koa ma ka hale o kekahi kanaka i ka wa haunaele ole, me ka ae ole o ka mea hale; aole hoi i ka wa kaua, aka, ma ke ano wale no i hoakakaia e ka Ahaolelo Kau Kanawai. Pauku IS. Aole no e hopu ia kekahi kanaka koho ma ka la koho, oiai kona noho ana ma ia hana; a pela hoi i kona hele ana mai, a i kona hoi ana'ku mai kahi o ke koho ana, aole ia e hopu ia, koe nae na hihia kipi, ka feloni, a me ka hoohaunaele. Pauku 19. Aole e noho kekahi kanaka koho ma ka oihana koa i ka la koho a hiki ole ia ia ke koho, ke ole ia he wa kaua, a he wa pilikia paha o ke Aupuni.