Ka Nupepa Kuokoa, Volume III, Number 31, 30 July 1864 — Page 3
| This text was transcribed by: | Kate Motoyama |
| This work is dedicated to: | No 'Anake Kumu Renee Ku'uleinani Price. |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
"Pauku 3. E hiki no i na kanaka a pau ke olelo, a ke palapala a hoolaha wale aku paha i ko lakou manao no na mea a pau, a maluna o lakou ka hihia ; aole hoi e kauia kekahi kanawai e hoohaiki ana i ka olelo a i ke paipalapala, koe wale no na kanawai kupono no ka hoomalu ana i ka Moi a me ka Ohana Moi."
He hoololi kuponon maoli no keia, a e mahaloia ana no hoi e na poe minamina alii a pau, mai Hawaii a Niihau, ame na aina e no paha--a ua apono loa ko makou manao ie mea. E ke Akua e hoola i ka Moi.
He 14 Pauku o ke Kumukanawai hou i hooholoia ma ka heluhelu alua ana, me ka hookomoia o kekahi mau hoololi.
Na Palalapala.
I ko Kohana me ko Kona Hema Hawaii.
ALOHA OUKOU:
Ua ike mua paha oukou iloko o ka Nupepa Kuokoa o ka la 23 o Iulai i ka olelo hoole, a me ka haalele ana o na El ele a oukou i koho ai i ko laua noho maloko o ka Aha kuko no ka hoololi ana i ke Kumukaaawai. O mauna na Elele a oukou i koho ai, a ua ike paha oukou iloko o ua olelo hoole la, i na kumu o ko maua haalele ana. He pono nae ia maua ke olelo pokole aku ia oukou no ia mea.
Ua koho mai oukou ia maua e komo i ka Ahaolelo o Ka Moi me na'Lii a me na Elele no kahea? Eia, no ke kuka pu ana me lakou ma ka hoololi ana i ke Kumukanawai. Oia wale no. Pela ma ka olelo kuahaua a Ka Moi; pela hoi ma ko oukou makemake, i ko maua noonoo ana e na Makaainanana. Oia wale no ko maua mana, he mana kuka wale no. Pela ma ka olelo kuahaua a Ka Moi; pela hoi ma ko oukou makemake, i ko maua noonoo ana e na Makaainana. Oia wale no ko maua mana, he mana kuka wale no. A mamuli o ko oukou hoouna ana, ua noho maua iloko o ua Aha la. Ua haawi ia mai ka hana. Heaha ia hana? Eia, e hoopau i ke Kumukanawai o ka M. H. 1852, a e hana i Kumukanawai hou. He kupaianaha keia hana. He hana ku ole i ka pomaikai o ke Aupuni, a me na'Lii, a me na Makaainana Hawaii. Nolaila, ua hoole aku maua ia hana, a ua kupaa loa maua ma ka hoole ana, aole e hookahuli i ke Kumukanawai, ke kahua o na polo Kivila a pau o keia pae aina. Aole e hiki ia maua ke hana ia mea; no ka mea, he poino ia no keia aina, a me keia Lahui. Aole e hiki ia maua ke hana ia mea; no ka mea, he poino ia no keia aiana, a me keia Lahui. Aole e hiki ia maua ke hana ia mea; na ka mea, hemea ia e kulanalana ai ka pono o na'Lii a me na Makaainana. Aole e hiki ia maua ke hana pela; no ka mea, he mea ia e pilikia ai ke ea o ka aina. Aole e hiki ia maua ke hana pela; no ka mea, he mea ia e hewa ai maua ia oukou, ko maua mau haku nana i hoouna mai ia maua e kiai i ko oukou mau pono.
Nolaila, i ka wa i hooholo ai ka Aha, e hana aku no lakou, a e hoopau i ke Kumukanawai, a e hana i Kumukanawai hou, aole mea i koe no maua, o ka haalele wale ana no i ko maua noho ana. A ua hana hoi maua i keia me ka noonoo nui i ko oukou pono e na Makaainana. Aole maua i kio la, a haalele, a hoowahawaha i ko oukou kuleana i ka pono ma keia mea. Aole maua i hana ino i ka pono nui a oukou i wahiho mai ai iloko o ko maua mau lima. E like me ko maua ike ana he mea ia e pono ai oukou, pela maua i hana'ku ni. A he lana ko maua manao e loaa ana ia maua ka aponoia imua o oukou ma keia mea, a ke kali nei hoi a lohe mai r ko oukou leo. Me ka mahalo. O maua no ka oukou mau kauwa.
HENRY H. PAKEKA.
O. H. KULIKA
Honolulu, Oahu, Iulai 23, 1864e
He mau ninau a na Makaainana.
He mau ninau ka makou ia oukou e na hoa a pau o keia Aha ano e, e ku nei mawaho ae o ka palena o ke Kumukanawai a me na Kanawai. Eia ua mau ninau nei.--Nawai i ae ia oukou e hookahuli i ke ano o ka Noho Aupuni aua o keia aina? Nawai i a pono i ka oukou kaili ana'ku i ke Kumukanawai o makou? Ua kipi a nei na kanaka, a ua hanaino a nei lakou i ka maluhia o ke Aupuni, a i ka noho ana o na Luna Aupuni, i hiki ai ia oukou ke hoopai mai i ka lehulehu me kela hoopai nui a kaumaha loa, oia hoi ke kaili ana'ku mai o lakou aku i ke Kumukanawai o ka M. H. 1852. I ko makou ike ana, aia a lawehala kekahi kanaka, aihue paha i ka hai waiwai, hoohaunaele paha, alaila, e hoopai ia oia ma ka hoouku dala ia,--oia hoi ka lawe ana i ke kauwahi o kona waiwai mai ona'ku, a i ole ia, ma ka hoopaahao ia. Heaha la ka hewa a ka lehulehu o Hawaii nei i hana ai, i hiki ia oukou ka Aha Kiekie loa ke lawe aku mai o lakou aku keia waiwai nui, keia momi makamae a lakou, oia ke Kumukanawai a Kauikenouli maikai i haawi mai ai ia makou?
Ke manao nei a nei oukou e apono ana na Makaainana i keia Kumukanawai hou e like me ka mahalo like ana o lakou a pau i ke Kumukanawai a lakou i hoao ai a i ike ai he pono i na makahiki he umi kumamalua i hala ae nei? Ina i pane mai kekahi oukou, aole, ke ike nei makou o ka makemake a ka lehulehu, oia ka mea mua o lakou i hoao ai a imahalo ai; alaila, eia hou ka ninau. No ke aha la i haalele ai oukou i ka mea mua ka hua momona, a hanai mai i ka lehulehu i na hua awaawa, o keia laau hou a na kana Aupuni hui hoowali ai a e hanai mai nei ia oukou?--
Auhea oukou e na Elele o na Makaainana.
Ke nana pono aku nei ka lehulehu ia oukou, a ina i ike lakou ia oukou e ae ana oukou i ka hoohaiki ana o na pono a ka oukou mau haku, e ili aku auanei ko oukou mau inoa i na hanauna e hiki mai ana, me ka awili pu ia me ke inoa o keia mau Kuhina hookahuli Aupuni.--A e kaulana ino ana ka inoa o ka Aha hoohaiki i na pono o ka lehulehu i na hanauna e hiki mai ana. Aka, e hiipoi mau loa ana na kanaka i na inoa o ka kanaka kupaa no ka pono o ka lehulehu, ka pono like o ka Moi, o na'Lii, a me na Makaainana. Nolaila, mai kanalua a kuihe a haalele i ka pono maoli.
NA NINAUWALE--MA.
Na Pono Hou a na Kuhina
I MANAO AI E HAAWI MAI.
Ke kahaha nei na kanaka, a ke ohumu nei ma na huina alanui, me ka i ana, "Kainoa e haawi mai ana na Kuhina i pono hou ma ke Kumukanawai Hou i olelo nuiia'e nei, eia ka, e hoohaikiia ana ko kakou mau pono."--Ke heluhelu nei na Makaainana mai Hawaii a Kauai ma na kowa o keia Nupepa Kuokoa--i ke Kumukanawai hou, a oia like no ke kahaha ana, i ka ike ana i ke ano o keia mau mea a na Kuhina i hoopunana ai a loihi ma kahi malu. Akahi no a akaka lea ke kumu o keia uhi ana a na Kuhina i na mea a lakou i hoomakaukau ai.
Ua huna lakou i keia Kumukanawai a hiki i keia manawa, o ike auanei na Makaainana a kahaha iho, a hoole mai, a olelo mai paha auanei, "e aho kakou e noho malie malalo o ka malu o ke Kumukanawai o ka M. H. 1852, no ka mea, ua oluolu no ko makou noho ana, a aole no'i keakea ia ko makou mau pono ma ia noho ana, ame ka pono o ko makou mau alii hanau.
O ka Pauku 1 o ke Kumukanawai hou a na Kuhina i hoopuka mai nei penei:
"PAUKU 1. Ua hana mai ke Akua i ke kanaka a pau e noho keakea kumu ole ia, a ua haawi mai no hoi oia i mau pono e pili paa loa ia lakou; oia hoi, o ke ola, o ka noho hoopilikia ole ia mai, a me na pono e loaa mai ai, a e maluhia io ui ka waiwai."
E hemahema loa no keia pauku hou. Kainoa he pono ke noho lanakila ke kanaka, a e "noho pua ole" paha, eia ka, "ua hana mai ke Akua i na kanaka o pau e noho keakea kumu ole ia;"--heaha la ka pono o ka noho keakea kumu ole ia o na kanaka. No ka unuhi ana mai pana ke kumu o keia hemahema nui; no ka mea, ke ike nei kakou he poe Aole ike ole i ka olelo Hawaii, ka nui o na Kuhina. He Farani kekahi, he Beretania kekahi, a he Amerika hoi ka Loio Aupuni. He poe makaukau ole ma ka kakou olelo.
Aka, e nana ae kakou i keia mau huaolelo a lakou i haalele ni o ka Pauku 1 o ke Kumukanawai o ka M. H. 1852: eia ia, "a e noho like hoi."
Kupaianaha io no ka lakou haalele ana i keia mau huaolelo o ko kakou pono mua. Kainoa o ka noho like ana o na lahui a pau malalo o na kanawai kaulike, oia ke kumu o ka maluhia like ana o na kanaka o kela ano keia ano ma keia Paeaina. Maanei ua noho mai na haole ilikeokeo, na haole ikieleele, a me na Pake ilimelemele, a ua noho oluolu, a ua "noho like hoi" me na kupa iliulaula o ka aina nei. A ma keia noho like ana malalo o ke Kumukanawai maikai a me na kanawai oluolu, ua pomaikai like na kanaka o keia aina a me na haole no na aina e mai.
Ke ninau nei au i na Kuhina, auhea ka aina ma ka honua nei i noho oluolu pu ai na lahuikanaka o na ano elua a ekolu paha, e like me ka noho like ana a me ka noho paio ole e like me ka noho ana o na kanaka Hawaii a me na Haole, a me na Pake ma Hawaii nei? E nana kakou ia Nukilani, kahi i noho ai ka lahuikanaka like me ko Hawaii nei. Ke kaua ikaika loa nei kela poe me ke aupuni nui o Beritania: Ke kaua nei me na haole i noho pu mai me lakou, a ua poino like na aoao a elua. Ina i hopu ia e na koa Beritania kekahi o na Nukilani i kaua mai ia lakou, ua kipu ia oia me he ilio la.
E nana kakou i na Ilikini o Amerika Akau, auhea lakou? Ua pau i ka puehu liilii ia e like me na lau o ka ululaau imua o na haole i ke kaua pinepine ia.
Eia mai na huaolelo o ke Kumukanawai a Kauikeaouli i haawi mai ai i ka M. H. 1840 a penei no ia:
"Ua hana mai ke Akua i na lahuikanaka a pau i ke koko hookahi, e noho like lakou ma ka honua nei me ke kuikahi, a me ka pomaikai."
Ae, e na Kuhina, mai kuhihewa oukou. No ka malama ia o keia mau olelo a Kamehameha III., a no ke kukulu ia o ke aupuni maluna o kela kahua paa, a palahalaha hoi, nolaila mai ka pomaikai a me ka maluhia o keia aina. A ua noho like na lahuikanaka o kela ano keia ano ma Hawaii nei, me he ohana hookahi la i hanau ia mai mai ka makua hookahi.
Ua mahalo loa makou i na olelo a Joane Ii maloko o ka Ahahui, i kona i ana, he alii hookipa o Kamehameha I i na haole, a ua noho mai lakou malalo o kona malu. A ua like ka pono o na haole o ia wa kuikahi ole, me ka wa i hana ia na kuikahi e na'Lii mahope mai. He alanui hele keia aina no na haole. I ka lakou hele ana mai, mai ka hikina mai a hoomaha iki maanei, a hele aku i ke komohana; pela hoi ka hele ana mai ka Akau mai, a hoomaha iki a hele aku i ka Hema.
Mai haalele kakou i ka pono maoli o ke Kumukanawai o ka M. H. 1852, a mai haalele i ka "noho like ana." Aia a hookiekie ke kaikaina ia ia iho maluna o kona kaikuaana, alaila, ulu mai ka hakaka, aia a hookiekie ke kaikuaana ia ia iho a hooluhi aku i kona kaikaina, alaila, ulu mai ka huahua a me ka opu inoino. Ua ike no kakou ia Kaina laua o Abela; mai hoohalike me ko laua noho ana."
"O ke aupuni i mokuahana ia ia iho, e pau ia, a o ke kulanakauhale, a o ka poe ohana i mokuahana ia ia iho, aole ia e mau."
Na'u na NOHOLIKE.
He pilikia ka o Puna.
E KA NUPEPA KUOKOA E; Aloha oe:--He pilikia ka o Puna no ka hana a ko lakou luna alanui, pela mai o J. W. Kalauanaole, column 4, aoao 3 o ka helu 22 aku nei:
I ka mana ana, ua kupono loa kana hana i ke kanawai o ka aina, ame ka pono alanui maikai o ko Puna poe, ame na malihini e hele ana malaila, koe aku na pono alanui holo kaamahu, ame na muliwai ehia.
Ke pane mai nei ua Kalauonaole nei, "No ka hoohana e ia ka mamua o ka wa e ohiia ai ka auhau, nolaila ka hemahema o kana mau hana." Ke pane aku nei au ia oe, e pono e kuai oe i makaaniani nou, a e hele aku e noi aku i ka poe ma Kanawai Civila; a e nana pono iho ma ka aoao 8, pauku 1, no ka hoololi ana i ka pauku 172, a penei no e heluheluia ai:
PAUKU 172. "Ma keia, ua kauoha ia na Luna-Alanui a pau, e hoohana i ka hana alanui maloko o ko lakau mau apana, mai ka la mua o Ianuari, a hiki i ka la hope o Novemaba, a kela makahiki keia makahiki."
A ua hooholiia ma ka pauku 183 o ke Kanawai Civila a penei e heluheluia ai.
PAUKU 183. E hana no kela kanaka keia kanaka i ku i ka auhau alanui i kona mau la hana alanui, mai ka la mua o Ianuari, a hiki i ka la hope o Novemaba, o kela makahiki keia makahiki, a o na mea hana ole pela i ko lakou mau la hana, ke kaheaia lakou e ka Luna Alanui e hooukuia lakou e ka Luna Auhau e like me ka pauku 503, o ke Kanawai Civila."
No laila, ua pono no i ka Luna Alanui o oukou e hoohana aku ia oukou maloko o ia mau palena i oleloia ae nei maluna, a ka hu aku mawaho ka hewa. O Manoa no hoi a nei oe? E pono e hana a manoanoa i ka noonoo, i akioma lea ai na aoao hoomalogo o nei mea he kanawai. Hai ka oiaio, ua kupono i ka laina.
Me ke aloha ia oe e ka mea hoopuka Nupepa Kuokoa.
J. KANOLEHUA.
No ka make ana o lakobo Keomowai.
E KA NUPEPA KUOKOA E, Aloha Oe:--E oluolu paha oe, ame kou Luna hooponopono, a hookomo iho i keia wahi puolo makamae, ma kou poli i pumehana i ke aloha, no Iakobo Keomowai.
He kanaka kahiko loa o Iakobo Keomowai, ua hanau ia oia i ka makahiki o ka Haku 1780, he 84 kona mau makahiki: he kanaka wahi alii no Iakobo Keomowai, no ke kaua ana o Kamehameha I., Aupuni, a make kahi mau makua on a ma Keomowai, nolaila, mai kena inoa o Keomowai, he kanaka o Keomowai no ke'lii hale papaa, me kahi mau aina nui o ke'lii on a, ua pau ka nui i ka hale mua.
He hoahanau o Iakobo Komowai no ka Ekalesia o Iesu Kristo, ma ka Berita o Kailua Kona Akau Hawaii, o Tatina ke kahu, i ka wa e luana kanaka ana o Kailua; e haiamu ana o Kaiakeokua i ka lehualehu o na'lii.
O Kuakini ke'lii nui, oia ke Kiaaina o ka mokupuni o Hawaii, he houhanau o Kuakini iloko o ka Haku Iesu Kristo o na'lii a pau o Kailua, ame Kealakekua, he poe hoahanau wale no. O I. Keomowai kekahi, he hoahanau kupono o Keomowai, he oluolu, he ikaika i ka hele e launa, e kuka haipule me na hoahanau; he hoahanau makemake nui o Iakobo Keomowai i ke ao mau loa, e noho pu me Iesu Kristo.
Ma Kainaliu kona wahi i noho ai, ia ia ka malama o kahi Konouaino, i ka wa o Kua kini ke'lii Kiaaina, a mahope hoi i Kauai, a noho ma Oahu i kahi mau makahiki, i Kawaihae nei i kahi mau makahiki, i Waipio Hamakua i kahi mau makahiki, ia ia o Lalakea ili aina i Waipio, no kana mau moopuna alii e noho mai nei, a mahope hoi hou mai i Kawaihae nei, a hiki wale mai ka mai hebela, makahiki 1853, noho pu makou iloko oia mau la pilikia, ua loaa no o Keomowai i ka wela o ua mai nei, hele kela i Kahawai e noho aime ka ike ole o ka lehulehu, elua on a la elua po, maloko o ke ana, a mahope holo keia i uka o Kahua, malaila a pau ia pilikia.
Hoi hou mai e noho ma Kawaihae nei, he mahiai ka hana, nui na mea i kanuia e Keomowai, uala, kalo, ipu, maia, ko, niu, ame ka alani, i kanu nu na moopuna.
He hoahanau aloha o Keomowai, he launa, he kokua nui no i ke Aupuni o ka Haku Iesu KRisto, he hooluolu no i na malihini e hele ana ma kona hale, aka, he palupalu no kona kino, he manao lana kona e launa pinepine me na hoahanau, me ka poe mai, e ake nui no kela e pule pu.
A mahope hele kela i Honolulu, e ike i na'lii i koe o ko lakou noho ana i kela wa, me ka lepo a lakou i hehi ai, me na haku i hala mua, malaila loea oia i ka mai, kii kahi moopuna ana e hoihoi mai i Hawaii nei, hoi mai kela ua palupalu loa, a hiki mai i kona la i hoi aku ai ma ke Aupuni Lani o kona Haku Iesu Kristo, ma ka poli pumehana o kona kupuna o Aberahama, aia o Keomowai ilaila he kanaka kahiko, he hoahanau aloha.
Owau me ke aloha i kana mau hana pono, e naue pu mai ko kakou aloha nona, ko kakou hoahanau aloha iloko o ka Haku Iesu Kristo. Aloha kakou a pau loa.
D. MANUIA.
Kawaihae, Hawaii, Iulai, 14, 1864.
E HOOPUKA IA ANA
--MA--
KA POALUA, AUGATE LA 2,
--KA--
HIMENI HOOLEA HAWAII!
PAI HOU IA! HOONUI IA!
--A ME--
KA HOOPONOPONO IA!
HE 400 AOAO!
UA PAI HOU IA IHO NEI KA
BUKE HIMENI HOU,
a ua hoomakaukauia e kuai koke aku.
Ua hoomahuahua ia'ku keia buke, me na Himeni Hou he nui loa, he 400 ka nui o na aoao.
No ia mea, ua hoomahuahuaia aku ke kumukuai o ka buke hookahi, penei:
HIMENI humuhumuia me ka lole, $0 50 Keneta
HIMENI humuhumuia me ka ili, 1 00 "
Auhea oukou, e ka poe haipule, a ake ana e ao a e mele aku i na mele hou o Ziona, e hele mai, a e loaa no ia oukou keia buke, aia ma ka Hale Kaui Buke o
H. M. WINI.
Ina e makemake kekahi mea, e paino au i kona inoa ma ka aoao o kona buke Himeni, me na hua GULA, o ka uku no ia hana ana, he HAPAHA dala, (25 keents.)
Honolulu, Iulai, 80, 1864.
AINA KUAI! AINA KUAI!
KA MEA MAKEMAKE E KUAI I
na Aina i hoikeia malalo, a i kekahi Apana paha,
e pono no ke hele mai i ka mea nona ka inoa ma
lalo. Eia na AIna e kuaila ana:
Alenui, Ahupuaa, Kipahulu, Maui.
Wailama, Ahupuaa, " "
Mumuku, Iii Honokowai, "
Kapunakea, Ahupuaa, Lahaina, "
Puako, 8 Apana, " "
Panaewa, 5 " " "
Akiaole, 3 " " "
Kuhua, 7 " " "
Kuholilea, 1 " " "
Ilanakea, AIna Kula, " "
Kamanoni, Ahupuaa, Kona, Molokai
Kapualei " " "
Kumueli, " " "
Wawaia, " " "
He mau Pahale ma Lahaina, a he mau Bipi a me na Lio ma Molokai. Okoa no ke kumukuai o na kea kanu o ulu ana mu na aina ma Lahaina.
E haawi koke la ka Palapala Hoolilo i ka manawa e kaa ma!
Ma ke kauoha a L. KAALELEA.
J. W. H. KAUWAIII.
Honolulu, Iulai 28, 1864. 140-1m
HOOPANEE HOU NO!
O KE KUAI KUDALA A KA ILAMUKU i ka Bipi, a me ka Lio, ma Waianae, ua hoopaneoia, a hiki i ka manawa e hoolaha hou ia'ku ai. E hoolaha hou ia'ku no kahi a me ka manawa e e kudala ia'i ma keiaa hope aku.
W. C. PARKE,--Ilamuku.
Honolulu, Iulai 16, 1864. 139-3t
HUITA! HUITA!! HUITA!!!
E UKU NO KA MEA NONA KA INOA malolo, i $1.25 keneia no ka Busela Huita maikai, ke laweia mai ma Honolu u, e hoihoi hou ia'ku no na Eke. E hookaa koke ia no ke dala i ka wa e loaa mai ai ka Huita.
S. SAVIDGE.
140-3t Hale Manu Wili Palaoa.
OLELO HOOLAHA.
Ma ka Waiwai
o KANAKAHAIOLA(w,)
no Honolulu,
E IKE AUANEI NA KANAKA A PAU, NA mea waiwai maloko o ka waiwai o KANAKAHAIOLA (w.) no Honolulu i make aku nei, o ka poe i aieia, o ka poe pili kino, pili @ aha ma kahi ano e ae, na lakou e hele mai a e hoike mai la lakou iho imua o ka Mea Hanohano G. M. Robertson, kekahi Lunakanawai o ka Aha Kiekie, ma ka Hale Hookolokolo i ke kulanakauhale o Honolulu, i ka Poalua, oia ka la 16 o Augate e hiki mai ana, i ka hora 10 o kakahiaka. Ia manawa e hooponopono ia ka moo waiwai a Napipi, ka luna hooponopono waiwai a ka mea i make, a e hoike mai i kuuwahi kumu, in a paha he kumu oiaio kona i ole e hookoia ua moo waiwai la, a e hoopania ka hana a na mea hooponopono waiwai la.
L. McCULLY,
Kakauolelo kokua o ko Aha Kiekie.
Honolulu, Iulai 27, 1864. 140-2t
OLELO HOOLAHA.
Ma ka Waiwai
O KOLII (w.)
no Wailuku, Maui,
E IKE AUANEI NA KANAKA A PAU, NA mea waiwai maloko o ka waiwai o KOLII, no Wailuku, Maui, i make aku nei, o ka poe aieia, o ka poe pili kino, a pili paha ma kahi ano e ae, na lakou e hele mai a e hoike mai ia lakou iho imua o ka Mea Hanohano G. M. Roberson, kekahi Lunakanawai o ka Aaha Kiekie, ma ka Hale Hookolokolo i ke kulanakauhale o Honolulu, i ka Poaono, oia ka la 29 o Augate e hiki mai ana, i ka hora 10 o kakahiaka. Ia manawa e hooponopono ia moo waiwai a Kaliko (w,) ka luna hooponopono waiwai a ka mea i make, a e hoike mai i kauwahi kumu, ina paha he kumu oiaio koua i ole e hookoia ua moo waiwai la, a e hoopauia ka hana a ua mea hooponopono waiwai ia.
L. McCULLY,
Kakauolelo kokoua o ka Aha Kiekie.
Honolulu, Iulai 27, 1864. 140-2t
OLELO HOOLAHA.
Ma ka Waiwai
O KUHEAHIA (k,)
no Ewa, Oahu,
E IKE AUANEI NA KANAKA A PAU, NA mea waiwai maloko o ka waiwai o KUHEAHIA, no Ewa, Oahu, i make aku nei, o ka poe aieiu, o ka poe pili kino, a pili ma kahi paha ano e ae, na lakou e hele mai a e hoike mai la lakou iho imua o ka Mea Hanohano G. M. Ronertson, kekahi o na Lunakanawai o ka Aha Kiekie, maka Hale Hookolokolo i ke kulanakauhale o Honolulu, I ka Poano 20 o Augate e hiki mai ana, i ka hora 10 o kakahika. Ia manawa e hooponopono ia ka moo waiwai a Kanealohi, ka luna hooponopono waiwai a ka mea i make, a e hoike mai paha i kauwahi kumu, in a paha he kumu oiaio kona i ole e hookoia ua moo waiwai la, a e hoopauia ka oihana a ua mea hooponopono waiwai la.
L. McCULLY,
Kakauolelo kokua o ka Aha Kiekie.
Honoululu, Iulai 27, 1864. 140-2t
OLELO HOOLAHA.
Ma ka Waiwai
O ENOKA KAWAILEPOLEPO,
no Palawai, Lanai.
NO KA MEA, UA NOIIA MAI KA MEA Hanohano R. G. Davis, kekahi o na Kunakanawai o ka Aha Kiekie, e MANAOHIA (w,( no ka hookohu ia ia i Luna Hooponopono waiwai o Enoka Kawailepolepo, no Palawai Lanai, i make aku nei: Nolaila, ua hoikeia (na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poakahi, ola ka la 15 o Augate, 1864, i ka hora 10 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka olaio o keia noi ana mai, a me na mea hoole i hoikeia, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahu.
L. McCULLY,
Kakauolelo kokua o ka Aha Kiekie.
Honolulu, Iulai 18, 1864. 140-2t
OLELO HOOLAHA.
Ma ka Waiwai
O KAUMAUMA
no Kapalama,
NO KA MEA, UA NOIIA MAI KA MEA Hanohano G. M. Robertson kekahi Lunakanawai o ka Aha Kiekie e KAEHA (w.,) no ka hookohu ia ia i Luna Hooponopono waiwai o Kaumauma (w,) no Kapalama, Oahu, i make aku nei: Nolaila, ua hoikela i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poalua, oia ka la 23 o Augate, 1864. I ka hora 10 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka o'aio o keia noi ana mai, a me na mea hoole i hoikeia, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahu.
L. McCULLY,
Kakanoielo kokua o ka Aha Kiekie.
Honolulu, Iulai 30, 1864. 140-2t
Na Ke Aupuni.
NO KA MEA, o ka IWAKALUAKUMAMAKAHI o ka hoomanaoia ana o ka HOIHOIIA ana mai o ka HAE HAWAII, e hiki an ama ka la Sabati, nolaila, e hoomanaoia ia La ma ka Poakahi, La 1 o Augate, i la lealea, a o na Hale Oihana Aupuni a pua, e paniia ma ia la.
C. DeVARIGNY,
Hope Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Iulai 29, 1864.
OLELO HOOLAHA.
NO KA MEA, UA NOIIA MAI KA MEA Hanohano G. M. Robertson, kekahi o na Lunakanawai o ka Aha Kiekie, E MANA, no ka hooiaio i na palapala kanoha o Kala (w,) no Heeia, Hoolaupoko, Oahu, i make aku nei: Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili o ka Poalua, oia ka la 18 o Augate, 1864, i ka hora 10 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka oiaio o keia palapala kauoha, a me na mea hoole i hookeia, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honoululu, Oahu.
L. McCULLY.
Kakauolelo kokua o ka Aha Kiekie.
Honolulu, Iulai26, 1864. 140-2t
OLELO HOOLAHA.
UA HOOPII MAI O DEVISI, KUEI KAna wahine mare i KEALOHA, no Kau, mamua, e hooki i ko laua mare ana no ka haalele wale no na makahiki ekolu o Kealoha i kaua kane mare. E hanaia keia hoopii imua o ka Mea Hanohano G. M. Robertson, kekahi Lunakanawai o ka Aha Kiekie, ma ka la 20 o Augate, i ka hora 10 o kakahiaka, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahu.
L. McCULLY,
Kakauolelo kokua o ka Aha Kiekie.
Honolulu, Iulai 29, 1864. 140-2t
OLELO HOOLAHA.
UA HOOPII MAI O LUAU k, KUE I KANA wahine mare ia KEALOHA, no Kau, mamua, e hooki i ko laua mare ana no ka haalele wal no na makahiki ekolu o Kealoha i kaua kane mare. E hanaia keia hoopii imua o ka Mea Hanohano G. M. Robertson, kekahi Lunahakawai o ka Aha Kiekie, ma ka la 20 o Augate, i ka hora 10 o kakahiaka, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahu.
L. McCULLY,
Kakauolelo kokua o ka Aha Kiekie.
Honolulu, Iulai 29, 1864. 140-2t
OLELO HOOLAHA.
NO KA MEA, UA NOIIA MAI KA MEA nona ka inoa malalo nei, e KAONOHIMAKA, no ka hoolalo ana i ka palapala kauoha a Nawahine (w,) o Lahaina, Maui, i make aku nei: Nolaila, ke koikeia nei i na mea a pau, ke pili, o ka Poakahi, oia ka la 22 o Augate, 1804, i ka hora 10 o kakahika, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka olalo o keia palapala kauoha, a me na mea hoole i hoikela, aia ma ko'u Keena Hookolo ma Lahaina, Maui, kahi e hana ai.
ABR. FORNANDER,
Lunakanawai Kaapuni o ka Apana Elua.
Lahaina, Maui, Iulai 21, 1864. 140-3t
OLELO HOOLAHA!
NO KA MEA, UA NOIIA MAI KA MEA nona ka inoa malalo nei, e KULE, no ka hookohu ia ia i Luna Hooponopono i ka waiwai o I, o Lahaina, Maui, i make aku nei: Nolaila, ua hoikela i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poakahi, oia ka la 29 o Augate, 1864, i ka hora 10 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia, no ka hoolohe ana i ka nialo o ka palapala kauoha a ka mea i make, oia hoi o J. Keahi a me ke koho ana i na luna hooponopono, aia ma kuu hale noho ma Piopio, Hilo, Hawaii, ko'u keena hana.
G. S. KENWAY, Lunakanawai Kaapuni.
Hilo, Hawaii, Iulai 25, 1864. 140-25
OLELO HOOLAHA.
E IKE MAI AUANEI NA MEA A PAU, O ka Olelo Hoolaha a PUAA HAOLE, kuu kane mare, ana hoi e hooiaha nei no'u, ke pane nei au, aole he oiaio, no ka mea, o Puaa Haole ke kuleana i noho ai maua ma ka hale o P. Naue, nona ka makemake i noho ai maua ianei a hala eha malama, a he nui ka poe i ikemaka, nana no i haalele iho nei ia'u ianei. Eia hou, aole au a me P. Naue i loaa pono la Puao Haole, a me na ikemaka e ae, e hana ana i kekahi hewa ma ke ano kolohe, a i kekahi kumu hewa e ae paha, e like me kaua e kaena nei, a o ke kumu nui o kona hoopuka ana i na olelo me kela ke ano, he lili, a me ka huhu hala ole. Eia hou, aole no i pau ko'u kuleana iloko o ka waiwai o kuu kane mare, oiai hoi aole no i pau ko maua berita mare, hiki no ia'u ke ale aku a nui ma ka inoa o kuu kane mare, a nana ponoi no e hookaa, mai kanalua oukou no kona hoolaha ana. Eia hou no, na'u no i malama i ko maua oia, a me ka ohana, iloko o na makahiki eono o ko Puaa Haole mai ana, owau ponoi no ke mahiai, kahu imu, lawai-a, malama holoholona, a mau hana e ae, he opala l@a hoi na hana a ka wahine, oia hoi ka humuhumu, ho'oi, aiana, ulanamoena, malama hale, a meka ohana a pelaaku.
KENAO, PUAA HAOLE.
Hauula, Koolauloa, Oahu, Iulai 16, 1864. 140-3t*
MAKEMAKE IA!
KE KELEAWE âme KA HAO KAHIKO, a e ukuia no ke Kumukuai kiekie loa. E ninau no ma ka Hale Hana Hao ma ULAKOHEO. 127-3m
OLELO HOOLAHA.
Ma ka Waiwai
O HOLOWALE,
no Kahaluu, Koolaupoko,
NO KA MEA, UA NOIIA MAI KA MEA Hanohano G. M. Robertson, kekahi o na Lunakanawai o ka Aha Kiekie, e KAIMIHI (w,) no ka hookohua ia la i luna Hooponopono Waiwai o Holowale (k,) no Kahaluu, Koolaupoko, Oahu, i make aku nei: Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poalua, oia ka la 2 o Augake, i ka hora 10 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora oleloia no ka hoolohe i ka oiaio o keia noi ana mai, a me na hoole i hoikeia, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahu.
L. McCULLY,
Kakauolelo kokua o ka Aha Kiekie.
Honolulu, Iulai 27, 1864. 139-2t
OLELO HOOLAHA
Ma ka Waiwai
O KUALII (w,)
no Honolulu,
NO KA MEA, UA NOIIA MAI KA MEA Hanohano G. M. Robertson, kekahi o na Lunakauawai o ka Aha Kiekie e KANAKANUI, no ka hooiaio i na Palapala Kauoha o Kualii (w,) no Honolulu, i make aku nei: Nolaila, ua hoike ia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poalua, oia ka la 2 o Augake, i ka hora10 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka olaio o keia palapala kauoha, a me na mea hoole i hoikeia, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahu.
L. McCULLY,
Kakauolelo kokua o ka Aha Kiekie.
Honolulu, Oahu, Iulai 21, 1864. 139-2
OLELO HOOLAHA.
NO KA MEA, UA NOIIA MAI KA MEA nona ka inoa maiaio, e KEKUALO, no ka hookohu iaia i Luna Hooponopono i ka waiwai o Kalawa, o Kahaluu, Kona Akau, Hawaii, i make aku nei: Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili o ka Poaloa, oia ka la 26 o Iulai, 1864, i ka hora 9 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleioia no ka hoolohe i ka oiaio kela noi ana mai, a me na mea hoole i hoikeia, ala ma ko'u Keena Hookolokolo ma Onoulinui, Kona Hema, Hawaii, kahi e hana ai.
C. @. HART,
Lunakanawai Kaapuni o ka Apana Ekolu.
Onoulinui, 8. Kona, Hawaii, Iulai 6, 1864. 139-2t
OLELO HOOLAHA.
NO KA MEA, UA NOIIA MAI KA MEA nona ka inoa malalo, e KEEKOI, no ka hookohua ia ia i Luna Hooponopono i ka waiwai o Leteola (k,) no Kahalua, Kona Akau, Hawaii, i make aku nei: Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poaloa, oia ka la 26 o Iulai, 2864, i ka hora 9 o kakahiaaka, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka oiaio o keia noi ana mai, a me na mea hoole i hoike ia, aia ma ko'u Keena Hookolokolo ma Onoulinui, Kona Hema, Hawaii, kahi e hana ai.
C. F. HART,
Lunakanawai Kaapuni o ka Apana Ekolu.
Onoulinui, S. Kona, Hawaii, Iulai 5, 1864. 139-2t
OLELO HOOLAHA.
NO KA MEA, UA NOIIA MAI KA MEA nona ka inoa malalo, e KUHIA KANEHAKU, ka Luna Hooponopono waiwai o Huhia, no Maihi 2, Kona, Hawaii, i make aku nei, no ka hoolohe ana i kana moowaiwai, i mea e hookunia'i oia. Nolaila, ua hoikela i na kanaka a pau, o ka poe i pili kino, a pili koko hoi i ka mea i make, o ka la 25 o Iulai, i ka hora 9 o kakahiaka, oia ka ia a me ka manawa no ke kana ana i ka mea i noiia mai, a me ka poe hoole i hoikeia, aia ma kou Keena Hookolokolo ma Onoulinui, Kona Hema, Hawaii, kahi e hana ai.
C. F. HART,
Onoulinui, S. Kona, Hawaii, Iulai 5, 1864. 139-2t
A. F. JUDD,
ALAPAKI, oia ke keiki a Kauka,
LOIO!
Ma ke kihi o ke Alanui Papu, a me Kalepa.
Honolulu, Oahu, Iune 30, 1864 136-3m
LIONEL BROWNE
Loio o Ladana!
O KA MEA NONA KA INOA MALUNA, UA makaukau oia e hana i pa hihia a pau imua o ua Aha Hookolokolo o keia Aupuni. Aia kona Keena mahina'e o ka Halepai Polynesian.
Honolulu, Mei 24, 1864 131-3m
A. W. B. NAHAKUALII,
He Loio! A he Kokua!
AIA KONA KEENA OIHANA LOIO MA ka hale waiho Ipukukui Mahu, ma ke Alanui Maunakea, makai iho o Leberty Hall, (Lepekaholo.) Ua makaukau oia e kokua ia oukou ma na mea a pau a oukou e makemake ai e hoopii iloko o na Aha Hookolokolo a pau o keia Aupuni, ma na mea hiki ia ia ke kokua ia oukou, a ua makaukau ola a kakau i ko oukou mau Palapala, oia na Palala Kuai, Palapala Moolimalima, Palapala Moraki, Palapala Aelike, Palapala Hoolilo, Palapala Iloopaa, a me na palapala o keia ano keia ano, e hana no oia i na mea a pau e like me ko oukou makemake. A ke kahea aku nei oia ia oukou a pau, e kipa mua mai oukou i @ la, a mahope i na Loio e ae. E ninau no ia ia, no ka uku oluolu.
Honolulu, Iulai 23, 1801. 140-6mt
E HOOLIMALIMAIA ANA!
HE UMI EKA AINA KANU KO MAIKAI, he Elua Auwai me ka wai e kahe ana iluna o ua alua nei, me ka hoopulu mau ana. E hoolimalimaia ana no ua makahiki ELIMA a oi aku, a emi mai paha. E ninau ia
E. R. CAURIN,
(138-1m) Ma ka Hale Ilumu Lole o J. McCOLUAN
OLELO HOOLAHA.
I KA POE MEA WAIWAI, KE HAI aku nei au ma keia Olelo Hoolaha, mai hoale mai oukou i ka'u wahine mare, ia KENAO PUAA HAOLE, aole au e hookaa i kona mau ale a pau, no ka mea hoi, ua haalele mai kela ia'u, a ua liko aku me ke kane manualii, aia hoi ma Hauula kahi i noho ai ma ka hale o ke kane, ke noho kane la ia a wahine hoi laua, nolaila, ua weliweli honua au uo kuu lohe ana mai, ua hole aku kekahi poe me ka olelo aku, pono no i kuu wahine ke aie, a na'u uo ka e hookaa, oiai e kaawale ana maua, nolaila, ke papa mua aku nei au ia oukou, mai hoale aku la ia, o poho nuanei oukou, no ka mea, aole au e hookaa i ka ale a ka wahine lalau, aole loaa ia la ka hapakolu o kuu waiwai. Ke ike ia e na Makai i keia olelo hoolaha a'u, i na e ike oukou i kuu wahine mare, oia o Kenao Puaa Haole, e noho pu ana ma ka hale hookahi me P. Naue, e hopu aka oukou ia laua ma ke ano moekolohe; a e lilo no au i hoike no ia hana, a e ninau io iho no auanei oukou ma ka iho, "Ileaha ko Kenoa kuleana malaila?" Ua ike ae la ia'u mau kauna olelo, me oukou ka wikani, me a'u ka hauhoa a'u, mai hookipa oukou i ka wahine lalau e palaualelo ana. Ke hooko nei au i kuu manao me he Liona ia no ka waoakua. J. PUAA HAOLE.
Kapaka, Ilelemehameha, Iune 24, 1864. 136-3t*
Bipi Helehewa.
E LOHE OUKOU E KA POE NAna kela bipi, eia ma Kuliouou nei kekahi pipi kane laho po-a, ua oki pahuhula ka pepeiao hema, a ma ke pepeiao akau hoi ka mahele, he haulaula ma ke kua, he eleele ma ke poo me ka a-i, a me na aoao, he keokeo malalo o ka umauma, ka opu a pii mahope o ka uha hope, a hiki i ka elemeu, ua kunila na uha hope elua a me ka uha akau mua, i ka hoailona ano M, aohe wahi kaha ke mahope o ka M. Ua malama wau i keia bipi ma ke kula o W. Webster ma Maunalua no na makahiki ekolu, me kuu manao, e huliia mai e ka poe nana ka bipi, a e hoolahala mai la hoi, e hiki la ia ke hoihoi aku A no hoolaha olela mai, polaila, ke kauoha oku nei au I ka poe nana kela bipi e kii mai me na dala kupono i ka hapalua o ke kumukuai o ka bipi ke kuai maolila, a ke hooholo likela paha ke kumukuai no ua bipi nei; a in a i hala na ia he kanakolu mai keia ia aku, ua manaola, aohe kuhu o keia bipi, a na'u maoli no keia waiwai mai ke Akua mai, a e kuni no wau i ko'u hao. NOA.
Maunalua, Oahu, Iulai 2, 1864. 1ST-41*
OLELO HOOLAHA.
NO KA MEA, UA NOIIA MAI KA MEA nona ka inoa malalo nei, e FRANCIS SYLVA a me POEPOE SYLVA, no ka hooialo ana i ka Palapala Kauoha a F. Waiho o Waikapu, Mokupuni o Maui, i make aku nei: Nolaila,, na hoikeia i na kanaka a pau, ke pili, o ka Pualua, oia ka la 26 o Iulai, 1864, i ka hora 10 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i ololoia no ka hoolohe i ka oialo o kela palapala kauoha, a me na mea hoole i hoikeia, ala ma ko'u Keena Hookolokolo ma Wailuku, Maui, kahi e hana ai.
ABR. FORNANDER,
Lunakanawai Kaapuni o ka Apana Elua.
Lahaina, Maui, Iulai 8, 1864. 139-2t
OLELO HOOLAHA.
NO KA MEA, UA NOIIA MAI KA MEA nona ka inoa malalo nei e KAHOOKE, no ka hooiaio ana i ka Palapala Kauoha o Kawaa, o Wailuku, Maui, i make aku nei Nolaila, ke hoike la aku nei i na mea a pau i pili, o ka Poalua, oia ka la 26 o Iulai, 1864, i ka hora 11 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia, no ka hoolohe ana i ka mea i nonoi ia mai; a me ka poe hoole e hoike ia aku; ala ma ko'u Keena Ilookolokolo ma Wailuku, Maui, kahi e hana ai.
ABR. FORNANDER,
Lunakanawai Kaapuni o ka Apana Elua.
Lahaina, Maui, Iulai 8, 1864. 130-2t
OLELO HOOLAHA.
NO KA MEA UA NOI IA MAI KA MEA NO na ka inoa malalo nei, e KUIHELANI, no ke hooiaio ana ka palapala Kauoha o Kapau, o Wailuku, Mokupuni o Maui, make aku nei. Nolaila, ke hoike ia'ku nei i na mea a pau, ke pili, o ka Poalua, ka la 16 o Iulai, 1864, i ka hora 11 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka oiaio o keia palapala kauoha, a me na mea hoole i koikeia, aia ma ko'u Keena Hookolokolo ma Wailuku, Maui, kahi e hana ai.
ABR. FORNANDER,
Lunakanawai Kaapuni o ka Apana Elua.
Lahaina, Maui, Iulai 8, 1864. 139-2t
OLELO HOOLAHA.
NO KA MEA UA NOI IA MAI KA MEA nona ka inoa malalo nei, e Kuapu ame Makalepo, no ke koho ana i Luna Hooponopono no ka waiwai o KAHAIKE, o Wailuku, Mokupuni o Maui, i make aku nei. Nolaila ke hoike ia'ku nei i na mea a pau i pili, o ka Poahua, oia ka la 26 o Iulai, 1864, i ka hora 1 o ke ahiahi, oia ka la ame ka hora i oleloia no ka hoolohe ana i ka mea i ponoi ka mai; ame ka hoole e hoike ia'ku; ala ma ko'u Keena Hookolokolo ma Wailuku, Maui, kahi e hana ai.
ABR. FORANDER,
Lunakanawai Kaapuni o ka Apana Elua.
Lahaina, Maui, 8 Iulai, 1864. 139-2t
OLELO HOOLAHA.
NO KA MEA, UA NOIIA MAI KA MEA nona ka inoa maialo nei, e J. D. Havekoat, no ka hooiaio ana i ka palapala kanoha o ROBET P. BRACKY, o Wailuku, mokupuni o Maui, i make aku nei: Nolaila, ke hoikeia’ku nei i na mea a pau, ke pili, o ka Poalua, oia ka la 26 o Iulai, 1864, i ka hora 10 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i o!!loia, no ka hoolohe ana i ka mea i nonoi ia mai, e me ka poe hoole e hoikeia'ku; aia ma ko'u Keena Hookolokolo ma Wailuku, Maui kahi e hana ai.
ABR. FORNANDER,
Lunakanawai Kaapuni o ka Apana Elua.
Lahaina, Maui, Iulai 8, 1864. 139-2t
OLELO HOOLAHA.
NO KA MEA, UA NOIIA MAI KA MEA NOna ka inoa malalo nei, e Keakahiwa (w), no ke koho ana Luna Hooponopono no ka waiwai o Ihumai o Wailuku, Mokupuni o Maui, i make aku nei. Nolaila, ke hoikeia nei i na kanaka a pau o ka pili, o ka Poalua, oia ka la 26 o Iulai, 1864, i ka hora 12 o kakahiaka, oia ka ia a me ka hora i oleloia, no ka hoolohe ana i ka mea i nonoi la mai, e me ka poe hoole e hoikeia'ku; aia ma ko'u Keena Hookolokolo ma Wailuku, Maui kahi e hana ai.
ABR. FORNANDER,
Lunakanawai Kaapuni o ka Apana Elua.
Lahaina, Maui, Iulai 8, 1864. 139-2t
Ma ka Waiwai
o KAUIKAWAHA,
no Kahaluu, Koolaupoko,
NO KA MEA, UA NOIIA MAI KA MEA Hanohano G. M. Robertson, kekahi o ua Lunanawai o ka Aha Kiekie, e KAIMIHI (w,) no ka hookohu ia ia i Luna Hooponopono waiwai o Kauikawaha (k,) no Kahalua, Koolaupoko, Oahu i make aku nei: Nolaila, ua hoikeia, na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poalua, oia ka la 2 o Augate, i ka hora 10 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka oiaio o keia nei ana mai, a me na mea hoole i hoikeia, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahu.
L. McCULLY.
Kakamolelo Kokua o ka Aha Kiekie
Honolulu, Oahu, Iulai 31, 1864. 139-2t
OLELO HOOLAHA.
NO KA MEA, UA NOIIA MAI KA MEA nona ka inoa malolo, e KAULAELIHAO, no ka hooiaio i ka Palapala Kauoha o Kamakai@aku, i make aku nei: Nolaila, ke boikeia nei i na mea a pau, ke pili, o ka Poakolu, oia ka la 17 o Augate, 1864, i ka hora 9 o kakahiaka, oia ka la a me @ ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka oiaio o keia palapala kauoha, ame na mea hoole i hoikeia, aia ma ko’u Keena Hookolokolo ma Waimea, Hawaii, kahi e hana ai.
J. WIGET
Lunakanawai Kaapuni o ka Apana Ekolu.
Kohala, Hawaii, Iulai 15, 1864. 139-2t*