Ka Nupepa Kuokoa, Volume III, Number 33, 13 August 1864 — KA NU HOU! [ARTICLE+ILLUSTRATION]

KA NU HOU!

Ma ke ku ana mai nei o Kā moku kalepa Derby mni Kalapakiko.mai - iloko o na la he 14, ua loaa n»ai ia makou na nupepa o ia kulanakauhale, e hiki ana i ka ia 30 o lulai, a malaila i ikeia iho ai na mea e pili ana i ke kahua kaua ma Arnerika Huipuia, arne £»iropa, ame Amerika Hema no hoi, a penei iho no ke ano nui o na mea hou pili kaua i liiki miii nei: Ua hele aku no o Gen. Sherman ma Atalanata me ka hoopio aku i kekahi hapa oia kulanHknuhaie. Ma ka la 24 o lulai, hooinaka aku na puali koa aupuni (i Geri. Sherman (Sameua) e hele imua a e kukuhi i ke kulana no ke kaua ana, penei: Oka punli hema loa ame ka papa o ka puali waena malalo o Gen. Hovvard, a o ka puuli Akau ame kekalii hapa waena molelo o Gen. Palmer. Ma ka la 13. nee aku imua ka puali hema loa, a hiki i Orchard kahawai, he eha tnile oia wahi mai Ata)anata mai. Ma hope iho o ke kaua pakukala ana, haalele na eneu i i ko lalfou kulana, a nee aku imua o keknhi r»iau koa o Gen. Howard o ka Akau, a o ka puali hema loa hoi, nee aela a hoopuni iki aela i ke alanui kaamahu o Atalanatn, ame Auguseta, me ka hoopoino nui i kekahi mau alanui kaamahu. Ma ka la 16, ame ke knkahiaka nui o ka la 20, a e pau aku na koa o Huka, Howard, ame Palmer, ma ka aoao hema o ke kahawai Orchard Ma ka hora 3 o ka auina la, hoomaka mai )a nn kon homn e hoouka kaua i nu koa aupuni malalo o Gen. Floward me ka weliweli nui, a aole i liuliu loa, pala- 1 ha loa ka hoouka ano, a hiki i ko Gen. Hooker puali, oia ka puali waena. Hele mai na kipi ma na mahele nui ekolu. I kinohi o ka hoouka ana mai o na kipi, naueue na puali akau, a iloko o ka wa pokole ma ia hope iho, hookapae lakou j ia lakou iho, a hoouka aku me ka puhipuhi nhi nui ina kipi. Ma keia lala akau o na koa aupuni, ua nui loa, a ua weliweli lua ole ka hoouka kupinai ana mai ana kipi, akahi no nae keia mau puali kaua, a hoouka i ke akea, iluna hoi 0 ke kahuakaua palahalaha, nahelehele ole. Mamua nku oka ec ana mai oka liula, aia hoi, ua nee ino loa na kipi imua o na puali koa aupuni, no ko lakou hoouka ana mai (na kipi) i na koa aupnni, a loohia oleia e ka pomaikai, nolaila, ua hee aku'lakou me ka holo liilii 1 o a ianei, me ka haalele iho i ko lakou poe make ame ka poe i hoehaia ma ke | kahuakaua oka poe make. O ka nui oj ka poino o ka aoao aupuni, he elua tausani kna—no ka pnali a Gen. Hooker (Huka) ka nui. Oka poino hoi ma ka aoao o na kipi. ke huiia ka make, ka poe i hoehaia, ame ka poe i pio, ua hiki aku no i ka aono tausam koa, me na alii koa Brig-Generala ekolu.

O ke knua lioi ma ka lala hema o ka puali Aupuni, ua halawai no me ka lanakila nui, a uh ho-a ia na kipi a pau i ku aku imua nia poe, a hala he mau mile o ka ho-n ia ana o nu kipi e Gen. Makapiasona ('McPherson. > ) a neenee aku hoi imua ka puali koa aupuni malalo o Gen. Blair, a he ! mile ame ka hapa, ma ka hema o ke alnnui kanmahu Augusta (Auguseta.) Ma ke kakahiaka nui o ka la 21 (o lulai.) ua hoomaka h »u ia ke kaua ana'ku i na kipi, a ua emi aku lakou me k'a poino iki o kekahi o ko lakou mau pakaua niawaho ponoi iho o At»lanata. Ma ka la 22, pau loa lakou i ka emi hope mai imia'ku o na puali o Gen. Hooker ame Gen. Palmer o ke aupuni; a ma ka hora 2 o ka auina la oia la no, komo aku kekahi o na puali koa aupuni iloko o ke kuianakauhale. Mahope haiia mai ua pio loa keia kulanakauhale o Alalanata i na pual» koa aupuni. £ia nae ka mea kaumaha i haulehia mai iluna o na puali koa aupuni, oia hoi ka make ana o Gen. Makapiasona, oia kekahi Generala akamai lo'a o ka Akau, a he kanaka no hoi i hoike mai i kona hooikaika nui e hoomalu i ka maluhia o kona aina hanau, a mamuli oia mea kona hoopaa ana, a waiho na iwi mamuli o ke aloha i ka aina nana i hoomalu like i ke ola, i ka waiwai, ame ka noho ana ; ua make kona ola, aka, o kona inoa nae ua kanuia iloko o ka puu-

wai o ka lahui Amerika, ame ka moolelo oia aupuni. Ke u nei makou nona, me ka u kuhohonu. O kona make ana ke kumu e hiki ai ke oleloia, he kumukuai makamae, ke kumukuai i haawiia no ka hoopio ana i ke kulanakauhale o Atalanata.

He lanakila nui no nae hoi keia no na puali Akau, aka, aole nae i loaa mai me ke kumukuai emi. O keia kahi a John C. Oalhoun i olelo ai e lilo i kulanakauhale Alii no ka Hema, oia ka mea nana i hoomaka keia mea, o ka noho kaawale o ka Akau ame ka Hema i na niakahiki he 32 ma mua'ku nei, a ua wanana mua mai no oia ia wa, e lilo ana ua wahi la i pio mai nei i ka Akau, i kulauakauhale Alii no na mokuahi o ka Hemo. Eia hou uo hoi, ua oleioia mai, ua pio mai nei ia Gen. Rosseau, o ke Aupuni, ke kulanakauhale o Montgomery, Alabama, oia ke kulanakauhale alii o ia mokuaina. A o kekahi oleloia hoi, aia oGen. Rosseau i Polvilie. iloko no oia mokuaina, he 130 mile o ia wahi mai Deketa mai. Ua hoouka kaua oia ilaila me na kipi, a ua pnu i ka hoopuehu iiilii ia e ia. Ma ka hoike aupuni, ua hai'n mai, he 12,000 koa kipi i poino iloko o na la kaua iuiua o Atalanata, a lie 3,500 o ke Aupuni. Ua hoopauia o Gen. Johnston o ka Hema, no koua kii ole aua e kaua i kn puali o Samena, a ua hoonohoia he Gejnerala e, oia o Gen. Hood o kn Hema, a inalaio ona i hoouka ia mai nei na knua i'i»tia o Atalanata, a i pio ai hoi o na koa kipi leliuiehu wale. Komo hou na Kipi. Komo liou ae nei no na kipi ma ka aoao akau o i;e Senedon, a ua hoouka ia mai e lakou na koa Aupuni malalo o Gen. Averill, Crooks, a me Kelly, n ua puehu liilii na koa /lupuni i na puali koa kipi malalo o Gen. Breckinridge, a me Early, o ka Hema, a ua hoemi hope ia mai na koa Aupuni mai Matinabuga mai. Oka nui o na kipi he 25,000, malalo o na Generala liema i hai mua ia ae la, a o ka mea Kaulana pono Gen. Hill, oia ke Alii koa nui oia mau puali. Ua oleloia he hoouka kaua ka ma Hapa Flele, mawaena o na kipi a me ka poe pili Aūpuni mnlalo o Gen. Hunter, aua hoopioia o na koa o Hunter ena poe kipi. Akn, ke hoomnkaukau mai nei no nae na koa Aupuni e kue ikaika aku ina kipi. Ua hele mai la no na kipi a hiki i Matinabuga, a aia ilaila kahi e hoomoann nei. Olele nui ia mai mamua'ku nei, no ka pna o na kipi i ka hoopuni ia e ka puali o Gen. Grant. Eia ka ninau, iua ua paa, mahea «nai la keia poe ipuka mai nei ? ma na baluna paha ? U hoi o ka ihu ia.