Ka Nupepa Kuokoa, Volume III, Number 37, 10 September 1864 — Na Palapala. Olioli makahiki Hou. [ARTICLE]

Na Palapala.

Olioli makahiki Hou.

Aia ma ka Iwe kowelo Ilelu 28, o ka Buke 111, o ka la 9 o luiai, okou )a liaaheo i aui ae nei, ua lohe hou ia ka nonolo ana o ua wahi piula holo owala nei, oia hoi o Kapepepepoholeakahoaa ; ka Bipikuapuu i make i ke anu o Nauwaiki, ka lio olala hoopau ai hoi o ke ku!a o Kahuo. I ku aku nei ka hana o ka uha akau o ua wahi piula hoololohe nuwai nei i ka poka a ke Gen. P. A. K;, wahi au he Gen., loaa ka mai ouao Koneopa e nee ni i kapa kahakai me na huihui limu-kala he ohakee. Nolaila, ua piha uwelu kau pane ana e kahi moopuna a Kaleoopa o Lahaina; ina i Inwe mai oe i ka'u mau mea a pan \ waiho aku ai ma ka Helu 26 o ke Kuakoa, ina la ua pono loa r

E na makamakn e nohoana i ke au a kahewahewa, iiako hoi okc kikohukohu olinolino o ka inalamnlama o nei niea he liaauao. E nana ae kakou i kaiii hoa oopa, ua ku kalii uha i ka poka, ine ka manao e ho-u mai i kana pololu ia leliso, ku e nae i ka nenelu poho o Oopuola ; pu-ua kela o ka waha o ka hai keiki i ka laau a Kekuaokaiani, auku kela o ka ihu puu me he keiki la no Lanai kahi o ke a-ea, ke ka iho i ke kuau o ka hoe a Pakaa, pinana kela o ka leheiehe iunn o ka bipi ai weuweu o Kalanikahua, i ka noke ia e ka ua Ukiu o Makawao, holo hoa-a kela i ke opu nahelehele e unahi ai i ka pikapika o ka heo.

Ke pnne kua-aka hou mai nei o ua o Kapepeepuka a ka haole e nau nei. u Kai no, n<» Molokai hoi ia Honu, eia'e nei ka i Kalihi kahi i hoe-a ae nei," puu nei, "he eha ka Honu ke holo i ea ? " " he eha iho palia, he haki kekahi hui." No ka hemahema oia manao ou e noho iho oe me kou hemahema.

Ke i hou mai nei no o ua o iala, " Pono io no oe i kou maka aniani ili poopoo o ke kuai ana, i mea nou e nana mai ai malalo ae o kahi puka wai lemu o Kaiihi." akamai io no ua o Kapoupounohokoi, i ka hooioli olelo, aia ia hoi a haawiia aku ia mau aniani nou, no ko'u ike i kou lalau ma kou kukulu inanao ana, no'u iho la no ia, hu ka aka, i ua mea he hoihoi hou mai. Oka ae )a hoi, he hooie ia, walii a lesu i kana poe haumana, a o ka hoole, he ae ia. O kou lalau loa hoi ia. •Ke leualewa how inui nei no ke alelo, ine ka i mai, nu''u ka i ohi na okaoka o Pakaka, aia ka hoi a haawi aku ati ia oe ia Ahupuaa okoa, eku ana o ua o Kamapuaa, inai kela kaika a keia kaika, a ke hoihoi hou mai nei ka hoioe no'u, nou okoa hoi paha ia, no ka mea kokoke loa ilaila, i miki mau ae oe ilaila, i na kakaliiaka o na la a puu, o ko wa pumehana no ia la, ma-u no ka waha o ko Honolulu keiki.

Ke kunahihi hou mai nei ua wahi koa oopa nei, Auhea oeeke kanako i lolelua ka naau, a lauwili hoi oju ia ia iho, i pii wale ai no oe i ka puu panoa, hau ko waha i ka m&kani, i ka meaioole, a piha ua opu ou o ko Maui kini, i peku mai ko hana, aohe wahi mea a ku iho i ka Hoki maka paa, au i pii ae nei i ka pali o Kalalau i kee, a kahania ko lae i ka makani." Pela io hoi ka lolelua, o ka lolelua ka ia o ka hai aku me ka moakaka lea i kou kuhihewa maoli, me ka noonoo ole i kau mea i waiho ai ma ke Kuokoa, ine ka pilipilikana ole iho o ia olelo ana no keia lahui wale no ia make, he 33,333,333 i make ma ka A. D. 1863 i hala, pupu ka aka a ka ua holio i ua mea he lolelua. E ka mukamaka o na la o ka inea ai ole o ka iralu kukui o Kaukaweli, e hamahamau ka leo o ka i-a, a kuhiia mai, mai kuhi mai oe owau kekalohe, aole no nau ka manu i Halelea, a lie lealea maka, noho ka ino iloko. Ke i hou mai nei oe i ka piha opala o ka pepa, » ka nana ana iho i ka'u mea i waiho ai ma ka Helu26 Buke 111, o ke Kvokoa, aole i ku ia kakau inanao ana i ka opala, e like me kau e keke hewa nei ko niho i na mea pua,hiohio wale no, aole pili i ke kumu o ka 'kaua hana ana, o ka nui o ka muke mai keia lahui, he 33,333,333 kanaka iiokoo ka M. H. 1863, wahiau, no keia lahui] wale no. Aka, ua ku ka T u wehewehe ana i ka hoakea ae i ka naau o ka lehulehu, i ike mai ai lakou aole wahi mea a pilipiii aina mai ka'u wehewehe ana i ka nui o ka make .i ka A. D. 1863 i hala no keia Lahui wale no, aka, o ka nui no ia o ka make ma ka A. D. 1863, aole ma Hawaii

wale nei no, wahi au e ka mea knphpii, naleekeke nna i kou manao lalau me i loaa ka mea e mohaluhalu ai ko ma u puka-ihu imua o ka iehulehu.

Ke hnu hou mai nei <10 ka tvaha o ua 01 ala. "Ano ka maopopo anei ia oe , ka Lunahelu nana i Helu i ka nui o na kanaka o Enelnni, me ko Amenka, ko mea i hoohalike ai me kela mau heana make." Manao anei oe, o ko'u olelo an% ua like ka nui o Moi (moku) me Emni» Rooke, he mea ia e lilo ai ia mau moku nau i kamana ? U-hoi o ka ihu-puu i a . Pela hoi ko'u hoike ana, ua like ka uui 0 ka make iloko oka A. D. 1863, me k« nui ke hui ia ko Enelani, me ko Amerika, oiai hoi, ua lolie ia mai he makena luuaa ole kanaka oia mau Aupuni, i oi ae mamua o ka huina helu o na kanaka o keia Lahui. Oka enea iho la ka ia e lilo ai 1 Lunahelu no ia mau Aupuni; oiai ua h<>ike no au e like me ko'u lohe ana i ka mea nona i hni mui i ka nui o ka make 1 ka A. D. 1863, e like me kou hoikemua ana, ma ka mua o kou kakau mnnao nna no keia Kumumanao, penei; uke pololei ia lohe ona," nole nu i hai aku, ua Helu maoli au i ka nui o na kanaka oia niau Aupuni, oia ke kumu o ko'u ho*>halike ana me ka nui o ka make i ka A. D. i hala, "he piha welu ia manao ou. M He manao koho wale ia, he mea i akaku ole kona oiaio ana, wahi a ka hoo-kaka 21 0 ka Buke 1 o ka Moleanahonua.

E ka mea huna inoa ? aole anei oe o Daniela kuu lioa ina aiak&hiki elua ? au t huna iho ai i ko inoa, a hoopunipuni iuai nei oe o Kapepeekauila, no ko manuu nae paha o kiko ia'ku ko lae puu, c ka manu nuku ke-a o ka luna o Lihau, loaa ka puu nui e kau ai i ko lae, me he Luohokela 10, nu i holo aku ai iloko o ke one e liuna ai i ko ihu, a hala ae ka wa ntakani ino o nei mea he hoopaapaa aim, alaila, ala mai i>e a hookohukohu kanaka iho ma ke kahua kaun o Buru Rana, " Kapakahi Manuhia i ua kanaka, « ke Okoi ka moku," 41 Nee ana o ua o Kineopa me ka huahua, me ka alaala, paina poha.'' I ko maa no nae paha i ka uhao la o kou poo i ka hokeo, manao mai ai «e u ko'u poo ke ho-o, e ole lioi ko maa o kou papale no ia e hele uei niana huina alanui 0 ke Kaona. Nolaila, e ike oukou e na makamaka mai ka la hiki ina Haehae, a ka la kowilo i Lehua, i ka huheua o ka mea īii«ni huna o Knpepeekauila ma kumu-ptih o ke kuhi hewa, no ka mea, aole i piii ka u wehewehe ana imua o oukou ma na Helu i kaa hope ae nei, 110 keia Lahui no ia huina niake he 33,333,333 miliuna kanaka, aka, oia ka liui o ka make uia ka A. D. 1863 wale no ; j>ela ka'u Imike ana, aka, ke ala mai nei kela me na maka 1 paa i ka hau o Maunakea, a kapaiili hewa ka lehelehe iuna imua o ka lehulehu i ka mea io ole, " o ka waha no knu e e kole, maka sila no ka'u e hoolail<ti uia ke kahua kaua o nei mea he /i'nokoo.

Nolaila, e oiuolu ka Lunohooponopono 0 ka makou Aupepa, e koeloae i ka manao o ka makamoki» ma kahi kaattrak> u ke Kuokoa, i ike niai ai na hoa, a me ua 01 ala ae, aole au i hewa ma keta kakau manao ana a inaua. Me ke aloha 110 i ke Kilohana Pookeia o ka Lahui Umoaii nei. P. A. KALALAI/PUNA AKEONAONA. Kapoino, JVaiehu, Maui, 14, 1864.