Ka Nupepa Kuokoa, Volume III, Number 38, 17 September 1864 — Page 4

Page PDF (1.52 MB)

This text was transcribed by:  Clyde Imada
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

Ahahui Aloha o Kohala Akau.

            E KA NUPEPA KUOKOA E; Aloha oe: Ua kuikui lima ia mai au e ka makani ala halihali a ka Puulena, hoope puahala ai a ke Kinau, no na hua e kau anoano ae la ma ke poo o keia kukulu manao ana; i mea hoi e ike mai ai na keiki o ka iu o ka malu kukui o Edena nei; ka poe hoi o keia aina haaheo i ka lai, o lakou hoi ka poe nana i a-u mua aku keia moana lipolipo i ke anu o Aipo, a i waele ai hoi i ka wa naaupo.

            A ma Kaiaulu au o ka Luakini nani o Kohala i ka la 2 o Sepatemaba iho nei, a hokiokio mai ka Luna Hoomalu ia la ma ka ipu kapu o ka Luakini e koho'ku ia Haae i Kakauolelo; ua hooholoia ma ka hapai lima ana.

            Penei ka hoomaka ana: I kekahi mau pule o Augate aku nei, ua nonoi mai ke kumu o keia kula e kukuluia i Ahaaina Hui Aloha no keia kula, mai kona hoomaka ana a hiki i keia wa, ua hooholoia. Nonoi hou ia mai no e lulu wahi dala i mea e lako ai i na mea ai, ua hooholoia. Ua hooholoia o ka la i o Sept. iho nei, o ia ka la ahaaina, a e kapaia kona inoa o "Ka Ahahui Aloha o na keiki o ke Kulahanai o Kohala Akau."

            He nui ka minamina o na hoa o keia Ahahui Aloha, no ka poholopu ana o na mea i hoomakaukau ai. No ka mea, ua ninini nui mai na aouli i ka ua i na la elua, nolaila, aole i holopono na mea i makemakeia. A ma ka lokomaikai o ke Akua, ua ae ia mai kekahi mau hora o ka la 2 o Sept., o ia ka Poalima ma ka auina la oia ahiahi, ua lawa hapa na hoa i hiki mai; aka hoi, o na keiki o ka aoao palupalu, no lakou hoi o "Mae i ka la ka pua o ka iliau, e haiamu ana i ka uka on Kolokini," ilaila pu no hoi na kaikamahine o ka aoao hema kahi i puulu pu ai i ka ua me ka makani, e mapu pu ana hoi i ke ala o ka pua neleau hone o Wainaia.

            He mao iki ana'e no na paka ua, aia hoi, ua hoomakaukau kokeia ka papaaina me ka naau olioli; a ma ka nana aku no hoi ina e malie ia mau la, ina la paha ua "hiki i ka maka ke hoohele i ka nui o ka ono, malaila la hoi na ono a na ki a kaunu."

            Ia S. C. Luhiau ka pule paina, hoomaka ka ai ana ma na mea poi, a mahope iho inu ti na kupa o ka lai. A ma ke noi a Bona e meleia kekahi mele, a pau ke mele ana a me ka inu ti ana; ua nonoiia mai keia mau mea ekolu. E ae anei oukou e kohoia o Luhiau, nana e waiho aku i ko kakou mahalo no Rev. L. Lyons, no kona kokua ana mai ia kakou me ke aloha? Hooholoia. 2. Ua ae anei oukou e hoouna ia ka moolelo o keia Ahahai Aloha ma ke Kuokoa? Hooholoia. 3. E ae anei oukou e lilo kahi 1/2 hora o keia la e halawai ma ka Luakini? Ua hooholoia ma ka hapai lima ana.

            Kali iki makou a pau no ka halawai ana, pii na hoa e lohe i ka haiolelo a ka poe i waeia e na komite i na la i hala ae mamua. Ua kohoia o S. C. Luhiau i Luna Hoomalu, a o Haae i Kakauolelo, ua hooholoia ma ke noi a E. Kekaula ma o ka Luna Hoomalu. Ku mei ka Luna Hoomalu a pule, a pau ka pule ana, hoomakaia na hana ma ke kahea pakahi ana i na inoa o na haiolelo ia la. Eia ko lakou mau inoa ame na kumu olelo a lakou i haawiia'ku ai e na komite.

            Na E. Kekaula.--"Ke ano o ke kula mahope mai o ka hoomaka ana."

            Na S. Aiwohi.--"He pono anei i na haumana o keia Kulahanai, ke imi hou aku i ka naauao i Hilo me Lahainaluna?"

            Na S. P. Heulu.--"Pono anei ka akoakoa ana o keia Ahahui Aloha, aole paha?"

            Kukulu mua mai ka Luna Hoomalu i kona mau manao penei: "E na hoa e keia Ahahui, aole au e hai aku ana i ka'u mea i waiho ia mai i kumu manao na'u e olelo e ai i keia la, no ka mea, ua pokole ka manawa, he pono ia'u e waiho loa i ka'u mau mea a pau, a ina he nui ka manawa, e heluhelu no au i na inoa o na haumana o keia kula mai kona hoomaka ana a hiki i keia wa."

            Kahea ka Luna Hoomalu, "Ia oe e E. Kekaula ka haiolelo mua." Ku mai ka mua o na haiolelo (oia o E. Kakaula,) a penei kana mau olelo:

            "I na hoa o keia Ahahui Aloha; aloha oukou: He mea olioli ia'u ke ku ana i keia la imua o oukou e na hoa'loha, a ua ane hiki ole nae ia'u ke olelo nui e hoopuka'ku i ke hapalili o ko'u puuwai no ka piha loa i ka olioli, ua hoopuniia na manao iloko o'u e ka pihoihoi, a na ia mea i hoohaalulu i kuu kino ame kuu kamailio ana.

            "He oiaio, ua hoohuiia mai kakou e ke kaula palupalu o ke aloha launa, me ka manao lokahi. A no ko kakou luhi pu ana me ka mea nana i kukulu keia kula, oia hoi ke kihapai o ka naauao ma Kohala nei, a e lilo hoi keia kula i mea nana e hoomalamalama i keia apana, a me na apana e aku. A e olioli no hoi au i ke ku ana imua o oukou i keia la, e like me ke kumu olelo a na komite i haawi mai ai, a ma ia mea no au e kamailio aku ai, ma ka mea hiki ia'u, oiai aole au i maa ma keia mea."

            Kumumanao. Ke ano o ke kula mahope mai o ka hoomaka ana. He ane like ka ninau me keia ma ke kumu manao, "Heaha ka hua o ke kula mahope mai o ka hoomaka ana?" Ekolu mea nui a'u i manao ai. (ke kuhihewa ole au.)

            1. He mau hua maikai,

            2. He hua olioli,

            3. He hua ola maoli no.

            He hua maikai. Mai ka hoomaka ana mai o keia kula mai mua mai, ua ike maka pu kakou a pau, he mau hua maikai kekahi, he ono ka ai ana ame ka hoao ana. Mailoko aku o keia kula na kumuao nana e ao nei keia apana, ame na apana e aku kekahi. Pela ko kakou ike maka ana i na haumana o keia kula iloko o na makahiki he 21, mahope iho o ka hoomaka ana, &c., &c., &c." Ua hoopokoleia no ka uuku o ka manawa.

            Ia S. Aiwohi, kumuolelo.--"He pono anei i na haumana o keia Kulahanai e imi hou aku i ka naauao i Hilo ame Lahainaluna?" Hai mui no oia me ka maopopo loa no i ka poe hoolohe aku; he pono no wahi ana, &c., &c., &c. He uuku no kana wahi haiolelo ana, he ono no nae.

            Ku ae ka mea Kaulana S. P. Heulu me na helehelena ku hohonu i ka hoihoi, o kana kumuolelo, "Pono anei ka akoakoa ana o keia Ahahui Aloha, aole paha?" Hai mai no oia i ka pili o kana mau mea a pau me ka haukawewe ame ka mahaloia, &c., &c., &c.

            A mahope iho ua nonoiia mai, "malama paha he mea manao, pono ke hai ae." Ku mai o I. Kekipi, a hai laula mai no oia i na mea e pili ana i ka Ahahui Aloha, he maikai no me ka mahaloia, &c., &c., &c.

            Mahope iho ku ae o Rev. E. Bona, ke kumu o ua Kulahanai nei ana, a wehewehe mai oia me ka manao ku hohonu, a pili aloha maoli no hoi mai ka mua a ka hope; a penei kekahi hapa iki o kana mau olelo:

            E na hoa aloha, olioli nui au no keia hui ana o kahi me ka manao lokahi, ua noho pu no kakou e na haumana o ke Kulahanai, nei, me ka manao like, a me ka hana like mai ka mua mai, aole kakou he poe hakaka me ke kue, aole loa. O ka mea i holo pu ia kakou me ka maikai oia ka mea i holo like. Pela no hoi au, o ka'u mea i manao ai a hai aku ia oukou, ua hooholo likeia ia e kakou. Pela no hoi ka oukou mea i manao ai a hai mai ia'u a ae puia e kakou me ka maikai. He nui ka minamina no ka lawa kupono ole o na mea i hanaia i keia la, aole no hoi kakou i hoala iki i keia hana i kekahi mau makahiki mamua aku nei, akahi no kakou a hui e like me keia."

            Aole paha i pololei loa na mea i unuhiia mai o ka E. Bona mau manao, aka, he ane kulike nae me keia maluna ae. Ua komo hohonu maoli no kana mau olelo ia la i ka poe a pau e hoolohe aku ana, ua like kana mau olelo ia la me he makaihe la o ke kahua kaua, ka nui o ke aloha ia a me he makua la i kana mau keiki. He oiaio no, he ipukukui keia Kulahanai no keia apana i keia mau makahiki he 22 a keu. Ua hoouluia keia Kulahanai e aoia ma ka naauao i mau kumu kula no keia apana, a oia no ka makemake nui o ke kumu nana i kukulu keia kula, i malamalama no keia lahui. Aia ma na apana e aku, no kahi e mai ko laila mau kumu, aka, ma Kohala Akau nei, noonei no koonei mau kumu.

            Eia kekahi, no ka hiki pono ana, a no ka lawa pono i na makahiki he 22 o keia kula, nolaila i hapai ae ai na lala o keia Ahahui Aloha e kukulu i Kiahoomanao no ke kula nei, * * * *. Mahope iho, nonoi mai ka mea Kaulana i ke kakau "moolelo Hawaii" i ka Luna Hoomalu, "Ua pau anei ku manawa?" "Ae, ua pau, aka, he wahi mea iki koe alaila hoi."

            Ku mai o S. N. Haleole, a waiho ae i kona mahalo i na lala o keia Ahahui Aloha. Ekolu ana mea nui iloko o kana paipai ana (o na mea e pili ana i keia Ahahui.)

            1. O ka Ahahui ma Bosetona,

            2. O ke kumu nana i ao keia kula,

            3. O na makua mea keiki.

            Penei ke ano nui o ka S. N. Haleole mau olelo: "Ekolu a'u mau mea i manao ai, ua kuleana like iloko o keia Ahahui a oukou i kukulu ai. O ka Ahahui hoouna Misionari ma Bosetona, oia ke kumu o keia mau Ahahui e hoala ia nei. Ina aole e hookumu ia he Ahahui ma Bosetona, pehea, loaa anei he Ahahui ma Kohala nei? Aole loa.

            "Pela hoi, ke nonoi aku nei au ia oukou e waiho ae oukou i ko oukou mahalo ia ia, (kuhikuhi i ke kumu,) i ka mea nana i ao ia oukou, a i hoomalamalama ia oukou. He nu hou loa keia a'u i ike iho nei, ua hanaia no ma Honolulu na Ahahui o keia ano; aka hoi, aole i hanaia ma Kohala nei. He ewalu o'u makahiki ma ke kulanakauhale Alii, hoi mai nei au, a ike i keia mea hou a oukou i kukulu ai. Noonei no au, a noonei ko'u mau kupuna a me ko'u mau makua; aka, aole lakou i ike i nei hana maikai a oukou e hana nei. Mai kapa oukou ia'u he kanaka e, aole pela. He poe lala no kakou e pili ana i nei mea he oihana naauao, no ka mea, o ka ike ia oukou, oia no ka ike i loaa ia'u. Ua huli nui au ma ke keena o na moolelo kahiko o Hawaii nei; a ua ike no au, he mau Ahahui no ka lakou i hana'i. He mau Ahahui lealea nae, aole pela ka oukou. He Ahahui malamalama a me ka naauao.

            Pela hoi ke kolu o ko'u manao ia oukou i keia la. O na makua o oukou kekahi mea kuleana nui i keia la, ina aole e ae mai na makua o oukou, pehea, loaa anei he Ahahui maanei? Pehea la ka manao ke huli iho a hoomanao wale ae i na hana o ia la? Ma ka nana ana iho i na waihooluu o ka poe o ia Ahahui, ua hela a "Kapukapu na maka o Puna i ke 'kua wahine, aohe ike wale iho ia Malio." A ma ka pau ana, heluhelu ia he mau Himeni e ka Luna Hoomalu, i hakuia e ko kakou haku mele nui o ka aina mauna.

            Ku mai la na Anedero maka onaona o ua Ahahui Aloha nei, oia hoi na lipina i haimalule i ka lai o Hanakahi, i konoia hoi e ka manao haahaa, ua hele wale a "ala ke kala ku o ka Ena." Mele mai la lakou i na mele i kau-o pu ia aku e na naau anoi o ka poe e hoolohe ana, i hoohalike ia hoi ke kani me he pupukani-oe la o ka mauna. A me he mea la hoi, o ka Luakini kekahi i haa mai i ka olioli pu ia la.

            Eia hoi ke mele lai o keia kula iuiu, i ka la i kuupau ia mai ai e na Nunu maka onaona a J. W. Kaanaana.

HOOHUI--MELE 1.

1 Puka mai ka la, hiki mai ka ua,

No ka Ahahui nei,

Ahahui e, Ahaui maikai,

Hui. Kumu, Kamalii,

Nani keia halawai,

Akahi no a puka mai,

Ahahui pomaikai,

Ma Iole nei,

CHORUS--Hui mai, hui mai,

Hui mai, hui mai,

E na hoa aloha nei.

2 Oli mai kakou ka Ahahui hou,

O ke kula hanai nei,

Kula makamae, pua nani e,

O Kohala Akau nei,

Nui no na hoa nei,

No ia Kula Hanai mai,

Noonei, no kahi e,

E hauoli ae,

CHORUS--Hui mai, hui mai,

Hui mai, hui mai,

E na hoa aloha nei.

3 Hele mai kakou, ahaaina pu,

E na hoa aloha nei,

Aha hoomanao i ka Haku mau,

Nona keia pomaikai,

Nana no i kiai mau,

Ma ka po, a ma ke ao,

Ma na noho liilii no,

A hui pu maanei,

CHORUS--Hui mai, hui mai,

Hui mai, hui mai,

E na hoa aloha nei.

4 Naue ae kakou a kaawale hou,

Ma na wahi e hana ai,

E kokua mau a hoomalu pu,

Ko kakou Mei maikai,

Nana e aloha mai,

Hookupaa a hoomaikai,

Ma o, maanei, a kii mai

I na hoa nei,

CHORUS--Naue ae, naue ae,

Naue ae, naue ae,

A hui hou ma kela ao.

HAULI--MELE 2.

1 Naue hauoli, a hauoli mau,

Na a holo i ko luna ao,

Kona Iesu la, e hoi kakou,

Naue, hauoli, hauoli mau no,

Ko kakou hope, ua kokoke mai;

Pau ke kuewa i o a ianei,

Kuonoono iluna ke ao,

Naue, hauoli, a hauoli mau.

2 Aia  ilaila ke mele nei,

Kumu, haumana, a kakali ae,

I koonei mau hoa e hookipa mai,

Naue, hauoli, hauoli maikai,

Kani na lira, na himeni hou,

Oli ka lani, me kolaila mau puu,

Malu, a maha, a pomaikai mau,

Naue, hauoli, hauoli kakou.

3 Ku mai ka make e pepehi mai,

Iesu ka malu e uhi mai ai,

Iesu ka mana e ola hou ai,

Naue, hauoli, hauoli maikai,

Nani ka lama o ko luna ao,

Hala ka make, a hoea no,

Kanaana lani, na mala maikai,

Naue, hauoli, hauoli mau ae.

HUI HOU--MELE 3.

1 Ahea kakou e hui hou,

Kumu, na haumana pu?

Nui no a ano e,

O na noho ana mai,

Make no, a kanikau,

Mamua o ka hui hou.

2 Ia kakou e noho e,

Ma ka aina, ma ke kai,

Ma ka wela i ke ao,

Ma ke anu i ka po,

Hui nui na naau,

Mau ke aloha o kakou.

3 A pau ae ke ola nei,

Me koonei mau pomaikai,

Make, nalo, palaho,

O na kino o kakou,

Pomaikai ke ala hou,

A ma ka lani, hui mau.

            Oia iho la na hana i hanaia i ka la 2 o Sepatemaba. E aloha ananei oe, a me kou Luna Hooponopono.

            HAAE,--Kakauolelo.

            Kohala Akau, Hawaii, Sept. 7, 1864.

He Leo i na Makaainana.

            E KA NUPEPA KUOKOA E; Aloha oe.--E oluolu oe e hoike akea aku i keia eo i o kaua hoa Makaainana, e noho la mai Hawaii a Kauai. Mai hoopanee oe i ka hoopuka'ku i keia leo, o hala auanei ka manawa pono.

            Ua hoopuka ia mai he leo mai ke Keena Kalaiaina mai e kauoha ana i na kanaka a pau o keia aupuni e koho hou i mau Luna Makaainana, ke hiki aku i ka Poaha, la 29 o Sepatemaba, a e koho ia hoi malalo o ke kumukanawai hou i apono ia ma ka la 20 o Augate o keia makahiki.

            E o'u hoa Makaainana  e, o oe no anei kekahi i apono aku i keia Kumukanawai hou, i kauoha ia mai ai oe e koho malalo o keia Kumukanawai, aole anei o kou koho ana malalo o keia kauoha, o kou ae ana no ia ma ka hoohiki ana e apono aku i ua Kumukanawai la? E kuu mau hoa makaainana e. E lokahi like ka manao e apono aku i ke koho ana o ka Monede mua on Ianuari, a e hoouna aku i kou Lunamakaainana o ia wa e halawai pu me ka Moi, a me na'Lii ma ka ahaolelo, ke hiki aku ma ka la 15 o Oct. e like me ke Kahea ana.

            A na ia mau Lunamakaainana e hoike aku kou apono ana i ua Kumukanawai hou nei, a e lilo ia apono ana o na Mana Nui Ekolu o ke Aupuni. Mai lalelale oe e hapai koke i keia kauoha, mamua o kou hoohiki io ana.

            Ua wikiwiki pono ole na Kuhina i keia mea nui, nolaila, ua komo hikiwawe mai ma ke ano pihoihoi, aohe manawa kupono e kuka ai me na hoa no keia mea.

            E o'u mau hoa e, i nui ke aho, a e hoike mai hoi i ko oukou manao no keia mea. E ke Kuokoa e, e wiki kaua, mai kali oe.

            Owau no kou hoa kauwa,

            D. HOAIKU.

            Manuka, Kau, Hawaii, Sept. 5, 1864.

[No ke Kuokoa.]

            E KA NUPEPA KUOKOA E; ALOHA OE:--Eia malalo iho nei kekahi mau Leta e pili ana i ke kukulu ana i Ahahui Wahine ma Koloa nei, me ko-lakou hauoli ma keia hana maikai a ke Kama Alii Wahine o Hawaii nei i hapai ae nei

I KA MEA KIEKIE KE KAMA ALII WAHINE O KELA PAE AINA; ALOHA OE:--Ma ke aloha o Kristo Iesu. Me ka mahalo a mau loa aku. O makou o ka poe nona na inoa malalo iho nei, he mau Komite i kohoia e ka Ahahui Wahine o Koloa nei, e kakau i palapala e waiho aku i ko makou aloha hui me ka mahalo ia oe ma o na Komite la.

            No kou hookumu ana i Ahahui i kapa ia ma ka inoa Kiekie i aloha nui ia, a noho mai no hoi i poo me he makua la no ia Aha, e-hoomalu ana hoi ma na wahi a pau i holo aku ai kona mau lala, i mea e hoomahui ai i na wahine o ko olua lahui ma na hana maikai e like me ka naauao i hoopiha ia ia oe.

            E ola mau ke Kama Alii Wahine o Hawaii nei i ke Akua.

            MRS. H. K. LILIKALANI,

            MRS. V. B. KOAKANU,

            MRS. K. LULUHIWALANI.

I KA MEA KIEKIE KE KAMA ALII WAHINE O HAWAII NEI, KA PERESIDENA O KA AHAAUI KAAHUMANU; ALOHA KE ALII:--O makou na Komite i kohoia e ka Ahahui Wahine ma ka Apana o Koloa nei, me ko makou manao lokahi ma ke ano hui e nonoi haahaa aku ia oe ma o na Komite nei, ke oluolu ka Mea Kiekie ma keia nonoi ana, e hookomo ae ia makou, a e hoopili aku i wahi lala liilii malalo ae o ka malu nui o ka Ahahui Kaahumanu; a ke kakali haahaa aku nei makou kau mau kauwa i ka mea e hana ia mai ai.

            MRS. H. K. LILIKALANI,

            MRS. V. B. KOAKANU,

            MRS. K. LULUHIWALANI.

NA KOMITE MOKUPUNI.

            MRS. H. K. LILIKALANI,

            V. B. KOAKANU,

            K. LULUHIWALANI,

            Aloha oukou:--Ua kamailio au me ka oukou mau olelo i kakau hua poepoe ia, a ke hooko aku nei au i ka oukou mau noi a pau, e lilo hoi oukou i lala no keia Ahahui, "Ahahui Kaahumanu," a e hana oukou e like me ke Kumukanawai o ua Ahahui nei i hoolaha ia ma ka nupepa. A na oukou no e koho i Peresidena, a ka Puuku, a i Kakauolelo no oukou iho.

            V. K. KANINAULANI,

            Peresidena Nui.

            Mokuaikaua, Aug. 29, 1864

HALE PAI KII.

MALUNA AE O KA KEENA PAI O KA

"Nupepa Kuokoa,"

Emi ka uku no ke kii. E paiia no ke kii iluna o ke

ANIANI a me ka PEPA.

E hele mai e na makamaka e pai i ko oukou mau kii.

            H. L. CHASE (Keiki.)

            142-6m            Mea Pai Kii.

OLELO HOOLAHA.

E IKE A AUANEI NA KANAKA A PAU, ma keia Olelo Hoolaha, ke nana mai lakou, owau o ka mea nona ka inoa malalo nei. Ua lilo ia'u ka aina o Kalawaianui, oia o

Hiwapooo, Ili o Kailua, Koolaupoko,

Oahu, ma ka hoolimalima ana no na makahiki he umi, nolaila, ke hookapu nei au i na holoholona a pau, aole e komo ma ua aina la, a o na holoholona a mau holoholona paha i komo hewa mai, e uku no like me ke kanawai, a o na kanaka komo wale ma kuu aina me ke kuleana o'e, e uku no e like me ke Kanawai o ka aina. Ina e loaa i kuu Hope, oia o W. R. PAHUAINA, nana e hoouku, a e hoomalu, maluna o kuu aina.

            H. KAHANAWAI.

            Kailua, Koolaupoko, Oahu, Aug. 16, 1864.   143-1m*

OLELO HOOLAHA.

NO KA HOOIAIO IA ANA MAI O KA MEA nona ka inoa malalo e ka Hon. Ab. Fornander, i Luna Hooko Kauoha o R. P. BRACY, (KELE.) he haole no Kula, Maui, i make aku nei. Nolaila, o ka poe a pau i aia ia ia, e hookaa koke mai lakou, a o ka poe hoi i aieia. e hoiki mai i ko la kau kuleana, mamua o ka la 2 o Novemaba, 1864.

            J. D. HAVEGOST.

            Luna Hooko Kauoha o R. P. Bracy, (Kele.)

            Wailuku, Maui, Augate 3, 1864.         141-2m.

A. W. B. NAKAHUALII,

He Loio! A he Kokua!

AIA KONA KEENA OIHANA LOIO MA ka hale waiho Ipukukui Mahu, ma ke Alanui Maunakea, makai iho o Leberty Hall, (Lepekaholo.) Ua makaukau oia e kokua ia oukou ma na mea a pau a oukou e makemake ai e hoopii iloko o na Aba Hookolokolo a pau o keia Aupuni, ma na mea hiki ia ia ke kokua ia oukou, a ua makaukau oia e kakau i ko oukou mau Palapala, oia na Palapala Kuai, Palapala Hoolimalima, Palapala Moraki, Palapala Aelike, Palapala Hoolilo, Palapala Hoopaa, a me na palapala o kela ano keia ano, e hana no oia i na mea a pau e like me ko oukou makemake. A ke kahea aku nei oia ia oukou a pau, e kipa mua mai oukou i ona la, a mahope i na Loio e ae. E ninau no ia ia, no ka uku oluolu.

            Honolulu, Iulai 23, 1864.        140-6mt*

$30 00 MAKANA!

E HAAWI NO AU I NA DALA MAkana he Kanakolu, i ka mea a mau mea paha nana e hoihoi mai i kuu NOHO LIO a me ke KAULAWAHA, i aihueia'i mai ke kua aku o kuu Lio, ma ka po o ka Poaono, ia 3 keia malama, a penei ke ano o na Noho Lio ia: He Noho Lio ano Beritania, a ua hoailonaia me na huaolelo,

"Shearsby Canterbury,"

ma ka Noho a me ke Keehi, a pela no hoi ke Kaulawaha, ke hoike pu ia mai nae me ka mea nana i aihue, i hoopaiia'i ma ke Kanawai, a i ole ia, e uku

Makana no au i $10 00

i ka mea nana e hoihoi mai i ka Noho Lio, me ka niele ole ia'ku o ka mea nana i aihue. E hoihoi ae ia P. Naone, ma Pauoa, a a nana no e hookaa mai i ke dala ia oukou.

            S. SPENCER, (KEPINE.)

            Honolulu, Sept. 7, 1864.         146-2t

J. P. HUGHES.

MEA HANA

NOHO LIO!

AIA MA KA HALE KUAI O KA MEA nona ka inoa maluna nei, he Noholio Pelekane a he Noholio Meleka, a me na Noholio Waine, o na ano a pau, na Noho Paniolo Nu Hou.

Na Hao Waha a me na Kepa o na ano a pau,

            Na Kaulawaha, a me na mea e pono ka lio,

            Na Ili Kauo o na poo a pau,

            Na Hao Keehi,

            Na Palaki Lio,

            Na Kahi Lio,

            Na Eke Ili,

            Na Huipa.

A me na mea e ae a pau loa e pili ana i na Lio a me na Kaahole, a e kuai ana no ia mau mea,

NO KE KUMUKUAI MAKEPONO LOA!

            Aia no ke waiho mau nei malaila na Pela Manu.

            O na Pela Pulu, na Pela Hulu a me Pela Uwaea. E hanaia no e like me ka mea i kauohaia mai.

            Ua hanaia no na Kaa Lealea me ka maikai loa, a me ka makepono hoi.

            Ua hana no ia na mea a pau e pili ana i ka'u oihana me ka maikai.

            E malama pono ia no na mea a pau i kauohaia mai e pili ana i ka'u oihana. E loaa no wau ia oukou ma Monikahaae, ma ke kihi o ke Alanui Hokele a me ke Alanui Papu.

            J. P. HUGHES.

            Honolulu, Sept. 17, 1862.       100-1y

LAAU LAPAAU!

AIA MA KAHI O

KAKELA ME KUKE

Ma Honolulu.

J. T. GOWER,--Makawao, Maui.

J. D. HAVEKOST,--Wailuku, Maui.

C. H. WETMORE,--Hilo, Hawaii.

J. W. SMITH,--Koloa, Kauai.

Laau hoopaa Hi a Dr. Jayne.
JAYNE'S CARMINATIVE BALSAM.
--------

He laau maikai a oluolu hoi keia no ka Hi, ka Nahu, Nalulu, Wela o ka Houpo, Haoa, Hoopailua wale, Luai, Luai moku, ono ole i ka ai, Nahu me ka uwe no hoi o na keiki uuku, a me na mai like he nui.

Emo ole ka oluolu o ua mau mai nei i keia laau.

Penei e inu ai, i ka inu ana hookahi. Ina he keiki akahi paha ona malama, a elua paha, he umikumamalua paha kulu a hiki i ka iwakalua ka pono.

Ina he keiki mai na malama eono a hiki i na malama ewalu, he hapalua puna ki ka pono. Mai ka makahiki hookahi a hiki i elua, e inu no ia i puna ki okoa. Mai ka hiku a i ka walu o ka makahiki, elua puna ka pono, a no kanaka makua, he puna nui ka e inu ia i ka manawa hookahi.

A inu ea, e hui me ka wai maoli uuku, (a like a like ka wai me ka laau,) a pela e inu ae ai. Ekolu, eha elima paha inu ana i ka la hookahi, e like me ka nui o ka pilikia.

I akaka nae. Ina he nui ka wela, a ina ua komo kekahi ai pono ole iloko o ka opu, e aho e moni e mamua i mau Hu'ale Ola, a i ole, e inu i wahi paakai, a i wahi aila paha, i hemo e ka mea ino oloko, alaila e inu i keia Laau hoopaa hi.

Ina e luai ka mea mai, mahope o ka inu ana i ka Laau, a pau a i ka luaiia, e hanai hou aku no e like me mamua; a pela no a pinepine, a oluolu hoi ko loko, a waho malie no hoi ka laau ma ka opu.

Aohe a makou mea e noi aku ai i ka lehulehu, hookahi wale no o ke kauoha aku ia lakou e HOAO PONO i na

LAAU KUNU O KAUKA JAYNE

hoike aku ai i ka ola o na mea a pau i hoakakaia no kana mua laau. Ua hoola, a e hiki ana no ke hoola i ka mai ia.

KUNU, NAHU, a me ke ANU,

a me na mai e ae no hoi he nui wale; a o na mai HOKII no i ola nui, na mai i ola ole i na laau e ae. E aho e hoao oukou o ka poe i mai ia.

HE KUHA KOKO ANEI KOU?
HE KUNU ANEI KOU?
HE EHA ANEI KOU KANIA-I?
HE KUNU UMII ANEI kou me ka NAE?
AOLE ANEI OU MAI KUNU?
AOLE ANEI OU MAI NAENAE?
AOLE ANEI OU EHA ma ka UMAUMA?
AOLE ANEI OU KUNU KALEA?
AOLE ANEI OU HUI ma ka Iwiaoao?

A ina ua loaa ia oe ia mau mai, alaila, e ike oe i ke ola keia LAAU KUNU a Kauka Jayne.

NA MAI HOOPAILUA.
Mai o ke Ake.
Mai Nalulu a me ka mai Dyspepsia.

(O ka nawaliwali o ka puu hoowali ai, iloko o ko kakou mau waihona ai.)

 

He pono ke ai koke i ka laau a Huaale Ola a Kauka Jayne, he laau oluolu, a he ola no hoi. Aohe no he mai i nele ke makemake i na laau hoonaha; a mai nui no hoi ka poe e ola ana, me ka oluolu no hoi, ina e hoomaopopoia, a e inu ia no hoi ua mau laau la. Aole no e oluolu pono kekahi mea oiai e inoino ana oloko o kona kino; a ua ulu nui ae no hoi ka mai, a i kekahi manawa ua make no, a ina e malama pono ia a e inu hoi i na Huaale Naha, alaila, oia no. No ka hooiaio ia ana mai o keia mau mea, nolaila, ke hoolaha ia aku nei ka

HUAALE OLA A DR. JAYNE.

Me ka hiki ke hooia'ku i ka maikai, a na ka hoao ana i hoike maopopo mai i ka oi o ke ola keia laau mamua o na laau e ae, a me ka maikai no hoi o ka inu ana, a me ke ola maoli no hoi. A ina no e inu ana ia laau, aole no he mau mea i hookapuia, oia ka ai ana a me ka inu ana. Aole e ino ke waiho loihi, no ka mea, ua hana ia no a maikai loa. A ina e inu ia ua hikiwawe loa ka hehee iloko o ka puu waiho ai. Ma ka inu ana ma ka haawina liilii, he maikai loa no ka naha ana, a he oluolu no hoi, a me ka holoi pau i ke ino oloko o ka opu.

DISIPEPESIA.

(Oia ka mai ono ole o ka ai i kekahi manawa, a me ka hoowalipono ole ia hoi o ka ai iloko o ka puu moni ai.)

O keia Huaale Hoola a Kauka Jayne, he maikai loa no ka hooikaika ana ia mau oihana o ko kakou mau kino. Ina ua loihi loa ka mai ana, alaila, e hikiwawe ke ola ke inu puia ka

Huaale me ka Laau Hoomaemae Koko
a hoopau NAIO me na KOE, A Kauka JAYNE,

 

Like me ka mea i kuhikuhiia mawaho o ka wahi o ka laau.

NO NA MAI MA KE AKE,
MAI LENA,
MAI MA KA OPU HANAWAI,
NA MAI WELA,
KA HAALULU,
KA MAI O KA ILI,
KOKO INO,
MAI NALULU,
PAA O KA LEPO,
MAI KUNA,
MAI WAHINE,
ame ka MAI HOOPAILUA.

Ua maopopo loa ke OLA o keia mau HUAALE. A o ka mea wale no i koe i ka lehulehu o ka hoao pono ia mau hua. A he maikai no hoi na laau o Kauka Jayne, no ka hoola ana i na mai

PUHA,
ALAALA,
KAOKAO,
PUUPUU,
PEHU,
KUNAKUNA,

Hanene, Lolo,

na mai wahine, a me na mai e ae, no ke KOKO a inoino ma kana

LAAU HOOMAEMAE KOKO.

 

            96-1y