Ka Nupepa Kuokoa, Volume III, Number 38, 17 September 1864 — Ahahui Aloha o Kohala Akau. [ARTICLE]

Ahahui Aloha o Kohala Akau.

E kk Nopepa i; Aloha. oe: Ua kuikui lima ia mai au e ka makani ala halihali a ka Puulena, hoope puahala ui a ke Kinau, no na hua e kau anoano ae la ma ke poo o keia kukulu manao ana ; i mea hoi e ike mai ai na keiki o ka iu o ka malu kukui o Edena nei; ka poe hoi o keia aina haaheo ika lai,o lakou hoi ka poe nana i a-u mua aku keia moana iipolipo i ke anu o Aipo, a i waele ai hoi i ka wa naaupo. A ma Kaiauiu au o ka Luakini nani o Kohala i ka la 2 o Sepatemaba iho nei, a hokiokio mai ka*Luna Hoomalu ia la maka ipu kapu o ka Luakini e koho'ku ia Haae i Kakauolelo; ua hooholoia ma ka hapoi lima ana. Penei 1(a fi(sdmaka aiia : I kekahi mau pule o Augate aku nei, ua nonoi mai ke kumu o keia kula e kukuluia i Ahaaina Hui Aloha no keia kula, mai kona hoomaka ana a hiki i keia wa, ua hooholoia. Nonoi hou ia ma'i no e JuJu wahi da)a i mea e lako ai i na mea ai, ua hooholoia.; Ua hōoholoin o ka \a \ o Sept. iho nei, o ia ka la ahaaina, a e kapaia kona inoa 0 Ahahui Aloha o na keiki o ke Kulahanai o Kohala Akau." īfe' nui ka mmamina o na hoa o keia Ahahui Aloha, no ka poholopu ana o na mea i hoomakaukau ai. No ka mea, ua ninini nui mai na aouli i ka ua i na la elua, nolaila, aole i holopono na mea 1 makemakeia. Ama ka lokomaikai o ke Akua, ua ae ia mai kekahi mau hora o ka la 2 o Sept., o ia ka Poalima ma ka auina la oia ahiahi, ua lawa hapa na hoa i hiki inni; aka hoi, ona keiki o ka aoap palupalu, no lakou hoi o " Mae i ka la |ta piia o ka iliau, e haiamu ana i ka uka o īeolokini," ilaila pu no hoi na kaikamahine o ka aoao hema kahi i puulu pu ai rka ua me ka makani, e mapu pu ana hoi i ke ala o ka pua neleau hone o Wainaia. lio mao iki ana'e no na paka ua, aia hoi, ua hoomakaukau kokeia ka papaai-; na me ka naau olioli; ama ka nana aku no hoi ina e malie ia mau la, ina la paha ua " hiki i ka maka ke hoohele i ka nui oka ono, malaila la hoi na ono a na ki a kaunu." la S. C. Luhiau ka pule paina,-hoo-maka ka ai ana ma na mea poi, a mahope iho inu ti na kupa oka lai. A ma ke noi a Bona e meleia kekahi mele, a pau ke mele ana a me ka inu ti ana ; ua nonoiia mai keia mau mea ekolu. £ae anei oakou e kohoia o Luhiau, nana e

waiho aku i ko kakou mahalo no Rev. L. ; Lyons, no kona kokua ana mai ia kakou me ke ālohā ? Hoohoioia. 2. Ua ae anei oukou e hooutia ia ka mooieio o keia Ahahai Aloha ma ke Kuokoa 1 Hoohoioia. 3. Ē ae anei 'oukou e iiio kahi £ hora o keia la e iialawai ma ka Luakini 7 Ua hoohoioia mā : ka hapai iima ana. •' ■ ■ Kāli iki makou ā pāu no[ kā halawai ana, pii na hoa e iohe i ka haiolelo a ka poe i waeia e na komite i na la i hala ae mamua. . ' Ua_. kohoia o .S. C. Luhiau i Luna Hoomalu, a o Haae i Kakauolelo, uā hooholoia mā ke noi a E. Kekāuia ma 0 ka Luna Hoomaiu. Ku mai ka Luna Hooinal.u a puie, a pau ka pule ana, hoomakaia na hana nia ke kahea pakahi ana 1 na inoa o rta haiolelo ia la. Eia ko la-! kou mau inoa ame na kumu oleio a lakōu i hāawiia'ku ai e nā komite. 'fta E. Kekāula.—IE.?1 E .? Ke ahō ,o ke kula mahope mai o ka hoomaka ana." ■ Na S. Aiwoh».—" He pono anei i na haumana o keia Kulahanai, ke imi hou aku i ka naāuao i Hiio me Lahainaluna 1 Na S. P. Heulu.—" āpei ka : akoakpa ana Q keia A hahui Alōha, aōle paliat n Kukulu muamai ka Liliiā Hōomalu i } kona mau manao penei: 11 E na hoa o keia Ahahui, aole au e hai āku āna i meii i tvālhō ! iā.fajai j kiimu inanao i na r u e olelō e a»;i keia la> nō kā niea/ua I pokoīē ka mānāwa, he pono iā , u e waihō < l(Mf : i ka'u mau meā a pāu, & iiiā hē nu» ka āu i hā inoao nabMun>āna O. keia kula imii kona 1 maka ana «a Wki i keia wa<" r f j Kahea |*una " Ia oe ) ; feaiotela mua' Ku ,mai • I ka mua o na tmiplelo (oia o s : a penei olelo: 2 ! "I na hoāo keia Ahahui Aīōhā i āloi - ha oukou i He mea olioli ia'ti ke ku ana |j] i keia h o piikou e na hoa 7 iō¥a 7 a ||r ua ane nae ia*a ke olelo nu¥ e E- hoopuka'ku » ke kapaiili o ko'u puuwai |&V,do ka piha loa i ka oiioli,uā hoopuniia

na manao iloko o'u e ka pihoihoi, a na ia mea i hoohaalulu i kuu kino ame kuu kamailio ana. "He oiaio, ua hoohuiia mai kakou e ke kaula palupalu o ke aloha launa, me ka manao lokahi. Ano ko kakou luhi pu ana me ka mea nana i *kukulu keia kula, oia hoi ke kihapai o ka naauao ma Kohala nei, a e lilo hoi keia kula i mea nana e hoomalamalama i keia apana, a me na apana e aku. A e olioli no hoi au i ke ku ana imua o oukou i keia la, e like me kē kumu olelo a na komite i haawi mai ai, a ma ia mea no au e kamailio aku ai, ma ka mea hiki ia'u, oiai aole au i maa ma keia mea." Kumumanao. Ke ano okc kula mahope mai oka hoomakn ana. He ane like ka ninau me keia ma ke kumu manao, " Heaha ka hua o ke kula mahope mni o ka hoomaka ana ?" Ekolu mea nui a'u i manao ai, (ke kuhihewa ole au.) 1. He mau hua maikai, 2. He hua olioli, 3. He hua ola maoli no.

He hua maikai. Mai ka hoomaka ana mai o keia kula mai mua mai, ua ike maka pu kakou a pau, he mau hua maikai kekahi, he ono ka ai ana ame ka hoao ana. Mailoko aku o keia kula na kumuao nana e ao nei keia apana, ame na apana e aka kekahi. Pela ko kakou ike maka ana i na haumana o keia kula iloko o na makahiki he 21, mahope iho oka hoomaka ana, &c., &c., &c." Ua hoopokoleia no ka uuku o ka manawa. Ia S. Aiwohi, kumuolelo. —" He pono anei i na haumana o keia Kulahanai e imi hou oku i ka naauao i Hilo ame Lahainaluna ?" Hai inai no oia me ka maopopo loa no i ka poe hoolohe aku ; he pono no wahi ana, &.c., &c., &c. He uuku no kana wahi haioielo ana, he ono no nae. Ku ae ka mea Kaulana S. P. Heulu me na helehelena ku hohonu i ka hoihoi, o kana kumuolelo, " Pono anei ka akoakoa ana o keia Ahahui Aloha, aole paha?" Hai mai no oia ika pili o kana mau mea a pau me ka haukawewe ame kā mahaloia, &c., &c., &c. A mahope iho ua nonoiia mai, " malama paha he mea manao, pono ke hai ae." Ku mai 01. Kekipi, a hai laula mai no oia i na mea e pili ana i ka Ahahui Aloha, he maikai no me ka mahaloia, &c., &c.j &c. Mahope iho ku ae o Rev. Ē. Bona, ke kumu o ua Kulahanai nei ana, a wehewehe mai oia me ka manao ku hohonu, a pili aloha maoli no hoi mai ka mua a

ka hope ; a penei kekahi hupa iki o kana mau olelo: " £ na hoa aloha, olioli nui au no keia hui ana o kahi me ka manao iokahi, ua noho pu no kakou e na huumana o ke Kulahanai nei, me ka manao like, a me ka hana like mai ka mua* mai, aole kakou he poe hakaka me ke kue, aole loa. O ka mea i hoio pu ia kakou me ka maikai oia ka mea i holo iike. Pela no hoi au, o ka'u niea i manao ai a hai aku ia oukou, ua hooholo iikeia ia e kakou. Peia no hoi ka oukou mea i manao ai a hai mai ia'u a ae puia e kakou me ka maikai. He nui ka minamina no ka lawa kupono ole o na mea i hanaia i keia ia, aoie no hoi ka*kou i hoala iki i keia hana i kekahi mau makahiki mamua aku nei, akahi no kakou a hui e like me kera." Aoie paha i poJ<slei loa na mea i unuhiia mai o ka E. Boria mau manao, aka, he ane kuiike nae me keia maiuna ae. Ua komo iiohonu maoli no kana mau oielo ia la i ka poe a pau e hoolohe aku ana, ua like kana mau olelo ia la me he makaihe la o ke kahua kaua, ka nui o ke aioha ia a me he makua la i kana mau keikl* He oiaio no, he ipukuku» keia Kulahanai no keia apana i keia mau makahiki he 22 a keu. Ua hoouiuia keia Kulahanai e aoia ma ka naauao i mau kumu kuia no keia apana, a oia no ka . (liīikehiiake nui o ke kum« nana V kukulu keia kula, i maiamalama no keia lahui. Aia ma na apaua e aku, no kahi e mai ko laila mau kumu, aka, ma Kohala Akuunēi, noohēi nō koonei māu kumu. Eia kekaM,. no kai hiki pono ana, a j jnoka fatra pono i na mākāhiki he 22 o l keia kula, nolaila i hapai ae ai na laia o keia Ahahui Aloha e kukulu i Kiahoomanao no ke kula nei r * * * *. Mahope iKo, uonoi mai ka mea Kaulana i ke kkkau Hiwaii 11 i kā LiiiiA Hooiiiala, " Ua patl anei'ka manaWā?" u Ae, uh pau, akā, he «rahi meā iki koe i ākilā hoi." i Ku mai o S. N. Haleole, ā waiho ae i > kona mahalo i na lala o keia Ahahui

Aloha. Ekolu āna mea nui iloko o ka- , na paipai ana (ona mea e pili ana i keia Ahahui.) 1. O ka Ahahui ma Bosetona, 2. O ke kumu nana i ao keia kuia, 3. 0 na makua mea keiki.Penei ke ano nui o ka S. N. Haleole mau olelo : " Ekolu a'u mau mea i manao ai, ua kuleana like iloko o keia Ahahui a oukou i kukulu ai. Oka Ahahui hoouna Misionari ma Bosetona, oia ke ikumu o keia mau Ahahui e hoala ia nei. Ina aole e hookumu ia he Ahahui ma Bosetona, pehea, loaa anei he Aliahui ma Kohala nei ? Aole loa. " Pela hoi, ke nonoi aku nei au ia oukou e waiho ae oukou i ko oukou mahalo ia ia, i ke i ka mea nana i ao ia oūkou, a i hoomalamalama ia oukou. He nu hou loa ke'ra a'u i ike iho nei, ua hanaia no ma Honolulu na Ahahui o keia ano ; aka hoi, aole i hanaia ma Kohala nei. He ewalu o'u makahiki ma ke kulanakauhale Alii, hoi mai nei au,a ike i keia mea hou a oukou i kukulu ai. Noonei no au, a noonei ko'u mau kupuna a me ko'u mau makua ; aka, aole lakou i ike i nei hana maikai a oukou e hana nei. Mai kapa oukou ia'u he kanaka e, ao/e pe/a. lie poe lula no kakou e pili ana i nei mea he oihana naauao, no ka mea, o ka ike ia oukou, oia no ka ike i loaa ia'u. Ua huli nui au ma ke keena ona moolelo kahiko o Hawaii nei: aua ike no au, he mau Aliahui no ka lakou i hana'i. He mau Ah.ihui lenlea nae, aole pela ka oukou. He Ahahui malamalama a me ka naauao. Pela iioi ke kolu o ko'u nianao ia oukou i keia la. Ona makua o oukou kekahi mea kuleana nui i keia la, inaaolee ae mai na makua o oukou, pehea, loaa anei he Ahahui maanei ? Pehea la ka manao ke huli iho a hoomanao waie ae i na hana oiala ? Ma ka nana ana iho i na waihooluu o ka poe o ia Ahahui, ua hele a " Kapukapu na maka o Puna i ke 'kua wahine, aohe ike wale iho ia Malio." A ma ka pau ana, heluhe}i| ja he mau Himeni e ka Luna Hoomaju, i hakuia e ko kakou haku mele nui o ka airtyi manna. Ku mai la na Anedero maka onaona 0 ua Ahahui Aloha nei, oia jf/vl na Jjpina 1 haimalule i ka lai o i konoia lioi e ka man&o haahaa, hele wale a. " ala ke kala ku o ka Enn." 'MelePmaP la lakou i na meie i kau-o pu iaaku e na naau anoi o ka poe e hooloheana, i hoohalike ia hoi ke kani me he pupuka-ni-oe la oka mauna. Ame he niea la hoi, o ka Luakini kekafri j haa mai i ka olioli pu ia la. Eia hoi ke ipele lai o keia kula.iuiu, i ka la i luinpan ia mai ai e na Nunu maka onaona a J. W. Kaanaaiia.

HQOHU1 —Mele 1. i - 1 Puka mai ka in, hik) mai ka ua, No ka Ahahui nei, Ahahui q, Ahauj rqaikai, Hui. liumu, Kapnalii, j\ani keia holawui, no a pjj|ia mai, Ahahui pompikai, Ma lole oe|, Chorus—f|ui mai, |iui rnni, Hui mai, hui mai, E na hoa aloha nsj. 2 Oli mai kakou ka Ahahui hou, O ke kula hanai nei, Kuia makamae, pua nani e, O Kohala Akau nei, Nui no na hoa nei, No ia Kula Hanai mai, Noonei, no kahi e, - • E hauoli ae, Chorus—Hui mai, hui mai, Hui mai, hui mai, E na hoa aioha nei. 3 Hele mai kakou, ahaaina pu, E na hoa aloha nei, Aha hoomanao i ka Haku mau, Nona keia pomaikai, Nana no i kiai mau, Ma ka po, a ma ke ao, Ma na noho liilii no, A hui pu maanei, Chorus—Hui mai, hui mai, Hui maj, hui mai, E nā hoa aloha riei. 4 Naue ae kakou a kaawale hou, Ma na wahi e hanā ai, E kokua mau a hoomalu pu, Ko kakou Moi maikai, Nnna e aloha mai, Hookupaa a hoomaikai, • ; Ma o, maanei, a kii mai I na hoa nei, CHORBS-~Naiie ae, naue ae, Naue ae, naue ae, ! A hui lvou ma kela ao. ;, 2. , 1 Naue hauoli, a hauoli mau, ~ Na a :Holo ikQ luna;. ao, ' Kena lew 4aj e ho*kakou, Naue, hauoli inau nb,,; " Ko kakou hope, ua kokoke niai; Pau ke kuewa i o a ianei, Kuonoono iluna ke āo, Naue, hauoli, a hauoH mau. , m

2 Aia ilaila ke mele nei, j Kumu, haumana, a kakali ae, f I koonei mau hoa e hooUipa mai, j Naue, hauoli, hauoli maikai, | Kani na lira, na himeni hou, | Oli ka lani, me kolaila mau puu, j Malu, a maha, a pomaikai maū, | Naue, hauoli, hauoli kakou. • 3 Kn mai ka make e pepehi mai, Jesu ka malu e uhi inai ai, lesu ka mana e ola hou ai, j # Naue, hauoli, hauoli maikai, i Nani ka lama o ko lulia ao, j Hala ka make, a hoea no, Kanaana lani, na maln maikai, Naue, hauoli, hauoli mau ae. HUI HOU—MF.Ie 3. 1 kakou e hui hou, Kumu, na haumana pu ? Nui no a ano e, O na nt>ho ana mai, Make no, a kanikau, Mamua o ka hui hou. 2 Ia kakou e noho e, Ma ka uina, mn ke kai,Ma ka wela i ke ao, ' Ma ke anu i ka po, ffui nui na naau, Mau ke aloha o kakou. | 3 A pau ae ke ola nei, Me koonei mau poniaikni, Make, nalo, palaho, O na kino o kakou, Pojnaikai ke a!a hou, A ma ka lajii, hui mau. Oia iho la na hana i hanaia i ka la 2 o Sepatemaba. E aloha uuanei oe, ame ikou Luna Hooponopono. | H\ae, —Kakauolelo. Kohalu Akan, Hawaii, Sepl. 7, 1834.