Ka Nupepa Kuokoa, Volume III, Number 38, 17 September 1864 — No ka mare. [ARTICLE]

No ka Berita mare.

Aloha wale ka Berita mare i ka luaiele wale ia e kukou, aole palia i hooinaopopo nui ko ke ao nei i ke anooia huaolelo, ke olelo nei kekahi poe He opala ia mea." Owau no kekahi i ninau me ko'u koho iho, ua hke 110 ia mo ka huaolelo hoa-o.

He hoa-o ka mare o ka wa kahiko, pela i hoakaka nui ia ma ka moolelo o ko Hawaii nei Lahuikanaka. Penei: Ina makemake ke kane e lawe i wahine nana, a o ka wahine hoi i kane nana, aole iakou e hoopapu e mamua, e like me ka hoa-o o nei manawa, he kii aku no ko ia manawa n ka wahine, hai aku la no ia i kona makemake, holo ae la 110 ia laua ka olelo: oko laua hoa o koke iho la no ia, olelo nui ae la kekahi j>w, ua hoa-o ia o

mea ma. . Pela iio ka liana a ko Hawaii nei poe i ka wa kahiko. I ka \va e noho Aupulii ana na'Lii o na au i hala, aia a hiki mai ka olelo a ke Akua i o kakou nei ma o kana poe kauwa la, i ike ia.keia.mea jhe rrnre. A ke noho nni no iwa'ena o kakou kekahi poei hoa-o pono ia o wa kahiko. Nō ka Berita mare. Ilenha la ia ? ke ole c kuhihewa ka manao o ka mea e kakau nei. He hoohui ana ia i ke kane a me ka wahine i mare pono ia i hookahi io, i hookahi manao, olelo aku kekohi, ae mai kekahi, e make ana ka wahine malalo o ke kane, a o ke maialo apo»»-ia?5afe kt>irtp rmrmr~A ; ftmr~r ia. 1: m'? ■■ l.««aiyMiMißMī t |nim v | 1B | i¥dfeitalĒrpelo ke kawowo o na pua ae Ada?nu laua o Eva e ola nei, ua luaiele wale ia nei mea he mare, ua hoomaunauna wale, ua kiola wale ia malalo o na wawae, me ka olelo iho " He jopala ia mea. ? ' | E nana kakou. Nohea mai !a i puka mai ai keia olelo pela, malaila kakou e ku ai a ninau, ua hewa io paha ka poe e olelo nei ? " He oj>ala ia mea," a me kar poe hoomaunauna wale i ka Berita mare me ka malama pono ole, ke ole nae au i kuhihewa, no Adamu laua o Eva ka hewa, no ka mea, aole i hoakaka ia ma ka Baibala Hawaii ko laua mare ana, a ina ua hoakakaia, ua ike ole au, nolaila, e manao paha auanei ka poe i paulehia nui wale i nei mea he Baibala Hawaii, ua mare ia no laua ma ka olelo mana Akua a ka mea nana laua i hana, pela io no paha ke ano, ua hoakaka hupo paha wau. O ke kahoaka wale no o ka hanaiaj ana o ke kanaka makamua ka'u i ike, a me ka hiohiona o ka vyahine makainua, o na maka o laua i kau pono mai imua o'u, i kuu mau la i kie-i iho ai maloko 0 ka Palapaia Kauoha a ke Akua i waiho mai ai i hoailona, np ko ke ao nei a puni, 1 sila i kona inoa. Penei i hoakakaia malaiia. E nana ma Kinohi 3: 7—"Hana iho la o lehova ke Akua i ke kanaka, he lepo o ka honua, a ha iho la ia i ka hanu ola iloko o na puka-ihu ona; a lilo ae la ke kanaka i mea ola. " Ke i hou mai la kela pauku maīalo iho, oia ka 18. "I iho la oJehova ke Akua, aole e pono ke kanāka ke noho pela oia wale no, e hana no au i koko-olua nona e ku ia ia." E hoomaopopo hou iho ma ka pauku 21-22-23 ; oia mokuna no. " Hookau mai la o lehova ke Akua i ka hiamoe nui ia Adamu, a hiamoe iho la ia, unuhi ae la kela i kekalii iwiaoao ona, a hoopili iho la ia i ka io ma kona wahi. A o ka iwiaoao a lehoya* ke Akua i unuhi mai ai noloko mni o ke kanaka, hana iho la ia mea i ke kanaka. I aku la o Adamu, oia nei no ka iwi o. kuu mau iwi, a me ka io o kuu mau io, e kapaia oia nei he wahine, no ka mea, ua unuhiia'e oia mailoko ae o ke kane." Nolaila, he moolelo o ka hana ia ana kai hoakakaia, a o ka mare, aole i hoakakaia mai. Olelo mai paha kekahi poe

Kokaolelo Akun o nei \vn, " He ike ole anei kou i niimu ai ? Aole no puh£i i kukuiuia ka oihana mare i ka \va o ke Ka-uoha-kahiko au e kii aku la e noi-i mni, | 0 ke kukula ia nna o ka Berita mare ea, 1 lohe oe ; no ka \va mai nei no ia o ke Kauha-hou. Kelokela nohoi ua mea lie imi ou la." Ae hoi pahn, no makou hoi | p«iha ka Ilawaii imi Io;i, a ke kau nei no ia alina maluna o'u, " Hawaii imi loa." A no kela mau kumu i hnukakaia e a'u maluna, nolaila, lilo wale ka Berita j mareTmea uha-ai na ko ke ao nei poe | ja puni. Oia ka kakou e ike nei, un haa- | lele ke kane i kana wuhine, a o ka wahii ne hoi i kana kane. Penei ka hoolaha ia kekahi poe ma ka Nupepa no ka haa-| I lele o kekaki i kekahi, pinepine 110 ka ! | hoi ka hoopii oki-mare o kekahi poe no i j ka loihi o na makahiki i haalele ai. A Uo ka moekolohe hoi kekahi mea e lilo ai ka Berita mare i mea ole. E aho paha kakou ke olelo ua pono ka hookauwale ia ana o ka Berita mare no ka moekolohe. Oia no ka inea i anoa \ ia e Paulo ko kakou makamaka, rna kana Episetole inua i ko Korineto 1: 10. E olelo ana. " Ke kauoha aku nei au i ka j poe i mare ia, aole na'u, na ka Haku no, mai hnalele ka wahine i knna knne:" Ke olelo hou mai nei o Paulo ma Hebera 13:4. Penei: " E mahaloia ka mare! no na mea a pau, a e hoopaumaele ole ia hoi knhi moe ; no ka mea, e hoahewa mai ana n& ke Akga i ka poe hooipoipo* ame^k&o^MMknmoekolohe# 11 i ea, ua k iola&wa le iiaLrka- BBntar msnr e* aoleau.uiiauao ua hewa ia kiola ana, ke oJe i hookohu pono ia ka o na kupuna o knkou. j\le he mea ja no hoi o ke kumu iho la no ia i han|e|e ai ke kane i ka wahine, o ka wuhiue lioj i ke kane, a pela no pa- j ha i maukoli mpi ai ke kaiveleivele han-1 lele kane, a han|ele wahioe o keia Lahui, j no ka mea, o kiola wale ana i ka I | Berita mnra, o ke kiola aka'ku no ia i koj na palapala aina i hookohu pono ia, me ke sila hoi ma ka inoa o ka | Moi. O ka palapala aila ka mea e mana ai ke kanaka maluna o kona aina, a o ka Berita maie hoi mea e mana ai ke kane ma ke ki«io q-ka wahine, a o ka wahine hoi ma ke kino o ke knne, aole o ka lonlou ini-in\-k\ \vnle me ke hunou, mehe mea la O ka manu makn-alawa la o Puakei, e inu ana i ka Ahihi pua Koolau." Oia okoa no. Nolaila, aole hoi o ka poe i hala e aku, no ka poe i koe ka olelq hoaknka a ka makamaka, e noho ana \ ka pohu-lai, a I me ka malu-ihi o ka noho ana Alii o Kalani Kamehameha V., E pono i ka Berita mare, kekahi waiwai y»akamae o ke ao nei. Ma keia Pae aina, a rr.e na Kanawai, ua hoakaka akea ia na kumu pono e hoopauia'i ka Berita mare, a no ia mau kumu no paha i hoomahui nui waie ai keia Lahuikanaka, no ka mea, pinepine wale ka hakaka ana o ke kane me ka wahine, a noho kue koke no lauā, o ka hele loa aku no ia e kiola i ka Berita mare me ka malama pono ole. A eia ka olelo ke puka mai ka wnha mai o kekahi o laua " E koekoe aku ke kane i ka ili, e pukupuku mai ke kane manuahi.', Ma ia meheu no ka hookolo hele ana aku a loaa-ku na makahiki elima, o ke kaawale koke iho la no ia, mare hou aku ana, a hanlele no, o ka hana pinepine wale iho la no ia me he kanaka la ua loaa i ka mai hilo, ka holoholo pinepine iloko iwaho. No keia mea, pomaikai wale ka poe opio kane, a me ka poe opio wahine ke malama pono i ko Jaua Berita mare a hiki i ko laua Ia e make ai—A pela like hoi ka poe i uhi likeia ia hooluu. E na hoa, mai hawanawana liilii iho me ke kani hoohenehene iho o ka a-ka, me ka olelo iho, malia no i lalau ai ka olelo ana no Honouliuli no ka no kahr o ke kuhikalaikii—Aole nolaila kooukou makamaka. Nohea la ? No ka aina ua

Lanihaaluin, n nie kn awa iauieiiua o Lanakila. Owai la ia aina ? No Ilan» no, iki Puuiki. Otvau iho no me kealoha. J. W. P. Keolanui. Apua, Honouliuli, E\ca-kra, Jtug. 2tf, 1804.