Ka Nupepa Kuokoa, Volume III, Number 41, 8 October 1864 — Page 4

Page PDF (1.44 MB)

This text was transcribed by:  Kaui
This work is dedicated to:  Queen Emma

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

[No ke kuokoa.]

-

(Koena o kela pule mai.)

            KO HAWAII PAE AINA. Ua hoolaha pinepine a ua maa ka ike ia ana i ka Mooolelo o ka oihana ma Hawaii nei. Aole no i hana na Misionari ma kahi i ike ole ia, aka, ua akea, ua ike ia e na mea a pau. Ua makaikai ia ko lakou hana ka poe makamaka a me ka poe enemi, na kamaaina a me na malihini. Iloko o na makahiki he 40 a oi iki aku, ua oi aku na dala i ka miliona hookahi i hooliloia maanei, a ua nui wale ka hana a na Misionari ; a heaha ka loaa ? Eia : Ke ku mai nei ka Lahui Hawaii i keia la, he Lahui Karistiano imua o ko ke ao nei, a ua hoomaopopoia ke kuokoa ma ia ano. O ka hope o keia Lahui, aia no ia i ka lima o ke Akua, aka, o ka Mooolelo o na makahiki i hala ae, aia no ia me kakou aole noe hiki ke hoololiia. malia paha, he mau pilikia e kau mai ana mohope, aka nae, aole no e hoonaueia ke kahua, no ke mea, ua hookumuia maluna o na Aposetolo a me na Kaula, a o Iesu Kristo oia no ka Pohaku Kihi. Na hana o na Aposetolo a me na Kaula, a o Iesu Kristo oia no ka Pohaku Kihi. Na hana o na makahiki he kanaha i kaa-hope ae nei ma keia Pae aina, o ka mokuna malamalama loa no ia iloko o ka Mooolelo o na oihana Misionari o ka honua nei. Iwaena o na Lahui Karistiano, emau no ka hoomanao ana i ha Mooolelo o ka hoopau ana i ka hoomana-kii, a me ka hoolaha ana i ka olelo a ke Akau ma ko Hawaii Pae aina. A na hana kupanaha lua ole o ke Akua iloko o ia mau makahiki he kanaha, he mea ia e olioli mau ai ka naau a e hooikaika ai ka manaoio o na kauwa a pau o ka Haku o Iesu Kristo.

            NAIRGATIRS, ISLANDS (SAMOA.) A no, e noonoo kakou ia Samoa, He Pae aina i kapaia o Hervey, oia hoi o Ronotonga, Aitutake, a me Manakia. Na kela Misionari Kaulana, Rev. John Williams i hoolaha mua ka olelo a ke Akua ma ia mau Pae aina, a mahope ua make pepehiia ma Eromauga. Wahi a Williams, " Aole no i lawa ia'u ka Mokupuni hookahi ; he haiki no ia i ko'u manao." Nolaila, aole oia i noho ma kahi hookahi, ua holo aku mai Tahiti a hiki i Rorotongu, a malaila aku i Samoa, a oia luuluu hele ana i ka Euanelio, a loaaa iaia kona make i na kanaka hihiu o Eromanaga. Na Williams no i kakau a hoolaha " ka Mooolelo Misionari ma ka moana Hema," i ka M. H. 1837 a 1838 paha. Ua heluhelu nuiia kela buke e ka poe Karistiano ma Beretania a me Amerika, a ua mahaloia. I ka manao o ka Ekalesia, me he mea la, e kahea ana ke AKua mai ka lani mai.

            " E ala ! e na Mokupuni o ka Hema !

            E ala ! ke hoea mai nei ke Ola,

            E ala ! e moe nei i ka pouli ;

            Eia'e ka mana o ke Aloha,

            A me ka malamalama ma ke kihi o ka lua,

            E na makani o ka moana uli,

            A ka moana ale nui,

            E ka aheahe e puhi ae,

            A pae aku ka waiwai lua ole,

            Ke Kalahala, ka maluhia."

            O ka hana i hoomakaia e Williams ma ia mau Pae aina, ua hoomau ia a ua hookoia e na Misionari ikaika. Mawaena o ka poe i makemake nui ka oihana Misionari, ua Kaulana a ua mahaloia ka lakou mau inoa, oia o Buzaeott, Pitman, Roufe, Mills, Turnei, a me ko lakou mau hoa, he nui.

            KO FEEJEE PAE AINA (Witi.)

            I ka makahiki 1835, ua hoomakaia ka oihana Misionari ma Witi e ka poe Wesele, mai Tongatabu mai.O ka lahui o Witit, oia paha ka oi loa aku o ka poe pegana hihiu i ike ia. He poe ai kanaka lakou. Aia iwaena o lakou he mau haole mai na aina e mai, he poe ino, e ao anu i na kanaka o Witi i na hana lapuwale o na aina e. E lanakila anei ka Euanelio malaila, ke hoolaha ia ? Ae, no ka mea, o ka hana a na kanaka i manao ai he hiki ole, ua hiki no i ke Akua. O Mi. Cross laua o M. Cargill, oia na Misionari mua, a ua lanakila ka Euanelio, ka poe pepehi kanaka a ai kanaka hoi o Witi, ua huli lakou a ua hooliloia i mau haumana na ke keiki Hipa a ke Akua, ka mea nana i lawe i na hala o ko ke ao nei. A nolaila, auhea auanei ka lahui i lilo loa i ka pouli, pegana, hupo, a hiki ole ke hapaiia a e hoolaia ia Iesu Kristo? aole. Ua hiki na mea a pau i ke AKua.

            Ma ko lakou hoolaha ana i ka Euanelio ma Witi, ua ikaika loa na Misionari Wesele, a ua ulu maoli ia kihapai, ua hu a, ua maluhia ka aina. Ua paa ka waha o na enemi o ka oihana Misionari i ka lakou ike ana i na hana mana a ke Akua, iwaena o kela lahui hookahe koko, makona, hihiu, ai-kanaka, alohe ole. Na ke Akua ka hoonaniia a mau loa aku, nana no paha e haawi aku ka lei o ka lanakila ma kana mau kauwa nana i mahi kela kihapai.

NU ZILANI

He mokupuni nui o Nu Zilani, a i kekahi manawa, ua lanakila ka oihana Misionari malaila, a i kekahi manawa hoi, ua emi loa ilalo. Ekolu mau Ahahui nana i hoouna aku i na Misionari malaila. Hoomaka ka Ahahui Epikopo i ka M. H. 1804, a ma ka M. H. 1819, o ka Ahanui Wesele, a me ka Ahanui kahiko i kapaia "Ka Ahahui Hoolaha Euanelio ma na aina e." Ua nui na pilikia a me na luhi o na Misionari Epikopo, aka, ua hana mau lakou me ka hoomanawanui Ua kokua nui ia lakou e Rev. Samuel Marskon, oia kekahi Kahunapule i noho mau ma Kikane. E like me ka hoomaka mua ana ma Tahiti, pelaa na ma Nu Zilani, nui na makahiki i kaahope me ka nele loa i ka hua ole ; a mahope nae, ua hoohanini ia ka Uhane Hemolele, ua tausani a tausani na kanaka i huli i ka pono, a ua lanakila ka hana a na Misionari. Ua lilo Nu Zilani i panalaau no Beretania, a malaila, ua ulu ae kekahi mau hihiu, he kaua me ka hookahe koko. Aka hoi, au holo no ka hana a na Misionari. Ua lehulehu ka poe hookiekie, lokoino, ai-kanaka, hookahe koko o Nu Zilani, i hahai mamuli o ka Haku o ka malu, a e hapaiia'na lakou i ke mele o ke Kalahala i ka wa e hoakoakoaia mai ai ka poe i kahea ia noloko ne o na ohana a me na lahui a pau.

POLUNESIA KOMOHANA

            Ua noonoo iho nei kakou i na lahuikanaka wale no, i like ke ano nui o ka lakou olelo kekahi i kekahi, oia hoi na kanaka Hawaii nei, Nuuhiwa, Tahiti, Nu Zilani, Tongatabu, me he mea la, hookahi no ohana o lakou i knohi. He lauoho kalole ka ia mau lahui, a he malaia ka helehelena. Ma pae aina i kapaia o Nu Heberide, he lahui okoa loa, ua like me ka negero ka helehelena. O ka lauoho, ua piipii, me he huluhipa la, a o ko lakou mau nanaina, ua like ia me ko ka poe negero o Aferika, a nolaila, ua kapaia lakou "na negero o Polunesia." Eia na inoa o kekahi oia mau mokupuni. Nu Kaledonia, he moku nui, (he moku nui) Aneitouma, Teirra del Espiriteo Janto, Tana, Fatuna, Eromanaga. Ma Eromauga kahi i pepehiia'i o Mi. Williams, aia no ia iwaena knou o ka pae aina. Elua mau ahahui i hoonoho iho i ko lakou poe misionari ma Nu Heberide, o ka ahahui misionari Kalavina o Nova Sekotia. I ka M. H. 1845, paha, i Honolulu nei kekahi misionari no Nova Sekotia mai, o Mi. Geddie ka inoa, e holo ana ia ma Nu Heberide e noho ai.

            Aole no he makehewa na hana o na misionari ma ia pae aina, ua hua no. Ua pai ia ko lakou palapala hoike iloko o kekahi nupepa e hoopuka nui ma Samoa. Ke holo mau nei ka moku misionari ilaila, o John Williams ka inoa, e lawelawe no na misionari, i kela a me keia makahiki.

            Iloko o kekahi makahiki i hala ae nei. ua ike ia he kanaka eha no Nu Heberida mai, maluna o kekahi moku ma Honolulu nei. Ua aihueia e ke Kapena o kekahi moku kuai iliahi, ua lawe ia ma kela wahi keia wahi o na aina e, a hiki ma Kina; malaila aku ua lawe ia lakou e ka moku okohola a noho ma Tongatubu, a mai Tongatubu aku, i ka pau ana o ka manawa loihi, ua hiki hou lakou i ke one hanau, a olioli nui na makamaka, i noho hoi me ka manao ua make lakou nei.

            KO MAIKONISIA PAE AINA. I ka M. H.

            1852, ua hoomakaia ha oihana Misionari ma Maikanisia, a ua hoomauia a hiki i neia wa. Ke hana nei na Misionari, me ka nui nae o ka luhi. Ua waiho kaawale loa na Mokupuni kekahi i kekahi, aole hoi he nui na kanaka ; he mau haole ino loa ko laila ; ua loaa pinepine na mai luku iwaena o na kanaka ; he olelo okoa ko kela a me keia Mokupuni ; a he kaawale loa ia Pae aina ma kahi loihi mai ko kakou aku, kakaikahi e kiki ai malaila me ka moku e kokou ai na Misionari. Oiai no nar i loaa i keia mau pilikia, ua holo ka hana. Ua aoia iloko o na kula, a ua hookumuia na Ekalesia. Owau kekahi i holo aku nei e makaikai ia Maikonisia, a nolaila ua ike maka au, a ua lana ko'u manao, e ulu maikai ana kela kihapai ma keia hope aku. Me ko kakou noonoo ana, aole no i mahuahua na dala i hooliloia malaila no ka oihana, a he kakaikahi hoi na Misionari i hoouna ia'ku, aole anei ua ku pono ka hua ana mai? Aia hoi, he poe pegana ino loa ko laila poe kamaaina mmua, hihiu, he pepehi i na malihini. NOlaila ea, ke ike nei kakou he hana nui io no ko na Misionari ilaila. Ia lakou ka mahaloia, na kumu Amerika a me na kumu Hawaii, nana i hoomau kupaa, a i hooko i ko lakou hana hanaohano. A in a hoi aole i kokua ponoia lakou, a e hoolakoia lakou i na mea a pau e lawa loa'i ka oihana, alaila, e hoohewaia'na na na hoahanau o Amerika a me Hawaii nei.

            I keia manawa iho nei, ua lohe kakou ua holo ka hana ma Maikonisia. O na hua maikai i luluia, ua kupu a puu mai la i ka hua, pakanakolu, pakanaono kekahi, a pahaneri kekahi.

            Ma keia houluuluu pokole ana a'u i ka oihana misionari ma ka moana Pakifika, aole no ihoike ia na hana o na misionari o ka aoao Katolika. He mau misionari ko ia aoao hoomana, i hoonohoia ma Hawaii nei, ma Nuuhiva, Tahiti, Samoa, Nu Heberide, a me Nu Kilani ; nole nae au i lohe e hoomaopopo no ka holo a me ka holo ole o ka oihana. Ua ike no nae au he poe hooikaika lakou e paipai a e hoohuli i kanaka, a ua ike no hoi au i kekahi mau mea i hana ole ia e lakou. Aole u unuhiia ka Baibala, a lulu ia iwaena o na kanaka ; aole i kukuluia na kula kiekie, ma kahi wale no e kokoke mai ana na kula nui o na misionari haole Pope, malaila no i kula nui ai ; a i ke kue ana i na hana o ka aoao Hoolepope, malila lakou i hooikaika loa ai. oia ka'u i ike i ka aoao Katolika. Imua nae o ka Haku e hoikeike ai lakou no na mea a pau a lakou i hana'i.

-

Pilikia io no o Puna

-

            E KA NUPEPA KUOKOA E ; Aloha oe : -Ua haii mai au e ka makani Puulena halihali ala o Puna, e kamailio hou me oe, no ka pilikia io no o ka apana o Puna, ke i mai nei hoi o J. Kanoelehua, " ua ku ka i ke kanawai ka'u hoolaha ana," i ke kanawai hea la ?

            E Kanoelehua, ke kauoha aku nei au ia oe, e hele ae oe ma ka pali o olei, a e loaa ia oe ka ulei ilaila, i mea koo no ko maka, i ike ai oe i ka'u hoolaha ana, aole au i papa i na kanaka o ka apana o. Puna, mai hele oukou i ka hana alanui, i kupono ai la hoi ka'u hoolaha ana i ke keakea i ka pono alanui o Puna, nolaila ea, kooia ko maka a akea, nana ia i ko helu au i i mai nei.

            A no ko i ana mai nei, " e hele ka wau e kuai i makaaninani no'u, i hele aku ai au e noi i ka poe mea kanawai Kivila," ke i aku nei hoi au ia oe, o kaua pu no a hiki i Lanai i ka halekuai maknanani, a nau ia e kulou aku i loaa on a makaaniani no'u. Kupanaha no hoi oe e Kanoelehua, ua ike no ka hoi oe i ke kanawai la, aole hoi oe i hana me ia iloko o na makahiki i kaahope ae nei, hele ia ae hoi e oe mawaho o ke kanawai, (ino hoi o oe o J. K. ka Luna Alanui.) Aka hoi, he makemake kalai olelo kou, aia no i na haele ana ; eia nae paha ko mea i hana ole ai e like me ke kanawai, o ka lilo o ka mana kau kanawai, o ka lilo o ka mana kau kanawai ia oe, u hoi.

            Ke pane hou mai nei hoi oe, " o Manoa no anei oe ?" Ke lalau hou ae la no oe i ka pali o Kapaaheo. Aole no ka oe i ike i kuu inoa i palapalai ma ka Helu 22, aoao 4, Kolamu 4, no ka nele nae paha i ka mea kamailio ole ; nolaila, ka palau ae ai ko waha i ka inoa oia kanaka ; a in a he makemake kou e ike i kuu inoa, e helei iho ko maka a akea e like me ka olelo a ka haole ia Keliimaikai, o ia hoi keia, " maikai maka akea," a e nana iho oe malalo o keia kukulu manao ana, a mai kuhihewa hou, o au-wehe sica auanei.

            A ke lalau hou mai nei hoi oe, e pono e hana a manoanoa i ka noonoo, i Akioma lea ai na aoao hoomalogo. A eia mai hoi ko ike kanawai au hoi hoohana iho ai i na kanaka o ka apana o Puna mawaho o ke kanawai, iloko o na makahiki i kaahope ae nei. Ina hoi o oe ka Luna Alanui ; aka hoi, he makemake olelo wale iho no kau, ke i aku nei hoi au ia oe, haawiia aku koike kanawai ia Kulilikaua-Kahoomalae ame Keawekane, a na laua e  loio aku i ka hihia o H. i hoopiiia ai e ke Geradona nui ulaula i au mau haumana.

            Ea ! o oe no anei na e Kanoelehua i paapu ko poo i ka pulu-hapuu, i hele mai nei a okalakala kunahihi i ke anu oia uka, ke i mai nei hoi o ianei, e oki ka maua maanei. Owau no me ke aloha i na hoa.                        J.W. KALAUONAONE

 

Kanikau aloha nou e Kala Kahukiku.

-

Aloha ka hoa-pili o ka wahine,

Ka hoa kuka o ka po,

O na po-loloa o ka hooilo,

Ua hala e aku oe.

I ke ala hoi ole mai,

Noho iho nei makou,

Me ka u me ka minamina ia oe.

Aloha kahi a kaua e hele ai.

Me ka makani anu he malualua,

Auwe ! kuu wahine-e !

Kuu mea minamina e noho nei,

Kuu lei mae ole o ka wahine,

Kuu wahine o ka hale kanaka nui,

Me ka ia kuehu o ka aina,

Aloha au o ka lae o Laniloa,

Loa ko'u kali ana ia oe,

I ka hoa o ka ua me ka la,

Kuu wahine mai ka luna o Lanihuli.

Huli iho nei au alole,

Mahea la oe i niau iho nei,

Kanikau aloha no Kala Kahukiku-e !

Kuu hoa ohumuhumu o ka po,,

O nei mea he Nupepa Kuokoa,

Ua hala e aku oe, i ka la 24 o Iulai,

Pau kou ike ana i ka la,

Kuu luhi pau ka hana,

Hele hookahi ka uhane, i ke ala hoi ole mai,

Aloha au o ka la kanaka nui o Lanakila,

Me ka la kahiko a maikai,

Ilaila i lohe ia'i na mea hou.

O ka ihu o ka lio ka'u aloha,

Kuu wahine o kahi meameha,

Anoano kanaka ole,

Hoolau kanaka i ka owe o ka lau niu,

Kuu wahine o ka wa opiopio,

O ka wa naaupo ike ole,

Aloha au o ka lae o Kualoa,

O keoni ae a Mokulua i ke kai,

O na ko-a moku-moku o Heeia,

Hoomaha'ku i Auwai-wahine,

Kuu wahine o ka ulu-hala o Kekele,

Me ka piina iki-iki la e Nuuanu,

Anu maeele au i ko aloha,

Kuu wahine o ka ulu-laau o Mamala,

Me ka la wela la o Honolulu,

O ka bele kuilua kani hone,

Aloha au o ka lae o Leahi,

O na ale kawahawaha o Pailolo,

E hiki aku ai i Lahaina,

Huli holo ka moku i Kahului,

Papapae kaua i ka aina,

Hele aku o ke kaha loa,

E hiki aku ai i Lahaina,

Huli holo ka moku i Kahului,

Papae kaua i ka aina,

Hele aku o ke kaha loa,

E hiki aku  ai i Hamakua-loa,

Loa ka hele ana la e ka hoa,

E hiki aku ai i Hamakua-loa,

Loa ka hele ana la e ka hoa,

E hiki aku ai i Hamakua-loa,

Loa ka hele ana la e ka hoa,

E hiki aku ai i Oopuola,

Ola kaua i ka leo o ka manu,

Kanikau aloha nou e Kala Kahukiku-e,

Aloha ka wahine ka hoapili o ke kane-e.

            NA JOHN. KAPUAHELANI.

Laie, Kooluu-loa. Oahu, Sept. 27, 1864.

A. F. JUDD,

ALAPAKI, (oia ke keiki a Kauka,

LOIO!

-

Ma ke kihi o ke Alanui Papu a me Kalepa.

Honolulu, Oahu, Iune 30, 1864.         86-3m.

HALE PAI KII.

MALUNA AE O KA KEENA PAI O KA

"Nupepa Kuokoa,"

Emi ka uku no ke kii. E paiia no ke kii iluna o ke

ANIANI a me ka PEPA.

E hele mai e na makemake e pai i ko oukou mau kii.

            H.L. CHASE (Keiki.)

142-6m            Mea Pai Kii.

A. W. B. NAHAKUALII,

He Loio ! A he Kokua !

-

            AIA KONA KEENA OIHANA LOIO MA ka hale wahi Ipukukui Mahu, make Alanui Maunakea, maikai iho o Leberty Hall, (Lepekaholo.) Ua makaukau ola, e kokua ia oukou ma na mea a pau a oukou e makemake ai e hoopii iloko o na Aha Hookolokolo a pau o keia Aupuni, ma na mea hiki ia ia ke kokua ia oukpu, a ua makaukau oia e kakau i ko oukou mau Palapala, oia na Palapala Kuai, Palapala Hoolimalima, Palapala Moraki, Palapala Aelike, Palapala Hoolilo, Palapala Hoopaa, a me na palapala o kela ano keia ano, e hana no oia i na mea a pau e like me ko oukou makemake. A ke kahea aku nei oia ia oukou a pau, e kipa mua mai oukou i on a la, a mahope i na Loio e ae. E ninau no ia ia, no ka uku oluolu.

            Honolulu, Iulai 23, 1864.        140-6mt*

 

J. P. HUGHES.

MEA HANA

NOHO LIO!

-

AIA MA KA HALE KUAI O KA MEA nona ka inoa maluna nei, he Noholio Pelekane a he Noholio Meleka, a me na Noholio Wahine, o na ano a pau, na Noho Paniolo Nu hou.

Na Hao Waha a me na Kepa o na ano a pau,

Na Kaulawaha, a me na mea e pono ka lio,

Na Ili Kauo o na ano a pau,

Na Hao Keehi,

Na Palaki Lio,

Na Kahi Lio,

Na Eke Ili,

Na Huipa.

A me na mea e ae a pau loa e pili ana i na Lio a me na Kaaholo,, a e kuai ana no ia mau mea.

NO KE KUMUKUAI MAKEPONO LOA !

            Aia no ke waiho mau nei malaila na Pela Mauu.

            O na Pela Pulu, na Pela Hulu a me Pela Uwaea. E hanala no e like me ka mea kanohala mai.

            Ua hanala no na Kaa Lealea me ka maikai loa, a me ka makepono hoi.

            Ua hana ho ia na mea apau e pili ana i ka'u oihana me ka maikai.

            E malama pono ia no na mea a pau i kauohala mai e pili ana i ka'u oihana. E loaa no wau ia oukou ma Monikahaae, ma ke kihi o ke Alanui Hokele a me ke Alanui Papu.

                        J.P. HUGHES.

Honolulu, Sept. 17, 1862.       100-1y

LAAU LAPAAU !

AIA MA KAHI O

KAKELA ME KUKE

Ma Honolulu.

J. T. GOWER,-Makawao, Maui.

J. D. HAVEKOST.-Wailuku, Maui.

C. H. WETMORE,-Hilo, Hawaii.

J. W. SMITH,-Koloa, Kauai.

-

HE LAAU KAHIKO, A HE MAOPOPO

NO HOI.

Laau hoopau Naio me na Koe.

A DR. JAYNE.

-

HE NUI NA PILIKIA O KAMALII I KA Naio a me ke Koe, a pela hei na kanaka makua. o ka hope oia mau mea kolo, oia ka lolo. Oia mau mea kolo hope oia ka lolo, a o ka make hoi i kekahi manawa, a nolaila mai ua mai e ae kekahi, e like me ka lepo paa, nalulu, pehu, uleule, a me na mai e ae.

            O ka Laau no kela e pau ai ua mea ino nei.

            Eia hoi kekahi. O ka laau ku pono keia i ka poe pilikia i ka wela o ka houpo : i ka ono ole i ka ai ; i ka nawaliwali o ke kino: i ka mai pehu; i ka nalulu hoopailua ; i ka pono ole o ka mai wahine, a me na mea like.

            Penei no e inu ai i ka Laau hoopau Naio me na Koe :

            Ina no kamalii, e hanai aku i hookahi hapakolu o ka puna ki, i ka manawa hookahi. Mai ka makahiki hookahi a hiki i na makahiki ekolu, elua hapakolu o ka puna ka pono. Mailaila'e a i na makahiki eono, hookahi no puna okoa ka pono, a mailaila aku a i ka wa kanaka makua e hanai i elua, a i ekolu paha puna i ka wa hookahi. I ka wa e inu ai, e hui i ka laau me ka pa ha o ka wai maoli. Oia hoi, in a hookahi ka puna laau, alaila, e huila me na puna wai maoli wha; a pela no e inu ai ma ke kakahiaka, awakea a me ka ahiahi. Aka, i nui ka pilikia, alaila, pono no elima inu ana i ka la, penei; kakahiaka, kiekie ka la, awakea, auwi ka la, ahiahi.

            E inu mamua o ka ai ana, aole kokoke mahope iho.

-

Laau hoopaa Hi a Dr. Jayne,

JAYNE'S CARMINATIVE BALSAM.

-

            He laau maikei a oluolu hoi keia no ka Hi, ka Nahu, Nalulu, Wela o ka Houpo, Haoa, Hoopailua wale, Luai, Luai moku, ono olo i ka ai, Nahu me ka uwe no hoi o na keiki uuku, a me na mai like he nui.

            Emo ole ka oluolu o ua mau mai nei i keia laau.

            Penei e inu ai, i ka inu ana hookahi. Ina he keiki akahi paha on a malama, a ua paha he umikumamalua paha kulu a hiki i ka iwakalua ka pono.

            Ina he keiki mai na malama eono a hiki i na malama ewalu, he hapalua puna ki ka pono. Mai ka makahiki hookani a hiki i elua, e inu no ia i puna ki okoa. Mai ka hiku a i ka walu o ka makahiki, elua puna ka pono, a no kanaka makua, he puna nui ka e inu ia i ka manawa hookahi.

            A inu ea, e hui me ka wai maoli  uuku, (a like a like ka wai me ka laau,) a pela e inua ae ai. Ekolu, eha elima paha inu ana i ka la hookahi, e like me ka nui o ka pilikia.

            I akaka nae. Ina he nui ka wela, a in a ua komo kekahi ai pono ole iloko o ka opu, e aho e moni e mamua i mau Hu'ale Ola, a i ole, e inu i wahi paakai, a i wahi aila paha, i hemu e ka mea ino oloko, alaila e inu i keia Laau hoopaa hi.

            Ina e luai ka mea ma!, mahope o ka inu ana i ka Laau, a pau a i ka luaila, e hanai hou aku no e like me mamua : a pela no a pinepine, a oluolu hoi ko loko, a waiho malie no hoi ka laau ma ka opu.

            Aohe a makou mea e noi aku ai i ka lehulehu, Lookahi wale no o ke kauoha aku ia lakou e HOAO PONOi na.

Laau Kunu a Kauka Jayne,

hoike aku ai ke ola o na mea a pau i hoakakala no kana mua aau. Ua hoola, a e hikki ana no ke hoola i ka mai

KUNU, NAHU, a me ke ANU,

a me na mai e ae no hoi he nai wale; a o na mai HOKII no h i ola nui, na mai i ola ole i na laau e ae. E aho e hoao oukou o ka poe i mai ia.

HE KUHA KOKO ANEI KOU?

HE KUNU ANEI KOU?

HE EHA ANEI KOU KANIA-1?

HE KUNU UMII ANEI KOU ME KA NAE?

            AOLE ANEI HE KUNU OO OU?

            AOLE ANEI OU MAI KUNU?

            AOLE ANEI OU MAI NAENAE?

            AOLE ANEI OU EHA MAKA umauma?

            AOLE ANEI OU KUNU KALEA?

            AOLE ANEI OU HU MA KA iwiaoao

A in a ua loaa ia oe ia mau mai, alaila, e ike oe i ke ola i ka LAAU KUNU a kauka Jayne.

-

NA MAI HOOPAILUA.

Mai o ke Ake !

Mai Nalulu a me ka mai Dyspepsia.

            (O ka nawaliwali o ka puu hoowali ai, iloko o ko kakou mau waihona ai.)

-

            He pono ke ai koke i ka laau a Hyaale Ola a Kauka Jayne, he laau oluolu, a he ola no hoi. Aohe no he mai i nele ke makemake i na laau hoonaha ; a mai nui no hoi ka poe e ola ana, me ka oluolu no hoi, in a e hoomaopopoka. a e inu la no hoi ua mau laau la. Aole no e oluolu pono kekahi mea, oiai e inoino ana oloko o kona kino ; a ua ulu nui ae no hoi ka mai, a i kekahi manawa ua make o, a in a e malama pono ia a e inu hoi i na Huaale Naha, alaila, ola no. No ka hoolalo ia ana mai o keia mau mea, nolaila, ke hoolaha ia aku nei ka.

Huaale Ola a Dr. Jayne.

Me ka hiki ke hooia'ku i ka maikai, a na ka hoao ana i hoike maopopo mai i ka oi o ke ola o keia laau mamua o na laau e ae, a me ka maikai no hoi o ka inu ana, a me ke ola maoli no hoi. A in a no e inu ana ia laau, aole no he mau mea i hookapula oia ka ai ana a me ka unu ana. Aole e ino ke waiho loihi, no ka mea, ua hanaia no a maikai loa. A in a e inu ia ua hikiwawe loa ka hehee iloko o ka puu waiho ai. Ma ka inu ana ma ka haawaina lilili, he maikai loa no ka naha nana, a he oluolu no hoi, a me ka holoi pau i ke ino oloko o ka opu.

DISIPEPESIA .

            (Oia ka mai ono ole o ka ai i kekahi manawa, a me ka hoowali pono ole ia hoi o ka ai iloko o ka puu mani ai.)

            O keia Huaale Hoola a Kauka Jayne, he maikai loa no ka ihooikaika ana ia mau oihana o ko kakou mau kino. Ina ua oihi loa ka mai ana, alaila, e hikiwawe ke ola ke inu pula ka

Huaale me ka Laau Hoomaemae Koko

a hoopau NAIO me na KOE,

A Kauka JAYNE,

e like me ka mea i kuhikuhila mawaho o ka wahi o ka iaau.

NO NA MAI MA KE AKE,

MAI LENA,

MAI MA KA OPU HANAWAI,

NA MAI WELA,

KA HAALULU,

KA MAI O KA ILI,

KOKO INO,

MAI NALULU,

PAA O KA LEPO,

MAI KUNA,

MAI WAHINE,

ame ka MAI HOOPAILUA.

            Ua maopopo loa ke OLA o keia mau HUAALE. A o ka mea wale no i koe i ka lehualehu o ka hoao pono ia mau hua. A he maikai no hoi na laau a Kauka Jayne, no ka hoola ana i na mai

PUHA,

ALAALA,

KAOKAO,

PUUPUU,

PEHU,

KUNAKUNA,

Hanene, Lolo,

na mai wahine, a me na mai e ae, no ke KOKO A INOINO MAI NO I KANA

LAAU HOOMAEMAE KOKO.

            88-1y

THE

Commercial Advertiser

BOOK AND JOB

PRINTING

ESTABLISHMENT

Is acknowledged to possess

THE BEST ASSORTMENT

-OF-

JOB PRINTING TYPE

Of any other office

IN THE SANDWICH ISLANDS.

And is well adapted to the

- SUPERIOR PRINTING ! -

-OF-

POSTERS!

OF ANY SIZE.

Either in

PLAIN

OR

 FANCY

COLORS ;

Business,

Visiting and

Wedding Cards,

On a " YANKEE CARD PRESS."

BILL-HEADS,

Hotel Bills of Fare,

Bill Tickets,

Circulars,

Envelopes,

Lw Blanks,

Receipts,

On a New Ruggles' Job Press.

BOOKS.

PAMPHLETS,

MINISTERIAL REPORTS,

LEGISLATIVE REPORTS,

LAWYERS' BRIEFS,

CATALOGUES,

PROGRAMMES,

NEWSPAPERS,

&c.,     &c.,     &c.,

On an Adams' Power Press, in the most unsurpassable style of art,

AND AT

BARELY LIVING PRICES!

Now on hand, a large stock of

SHEET CARDS & CARDS!

Of all kinds and sizes, suitable for

BUSENESS,

WEDDING,

VISITING,

And other purposes.

-

            Having long enjoyed the confidence and patronage of the public, in our business transactions, we take the opportunity to return our heart-felt thanks for past favors and respectfully ask a continuance of the same.

-

            HENRY M. WHITNEY.

HONOLULU, 1863.

OLELO HOOLAHA.

            NO KA MEA. UA NOHA MAI OWAU E . Knueden, no ka hoolauo i na palapala kanaha o KEKUHIHEWA, a me ka hookohu ia ia i luna hooponopono waiwai o KEKUHIHEWA, no waimea, Mokupuni o Kuai, i make aku nei : Nolaila, ua hoikeia i na kana (a a pau loa, ke huji, o ka Poakahi, oia ka ia 17 o OKATOHA, i ka hora 9 o kakahiaka, oia ka la a me ka hors i oleloia no ka hoolohe i ka olelo o keia pelappala kauoha, a me keia noi ana mai, a mea mea hoolle i hoike la, ala ma ka Hale Hookolokolo ma Waimea, Kauai.

            H. A. WIDEMANN.

            Lunakawai Kaapuni o ka Apana Eha.

            Nawiliwili, Sepatemaba 20, 1864.

  146-2t

 

OLELO HOOLAHA !

NO KA MEA, UA NOHA MAI OWAU E V. Knudeen, no ka hookohu ia ia i kena hooponopono waiwai o KALUA, no Waimea, Kauai, i make aku nei : Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poakahi, oia ka la 17 o Okatoba, i ka hora 9 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i olelola no ka hoolohe i ka olalo o keia nei ana mai, a me na mea hoole i hoikela, ala ma ka Hale Hookolokolo ma Waimea, Kanai.

            H A. WIDEMANN.

            Lunakanawai Kaapuni o ka Apana Eha.

Nawiliwili, Sepatemaba 20, 1864       163-3t