Ka Nupepa Kuokoa, Volume III, Number 41, 8 October 1864 — Ka Poka Pani i ka Waha o ka Pumakani a W. H. Kalaeokaena. [ARTICLE]

Ka Poka Pani i ka Waha o ka Pumakani a W. H. Kalaeokaena.

E ka Nupepa Kuokoa e ; Aloiia oe.—Ua halawai mai nei me na ihe kakala o kauna nina helu io ole, a ka haumana oi kela o ke kula nui a Waawaaikinaaupo, oia hoi o W. H. Kalaeokaena, Peresidena o ka papa o ka ike i kn hana ninnu Helu, o ua kula la o ka poho, ike kae. Ua hele wale a malohaha, me he mea la ua kalua ua hoopuhi ia )a ka lana kai ole, mai make mai nae i ka moana, no ka wiwi loa i ka luai a me ka opili, i ka lokua e ke kai o Emalani, hele a poopoo na maka ; pae inai no r»ae i kula nei, make loa; ike aku i ua me he lapu, o ua me he haukae o ka hana ninau helu hawawa loa, i kolo a iole mni nei me he naio la ma kona ala huakaihele. E lakou la, a me lakou nei hoi, eia iho nialalo nei ua mau ninau io ole la a ko makou hoa ili hookahi ; wahi a na moa mahi o kau i kau wale i kauwahi a lena na iwi. Ninau 1. Ēhia kapuai paa maloko o ka pahu he 20 kapuai ka loa, he 5 kapuai ka laula o lalo, he 3 kapuai laula ka aoao luna, he 10 knpuai ka hohonu ? Ehia hoi; ina he pahu paailiono like, he 7 2 kapuai ka loa o ka aoao hookahi ? Ina i hapalaia i ka puna, ua mau pahu la a elua, i e 3 kapuai ka manoanoa. Ehfa kapuai paa pono o keia pahu keia pahu ? Pahia ke kapuai maoli i ke kapuai puna ?

E ke hoa : ua lalau oe no ka ike ole i ka hana ninau Helu ma ka ninau hope o keia ninau au, malnila makou i ike ai i ke kaala ou maka, i ka wa au i haku ai i ninau na kou poe hoa ; nolaila, ke kauoha nei au e hoihoi oe i kau ninau hawawu ma kou opu, me ke kanana pono i ka hualu ou maka a kualima, hoihoi pono ae i ke poo i ko ninau, a makaukau hoike mai, ina hiki ole alaiia, ku ae no hele mai i Kau nei i kuhikuhi aku ai wau, a me kou poe hoa e ae i kahi i haule pono iho ai na kukuna malamalama o ka la hiki ma Kumukahi. Ninau 2. E kau ana he manu, a me ka poka, nona na paona he 28, maluna o ka pahu hae o Puoaina. A i ka la kukala Kanawai iho nei o ka Moi, lawe ae la ke Kopala i ke kiaha gula i hoopiha ia i na pua 0 kela ano keia ano, a waiho ia mea ma ke kahua iliwai like, mai ka pahu hae mai, o ka loa mai ka pahu Hae mai, o ka loa mai ka £o ke kiekie o ka laau a hiki i ke kiaha pua he like io me ka £ o ke kiekie o ka pahuhae a pau. I ka hora 7 o ke kakahiaka, huki ae la ke koa kiai i ka Hae aupuni iluna, a ike ka rnanu, puoho ae la ia maluna pono o ka pahu Hae, he £ o ke kiekie, mai ke kumu ae a hiki i kahi a ka manu i puoho ae ai, lele pololei aku la ia ilalo ma ka--1 hi o ke kiaha gula e waiho ana, no kona manao nui i na pua, ia manawa haule wale iho la ka poka iloko o na sekona 3. Eia ka ninau. Heaha ka loa mai kahi a ka manu i lele mai ai a hiki i ke kiaha pua ? Heaha ke kiekie o ka pahu Hae ? Heaha hoi mai ka eheu a hiki i kabi a ka manu i puoho ae ai ?" E ke hoa e; ua kuhi anei oe i na keiki alualu pua hala moe ipo o Kamilo ; he haole no ka hiki mai i haaa hemahema mai ai oe i kau ninau hawawa ma ka olelo Hawaii. Aia ma kau kamailiaana e hoomaopopo ai i ke ano o kau ninau hope loa; oia hoi keia: 41 Heaha hai mai ka elau a hiki i kahi a ka manu i puoho ae ai ? " Aia malaila kou oki loa, a me kou ike ole i keia mea he Haku ninau helu. A ke manao maopopo nei au ma ke ano o kau kokolo malu ana mai nei. me ka hoopuka ole ana mai ma ka nupepa Kuokoa, o ike lea mai lakou la.aku, a me lakou nei, i kou hawawa i ka haku ninau Helu ; nolaila oe i kolo pee malu mai nei, me he ike ole la maoli no; a pela no ; he ike ole no kou, noloko o na ole eha a me na ole hope ekolu. E hoomaopopo oe i ke ano o kau ninaa mua, ma ka ninau hope loa oia ninau e i ana. Pahia na kapuai maoli i ke kapuai puna ? " Hu ka aka ia oe e Kalaeokalalau. Kainoa he loa wale no ko ke hapuai maoli; aohe ia he pahu, ua iike ia me he kaha la,

i lohe oe e ke keiki o Kawaapae ; i hanauia no ka paha oe iloko o na aina o Nupia, i hanauia hoi ma lapana, o oe no ka paha ekl eia no ka o oe. Eia ae no na hale ou kupuna, kumukula nui no hoi au, i Ninole kahi i ku ai, malia o noho a hele mai, ua loaa no ka hale. Eia iho no o D. Holona ke kamaaina, ninau pono iho no. Aole no ka loaa oie o ka ninau e ua hoa nei ke kumu i hai ole ia aku ai. No ka lalau maoli no. Ke hoopuka nei au ma ka aoao hoolailai 0 ke Kilohana Pookela o ka Lahui Hawaii 1 keia mea, o wal«a auanei oe i ke aiakai hup© 8 i ka poe opiopio, a no ka manao hoi kekahi o hahao malu ae i ka malamaiama 0 ke kukui malalo ona poi oko hilahila. E kuhikuhi pau aku no au a me ou hoa, 1 na lalau ou i koe, ke owala ia mai: a i owaia mai oe, hahau no au me ka huipa, e hou hoi me na kepa. Uo'ki au, ame lakou nei, ua welo kihei a ka moae. J. W. Hanu. Kau, Hawaii, Sebakemapa, 24, 1864.