Ka Nupepa Kuokoa, Volume III, Number 41, 8 October 1864 — I ka Lehulehu. [ARTICLE]

I ka Lehulehu.

E ka Nupepa Kuokoa e ; Aloha oe. l 7 a hoopuka mai nei oe ina olelo pnlaukai a Kumuao imua o ka lehulehu, mai liiio a ka ive!o ana a ka ia i Lehua ; no--1 iila hoi, ke waiho hou aku nei wau imua o ka lehulehu i ka'u mau olelo kue ia Kumuao. a na lakou ia e kao'hi mai i ka puuwai kapaiili, o lele ino auanei na pani huinakolu ona, o lele ino hoi na aalapuu o ua hoa nei. Ua olelo mai nei oe e Kumuao, e laive mai ka A'upepa Kuokoa i ko puolo nioi o Pukaalana, e nui ai ka ! ka nuku o ka mea nona ka inoa maluna, &,c. Ua iUe oe, o ka nioi o Pakaalana, ka nioi i nui ai ko nuku, a i manoanoa ai hoi ko lehelehe. Ua manao anei oe ua like ka nuku pnu ? A ua manao anei oe, o ka pehu ana o ko nuku i ka nioi o Pakaalana, e pehu pu ana ko Lihau Anuenue nuku ? Aole loa. " A me na hunahuna paakai o Mareta, e liu ai na maka." He maka ukolekole ka paha oe e Kumuao, a e ole ka hunahuna paakai o Mareka liu ai ? No ko ike ann o ka hunahuna poakai o Mareka, ka mea i liu ai ko mau niaka, olelo mai nei oe ia'u pela ; ua kuhi anei oe i na maka onnoua o Lihau Anuenue he ukolekole ? Ua kau ka paha ke kehau iluna o Kaala aire Konahuanui ? Ina pela, o Nele ka lua i Hawaii; a o oe hoi ko Honolulu, lililike no hoi olua.

" A me ka popo auhuhu o Mokumoa, e onini ai me he i-a la i make i ka hola." Haanui mai nei oe i na mea au i kakau mai nei, me ko olelo iho, he popo auhuhu e onini ai, me he i-a Ia i make i ka hola. Aole no e nele ka onini o ko maka, malia he moka ahewa oe ? O ka popo auhuhu nae paha keia e onini ai !<amalu o Pukalepo, oia hoi na naio eueu i ko puka lalo ? Aole wahl mea* onini iho o Lihau Anuenue i na opaVd. o Honolulu. Luhiu-a i ka ai a ka pihn opala ke Kuakoa ia oe. E akahele, o like p U auanei oe me Kapepeekauila, a o kauila no nae paha oe ? Ke olelo mai nei o Kumuao, me ka manao kuhihewa paha, o maua wale no na ona hui maluna ae &c," Aole i kuhihewa o Lihau Auuenue, a aole hoi i manao e like me ko manao koho wale ; aole loa no \ O oe no paha kai manao pela, a me kau mau hana uso ole. 13a akaka lea ia'u ame kekahi poe e , ua lalau loa oe mawaho o na mea a

ikauai kamailio jnua iho nei. Ao m | mau ofelo la mawaho, nole no i kū i ka oiaio, he ole loa no.

i Ke olelo mni nei oe, ika lia-u ka ! o j kuu wnlia C{ i ka make i ka wela o ka la o ka piina o Lelekahauli, e ake aku ana e hiki i Puopelu." Ko lalau nui loa ia, 'iole me kuu waha kuu olelo ana'ku ia oe, me kuu noonoo a«ne kuu puli/na lioi ame ka peni, au e olelo mai nei, ua ha-u au, ha-u ka ! Ke ha-u iho ! Ooe no paha ke ha-u, he uwe iho koe. A eiu hoi, ua manao paha oe, o Lelekahauli makai, a o Puopelu aku, i olelo ai oe, e ake aku ana e hiki i Puopelu ? Aole loa pela ! O Puopelu makai, o Lelekahauli ma uka, o Pohakahi ka pohaku nui e ku la, a o Hanaumi ke alanui. NaIni ka aama lalau i ka pali. he hilau loa oe ; e kala no ka lalau, he makole iho hewa i Mukua. A manao hoi oe, a hiki aku i Puopelu, j loaa ke aheahe makani o Lihau. Ina el holo an£ oe i Maui, a pae oe i Lahaina, a manao oe e pii i Lahainaluna, o hiki oe i Puopelu, e ike lea ou mau maka,| aole e loaa ia ōe ia aheahe makani o Li- i hau ia oe, o ke aheahe o ka Maaa wejie lau Ulu o Lele ke loaa ia oe, nu e alapahi nei i Ua poe e heluhehi ana i ka jYupepa Kuokoa, alapahi oe. No ka mea, ua olu ka Puupanoa i ke aheahe malie o ka Maaa, ame ka wai huihui o Auwaiawao, au e manao nei, no ka la wel;twefa, Lihau Anuenue {*lio kniwiewa nsHa, 110 ka aina ia a Hina, oia I;i ka ! i lohe <>e.

A ke*manao mai nei hoi oe, e palapi ana ka ipu kukui pio ole i ke Kauaula, oin o Laliainaluna. A ina ooe kekahi enemi nui o Laliainaluna, a i ole ia, o oe paha kekahl* o ka Papa Hoonaauao, a ua hooliolo ouknu e hoopau i ua kula la, alaila,e palapi io ana no paha ka malamala o Hawaii nei, nme na mokupuni e ae o keia moana. Aka hoi, ina aole oe malaila, makehewa ia olelo au. E a-a mau atm no ua ipu kukui la i ke kau a kau, aole e pio i ke Kauaula, he nui nae paha kou waha e nui ai ka makani ?

Ua nonoi aku hoi au ia oe e Kumuao, e waiho malie »e no i ke akea na rula a ua kanaka, a na Ha lehulehu ia e kaupaona mai, " I aha ai la ?" Wahi au e ninau mai nei. Aole ka ! he maopopo o ia mea ia oe ? īna poe kamalii paani wale no malaila, e paue koke aku no lakou ia oe, "I niho ai." Aka, waiho mai nei oe imua o makou, nolaila, ke hai aku nei wau ia oe, i akaka ka oiaio, ka makaukau pnha ame ka ole, a pela aku. Aka, aole nae hoi oe i waiho mai nei, no ke aha hoi ? No ka nele, no ka oiaio ole, a pela wale aku no. No.ka mea, " O ka wahahee, oia ka mea pee nku i kahi pouli, aole e hele mai i ka malamalama, o ikea kona nno," wahi a W. P A. He olelo oiaio kela, o ke kumu nui paha ia o ka pee loa ana o ko mau wahi rula, aole he hoea mni; ua hilahiln, a ua makau honua, o ku iho i ka nuku eueu. A no ke ino maoli no hoi paha kekahi; ua hiki aku la no, o hilahila makou. Aka, ua olelo mai nei oe, ua aoia oukou na Kumukula a pau o ka mokupuni 0 Oahu e Limaikaika 1 na rula o ke ao ana, iloko o na hebedoma elua. Ua ao no paha o Limaikaika, a ua loaa i kekahi poe ; ke hopohopo loa nei wau ia oe, aole paha i loaa ia oe. He oiaio, aole i loaa ia oe, o kekahi rula no ia a Limaikaika i ao mai ai ia oe, e kuamuamu i ka pepeiao kihikihi ? Ina pela, # he keu keia a ka rula ino loa. Aole oia wale, nui loa aku la no ia oe ; aka, aole wau i t*-unao ua ao ia oe e Limaikaika, na ka Mou paha oe i ao? Pela, nana io no, na kahi huelo wili. A ke ik« lea nei wau, he hemahema lua ole keia e Kumuao ; a aole io^hoi 1 loaa ia oe na\ula, a oia no kekahi kumu o ko kakau au e alapahi mai la, no kuu pane mua ole aku kal E Kumuao e, e ,hoouria mai oe i kau mau

t rula i koe akti ia'u/' oiai un oleio aku |wau ia oe, - s A ina he mau nilii kau e j hikiwawe ai ke ao ana i na kamalii, e I wniho ae 110 imua o ke akea, e like no j hoi me u'u nei i waiho nku nei la, a pela 'no hoi oe." Aole ia he meu e papaaku |ana ia oe, aole loa no ; aku, na ka nele i kaohi ia oe, a he kumu ia nou i waiho ole mai ai i «« mau nila la nu, uu o olelo mai la, no kuu l<;fe nna'ku ka ina keano mokomoko. Henha no hoi ko men i hai mua ole mai ai ? Mai hoohnlike oe i keia rnau olelo au me ka miinn Okekerit;i, ka huna i ke poo iloko o ke one, koe no ka punpua i waho e pakao ai i ka la ; ua like oe pela. Kapili mai oe. no kuu olelo ole aku, "E Kumiiao e, &c.," ko mea i hai 010 mai ni, aole oe e nnlo ; ua weheia iho la o luna o Hihimanu, ua ahuwale o Kaala i ka makani, he nele maoli. He oiaio ka'u i olelo aku ai ia oukou, ua ike au, he nui ko oukou hemahema ; a oia kuu mea i ao aku ai ia oukou, e na hoa ame na makamaka, a iloko oia mau olelo a u i ao aku ai ia oukou, nole nu i. manao e ao aku ia oukou me he pōe naaupo loa la. 4>°l e h°i au i manao e ao ia oukou, e like me ke ao ana o ke kanako i ka bipi, i ka hoolou ae i ke apo hao ma kona iliu nui pekekue. a upepe paha, a e hukihuki ae ia oe ma o a maa-i ooi, noio —

Ke olelo mai nei-lioi oe e Kumuao, &ipfe<.tMfc Ktii no ua ike oe he hemahema? Ina ua ike io no oe e Kumuao pepeiao pili, he hemahema io na mea a'u i ao aku ai ia oukou, alaila, pono no ke hoolohe ole ; aka hoi, ina aole maopopo ia oe, e like me ko olelo mua ma ka Helu 33 o ka JSupepa Kuokoa, alaila, he hoole manawa i;io ; no ka mea hoi, aole ou hoakaka lea mai i ka hemahema, oiai ua huna haalele loa oe i kau mau rula, au i manao ai he makaukau. Pehea Ja e maopopo ai ka pono ke ole ka hewa, a pehea la hoi e maopopo ai he pupnka oe_. ke ole e ui keia ? A pehea la hoi e maopopo ai ia oe he pepeiao kihikihi ko'u, ke ole he pepeiao pili kou ? Pela no hoi, aole hiki i ka lehulehu ke hoomaopopō i ka makaukau o kau,Jie huna haalele )oa oe. Aka, he .hoailona no ia o ka hemahema o ko huna ana, ua maopopo lea no nae hoi ma kau mau olelo, he hemahema nui loa keia 011 e Kumuao, he mai pake maoli keia ou, e peleleu ai ko ihu. Ke manao wale mai nei ee> owau ka! ko ke kuaaina, he manao wale ia 011, mai mauao oe, o ko noho ana i Honolulu, a 0 ke ku ana o Halealii ilaila, ka mea e nele ai ko kuaaina. He kuaai'na io no oe, he akioma, ke' hoole mai nei nae hoi oe, aole he Halealii ma Lahainaluna. 1 ka'u ike ame kuu manao, aia i Lahainaluna ka Halealii. a malaila e noho ulii ai na alii. A mai manao oe, no ka imi ana oia poe i ka naauao, a manao iho oe he hale kuaaina kolaila, o ka Halealii maoli aku ia, he hanohano. Ke olelo mai nei oe, "ina oe no ke alo alii nei &c " Ilaih wau, ua noho hoi au a kupa ilaila, aole wau i ike i na rula a Limaikaika, aole hoi wau i ike ia oe. I hea laoe? Ike puhi lanahu paha oe i uka o Nuuanu, kuu moa ia i ike ole ai ia oe, nolaila ka oe. Owau hoi kekahi i noho Kumukula malaiia, aole au i ike i ua mau rula la; a ina paha ua ao o Limaikaika, ua pau loa i ka nalowale ia oe, ke puka mai nei na olelo ino, " pepeiao kihikihi." Aole no nae o'u keeo no ia olelo au, no ka mea, o na pepeiao iho la no iii a ke Akua i hana mai ai. Ina no hoi ua hana mai ke Akua i ko pepeiao a pili, oia iho la no£a ina no hoi ua hana i ko nuku, i nuku puu, oia iho !a no, ka lako iho la no hoi na, ona Iwa ; aka, ke pili mai la nae hoi kela olelo, " Kahaha ! e £;e kanaka, owai la hoi oe ke hoahu aku i ka ke Akua?" wahi a Paulo.

I Ua lioowahawaha, oua hoahu mai nei i hoi oe i ko'u runu pepeiao, me ko olelo, % e " Hc kihikihi auanei ; ko i Ipea nae paha' ia i huna ai i ko man \va)iM"ula nuku puu ? Ke ialau ioa aku nei feau olelo i ka pepeiao—me he mea la, o ka mea ia a kaua i oielo ai ma kela mau l|elu mua ; no ka nele, nolaila, hoopuka mau olelo kuamuamu la, i la ? I mea kupnlu na ka naio. E Kewa no, anei oe ke olelo malie mai, ma ka mea j)ili i ka kaua mea i olelo mua ai 7 " Aia ka ia i ka moana la, pilipili aina ofe mni." Aohe pilipiii aina mai o kau hiau olelo j nn mea a' kaua 4 i oielo mua?ai. Kai no e wehewehe pono inai a.akaka ka hemahema ; no na aoao no ka. hemwhema, ua makaukau no na mea a'u i hai aku ai. J Ke olelo mai nei hoi oe, « Owau no hoi kekahi e ao'iiei i na haumana, e like ilie ka u i ike ai he holo." Jna ona nila keia au e ao nei, oia hoi na olelo kuamuaniiii, ao|f> au e kanalua i o lfau mau haumana, no ka men, he aoao paiupaiu ia oke ao ana. Aka, ina eao aArft"pe i kau mau haumana ma ka aoao e ao ia nei e na kumu e ae, alaila, ke olelo nei wau ia oe, ua kuhihewa loa oe. A ua ae io oe i ka hemahemo, e like me i;au i olelo mai nei ; aka, o ka hemahe- • :ma ona mea a'u i oleh» aku ai ia oukou, ka mea a'u-i rKakemake ai e h«y mai .4p, aka, aole.hiki ia oe ke pane mai ma- - Htr, "Kfj| n na pohue. Ke oielo hou mai nei hoi oe, i ka hauopi ka o kuu waha ; akahi au a ike i ke kanaka maka onohi ioloa, oiaie nohoana oia i ka mokupun'i okoa, o Ohiki maka loa ka paha oe ? No ka mea, aole a kaua olelo waha e hiki ai ia oe ke ike mai i ko'u maka, a e ike aku ai lioi wau i ka hau-hau o ko waha ame ka hua-hua, me he puaa ai l:i i ka palaoa hu wale o ka nahelehele, nani ko ialau la. Ke hoole mai nei oe i ka pili o na mea a'u i olelo aku ai ia oe, me ko olelo iho, "ke pili hoi." Ke ole ! ua piii paa ia maluna ou, aole mea e nele ai; a ina no hoi paha, o kau liana ia o ka ha-u i ka makani, nu e noho la i Honolulu, pono loa no. O ko Leleo makani, o ko ia wahi ae, oko ia wahi ae ; piha ka opu o ua kanaka, haia ka la, nana aku ana o ua la hou, nana aku ana o Pakaka, maona ea ! maona. He kaao ka auanei ko Kaukaweli, i ka ike, o ka pono loa no ka holo i Lahainaluna, i ike pono oe, i pau kuhihewa, maiia, ua puia io aku la na maka ona, e like me ka pula oko maka. He onohi aia I maoli paha ko ko mau maka, he ku laauj paha? He ku laau maoli no. 1 Ke olelo hou mai nei oe, " E nana| hoi ma ka Palapaia Hemolele. " Oka I ae, heae ia. " E akaheie hou oe o kuhihewa hou oe. No ka mea, oka Palapala Hemoiele, oia ke Kauoha Kahiko. No ke Kauoha Kahiko anei kela olelo, au, "o ka ae, he ae ia" ? Aole, no ke| Kauoha Hou keia oielo. Lalau no la ! Pau ole ka lalau. Ake i mai nei no hoi oe. " E nana ma ke Kanawai o ka aina. " E hoo-| paapaa Kanawai ana ka kaua ? Aia aku| nei ka iloko o na Kauawai o ka aina ua mau rula ia ? Akahi no wau a manao, he Loio pahaoe? I ole ia, he imi ea wale ae no, oiai ua kupilikii ia Lihau Anuenue. Oia hoi, e noho ianakila ana| •noo Lihau Anuenue i ka iuiu ; aole ia he lawehala. Makehewa ia pauku Kanawai au. Kole hewa ke poo eke hoa. Ke hookui wale nei no oe io hi nei. I ka Palapala Hemolele, ike Kanawai o ka aina, i wahi e Aole loa oe e pakele. He hana iwi liilii.

Ke oielo mai nei hoi oe, i kuu pane hewa. Ke olelo aku nei wau ia oe, aole i pane hewa ia ia mau hua olelo, ua pane pono ia. Aole kanawai nana e hoahewa mai. Heaha ka hewa o kela olelo, "aole makehewa ko ka haumana

hoopaa ana ma ke ano ? Aole heu'a. He pono loa 110. Aole ahewa mai ka Lunaikehala pouo. aole hoi na kanawai <> ka nina, o ine ko ka pono io maoli. IMoiaila hoi, nole i pane hewa in. Na kou uhane naaupo no i ahewa wale iho. Ile lapuwale nne ia uhane naaupo ou e Kumuao. Ke ae mai nei hoi oe, i ka pono o kuu hoohalike ana ma ko inoa. Meka' pono oia hoolialike, pela noka oiaio o na inea a'u i olelo aku W ia oukou. Aole hoi no ka poe hoohui wale no i na hua ka m<.a a kouu e olelo J No ka poe mai ka A ri?Si a hiki iluna ] loa. Ua kupono loa no i ka poe aolej i loaa na hua, ke hana ia ma ke anoj kikokikoi, e like me kuu olelo ana ma J kelo Helu ;36, o Sept. 3, 1564.

Inn aole he palapala A nui, a na haole i pai ai ma ka olelo Hawaii, alaila, nau ponoi no e lawe ae i ke puho, ('eliaa e.kakau iho me ko lima i na hua W. 1. M. A. P. E. U. A. a pela aku, ma ka papa eleele, a e like 110 auanei me ka na Lihau /knuenue la. i olelo mua aku ai. Oia nae pals», aole hiki ia oe ke kakau i ua inau hua la ma ka papa eleele, me ka maemae ? Oleloa no ka hoi. Ke i mai nei nae hoi oe, ua lohe oe, "ua paiia e Mr. Ami, ia ia i noho ai i Kapoho ma Puna. " Auwe! o Mr. AHii ka kau pai Palapala? Malia no i He makapo o nii, hoi *Ke kumu nui ka i% o kou lalau. Aloha wale oe, e Kumuao. E paina wahi nalo ana ua kanaka, no ka inea, ke hahai la oe mahope oka makapo: a e haule pu auanei olua iloko o ka paina wahi 71100. Auwe oe ! 1 ko hai ana mai nei nae, ua lohe oe na Mr. Ami i pai ua palapala A nunui la, lilo no ia i mea e maopopo loa ai ko lalau. Ke hoole mai nei nae hoi na keiki kupa o Puna, aole o Ami ilaila, aole hoi i pai Paiapala ilaila. He alapahi wale mai no, he hoopiho nupepa. I kuhi paha oe, he mea ia nou e pakele ai ? A. he nani hoi, ua maopopoliau kumu o Ami, ame kou mau hoa kula, o ka poe o Kalalau i Hilo. Aole ae la ka no Kawaapae ! Eia ka oe no Hawaii la, hele oe i Honolulu e hoaa oi. Ka'u no hoi ia i olelo mua aku ai ia oe, he kuaaina oe i hele ai ika makaikai ia Honolulu, oko lilo no ka ia i Kumukula, a hoewe ka noho nna, ilaila, he Kumuao ka olelo. Hala o)e no hoi ka'u olelo. Oia lele no a ku ana no ia oe. Ua ku i ko lehelehe, ke pehu mai la.

Ke olelo hou mai nei no hoi oe, "ke kuhihewa ole au. " E manao ona no ka paha oe, aole ou kuhihewa, ea ? He kuhihewa oe, he pepeekue, a he manoanoa ko kuhihewa. A ke noi mai nei no hoi oe e hoihoi aku no ko kuhihewa ia oe." Ua manao no ka ! oe e, e lawe mai ana makou i kou kuhihewa no makou ? O kau maunu nalo ka la, lawe mai makou. Ae no hoi ka lawe mei. Lawe io. «Aole nae hoi he loaa ana Inai ia oe. Ke kuhikuhi aku la hoi oe, opala lakou, he mea puhi na ko keiki koa o Kauai." No Kauai aku nei ka hoi ua kanaka. Ina no Kauai oe, alaila, he kuaaina io au e hookohu mai la ilaila. Hilahila ka hookokohu alo alii, aole icyiae hoi nolailā. No ka mea, he ksiki w6a ae la hoi no Kauai. He maa io oe ike puhi. ī ke puhi aha f Ike puhi lepo. " ; ; A ina no Honoluiu iho no oe, alaila, aole loa io no e loaa mai ana na niu a Kane ia oe, he anee hua uha nui. Ike keiki koa paha o Kauai e loaa ai ? I koa no ia ia wa, a ina i keia wa la, hoa-a iho No ka mea, he kamalii |>ohaku nui, kamalii o Kauai. He makehewa io no. no ko mea, he okoa hoi ka kaua kumu olelo, lilo oe i

I ka pepeiao. A pau lioi ia, lilu i Puna, ! | "i ke alu a ka heuahewa. " Kai no hoi, : | ua ua ilaihi, ltlo hoa i Kuuai, i ko puhi i lepo. Nani nmoli ka hoa-a. I aha ai : ia ? *Ike 110 ua uole, noho nialie no. Mai noho a henehene wnle mai, n mai ohi wale mui oe i kela opala keia opnla ; waiwai ole. Luhi hewa na niaka o ka lehulehu i ka nana. j Ile nnkehewa io no ka'u pane la re, j aole io no oe he aama kualenalena, a he ■ honu kua ea-ea, nole e ••'pela paha ? Pela io no. A ke olelo mai nei hoi oe, i kuu j kaena ka ! '«e like ine ke kuena ana a j Kiwalao ia Keenuinoku i ke kaua nna ! ma Mokuohai." Kuhihewa loa oe, aole na Kiwalao kela olelo, eia wale no kana olelo, "e malanm i ka niho palaoa, a<»le e malama ia ea. " No ka mea, " o Keeaumoku kai hoo- j uka aku i ko Kiwalao poe kaua, a hina iho la o Keeaumoku ilalo, no kona hihia i ka pololu, hopu iho la ko Kiwalao poe koa, o inoku ke kua i ka pahoa, a o iho la kekahi i ka pololu, me ka i ana iho, u Ku aku la ka laau i ka nama kualenalena." Oia la, aole na Kiwalao ua olelo la, ua manao anei oe aole i maopopo ia makou ka Moolelo Hawaii, au e alakai ! nei i kekahi poe i ka nenelu hoopoho o ka ike ole ? Mai hana hou oe pela. A ke i mai nei no hoi oe, o ko'u hope no ia, ua maopopo ka ia op. Ua. Uopo 0 na kanaka, au i olelo mai la, o ko'n hope no ia i «■«. riavva i 1 Ulelo o Solomona, " aole kanaka 1 ike i kona manawa." Ina aole hiki i kekahi ke ike i kona manawa ilio, pehea la e hiki ai ia oe ke olelo mai, o ko'u ho- j pe no ia ? Auwe ! nani kou kuhihewa ; ! kohu pinao mai nei oe, aloha wale, ua j manao paha oe o kou wahi pono ia, eia j ka hoi aole. i " Ke oki nei au a noho inalie " wahi 7 j a Kumuao. O ka manao pono wole no ia i koe ia oe, o ko noho malie; he aha no la nei au i npa mai nei, a laa ka hoka la, ina no oe i oki mua, ina ua pono loa, ike ia oe la. Aole no hoi wau i manao e pane hou aku ia oe, aka, aloha wau i ka lehulehu, 0 huki hewa oe i kekahi poe mn kou 10ao, nolaila, ke hoakaka nei au i kekahi mau lalau nui, ame kekahi mau hemahema ou. Aole nae i pau loa i ka hai aku kau mau mea hilau, ame na hemahema ou ma keia olelp ana. O ko hemahema loa nae, o ko hele pahua ana, hele loii oe mawaho o na mea a kaua i olelo mua ai, a ha!*lele hoi i ke kumu o kaua i olelo ai. Ke ike mai nei lakou la i ko hele loa i waho o ka moana kai lipblipo o ka naaupo. ou imi iki i ka oiaio o na mea a'u i olelo aku ai ia; aka, makehewa oe ! ke wehewehe mai ia mau mea, no ka | mea, he Akioma ia, " He olelo i mao- { popo wale iho no kona oiaio ana.' 1 Aka, ke waiho nei no wau i keia mau olelo imua o ka lehulehu, na lakou no ia e nana pono mai. Aole nae i pau ko'u manao e kamailio aku ia oe, a ia oukou paha, no na mea e pili ana i ke ao ana i na haumana ; aka, ua liala e paha kamanawa, ke holo nei imuu ? Me oukou nae ke aloha e ka poe heluhelu ana, a me Kumuao kuu minamina pau ole, nokonn ' keehi mai ia'u, " He mea eha nou ke keehi mai i na kui." E aiohaauanei. Lihau Anuekok. Au&imi Kaahuiiinu.—Ke pii ne nei keia Ahahui ma ke alanui hele luna. Ke uJu ae nei oia ma na hana maikai. Ua hooluolu ia makou i ka hookaawale ana o ua Ahohui la 1 la haipule no lakou, oia ka Poalima, la 23 o Sepatemaba. TJa halawai pu makou me ka' Ahahui ia la, a he maikai io ka halawai* ana. Ua lohe makou, ua kukuiuui he Lala no keia Ahahui ma Kauai. He pono ia ; & he mea maikai ke kukuluia na Ahahui Lala i ma na Mokupuni a paao kakou, a e hapai i like na makaainana a pau a ke Alii i ka ha- | na iokomaikai a ka Ahahui Kaahumanu e hana nei, oia hoi ka imi aku a kokua i.ka poe pilikia. " I ka oukou hana ana pela i kelahi mea liilii loa o'u, ua hana oukou pela 4 ia'u " wahi a ko kakou Makua.—Hoku Laa 1 *

ee? 3 O na Luna a pau o ke Kuo ■ koa ke kauohaia 4 ku nei e hooili koke niai i na dala a pau i ohiia e lakou, a e waiho nei hoi iloko o ko lakou lima. ona dala a pau oka pepa, ua hala loa ka vva e uku ai, a he pono hoi ke hookaa kokeia mai ano. Ma ke Kauoha a ka Lunapai.