Ka Nupepa Kuokoa, Volume III, Number 42, 15 October 1864 — Page 4

Page PDF (1.45 MB)

This text was transcribed by:  Paula Plapp
This work is dedicated to:  Halau Hula Napuaokalei'ilima

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

Pau kuhihewa i o’u mau

HOA LAHAINALUNA

            E KA NUPEPA KUOKOA E; ALOHA OE: Ke kukini a-e ale o na kai ewalu, ka ipo aloha hoi a ka poe e hooipoipo ana i kou kino, ame ka ulumahiehie hoi o kuu manao e hulawai kino kaua, ke oluolu oe a me kou Luna Nui e eleu aku ma na palena o ko kaua aupuni Hawaii nei, oiai he mau kupa Hawaii kaua ame lakou ae hoi e noho mai nei.

            No kela mau huaolelo uwila e kau ae la maluna, ka iini paa o kuu manao e hoakaka aku ma ke akea, a nau ia e ko welo hele aku imua o na hoa o kaua, i weheia ae ai na hualu maka o ke kuhihewa, a o lakou kekahi e puni nei i keia hana ino o ka wa kahiko i hala aku la.

            Ma ke kakahiaka o ka Poaha iho nei, oia ka la 6 o Okatoba, hiki mai la o Solomona ma kuu hale ma Kaopuaua, he hoa no hoi ia no’u i ka wela o ka la o Kaukaweli, a hooluolu aku i ka wai huihui Auwaiawao.

            Halawai maua me ka lulu lima ana, a no ka mai lolo ana o kuu lima alau, lulu lima hemaia’i ke aloha.  Ia manawa no, hoomaka oia e hoe, aka, halawai e aku la oia me kona kaikuahine,, o Miss M. Kulinui kona inoa; alaila, haawi aku la ua Solomona nei i kona aloha ma ke kunou poo ana, aka, no ka mai alaala o ke kaikuahine, hoani ae la kela i kona a-i.

            Alaila, pane aku la o Solomona ia Kulinui, me ka i aku, “Auhea oe e kuu kaikuahine, he mai ka! ko ka makuakane o kaua la a make mai, pela au i lohe mai nei ia Waipuna ma laua o Kanamee; nolaila, oia wau i hele mai nei ia oe, ina aole ou pilikia, e iho kaua i kai o Koholaloa i ka makuakane kahuna la o kaua, e hoao mai kela ma ka hailona una.  Ina no he mai ola, noho no kaua, a o ka hele aku keia i ka launa ole.”

            A ma ia ahiahi no, iho aku la laua ma kahi i haiia ae la maluna a i ko laua hiki ana i ka hale o ua kahuna mana nei wahi a ua o Solomona oia hoi o Puawa, i ko laua wa i halawai ni me ia ninau mai la kela (ua kahuna nei) ma ka olelo haole.  “Wahi ui ana”? I aku la laua, he pilikia! a e make mai ka o Kulinui, oia maua i hiki mai nei i hana mai no hoi oe la a he pono a o Honolulu no nei la, noho iho no maua, aka hoi, ina he mai no ka make, alaila, hoi maua.  Ia manawa no o ka hoomaka koke iho la no ia ao ua kahuna mana nei e puu iliili me ka uhi ana iho i wahi kapa i mehana ka wahi a lakou nei e i mai nei, a pule iho kela u pau.  Eia nae hoi ka hewa, o kuu lohe pono ole ana’ku, no ka pakika launa ole loa no hoi kekahi o ka namunamu ana me he mea la no nae e i ae ana ki-ka-ho-la-ke unuhi ae ma ka olelo Hawaii “hoka,” a he nui wale aku no aole nae he paa ia’u.  A pau ae la ka pule ana a ua kahuna nei.

            Alaila hai mai la oia ia laua i mai la, u! auhea olua e na keiki, ke hai aku nei au ia oloua, aole e make ka makuakane o olua, a o ka ae aku la no ia o ua o Solomona, ae, eu hoi maua, o ka holo ka hoi o ka lele, o ka holo o ka lele a elua pakele ana o laua mai hina i ka uapo o Leleo i ka ua mea o ka olioli, ku ka uahi ua mea he puni wale ka hoi o keia hoa Lahainaluna hoi o kakou i keia hana hoopunipuni ino loa a na kahuna Hawaii e kanu nei a kowowo loa iwaena o kuu lahui Hawaii nei, a ua ike no nae au i keia kahuna, no ka mea, o maua pu no kai ke kaha i Palaau, a o Kaululaau no hoi ko Paomai, i Lanai.  Eia no ka auanei la ke kawelewele nei no ko ia la ano akua.  Nani wale io hoi ka ike ana o keia hoa Lahainaluna o’u i ke kokoolua o Pahulu ka ino, ua lohe iho la he pilikia, alaila, o ka wikiwiki ka pono i ka iho i Ainahou, a me na uapo e ae e ninau ai i moku holo i Molokai.  E aho la hoi ia ike i ka makua, eia ka o ka makemake i ka hoopunipuni ka mea e ike ai, a ma keia, manao ai au “pau kuhihewa i o’u hoa Lahainaluna.  Nolaila e o’u mau hoa Lahainaluna e ae a me ka lehulehu o’u ohana Hawaii mai hana kakou e like me Solomona nei, o ku auanei i ka paakai hopu i ka pa o Homa he puni ka hoi i Kauhako, ko lakou la ka poe e malama ana i ko olua makuakane.  Hoka iho la hoi olua i ke ahuawa i Waikiki.  Aloha ino, o S. Kaponookalani.

            Ua pau me ke aloha i ke Kilohana Pookela o ka Lahui Hawaii.  Ke hoi nei ko kaopuaua keiki ke uhi ae la ka malu o Palihale.

            Me ka mahalo no,

            C. K. NALINAAPA.

Kaopupua, Honolulu, Oct. 11, 1864

Ka pahi kahi umiumi oi loa.

__

            E KA NUPEPA KUOKOA E;  Aloha oe:--Eia mai ka pahi kahi umiumi, nana e koli aku, e pau ai na hulu o ka nuku auwae o J.W.Mikasobe.  No ka mea, ua ikeia ma ka Helu 41, o ka Nupepa Kuokoa, o ka la 8 o Oct., ua ikeia na olelo hoohalahala a J. W. Mikasobe, e pane ana no na olelo pane a Kapepeekauila, ia P. A. Kalalaupunaakeonaona, i paiia ma ka Helu e kau ana na olelo pane a Kapepeekauila, he ino a me ka pelapela wale no ka! a he oki loa no.

            Eia ka mea kupanaha; o kona hoolilo pu ana ia P.l A. Kalalaupunaakeonaona a me Kapepeekauila, he mau kumu alakai ka pono ole laua no ka lehulehu, a ma ka hoolaha ana iwaena o ka Lahui.  No ka mea, ma ka mua o kona kukulu manao ana; ua olelo mai nei oia, o na olelo pane a kapepeekauila ia P. A. Kalalaupunaakeonaona, oia ka mea ino a me ka pelapela wale no, a me ke oki loa.

            Alaila, no keaha kou hui pu ana ia P.l A. K., he mau kumu alakai ku pono ole laua nana lehulehu a pau o keia Lahui?

            Ina pela,eia ka ninau; ma na Helu hea o na olelo pane a Kapepeekauila, ia P. A. K. i ike ai ko maka i ke ino a me ka pelapela o na olelo pane a P. A. K. ia Kapepeekauila, i ka pono ai ia oe ke kuhi mai he mau kumu alakai ku pono ole laua a elua no ka lehulehu o keia Lahui?

            A ina ua like loa laua, a he mau kumu alakai ku pono ole hoi e like me kau, alaila, ua waiwai like ke kuea i kauia maluna o ka aoao loa, me ka houluulu ana o na aoao e ae elua.

            Ke i hou mai nei o J. W. Mikasobe, “he inoa henehene wale no ka! ka inoa Generala i  kapaia’ku ai ia P.l A. K., aole i ku pono ia inoa i ka mea i ao ole ia, no ka mea, aole he kula koa ma Lahainaluna.”

            Heaha iho la la ka! ka hewa oia inoa, no ka mea, he inoa hanohano ia, ua maikai na hanuu au i wehewehe mai nei? o keaha ke kumu o kau hoohalahala ana?  aole ka hoi i hoohalahala mai ka mea nona ia inoa i kapaia’ku ai, ia oe ka hoi ka mahaoi mai i ka hoohalahala?  I hoohalahala ka paha oe i ka lilo ana oia inoa ia hai, ina ka paha nou, olu oe?

            Ke i hou mai nei no o J. W. Mitasobe nei, “Aole no  o’u hoapono i ka P. A. K. nuku ana ma au wahi, aka, e aho nae ma kahi wahi, o ke oki loa no ka Kapepeekauila.”

            E aho e hilo akahi a akaka ka muhee, ka ia hololua o ke kai, a me ka opae, o uka ku ia hololua o ka wai.  O oe no ka naaupo, me he mea la he awaawaina like pu oe me P. A. Kalalaupunaakeonaona, i kauhau ana mai i na kui.

            Ke pane hoa mai nei no o J. W. Mikasobe, e hoahewa ana ia Kumuao, no ka mahaoi e ana’ku; me ke kue i ka Baibala, penei; “oka mea hoowahawaha i ke ao ia mai, he holoholona ia.” “E waiho ka a pau na rula a Lihau Anuenue, alaila, hai aku o Kumuao i kana mau rula, ina ka ua pono.”

            Kupaianaha; ina ua ike iho au, e alakai ana o Lihau Anuenue, i na kumu kula a me keia lahui opiopio, ma ke ano ka-ka-kii, me ka luhi loa, a nahili wale, a he kumu hoi e hiki wawe ole ai ka ike, o nei mea he ao ana. Pehea, e kakali anei au a loihi wale ka manawa?  A ke i hou mai nei hoi oe.  “Ina e hemahema, kapae ae ma kula-kula.”

            O kahi kupaoaha aku ia ou, kai no a i ka wa e ike aku ai au ua hemahema ke alakai ana.  Alaila, e pane koke aku au, mamuli o haule auanei iloko o ka luhi loa a me ka hooloihi manawa wale no.

            Nolaila, mai hoopiha wale oe i ka nupepa, me ko ike ole i ka pono a me ka pono ole o kau mea e pane mai nei, ia hai ka pane ana ia oe hoi ke ke’u wale mai no, i ka pipi kuapuu a P. A. K.; me kou manao o Kapepeekauila kekahi, aole anei oe i ike na P. A. K. noia pipi kuapuu, a ke hoohuikau nei oe o Kapepeekauila ma.  Eia ka ninau malaila ia oe; ina i kaunakoma ia kekahi mau huaolelo iloko o kou kukulu manao ana, nou no anei ia manao?

            I ka ike aku ma kou kukulu manao ana; me he la no ka wahine, ke o-i o-i i o ia nei a me kau kapa mai ia’u, he mahaoi, a o oe no ka mahaoi.

            Nolaila, e oluolu oe e ka Lunahooponopono, e hookomo iho ma kahi kaawale o ke kino o ko kakou nupepa, a waiho kauaheahe ae hoi imua o ka lehulehu.  Ke hoolai nei ko ke Kaona keiki, ua konale maikai ka mahina kiki ahiahi.  Me ke aloha no i ke Kilohana Pookela o ka Lahui Hawaii.”

            KUMUAO.

Kulonakauhalealii, Oct. 12 1864

No ka mai Pake.

__

            I KE KUOKOA; ALOHA OE:-E hookomo iho oe i keia manao ma kahi kaawale o kou kino—Ke ulu nei a mahuahua ka mai Pake ma Honolulu nei i keia mau la; a ma ka nana’ku, he helehelena ano ino loa kela ma waena o kakou:  No keahe la ka mea i hoihoi ole ia’i ka poe i loaa i keia mai, ma ka Hale mai o Ka Moiwahine?

            Ke ike maka aku nei au i ka maalo mau o ka poe i loaa i keia mai ino, ma na huina alanui, me ke lakou mau maka hakumakuma i like pu ke ano me ke poo o ka pelehu.

            Elima paha keiki i lawe ia mai ma ka’u kula, ua loaa nae i keia mai, nolaila, aole au i ae aku e noho mai ia mau keiki i loaa i kela mai ma kuu kula, no ka mea, ina paha wau e ae aku i kela mau keiki e noho pu mai me ka poe aole i loaa i kela mai, alaila, mamuli paha lele aku kela mai ino i na keiki i loaa ole i keia mai.  Nolaila, he mea pono loa i ke Kau Ahaolelo e hiki mai ana, ke noonoo i ke Kanawai ku pono e pili ana i ka poe i loaa i keia mai, a i ole ia, o ka hookaawale loa aku no paha i ka poe i loaa i keia mai ma kahi okoa.

            Eia keia, ua kupono loa no paha keia hana na na Luna o ka Papa Ola, a na lakou la no ka mana hiki e nana i ke ano o kela mai keia mai iwaena o keia Aupuni.

            No ka mea, ua manaoia, o lakou no ka poe nana e malama i ke ola o keia lahuikanaka, ma ka hooponopono ana i na pono kino.

            A he poe kiai hoi lakou maluna o ka lakou hana.

            Eia keia, ina i loaa ia kakou e na makamaka a me ko oukou mau keiki kela mai i oleloia maluna, alaila, he pono loa ia kakou ke hele i ke Kauka nana e malama nei ka Halemai o Ka Moiwahine, a ina hoole mui kela aole kupono ia ia, alaila, pono no ke huli hou aku i Kauka hou.  Pehea o Kauka Minute ole? a me ke Kauka o Ka Moi?  He pono paha ke hele ia laua, oia ka mea hoakaka aku ia oukou.  Me ke aloha no i ke “Kilohnaa Pookela o keia Lahui.”

            W. N. PUALEWA.

Kaumakapili, Oct. 13, 1864

He mea mau.

__

            E KA NUPEPA KUOKOA E; ALOHA OE:-He mea mau i ko’u ike ana i ko kau poe, ke ake nui ma na mea o keia ola ana:  Menei ke kumu e maopopo ai.  La’u e maalo ae ana ma kahi i kukuluia’i kekahi ahaaina mare, ike aku la au i ka kaiamu mai o na kanaka ma ua wahi la, aole okana mai; aia hoi kekahi poe maluna o na lio, e kuupau ana i ka holo, me he mea la ua uluhia e ka uhane daimonio ka hele a ohuohu i ka maile, e holo hikaka ana maluna o na lio.  “He inu wahi bia paha, ke hoohie nei iluna,” “Pela io paha?’ ‘Aole,’ ‘he wahi kiaha ti.”  Malia ka i hilala’i.

            A i ko’u ike ana ia lakou, me he mea la “ua lakou i ko lakou uhane no ka la e make ai”  A maia la au i ike ai, he nui a lehulehu na kamaaina a’u i ike ai, ua hiki mai ma ua wahi la i hoomakuakauia no ka ahaaina.

            A eia ka mea kupanaha a’u i ike ai, o ka hiki nui ole mai o na kanaka ma ka Luakini i ku la Sabati: Nolaila, ii iho la au iloko o ko’u wahi waihona manao; he mea mau i ko Kau poe, ina lohe ae no mea ka ahaaina, a pau a pau ilaila:

            A i lohe ae he pule mahinahou ae keia, o ka mimiki aku la no ia me he waikai la, hoomomole mai kela i hope.  Aole mae ma keie ahaaina wale ke kumu o ko’u hei ana aku, o i mai auanei na hoa uhai aholo o nei mea he hoopuka nupepa, no ia wahi ahaaina wale no ko’u kamailio ana.  Aole! no ka pinepine o kuu ike, nolaila ka hapai ia mai o kuu hapa pulima, e ulele iho maluna o kaia wahi olelo waha ole a ke aloha i noho ai.  Aole i pau kuu manao, aka, ua nui keia poloai ana.  Me ke aloha no.

            S.K. WAHINEHUHU.

Kauhuhuula, Kau, Hawaii, Sep. 27, 1864

Ka hookahuna ana ia Adam

Pali ma Waimea, Hawaii.

__

            Ua loaa mai ia’u ka manawa e halawai hou kaua ano, he oluolu oe a me kou Lunahooponopono.  No ko’u manao he mea nuhou, a ano nui kai hana ia maanei, i kupono ke hookomo ma kahi kaawale o kou mau kowa.

            Ma ka Poakahi nei, ua hookumu ia ka kalawai o ka ahahui Euanelio o Hawaii komohana.  Ua hiki mai na Kahunapule o Kona, a me Kohala Akau, a ua hui pu mai o Kauka Kulika, me makou, a ma ke kuka ana i na la elua, ua hooholoia e hookahuna ia o A. Pali ma Imiala, ma ka Poakolu la 5 o keia malama, ma ka hora 2.

            A penei ke ano o ka hana ana ia Rev. Laiana ka himeni, ia Kauka Kulika ka heluhelu laula a me ka pule, a me ka hai olelo, ia Rev. E. Bona ka pule hoolilo, a ma ka hapalua o ka wa pule ua kau ia na lima o na Kahunapule eha maluna o ke poo o A. Pali, ia Rev. Palika ka haawi lima aloha, ia Rev. Laiana ka olelo @o ia A. Pali, a me ka ekalesia o Kohala Hema, a ua hoonohoia oia ma ia ekalesia, ma ka inoa, Rev. Adain Pali.         

            Lele iluna loa ko makou mau puwai i ka hauoli, a me ka olioli, no keia hana kupanaha a me ka weliweli, a ke Akua lua ole, akahi no a hana ia ka mea e like me keia maanei.  A he mau Kahunapule e ae no kekahi, hookahi no Hamakua, a ekolu no Kona, hookahi no Kohala, e hookahuna ia ana lakou ma ko lakou mau ekalesia, a ina e hookoia keia manao, alaila, ua hapai ia oe e Hawaii, ma ka loaa ana o na Kahunapule lehulehu, he mau kanaka Hawaii.

            Maikai a oluolu na mea i hana ia mawaena o makou, hauoli ka manao, no ka lokomaikai o ke Akua, i keia Ahahui Euanelio. A ma ka pepa hoike a ke Kakauolelo, e kuehu pau loa ia’ku ka Mooolelo pololei loa o keia mau hana.  Aka, no ko’u manao, e ike mua mai na hoa uhai a holo o ka pono, nolaila, ke kaukaulele mua iho nei au i ka’u wahi peni.

            Ua pau ka hana ma ka la elima, a ua hoi aku na hoa me ke aloha.

            Z. PAAKIKI.

Waimea, Hawaii. 1864

He mau ninau no ka Baibala.

__

            1.  O ke kanaka iloko o ka Hanohano, ua like ia me keaha?

            2.  Owai ka inoa o ke Kulanakauhale e lilo ana i na holoholona?

            3.  Owai la ka inoa o ka pale o ko Iehova poo?

            4.  Maluna owai e hoolei ai o Iehova i kona mau kamaa?

            5.  Owai la ka inoa o ke awawe a Iehova e ana’ku ai?

            6.  Hoko e kahi hea o Iehova e hoolei aku ai i ke ahi?

            7.  Ma ka aina hea e kani ai ko Iehova opu?

            8.  Owai ke Kulanakauhale a Iehova i olioli ai?

            Me ka lana maikai o kuu manao, na Petero Kumukala o Palolo, i Oahu e hai mai.  No ka mea, he Kumukula kahiko kela mai Kona Akau, Hawaii mai, pela kuu lohe.  Na HALE.

            Sept. 30, 1864

A. F. JUDD

ALAPAKI, (oia ke keiki a Kauka,

LOIO!

Ma ke kihi o ke Alanui Papu, a me Kalepa.

            Honolulu, Oahu, Iune 30,1864   36-3m.

HALE PAI KII.

MALUNA AE O KA KEENA PAI O KA

“Nupepa Kuokoa,”

Emi ka uku no ke kii.  E paiia no ke kii iluna o ke

ANIANI a me ka PEPA.

E hele mai e na makamaka e pai i ko oukou mau kii.

            H. L. CHASE (Keiki.)

142-6M  Mea Pai Kii.

A. W. B. NAHAKUALII,

He Loio!  A he Kokua!

AIA KONA KEENA OIHANA LOIO MA ka hale waiho Ipukukui Mahu, ma ke Alanui Maunakea, makai iho o Leberty Hall, (Lepekaholo.)  Ua makaukau oia e kokua ia oukou ma na mea a pau a oukou e makemake ai e hoopii iloko o na Aha Hookolokolo a pau o keia Aupuni, ma na mea hiki ia ia ke kokua ia oukou, a ua makaukau ola e kakau i ko oukou mau Palapala, oia na Palapala Kuai, Palapala Hoolimalima, Palapala Moraki, Palapala Aelike, Palapala Hoolilo, Palapala Hoopaa, a me na palapala o kela ano keia ano, e hana no oia i na mea a pau e like me ko oukou makemake.  A ke kahea aku nei oia ia oukou a pau, e kipa mua mai oukou i ona la, a mahope i na Loio e ae.  E ninau no ia ia, no ka uku oluolu.

            Honolulu, Iulai 23, 1864.  140-6mt

J. P. HUGHES.

MEA HANA

NOHO LIO!

__

AIA MA KA HALE KUAI O KA MEA nona ka inoa maluna nei, he Noholio Pelekane a he Noholio Meleka, a me na Noholio Wahine, o na ano a pau, na Noho paniolo Nu Hou.

Na Hao Waha a me na Kepa o na ano a pau,

    Na Kaulawaha, a me na mea e pono ka lio,

        Na Ili Kauo o na ano a pau,

            Na Hao Keehi,

                Na Palaki Lio,

                    Na Kahi Lio,

                        Na Eke Ili,

                            Na Hipa.

A me na mea e ae a pau loa e pili ana i na Lio a me na Kaaholo, a e kuai ana no ia mau mea,

NO KE KUMUKUAI MAKEPONO LOA!

            Aia no ke waiho mau nei malaila na Pela Mauu.

            O na Pela Pulu, na Pela Hulu a me Pela Uwaea.  E hanaia no e like me ka mea i kauohaia mai.

            Ua hanaia no na Kaa Lealea me ka maikai loa, a me ka makepono hoi.

            Ua hana ho ia na mea a pau e pili ana i ka’u oihana me ka maikai.

            E malama pono ia no na mea a pau i kauohaia mai e pili ana i ka’u oihana.  E loaa no wau ia oukou ma Monikahaae, ma ke kihi o ke Alanui Hokele a me ke Alanui Papu.

            J. P. HUGHES.

Honolulu, Sept. 17, 1862  100-1y

LAAU  LAPAAU!

AIA MA KAHI O

KAKELA ME KUKE

Ma Honolulu.

J. T. GOWER,--Makawao, Maui.

J. D. HAVEKOST,--Wailuku, Maui.

C. H. WETMORE,--   Hilo, Hawaii.

J. W. SMITH,--Koloa, Kauai.

HE LAAU KAHIKO, A HE MAOPOPO

NO HOI.

Laau hoopau Naio me na Koe.

A Dr. Jayne.

__

HE NUI NA PILIKIA O KAMALII I KA Naio a me ke Koe, a pela hai na kauaka makua.  O ka hope oia mau mea kolo, oia ka lolo.  Oia mau mea kolo hope oia ka lolo, a o ka make hoi i kekahi manawa, a nolaila mai na mai e ae kekahi, e like me ka lepo paa, nalulu, pehu, uleule, a me na mai e ae.

            O ka Laau no kela e pau ai ua mau mea ino nei.

            Eia hoi kekahi.  O ka laau ku pono keia i ka poe pilikia i ka wela o ka houpo; i ka ono ole i ka ai; i ka nawaliwali oke kino; i ka mai pehu; i ka nalulu hoopailua; i ka pono ole o ka mai wahine, a me na mea like.

            Penei no e inu ai i ka Laau hoopau Naio me na Koe:

            Ina no kamalii. e hanai aku i hookahi hapakolu e ka puna ki, i ka manawa hookahi no ke keiki malalo iho o ka makahiki hoekahi.  Mai ka makahiki hookahi a hiki i na makahiki ekolu, elua hapakolu o ka puna ka pono.  Mailaila’e i na makahiki eono, hookahi no puna okao ka pono, a mailaila aku a i ka wa kanaka makua, e hanai i elua, a i ekolu paha puna i ka wa hookahi.  I ka wa e inu ai; a pela no e inu ai ma ke kakahiaka, awakea a me ke ahiahi.  Aka, i nui ka pilikia, alaila, pono no elima inu ana i ka la, penei; kakahiaka, kiekie ka la, awakea, auwi ka la, ahiahi.

            E inu mamua o ka ai ana, aole kokoke mahope iho.

Laau hoopaa Hi a Dr. Jayne,

JAYNE’S CARMINATIVE BALSAM.

__

            He laau maikei a oluolu hoi keia no ka Hi, ka Nahu, Nalulu, Wela o ka Houpo, Haoa, Hoopailua wale, Luai, Luai moku, ono olo i ka ai, Nahu me ka uwe no hoi o na keiki unuku, a me na mai like he nui.

            Emo ole ka oluolu o ua mau mai nei i keia laau.

            Penei e inu ai, i ka inu ana hookahi.  Ina he keiki akahi paha ona malama, a @ua paha he unikumamalua paha kulu a hiki i ka iwakalua ka pono.

            Ina he keiki mai na malama eono a hiki i na malama ewalu, he hapalua puna ki ka pono.  Mai ka makahiki hookani a hiki i elua, e inu no ia i puna ki okoa.  Mai ka hiku a i ka walu o ka makahiki, elua puna ka pono, a no kanaka makua, he puna nui ka e inu ia i ka manawa hookahi.

            A inu ea, e hui me ka wai maoli uuku, (a like a like ka wai me ka laau,) a pela e inua ae ai.  Ekolu, eha elima paha inu ana i ka la hookahi, e like me ka nui o ka pilikia.

            I akaka nae.  Ina he nui ka wela, a ina na komo kekahi ai pono ole iloko o ka opu, e ahe e moni e mainua i mau Hu’ale Ola, a i ole, e inu i wahi paakai, a i wahi aila paha, i hamo e ka mea ino oloko, alaila e inu i keia Laau hoopaa hi.

            Ina e luai ka mea mai, mahope o ka inu ana i ka Laau, a pau a i ka luaiia, e hanai hou aku no e like me mamua: a pela no a pinepine, a oluolu hoi ko loko, a waiho malie no hoi ka laau ma ka opu.

            Aohe a makou mea e noi aku ai i ka lehulehu, Lookahi wale no o ke kauoha aku ia lakou e HOAO PONO i na

Laau Kunu a Kauka Jayne,

hoike aku ai i ke ola o na mea a pau i hoakakaia no kana mua anu.  Ua hoola, a e hiki ana no ke hoola i ka mai

KUNU, NAHU, a me ke ANU,

a me na mai e ae no hoi he nui wale; a o na mai HOKII no ho i ola nui, na mai i ola ole i na laau e ae,  E aho e hoao oukou ka poe i mai ia.

HE KUHA KOKO ANEI KOU?

HE KUNU ANEI KOU?

HE EHA ANEI KOU KANIA-I?

HE KUNU UNII ANEI KOU me ka NAE?

            AOLE ANEI HE KUNU OO OU?

            AOLE ANEI OU MAI KUNU?

            AOLE ANEI OU MAI NAENAE?

            AOLE ANEI OU EHA MA KA umauma?

            AOLE ANEI OU KUNU KALEA?

            AOLE ANEI OU HU MA KA iwiaoao

            A ina ua loaa ia oe ia mau mai, alaila, e ike oe i ke ola i ka LAAU KUNU a Kauka Jayne.

           

NA MAI HOOPAILUA.

Mai o ke Ake!

Mai Nalulu a me ka mai Dyspepsia

            (O ka nawaliwali o ka puu hoowali ai, iloko o ko kakou mau waihona ai.)

            He pono ke ai koke i ka laau a Huaale Ola a Kauka Jayne, he laau oluolu, a he ola no hoi.  Aohe no he mai i nele ke makemake i na laau hoonaha; a mai nui no hoi ka poe e ola ana, me ka oluolu no hoi, ina e hoomaopopoia, a e inu ia no hoi ua mau laau la.  Aole no e oluolu pono kekahi mea, oiai e inoino ana oloko o kona kino; a ua ulu nui ae no hoi ka mai, a i kekahi manawa ua make no, a ina e malama pono ia a e inu hoi i na Huaale Naha, alaila, ola no.  No ka hooiaio ia ana mai o keia mau mea, nolaila, ke hoolaha ia aku nei ka

Huaale Ola a Dr. Jayne.

            Me ka hiki ke hoola’ku i ka maikai, a na ka hoao ana i heike maopopo mai i ka oi o ke ola o keia laau mamua o na laau e ae, a me ka maikai no hoi o ka inu ana, a me ke ola maoli no hoi.  A ina no e inu ana ia laau, aole no he mau mea i hookapula ola ka ai ana a me ka inu ana.  Aole e ino ke waiho loihi, no ka mea, ua hanaia no a maikai loa.  A ina e inu ia ua hikiwawe loa ka hehee iloko o ka puu waiho ai.  Ma ka inu ana ma ka haawina liilii, he maikai loa no ka naha ana, a ho oluolu no hoi, a me ka holoi pau i ke ino oloko o ka opu.

DISIPEPESIA,

            (Oia ka mai ono ole o ka ai i kekahi manawa, a me ka hoowali pono ole ia hoi o ka ai iloko o ka puu moni ai.)

            O keia Huaale Hoola a Kauka Jayne, he maikai loa no ka ihooikaika ana ia mau oihana o ko kakou mau kino.  Ina ua oihi loa ka mai ana, alaila, e hikiwawe ke ola ke inu pula ka

Huaale me ka Laau Hoomaemae Koko

a hoopau NAIO me na KOE,

A Kauka JAYNE,

e like me ka mea i kuhikuhiia mawaho o ka wahi o ka laau.

NO NA MAI MA KE AKE,

    MAI LENA,

        MAI MA KA OPU HANAWAI,

            NA MAI WELA,

                KA HAALULU,

                    KA MAI O KA ILI,

                        KOKO INO,

                            MAI NALULU,

PAA O KA LEPO,

    MAI KUNA,

        MAI WAHINE,

        ame ka MAI HOOPAILUA.

           

            Ua maopopo loa ke OLA o keia mau HUAALE. A o ka mea wale no i koe i ka lehulehu o ka hoao pono ia mau hua.  A he maikai no hoi na laau a Kauka Jayne, no ka hoola ana i na mai

PUHA,

    ALAALA,

        KAOKAO,

            PUUPUU

                PEHU,

                    KUNAKUNA,

    Hanene, Lolo,

na mai wahine, a me na mai e ae, no ke KOKO a inoino mai no i kana

LAAU HOOMAEMAE KOKO.

            88-1y

THE

Commercial Adbertiser

BOOK AND JOB

PRINTING

ESTABLISHMENT

Is acknowledged to possess

THE BEST ASSORTMENT

-OF-

JOB PRINTING TYPE

Of any other office

IN THE SANDWICH ISLANDS.

And is well adapted to the

SUPERIOR PRINTING!

-OF-

POSTERS!

OF ANY SIZE.

Either in

PLAIN

-OR

FANCY

COLORS;

Business,

    Visiting and

        Wedding Cards,

  On a “YANKEE CARD PRESS.”

bill-heads,

Hotel Bills of Fare,

    Bll ticke ts,

        Circulars,

            Envelopes,

                Lw Blanks,

                    Receipts,

            On a New Ruggles’ Job Press.

BOOKS.

 PAMPHLETS,

  MINISTERIAL REPORTS,

   LEGISLATIVE REPORTS,

    LAWYERS’ BRIEFS,

     CATALOGUES,

      PROGRAMMES,

       NEWSPAPERS,

             &c,.  &c,.  &c.

On an Adams’ Power Press, in the most

unsurpassable style of the art,

AND AT

BARELY LIVING PRICES!

Now on hand, a large stock of

SHEET CARDS & CARDS!

Of all kinds and sizes, suitable for

BUSINESS,

            WEDDING,

                        VISITING

And other purposes.

            Having long enjoyed the confidence and patronage of the public, in our business transactions, we take the opportunity to return our heart-felt thanks for past favors and respectfully ask a continuance of the same.

HENRY M. WHITNEY.

HONOLULU, 1864

OLELO HOOLAHA.

__

NO KA MEA, UA NOILA MAI KA MEA Hanohano F. M. Rebertson, kekahi o na Lunakanawai o ka Aha Kiekie e Kaahui, no ka hoolalo i na Palapala Kauoha o PANAKAHI, no Honolulu, i make ake pef: Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau ioa, ke pili, o ka Poalima, eia ka la 14 o Okatoba, i ka hora 10 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka oiaio o  keia palapala kamoha, a me na mea hoole i hoikeia, aia ma ka Hale Hookolokelo ma Honolulu, Oahu.

            JNO. E. BARNARD.

            Kakauolelo o ka Aha Kikie

Honolulu, Sept. 20, 1864.  115-2t

OLELO HOOLAHA.

__

NO KA MEA, UA NOILA MAI OWAU E Uluhua w, no ka hooiaio i na palapala kaueha R. NAIWI, a me ka hookohu ia Kapehe, i luna hooponopono waiwai  E. NAIWI, no Waimea, Mokupuni o Kauai, i make aku nei:  Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poakahi, oia ka la 17 Okatoba, i ka hora 9 o kakahiaka, oia ka ia a me ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka oiaio o keia palapala kauoha, a me keia noi ana mai, a me na mea book i hoikeia aia ma ka Hale Hookolokolo ma Waimea, Kauai.

            H. A. WIDEMANN.

Lunakanawai Kaapani o ka Apana Eha.

Nawiliwili, Sepatemaba 20, 1864  148-2t