Ka Nupepa Kuokoa, Volume III, Number 42, 15 October 1864 — Ka hoololi ana i ke kamailio, HE KUMU IA E NUI AI KE KOLOHE O KA LAHUI HAWAII. [ARTICLE]

Ka hoololi ana i ke kamailio, HE KUMU IA E NUI AI KE KOLOHE O KA LAHUI HAWAII.

Eka Nupepa Kuokoa e ; Aloha oe: —Ke keiki puukani oka Pae Aina o Hawaii nei, ke kukini mama o na kai ewalu. Ua paipai mai ka makani wehe (au ulu o kuu aina, e halawai hou kaua ma keia wahi kukuiu manao, oia keia, " Ka hoololi ana i ke kamailio, he kumu u ia e nui ai ke kolohe o ka lahui." Eia keia. la'u i naue iho ai ma ke ano ahialii iai o kuu Kaona ; ike aku la i na Lady, a me na young, e kau aheahe ana ma na huina alanui, e paki haalele ana ma na pili iniko. Lohe aku la au i keia mau olelo, pilali, pokake, laulau, hookanono, aohe mana, ua seku aku hoi kau ia, ua ike-o-he, a me na mea e ao he nui loa. Nolaila, kupu inai ka uluku a me ka hokuku o ko'u puuwai lana malie ; e waiho ana me ka oluolu, nolaila, ina he mea hiki ia oe ke kiani hele ae i ko kaua kumumanao; mai ka la kau haaheo i Haehae, a hiki nku ika papa uahi o Lehua. He nui a he lehulehu kuu lohe ana i keia mau olelo ; a na Lady, a me na young boy, (keiki kane opiopio }> ) e kala hele ana ma na alanui o keia Kaona, a me na kapa kahakai palm o ko kaua mau moku-' puni, iwaena o keia moana Pakifika. Nolaila, manao mai au, he kumu nui no ia e nui ai kc kolohe oka lahui; no na olelo ano e a lakou e hoopuka nei,' heaha la keia mau olelo ano e ? He olelo Beritania paha, he olelo Fnrani paha, he olelo Hebera paha, he olelo Latina paha, he olelo aha la. Ia oukou nae e ka poe ake akamai o kuu lahui, ka poe hiki e unuhi inai i na olelo ano e o na lahui e ae e noho ana ma ka ilihualala o ka honua, no ka mea, he poe ike oukou i ka unuhi ana i na olelo ano e, nolaila kau e paipni nei, i maopopo ai ke ano oj keia mau olelo ia'u. He ano no paha?! Aole paha? Aka, ua pohihihi au ma keia mau rnea. Aka, i kuu tilanao ana, he mau olelo hoala kuko keia, alaila, hel kumu nui keia e kolohe ai ka lahui, ina hana uso ole o keia ola kino ana ma keia ola kino ana ma keia ao, a me ka nawaliwali oka lahui. Kai no paha oka ulu nui o ka lahui ka oukou e imi mai ; aole ka, o ka emi aku ka o ka lahui ka oukou mea e imi nui nei. Kupanah! kupanaha!! maoli kakou e na hoa opiopio o keia lahui o Hawaii nei. I ko kakou manao no nae paha, o kakou kekahi i komo i ka heiu hapakolu o na lahui o ka honua nei. Nolaila ea, hoomanao au ika olelo a na lahui ili keokeo o ka aina e ; aole hala na makahiki he iwakalua kumamaliina i koe, nalowale keia lahui. Eia ka ninau. Heaha ke kumu e emi ai ? Eia o keia mau hana 110 a kakou e hana nei, oia hoi na hana uso ole o keia ao, oia na olelo i hai mua ia. Oia kekahi kumu nui e emi ai ka lahui, pela kuu noonoo ana iho. Ahe akioma no paha ia ika nana ana. Nolaila, ina he mea oluolu ia ia oe e ke Kilohana . Pookela o ka Lahui Hawaii. Me ke aloha pu ia mai o kau wahi kauwa nei, e kou Lunahooponopono o kau a pau o kou ola ana, a hiki i keia wa a kaua e kamailio nei no keia mau, mea. Me ke aloha ia oe. C. H. M. Hewahewa. Kuikuikapu, Scbakēmapa } 30, 1864.