Ka Nupepa Kuokoa, Volume III, Number 46, 12 November 1864 — Page 2

Ka Nupepa Kuokoa.

 

noho Moi ana o ke Alii ame kona mana, hookano maoli no ka pii ae maluna o kona Haku, kupanaha ka hana ana, kohu wai auau no hoi i ka nana aku i na kane ame na wahine, nakaka ka ili, kea-e na maka, hauahu-a kahi pakeke, i ka ua mea he unu mau i kahi hainaka i ka maka la e penu ai, hele kela a me he kanaka auau kai la ka makole. Pau ole no hoi ka naaupo o na kanaka Hawaii, komo ole ioo no hoi ke aloha iloko o kanaka, i ko lakou mea i alii ai, a hanohano, a kuonoono i ka nana'ku, eia ka he mea hookiekie ae la ia, eia ka mea i aeia no ka awa, he noa ke kanu ana he kapu ka inu, pela ka mea i aeia ma ke kanawai.

I ka malama aku o Sepatemaba, ua kukuluia no kekahi ahaaina ma Malamalama i like ka hana ana me keia, o ka mua ia o ka hope keia, e au kaua o hala e aku lakou la, me ke aloha i ke Kuokoa ame kou Luna Hooponopono ka manao pau ole, he mau ia me ke aloha no.
KAMAKAOKAIHIWA.
Koolaupoko, Oahu, Nov. 8, 1864.

 

Ka Nupepa Kuokoa.
HONOLULU. NOVEMABA 12, 1864

 

Ka Hoikeike Fair.

 

Ua hoike aku makou i ka pule i hala'e no ka manaoia ana e hana i kekahi Keaka hoikeike ma ka Halepohaku hou o Kimo Pakaka, ma ke alanui Nuuanu a me ke alanui Alii, ma ka Poalua iho nei o keia pule, a ma ia manawa no, ua hana ia ke Keaka ma ia wahi, a ua waiho pu ia no hoi malaila na mea kuai o na ano he nui wale, na mea i hanaia e na wahine haole, i mea e kuai kudala ia'ku ai no ka pomaikai o na koa i hoopoinoia iloko o ka puali kaua Aupuni iloko o keia Aukaua mai nei ma Amerika Huipuia. No ka hikiia ana o ka poino a me ka u ana iluna o na koa Aupuni, nolaila, o na wahine haole a pau oia Aupuni i hoomaka iho, a i noho iho ma keia aina pali-hauliuli oluolu o Hawaii nei, a me kekahi o na poe Hanohano o keia aina, i konoia e ka manao aloha kanaka, ua hoohui iho lakou ia lakou iho i poe hui, ma ka ino o " KA MISINA KARISTIANO HAWAII A NA WAHINE."

Mahope o ke kukuluia ana e ka Ahahui, ua imi kela a me keia hoa i kela mea keia mea, i wahi mea e kuai aku ai a loaa mai ke dala, alaila, hoouna aku i Amerika Huipuia, i hiki ai ke lilo na wahi dala i ioaa mai maloko o ka lakou hana ana, i mea e hoopau ai i kekahi o na pilikia o na koa o ke Aupuni i haulehia iloko o ka poino mamuli o ka hooikaika ana e kapae ae i ka ilihia mai o ka ino iluna o ko lakou one hanau.

I ka makaukau ana o ka lakou mau mea i manao ai e kuai kudala aku, nolaila, ua lawe lakou ia mea a waiho ma ka Hale Hoikeike a lakou i wae ai, oia hoi ka hale i hai mua ia'e nei ; o ke ano o ia mau waiwai keia a pau a lakou i hoomakaukau ai, o ia no ke kuai, ka mea ono, a hiki aku i na waiwai ano nui loa : He hana Keaka pu hoi kekahi i hanaia ma ka po mua i hoikeike ia'i, a i kudala ia'i na waiwai a ka Ahahui i hoomaka ai ; a nolaila, ua kau ia he uku maluna o na palapala ae e komo iloko o ka Hale Hoikeike e nana ai i ke Keaka he $1.00. Elua po i hana Keaka ai, a elua no hoi po i kudala ia'i o na waiwai i hoomakaukauia e na hana palapala o ka Ahahui, a o ka nui o na dala i loaa mai noloko o na mea i kuaiia, a me na dala hoi i loaa noloko mai o na palapala ae e komo, ua hiki aku ka nui i ka $2,000.

Nani wale ka lokomaikai o keia poe wahine, nana i hapai i keia hana maikai, nani ka lakou hoomanao aloha ana i ko lakou mau hoahanau e noho ana i ka aina mamao, me ka noho u hoi iloko o na nalu pioloke o ka noho kaua ana,— Ka poe hoi i haawi i ko lakou waiwai, ko lakou ikaika a pau, a me ko lakou ola, mamuli o ke konoana a ka manao aloha aina, a ke olelo nei makou, ua nui ko makou haaheo, no ka nohoia ana o keia aina maikai, e na poe i lako i ka puuwai aloha kanaka, a aloha aina no hoi. O ka poe a pau i noho ma kela a me keia wahi, me ka hoolakoia i keia haawina maikai o ka puuwai aloha kanaka, aloha lahui, he kupono lakou ke kapaia'e he mau pua i ka wekiu, no kahi a lakou i noho iho ai.

A o makou hoi ma ka inoa o ke aloha kanaka, a me ke aloha aina, ke hoomaikai nei makou i na poe palupalu nana i hapai i keia hana maikai, a ke nonoi nei makou i KA MEA nona ka mana hoopakele, e hookau i kona hoopomaikai ana maluna o lakou, a ke nonoi nei makou i KA MEA nona ka mana maluna o na moana lipolipo o ka honua, a me ka makani e hookawowo mau ia manao iloko o na poe a pau o ia Hui.

 

NA MEA HOU O HAWAII NEI.

 

NO KA HOOLEWA ANA IA HON. L. HAALELEA,— E like me ka makou mau mea i hai aku ai no ka hoolewa o ka Mea Hanohano L. Haalelea, ma ka Poalua i hala iho nei ; aka, aole i hoolewa ia, aia a ka hora 3 o keia auina la, alaila, lawe ia aku kona kino lepo mai Holani aku, a i ka ilina o Kawaiahao.

NO NA HULA HAOLE.— Ke ao nei na puukani o ke Kaona nei i ka hoolelele ame ka poe ma o aku oia kaha kahi e hoomahui nei, i ka hana o Europa. Elua a ekolu pa hula e ao nei, aia kahi ma Papanene, na na Komite o ka Ahahui Kaahumanu.

NA KEIKI O KE KAI.— Ma ke ku ana mai nei o keia ulu moku, ua hoi mai na keiki aukai o Hawaii nei, i noho wale i ke anu o Aukaki a maeele, he hapa uuku o lakou i hoi pakeke mai, a o ka hapanui ua hemo na apua mawaho, " Ma ka apua ke ola e na pokii, ke hapapa nei ka manu hulu ole,"

KAKAUOLELO O KA AHA KIEKIE.— Ua lono lauahea mai makou, e haalele ana ka o Jno. E. Barnard ke Kakauolelo o ka Aha Kiekie i kana oihana, no kona maimai, nolaila, ua manao wale oia e hoi i ka Home, ina he oiaio keia lohe, me ia ke kaomi pumehana o ko makou puuwai.

AHAHUI HOOPALE I NA MEA ONA.— Ua kukulu hou ae ka poe haole o Honolulu nei i keia Ahahui, a ua hoohiki iho no hoi malalo o ke Kumukanawai a lakou i hoohiki ai, e pale aku i na mea ona, me ka hookae aku ia mau hana a ke diabolo. Aole anei e pono ia kakou ke hana pela, i mea e pakele ai na wahi keneta hope loa o ko kakou mau pakeke ; a i mea hoi e ola ai ka houpo naenae o ko kakou mau wahi puali o ka hale.

HE KUHIHEWA.— E hele ana kekahi mau kanaka ekolu ma ka huakai hele, he kamana a he kanaka kahi umiumi, ame ke kanaka ua haalele mai i ka hulu hipa ma kona poo, (he ohule.) Ma ia hele ana i ka la mua, ua nalowale ko lakou kuamoo, a ua kono ia mai lakou e moe iwaho o ke kula, a i mea e pilikia ole ai lakou i na powa, ame na holoholona hihiu, ua hooholo ae lakou e ku waki ; a ua haule iho la ke ku ana o ka waki mua i ke kanaka kahi umiumi. I mea e hoolealea ai iaia iho, oiai e ku ana oia i kana waki ma ia manawa, kahi iho la oia i ke poo o ke kanaka kamana, a hoala koke aku la oia iaia, me ka olelo aku, " E ! ala ae oe e moe loa nei, ua hiki mai ka manawa o kau waki." Ia wa, puoho ae la ua kamana nei me ka hamo ae i kona poo, no ke ano hiamoe no paha. I ka hooholo ana ae, aia hoi ua haalele ka lauoho i ka pili, olelo aku la ia i ka mea kahi umiumi, "E ! e ke kanaka ino, ua kuhihewa oe, aole keia o ka'u waki, o ka ke kanaka ohule keia, eia la aohe lauoho."

 

Haina o na ninau Baibala a Hale.

 

E KA NUPEPA KUOKOA E ; ALOHA OE :

— Aia ma ka Helu 42 Buke III o ka la 15 Oct., malaila au i ike ai i na ninau Baibala a Hale, e nonoi ana na'u e hai aku i na Haina kupono no ia mau ninau. Nolaila, eia malalo iho nei na Haina, a me ko lakou wahi i kakauia'i.

1. O ke kanaka iloko o ka Hanohano, ua likeia me keaha ?

Haina. Ua likeia me holoholona i hoopauia. Halelu 49 : 12.

2. Owai ka inoa o Kulanakauhale e lilo ana i na holoholona ? Haina. Babulona. Isaia 13 : 19 - 22.

3. Owai la ka inoa o ka pale o ko Jehova poo ?

Haina. Eperaima. Halelu 108 : 8, hapa hope o ka lalanai mua.

4. Maluna owai e hoolei ai o Iehova i kona mau kamaa ?

Haina. Edoma, Halelu 108 : 9, hapa hope o ka lalani mua.

5. Owai ka inoa o ke awawa a Iehova e ana aku ai ?

Haina. Sukota, Hal. 108 : 7, lalani hope.

6. Iloko o kahi hea e hoolei aku ai i ke ahi ?

Haina. Temana, Amosa 1 : 12, a i ole ia, o Moaba, a me Amosa 2 : 2, lalani mua.

7. Ma ka aina hea e kani ai ko Iehova opu ?

Haina. Moada. Isaia 16, 11, lalani mua.

8. Owai ke Kulanakauhale a Iehova i olioli ai ?

Haina. Ierusalema, Isaia 65, 19, lalani mua.

E ke hoa, ua kali mai paha oe no ka loihi, a no ko hai koke ia'ku o na Haina o au mau ninau Baibala. Ua waiho aku au i ke kope o na haina ma ka lima o ka Lunahooponopono o ke Kuokoa, i ka la 21 Oct., aole nae i hoopukaia mai, o ka lua keia o ko'u kakau ana. Me ka mahalo no. S. H. P. KALAWAIAOPUNA.
Kamoiliili, Oahu, Nov. 9, 1864.

 

KA NU HOU

 

Lanakila o Gen. Seredena maluna o na Kipi.
Kaua ikaika a hoemiia na Kipi !
Ka Lanakila nui ana hoi iloko o keia Aukaua.
I ka ike ana o na Koa Aupuni ia Gen.
Seredena Nui ko lakou hooikaika ana.
No ka Hoka ana o Longstreet !
Poino loa ke awaawa o Luray !
Lanakila hou ka Akau ma na Mokuaina Komohana.
Puali a Seredena !

 

NU IOKA, Oct. 21.— Wahi a ka nupepa World ma ka palapala i hoounaia mai nana ma ka la 19 iho nei, mai kona mea kakaumoolelo e noho ana me ka puali kaua o Gen. Seredena, penei no kana olelo :

Ma na kakahiaka a pau o keia pule, koe keia kakahiaka, ua makaukau mau na puali kaua a pau no ka manao e kauaia mai ana i ka wanaao, aka, no kekahi kumu a'u i ike ole ai, aka, i keia kakahiaka, ua ane poinaia manao makaala, no ka manaoia ana, aohe no e hoouka mai ana ka enemi.

Ua kukuluia na puali kaua o ke Aupuni, ma ke kaiaulu aku o ka muliwai Cdnr Run ; o ka puali kaua o Vereginia Komohana ma ka hema e ku ana ma ke alanui e holo ana i Winchester, a me Strasbug ; i ka puali kaua helu umikumaiwa ke kulana waena, a i ka puali kaua helu eono ka aoao akau. No ke Gen. Seredena hele ana i kahi e, nolaila, ua lilo o Gen. Wrighht kona kokua Luna koa hui maluna oia mau puali. Ma keia kakahiaka, ua nee mai ka noe a hoouhi mai iluna o ka aina holookoa, he mea hoi ia e hoopomaikai ana i na hana i manaoia e na kipi. I ka po mamua iho, ua houluulu ae o Gne. Early, ka mea no ia wa e noho Luna koa ana maluna o na kipi, i kekahi mau mahele koa pu-kaupoohiwi nui ekolu, oia hoi na mahele koa Gordon, Pegram, a me Ramseurs ma kekahi kulana hema, me ka hooweliweli mai i ke kihi hema loa o ka puali kaua Aupuni. O kekahi mau puali kaua elua o ua Early nei, oia na mahele malalo o Warton a me Kenshaw, ua hoounaia'e mai. Fisher's Hill, ma ke alanui Turnpike e hooweliweli mai ana ia waena-konu o ka puali kaua Aupuni.

Mahope iho no o ka wanaao, a oiai hoi e hiamoe manao ole ana ua koa Aupuni, aia hoi, hoomakaia mai la ka hoouka kaua ana e na kipi ma ke kihi akau loa o na puali koa Aupuni, a kii mai la na pu-kaupoohiwi i na koa Aupuni o ke kihi hema, a iloko no hoi o ia wa koke, huli eleu ae la na puali koa pu-kaupoohiwi o na kipi, a hele aku e hoouka i ka puali kaua Aupuni malalo o Gen. Crook, me ka hoohanini nui mai no hoi i na poka o na pu-kaupoohiwi, ma ke alo a me ka aoao o na puali koa Aupuni. He mau wahi koa hapa wale no kai noho kiai i na pakaua, a no ka puahi loa o ka hoouka ana mai a na kipi i kinohi, me ka hoomake nui mai no hoi, nolaila, ua hooauhee koke ia na koa Aupuni ma ia wahi. Ua anaiia mai na koa nana i kiai ua mau papu la e ka make, a ua hanini mai hoi na kipi iloko o ua mau pakaua la, me he mea la he wai. Komo mai la na kipi iloko o kahi i ku ai na halelole o na koa Aupuni, mahope ae o na pakaua i pio ai, akahi no hoi a ala'e na koa mai ko lakou hiamoe ana. O ka mea nui i ka manao o keia poe koa Aupuni ia wa, oia no ka hoopakele i na pukaa i waihoia'i iloko o na pakaua, aka, no ke ano o ka waiho ana o ka aina, ua maopopo koke, he mea hiki ole loa ia. O ka pakaua B., o ka papa helu eono o Peneselevania, me na pu eono, ua pio aku, a ma muli o ka hooikaika nui ana i koe ai kekahi pu hookahi, iloko o ia e hookokoke mau mai ana na kipi, ma ke alanui e hiki ae ai i ke kiekiena maluna'e, me ka hoohuli mai no hoi i ko na koa Aupuni aoao hema.

Ma keia manawa ua ala holookoa ae ka puali koa Aupuni, a ua nee aku hoi ihope na kaa ai, a me na kaa pukuniahi. Ka puali koa o ka papa helu 19 i kupaa iloko o keia popilikia e kue ana ia Crooks, ike iho la oia ua alai ia mai oia e ka mahele alua o ka poe kipi, i pii mai a hoouka weliweli, ma ke alo, a ma na aoao o lakou. A kiola koke ae la o Gol. McCauley i ka mahele alua o kona brigada mai kona kulaiia ae, a mamua pono iho, i mea e pale aku ai i ke ki aoao ana mai a ka poe Kipi ; ia wa pokole ua eehia loa ke kaua, a ua houluulu koke ae na mahele ia lakou, iho, i mea e halawai aku ai lakou me ka makau ole i na Kipi e ea mai ana maluna o lakou. E-e koke aku la lakou maluna o na papu lepo, a hoihoi aku la lakou ihope. Ma ia manawa no, haalele loa aku la lakou (ka poe koa Aupuni) i ko lakou mau papu, a kaua aku la me ka wiwo ole. A hoohuli ae la ka aoao Komohana o ko makou puali, a hookahi hapalua o ka puali koa o Veriginia Komohana, i huli ae a holo, a nalowale aku la iloko o ka uhi punohu a ka ohu, a lilo aku la ko lakou wahi hoomoana, a me ko lakou mau halelole i na enemi. I ka wa i ike ia aku ai ka nee hope ana aku o ka puali koa Helu 19 a me ka puali koa Komohana o Veriginia, hoouna aku la o Gen. Wright i ka puali koa Helu 6 e hoohuli ae, a e a-a aku i ka au ana aku iloko o ka wai kahe nui o ka muliwai. Aole paha elua amo ana a ka maka, ike ia aku la kona koluma Komohahana e komo poo ana iloko o ka hahana weliweli o ke kaua.

Ua komo kekahi o ko lakou mau kaua lio iloko o Midelatona ma ke Komohana, a ua lawe pio mai i kekahi mau kaa ukana, a e hoohuli ana lakou i ko lakou mau koa hele wawae ma ke alanui Turnpika, a ia wa ua keakea ia mai ko lakou hooikaika ana e ka puali o Merritt, a.me ka mahele o Custar. Mahope iho o ka hookuuia ana o ka poe Kipi iwaena konu o ka puali koa Helu 6, hoululu hou ae la ka puali koa Helu 19. Ka puali koa Helu 6 ma ke Komohana, a o ka puali Helu 19 ma ka Aakau, a ua kuka ae lakou e nee hou aku ihope, a halawai me ka puali koa kaua lio, e nee mai ana imua i mea e kipaku aku ai i ka enemi mai ke alanui Turnpika, a ua lilo ia lakou ke kokua ma ia wahi. Ua kaua aku lakou, a hiki hoi i ka wa a lakou i hiki ole ai ia lakou ke nee aku ma kahi e. Eono pu nui i lilo ma ka hooikaika ana e hoonee i na batari. I ka wa i hiki mai ai na luina i ke kahawai ma ka Akau, a mahope iho o Midelatona, a i ka wa hoi i hooemi ia aku ai na hoouka ana elua, a ka poe Kipi, ua aneane e pau loa na alii o ka mahele mua o ka puali Helu 6 i ka eha Rickett ke alii nui hoi oia puali, ua eha loa oia, a ua kono ia mai e haalele i ke kahua. O Bidwell hoi ka mea ia ia ka Brigada ekolu o ka mahele elua, ua kiia mai oia e ka poka Boma a ua weluwelu kona poohiwi hema. Na pomaikai o keia kaua ua poluluhi ia, ua hookanaka ia makou, a ua kipaku ia mai makou mai na kulana maikai ; ua nui ka poe i lawe pio ia, he 23 pu, a he 34 kaa ukana, a me na ukana lapaau o ka puali Helu 19, ua pau loa lakou i ka lilo aku. Ua haawi aku makou 2 mile o ke kahua kaua i na enemi, a he nui no hoi o ko makou mau alii koa i pau i ka make, a hiki ole hoi kahi i ka eu ae. Iloko no o keia manawa ua lohe ia aku kekahi leo wawalo nui, no ka hiki ana mai o Gen. Sheridan mai Winchester mai. Ua hoopiha na helehelena o ka puali koa holookoa i ka hoihoi no kona hiki ana mai, a hoouna ae la lakou i ka leo nui o ka hauoli, a aneane e mokumoku na ao panopano, poluluhi, e uhi ana maluna o lakou, ia wa, a me he mea la no hoi, ua olala ia ae lakou, mahope iho o ka pulu elo ana i ka ua a ke Kiowao.

Mai ia wa mai a hiki i ka hora ekolu o ka uina la, ua pau pono ae ka puali holookoa i ka hoonoho pono ia. O ka puali koa Helu 6 mawaena konu ia, o ka puali Helu 19 ma ka akau ; ka puali o Crook ma ke Komohana, ka puali kaua lio o Merrill ma ke Komohana loa, a o ka mahele o Custar ma ka Akau loa. I ka wa i hiki ponoi ai ia hora, ua hoouka weliweli ole lakou, a ua hoouna aku lakou i na elele menemene ole a ka make, me he mau paka ua hekili la o ka hooilo, a na ia hoouka ana, i hoopuehu aku i na Kipi mai ka papalina aku o ka honua, ma na wahi a pau o ke kahua kaua.

E hoomakaukau ana na Kipi e hoi i ko lakou wahi hoomoana, i ka wa o keia hoouka ana, a ua kipaku ia aku lakou mai ko lakou wahi i hele mai ma kela aoao o ka muliwai Cedar, a malaila aku, ua uhai loa ia aku no e na koa kaua lio a hala loa i Strasburg. Na pukaa i lilo ai ia lakou he 43 a me kekahi mau pu nui, ua lawe hou ia mai no ia mau mea e makou, a ua oi mamua o hookahi haneri kaa ukana o lakou i lawe pio ia mai mai Strasbuga mai. Ua lawe pio ia mai no hoi ka Gen. Kipi Ramseur iloko o kekahi kaa ukana, ua eha loa. Ua lawe ia ma ke ala loa, i ka hoi ana mai, aneane hookahi taasani pio paha. Ina he elua hora i koe o ka malamalama o ka la, ina ua lilo holookoa ka puali koa Kipi. Ua kauoha ia aku ka puali a ka la apopo hora 5 ahiahi. Wahi a ka nupepa Herald e olelo ana : " Ka nui o ko makou poe i nalowale he elima tausani ; wahi a ka olelo mai a na pio, he ekolu hapaha o ko Early mau koa pukaa i pau loa i ka make ; a he ekolu tausani hoi i lawe pio ia e makou." I ka wa i ike ia ka nee ana aku o ka puali Helu 6 i Front Royal, manao iho la ka poe Kipi i hoouna ia ua puali la io Grant la. Ma ka hopu ia ana o kekahi elele mai a Longstreet mai a ia Early, ua ike ia maloko o kana palapala e hai ana, ua loaa ia Early he mau puali koa ikaika e hiki ai ke kipaku ia Sheridan mai loko o ke awaawa. Ua manao o Sheridana e hoouna aku i ka puali kaua lio e kii aku, aka no ka hiki ana mai o keia palapala ua hoopau ae oia i kona manao.

WASINITONA, Oct. 21,— Ka palapala malalo nei mai ia Sheridena mai ia, a penei kana.

CEDAR CREEK, AWAKEA, Oct. 20.— Ua hoouka aku makou inehinei hora 3, maluna o na enemi, ma ka hema hapa wili ana o ka laina holookoa o na mahele, a ua huli ae na kaua lio ma kela aoao, keia aoao ka enemi. Mahope iho o ke kaua hahana ana, ua auhee lakou, a holo ; a ua lawe pio ia mai na pukaa i oi aku mamua o ke kanalima, ke huipu ia mai me ka makou mau pu i lawe ia ai e lakou i ke kakahiaka. He umikumamaono haneri pio i lawe ia mai, me na kaa ai, a me na pono kaua he nui wale. I keia kakahiaka ua kaua aku ko makou puali kaua lio ma Fisher's Hill, a ua lilo ia wahi, aka ka nui o ka enemi ua holo aku i ka po, a koe wale no he wahi hapa uuku. Ua luuluu a kaumaha makou no ka haule ana o kekahi mau alii kaulana, mawaena oia poe o Col. Thornbaum kai make loa, a o Col Ketchem ua pakele mahunehune. He nui o ko makou poe koa i lawe pio ia ai i ke kakahiaka, ua pakele mai.
SHERIDANA.

 

Mai ia Sheremana mai.

 

CHATANOOGA, Oct. 19.— Ma ka hiki ana mai o kekahi lono inehinei, e hai mai ana mai Villenova mai, i ka hoouka ana'ku a ka puali koa lio o Col Minty, a me ka halawai weliweli ana'ku i ka poe enemi, a ua hoauhee ia lakou, a ua lawe pio ia mai o Gen. Voung o ka poe kipi, a me na pio he nui wale.

Ma ka la 12 iho nei no, ua hoouka aku no na puali kaua lio, i ka puali o Roddy ma Roma, me na pahikaua wale no, a ua lawe mai i na pio he nui wale, me ka lawe pio pu mai i ka lakou mau pukaa a pau, a hoauhee aku i na enemi, ma-o a maanei.

 

Mai ke Komohana mai.

 

ST. LOUIS, Oct. 20.— Ua hiki mai kekahi mau palapala mai a Gen. Rosecrana mai, e hai ana, ke hoomau nei no ka puali koa o Price, i kona kulana ma ka aoao akau o ka muliwai o Wai Eleele, me he mea la e kono mai ana ia Rosecrana e komo aku iloko o ke kaua me ka enemi. Ua komo aku ke kanaka Gorila o Todd, iloko o ke Ahupuaa o Lafayette i ka po o ka la pule, a ua pepehi mainoino i na haole Geremania he iwakaluakumamawalu ; ua puhi ia ko lakou mau hale e ia, a ua hoopaa ia na wahine iloko o ka hale, i ka wa a ke ahi e puokoana, a hiki i ka wa i haule mai ai na kaupaku ilalo, hookuu ia mai lakou.

Ke hooala nei o Gen. Curtis ma ke Kulanakauhale o Kansas, i kekahi mau koa hou, i mea e kaua aku ai ia Gen. Price.

CAIRO, Oct. 21.— He kanawalu mau koa o ka puali a Col McArthur i hopuia e na Gorila 200 i kahi e kokoke ana i ka papu Donelesona.

 

No Mesiko mai.

 

GAIRO, Oct. 8,— Ua hai ia mai ua lilo ae ia Miramona ka hapa nui o ke Kulanakauhale o Mesiko, a ua huki a'e oia i ka hae kahiko oia Aupuni, (ka hae Repubilika) me ka hea aku i na kanaka Mesiko, e hooikaika pu me ia i ke kipaku ana aku i ka poe ae hewa iwaho. Monetere ke Kulanakauhale nui o Nuewa Leona, ua hai ia mai ua lilo hou i ke Genela Mesiko, ia Caiooga. Mahope iho o ka lilo ana o Monetere i ka Farani, ua waiho iho lakou he puali koa uuku i mea e malama ai i ke Kulanakauhale, aka ua hooikaika ae o Caivoga, a ua lawe pio ia ka puali koa i hoonoho iho ia ai.

NU IOKA, Oct. 12.— Ma ke ku ana mai o ka mokuahi Eagle, ua haawiia mai ka hoouka ana o 500 koa Farani, me 4,000 koa Mesiko a ua hee na koa Mesiko, 130 poe i lawe pio ia, a e 500 i pau i ka make, a me ka hoehaia, a ua lilo ia lakou he 20 pukuniahi. A ua hai hou ia aku no hoi ia Kulanakauhale ka oki ia ana o ke poo o Maximililian, aka aole i manao loa ia ia mea.

A ua hiki mai no hoi ka lono i ka la 1 o Okatoba, ua lilo ae o Matamoras i na koa Farani, a ua hai ia mai no hoi ka lilo ana o Lalapa ia Gen. Vicaro, a ma ia lilo ana oia wahi he mea ia e hui aku ai ia puali me Apulco.

 

No Europa.

 

He hakaka nui ma Turina, no ka manao e hoihoi ia ana ka kulanakauhale e hanaia ai ke kanawai ma Florence i Roma. He iwakalua mea i make loa, a he nui ka poe i pakele mahunehune.

Ua hoopuka ae ke Aupuni o Polani i kekahi olelo hoolaha, e olelo ana, ke mau nei no ka hulihia ana oia Aupuni.

Ua apono ka nupepa Times o Ladana ia Grant, a e ake ana ia nupepa e ike aku i ka nee ana o Lee i hope, a e ko ole ai hoi kona makemake.

Ua hele ae ka hoa Moi o Sepania e ike i ka Emepera o Farani, a ua haawi aku ka Emepera i ka lima akau, o ka oluolu a me ka launa maikai, a hookipa ae ia ia me ka lokomaikai i kupono i kona kulana. Ua haawiia he mau ahaaina nui nona, a ua kilohi aku no hoi oia i na puali koa hiehie o ke keiki Emepera o Farani.

Ma kekahi nupepa o Farani, e hai ana i ka haawi maoli ana aku o Cortinas (o ka poe kipi) i kona mau puali koa a pau, a me na pono kaua ia Gen. Mejia e noho nei malalo o Maximilian. Ua ae mai no hoi o Cortinas e noho Brigadia-Kenela ia malalo o ka Emepera o Farani. Ua haawi mai na agena o ia poe kipi e noho ana ma Matamoras, i kekahi puu dala nui no ka pu kuniahi ripela a Cortinas. Ua hoole aku oia, no ka mea, aohe lakou he mau enemi wale no no ke Aupuni Amerika, aka, he mau enemi pu lakou no ke Aupuni ano Repubalika.

He nui loa ka poe alii koa o Mesiko i hiki aku ma Amerika, e imi i wahi e pakele ai. Ka lono i hiki mai nei mamua, no ke oki ia ana o ke poo o Maximiliana, aohe oiaio, he lealea olelo wale no.

 

Na Palapala..

 

No na makuahine malama
PONO OLE I NA KEIKI.

 

He nui ke kamailio ana no kakou e na makuahine, no ko kakou malama ole ana i na keiki. Ua ike ia no ma na kau i hala aku nei mamua, ke ano hemahema o na makuahine, no ka mea, ua ano ilihune ka noho ana, a e like meia ano ilihune, pela io no ka hookolokolo ana mai o na ewe a me na weli kawowo o ka ilikole.

Ua manao wale ia ; o ka malama pono ole ia o na keiki e na makuahine, he kumu nui noia e manao wale ia'ku ai, ke emi nei keia Lahuikanaka ihope : A ina e emi hope ana na kanaka ihope, alaila, he mea maopopo ia ia kakou i ka noonoo maoli aku, ke kau ia nei kakou ma ka ole o Ladana.

He pinepine ke kumakaia ana o na makuahine i na keiki ; mai ka manawa i hiki mua mai ai o Lono ma Hawaii nei, he nui ke kaualupe ia ana o na keiki ia manawa ; aka, he mea makehewa wale no nae paha ia kakou ke lawe mai i na hoike oia kau i mau kumu hoohalike no keia manawa. Eia nae, o na makuahine oia kau i hala, aole ia i like me na makuahine o keia manawa e noho nei. No ka mea, ua kaa loa mai nei kakou i ke kiko-waena o ka malamalama loa, e like me ka la e puka ana i ke awakea.

O na makuahine, he mau luna lakou maluna o ko lakou hale, a o ka makuahine wale no ka mea mana maluna o na keiki, e like me na Kapena moku e noho Haku ana maluna o na luina moku, pela no na makuahine maluna o na keiki. O kekahi mea pono ole o na makuahine, o ka haawi aku i ka lakou mau keiki na hai e malama a e hanai. Eia ka ninau : Heaha ka mea i haawiia'i na keiki na hai e hanai ? Heaha la ? Ua manao kekahi poe wahine, ina na lakou e hanai ka lakou mau keiki, minamina lakou ia lakou iho, o loloa ka waiu, a i ole ia, o hohono ka poli i ka hanawai o ke keiki. Aole oia wale no, o ka makau kekahi o na wahine, i na e hanai i ke keiki, luahine e ka !

Ma ka noonoo maoli aku, aole no ka manao o luahine e, aku, no ka manao o loaa ole ke kiau ana mamui o kona makemake iho, (e noho ana iloko o ka makuahine) aole oia wale no, o ka puni lealea kekahi me ka lana haakei o ka manao i-o ianei, a ma na hana lealea o keia ao ka manao nui ana, nolaila ke emi o ka manao nui ana i na keiki.

O ke umi kamalii kekahi mea kaumaha nui o ka naau, no ka mea, he kanaha a keu ae na makahiki i kaa mahope o kakou me ka manao, ua hiki mai ka wa makaukau loa o na makuahine i ka malama i na keiki, eia ka aole. Nui no paha na wahine i hapai i na keiki, a o kekahi poe, ua lilo i mau alakai no na kaikamahine e hiki mai mahope o ko lakou mau makuahine ; a o kekahi poe hoi, ua hapai no i na keiki, aole nae hanau pono mai na keiki, hanau mai kekahi mau keiki ma ka oiliwale, a ua hapai ia kekahi mau keiki, he mau hua haule wale.

Aka, aole nae e hiki ia kakou ke hoomanao pono i na keiki e poino ana no ka oiliwale, no ka mea, aole i hoomaopopo ia ko lakou mau kino liilii e palakahuki ana, aka, no na keiki i hoopaaia ma ka buke Helu a na Luna Helu no ka hanau, a me ka make e hoakaka ana i kela hapaha makahiki keia hapaha makahiki, e like me ke ano mau oia hana.

Nolaila, ina paha kakou e kau-paona ana i na keiki i hoomaemae pono ia ma ka malama ana o na makuahine, aole paha e oi aku mamua o ekolu hapaha o na keiki i hoomaemae kupono ole ia. A i na pela, alaila, he mea makehewa wale no ko kakou ano makuahine ana, no ka mea, ua malama kapuluia iho la ka kakou mau keiki. Eia nae, he nui no na hoalu a me na kaiaulu pali e iho ana, a e pii ana i kela manawa keia manawa, me ka nee malie ana'e ma na wa hopuhopualulu o ka hoinoino kuloko ia ana, o ka kakou mau keiki.

Aole nae i oi aku ko kakou pihoihoi a me ka paulehia ana e na makuahine i ka kakou mau keiki e like me ko kakou kikiopau ana ma na mea e ae, aole ma na pulapula a kakou. A no ka hiki ola ia kakou ke kamako okoa ae ia kakou iho ma ko kakou ano kanaka, alaila, o ko kakou ano ma ka hopena (o na la) me he puahiohio la i puhi ia iluna o ka lewa.

Ina aole kakou e hoomaopopo i ko kakou kau-o ana mai i ka kakou mau keiki mamuli o ko kakou ano makua, alaila, ua ane like kakou me na " ao ua ole i lele ino i ka makani."