Ka Nupepa Kuokoa, Volume III, Number 49, 3 December 1864 — Page 4

Page PDF (1.44 MB)

This text was transcribed by:  Donna Kimura
This work is dedicated to:  Yutaka Kimura

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

KOLOA, KAUAI,

Novemaba 18, 1864.

La hanau o ke Kama Alii Wahine

I MALAMA IA E KA AHAHUI MA

KOLOA, KAUAI

 

            I KA LUNA HOOPONOPONO O KE KUOKOA: Aloha oe: O ka la 1 o Nov., ua malamaia e ka Lala Helu 1 o ka Ahahui Kaahumanu ma Koloa nei, no ka hoomanao ana i ka la hanau o ke Kama Alii Wahine o Hawaii nei. He ahaaina nui i hoomakaukauia e keia Ahahui, me ko lakou manaolana pu e hoike ia lakou iho ma ka hoohanohano ana ma keia inoa, "Ahahui Kaahumanu."

            I ka puka ana mai o ka la i kakahiaka nui, au mola-e a akea pono ka onohi o ka La, i ka hooea ana'e ma Haupu; a no hoi ka Ahahui, no ka mana he la malie ia, aole mea i keakea ae i ko ka La nana ana mai, a au apo kokeia ae no ia e kona mau kukuna.

            Aka, he hapaha hora wale no, a uhi kokeia ae no ia e ka noe, me he mea la, ua komo ae oia iloko o ka uhimaka - a hoomaka iho la me ka ua kilihuna, a e lawe hele ae ana ma ka welau o na lalani puu mauna o Haupu, a ikea aku la ke ua kokoula ame kona mau onohi - me he mea la e nana pu mai ana ko ka ilihonua ame ko ka po no ua la hanau nei o ke Kama Alii Wahine o Hawaii nei.

            A ma keia la, ua pulumiia mai e ka leo kauoha a ka Hope Paresidena mai Lihue a Wahiawa, ka poe i alualu mai i ka "Ahahui Kaahumanu," e halii kui ana i ka noe o Koloa, ame Haupu hoi, a e hoolele mai ana i na auneke panopano a ke anu, e hoopulou ana i ke keokeo.

            A ma ka Hae e welo ana ma ka welau o na makani i hai paa mai iloko oia ua

 nui, aole e kanalua ana na Ahahui e hooko i ko lakou hele huakai ana ma ke alanui a hiki i kahi e ahaaina ai. Ua hooholo no keia Ahahui, in a no he ua, a he kelekele ke alanui ma ka la 1 o Novemaba. Heaha la ia i ka Ahahui Kaahumanu, oia e hana ana oia i kana hana.

            Ua kakali nui ka Ahahui ma ka Pa Hale o G. W. Lilikalani, ma Maunaihi, a hiki i ka hora 11, puka mai ka Hae ahaaina iwaho, me ka makaukau e hoonohonoho i ka huakai. Ia wa no, ua hooki mai na paka ua i kona haule ana, a hooponoponoia ka huakai ma ka hoonoho palua ana, a pela aku.

            Ma keia la no, ua hui puiamai ka Paresidena o ka Ahahui Kaahumanu o Lihue, oia o Dibora M. Kanoa, ame kona Puuku, ame na hoa e ae. A ma o lakou la ua hoolai loa ia mai au la nei, me na leo mele i hakuia, e pili ana i ka hoomaikai i ke Kama Alii Wahine.

            A i ka makaukau ana o ka huakai, ua hoomaka ia ka leo mele no ka la hanau, a na ia leo no i kau-o mai i na manao hauoli, ame ke kupono e hoomaikaiia'ku ai ke Kama Alii Wahine; a pau ka Himeni ana, hoomaka hele ana, a na ka hae hoi i alakai aku i ka huakai a hiki ma ka Luakini. Ia wa a lakou e hele ana, he mea ano e loa i ka nana ana, au hao a kau ka pua lehua i ka wekiu; i ka hohola ana o na aahu maluna iho o na eheu o ko lakou mau palapalaunu mea kino, ua hewa na maka i ka nui o ka lehua, oiai, ua kaulia iho ka inoa kiekie, a lilo i papale mahiole no keia Lala o ka Ahahui Kaahumanu. I ka nana ana'ku i ke kahiko o na Luna nui ame kona mau lala a pau, ua ilihia na maka i ka ike aku.

            I ka hele ana o ka huakai ma ka hora 11, A.M. kelekele na alanui, e lana ana na halokowai a ua, a komo ka huakai i ka Luakini. Haila i akoakoa mai ka lehulehu, e makaikai ana i keia hana kamahao, i kukuluia ma keia Apana, mamuli o ka hooikaika ana a kekahi mea, e ake ana e kokua nui i keia hana maoli, ma ka inoa o ko Hawaii nei Kama Alii Wahine.

            Ilaila, ua hoomakaia ka hana ma ka pule ana a Apolo, alaila, ua ku mai iluna o Mrs. D.M. Kanoa e himeni, a ua kulike mai no hoi ka poe ana i hoomakaukau ai no ke mele ana me ka leo ku i ka hoolohaloha - ma na huaolelo ana i haku ai, e pili ana i ka hoomaikai i ko kakou Kama Alii Wahine, oia ka "Leo Hoomaikai." A pau ia, ku mai ka mea mahaloia G. W. Lilikalani e hai manao, e pili ana kana wehewehe ana no ka Ahahui Kaahumanu, (ke hooili puia nei kona hai manao ana e paiia.)

            A pau ia, he himeni e pili ana no ke aloha, alaila, ku mai o D. Kaulei, kukulu mai oia i kona kumumanao no ke aloha. A himeni hou no o Mrs. Kanoa, hookahi pauku ma ia himeni ana, "E kuu uhane e ola e." - A he mea no ia i hoohiehie loa mai ai i na hana o keia la, ma ke ano o ka malamaia ana o ka la hanau e keia Ahahui Kaahumanu, Helu 1 o Koloa nei, no ka mea, ua lealea na pepeiao i ka lohe ana i ka leo, i like pu me ko na manu leo iloko o ka ululaau. A ma ia hope, ua hoakaka lea mai o D. Kealahula, no kea ano o ka hoomakaukau ana o ke kanaka i keia wa e ola nei, ame ka hoomakaukau ana i ka wa e make ai, a o kona kumumanao, o kela olelo a ka Haku ia Ioane, penei, "I kou wa opiopio, e kaei oe ia oe iho, a e hele aku i kahi au e makemake ai, a i kou wa elemakule, e kikoo aku oe i kou lima, a na hai oe e kaei mai, a e lawe aku i kahi au e makemake ole ai."

            A pau keia haiolelo ana, o ka puka no ia o ka Ahahui ma ka laina pololei, e like me ka hoonoho mua ana - oia hoi, o ka Paresidena o ka apana o Lihui, Dibora M. Kanoa, ame Kalola Hope Paresikena o keia Ahahui, na poo mamua, no ka mea, o Mrs. H. Lilikalani kekahi Paresidena o keia Ahahui. Ua hooholo koke kona aha Kimite hooko, e holo oia i Honolulu e pane aku imua o ke Alii ke poo o keia oihana, no kona makemake e hoohui i kona mau Ahahui e ahaaina pu i kahi hookahi, i hiki iaia ke nana.

            A ua hoomanaoia me ke aloha, no ka nalowale ana o ka Paresidena o keia Ahahui, no ka mea, aole oia ma kona wahi i ua la la, o ke Kama Alii Wahine i hoau mua ai ma koa Ahahui Kaahumanu, Helu 1 o Koloa nei. Ua iho aku ka huakai hookahi mile, a hiki i ka Pa Hale o ka Paresidena, ilaila ka lanai nui i hoomakaukauia e ka Ahahui Kaahumanu, ua kaulia i na mea ai, na mea hoi e hooluolu ai o ke kino, a ma ia lanai, ilua o ka pahu hae, e welo ana ka Hae Aupuni, me he mea la, e hai mai ana oia i kona mahalo, no ka hiki ana mai oia la, ka hooilina o ka Lei Alii o keia Aupuni.

            Ua hahai mai ka poe makaikai mahope mai o ka Ahahui, a i ka wa e ai ana ka Ahahui maluna o ke pakaukau, i hoomakaukauia e ko lakou Puuku, oia hoi o G. W. Lilikalani, ua kena puia'ku e ua Punku la e hanai kaawale i ka poe a pau i komo mai iloko oia ahaaina ana. A pau ka ahaaina ana, he hai manao pokole na ka Hope Paresidena, a himeni hou, a eia iho kekahi mau mele himeni i hakuia no ka la hanau o ke Kama Alii Wahine.

 

La Hanau.

1          No ka la hanau ke aloha,

            La hanau o ke Alii,

            Ke Kama o Hawaii nei,

            Ka makua o ka lehulehu,

            I keia la mua o Novemaba,

            Ke ike nei kakou.

2          Ke ku nei no kakou,

            Ma ka lai o Maunaihi,

            Hoonani i ka la hanau,

            La hanau o ke 'Lii.,

            I keia la hoolai no,

            Ua ike ko ka lani.

1          E hoomaikai kakou,

            I ka lokomaikai nui,

            Ke Kama Alii o Hawaii nei,

            I ka hana maikai ana,

            I ka hookumu ana i ka Ahahui,

            Ma ka inoa kiekie,

            Kupuna 'Lii o Hawaii nei,

            Me ka hanohano nui no,

            Hauoli! Hauoili pu kakou ! !

            Hauoli la! Hauoli ! !

            Me ka hoomaikai nui.

2          Auhea oukou e na hoa

            O ka Lala Ahahui,

            E hoomanao mau mai kakou

            I ka la hanau,

            La hanau o Kaninaulani,

            O ka mea kapu laha ole,

            Hapai nui ae kakou,

            I keia la kamahao,

            Hauoli! Hauoli ! !

3          Akahi a ike kakou,

            I ka mea maikai no,

            E ka Helu 1 o ka Ahahui,

            Lala o ke kumu nui,

            I ka hana maikai a ke 'Lii,

            Haku Lani o ka Aina,

            Ku mai kakou a hiipoi nui,

            I ka hana nani kupanaha,

            Hauoli la! Hauoli ! !

            Me ka hoomaikai nui.

1          E ola ke Alii i ke Akua,

            A hiki a kau a mau loa,

            Nana e hoopaa loa mai,

            Kau hana maikai ke Kama' Lii,

            Ma ko olua mau pae moku,

            Hoolai, lai, lai, lai,

            Hoolai, lai, lai, lai,

            Hoolai, lai, lai, lai ke Kama 'Lii.

2          No ka Hae Ahahui ke aloha,

            I ka welo hoolailai,

            I ka welau o ka makani,

            I ka noe o Koloa,

            I ka i ana mai au lai no,

            Hoolai, lai, lai, lai,

            Hoolai, lai, lai, lai,

            Hoolai, lai, lai, lai e ka Ahahui.

3          He aloha no ka makua

            O keia Ahahui,

            O ka Helu 1 nei,

            I naue aku nei,

            Ma ka lai o ke Kaona,

            Hoolai, lai, lai, lai

            Hoolai, lai, lai, lai

            Hoolai, lai, lai, lai e ka Ahahui.

4          Ua hele aku nei oe,

            No ia leo weliweli,

            O ka mea laha ole,

            Ko kakou Hiwahiwa,

            Milimili a Kaimihaku,

            Nona ke aloha mau,

            Hoolai, lai, lai, lai,

            Hoolai, lai, lai, lai,

            Hoolai, lai, lai ke Kama 'Lii

 

Ka Hanau ana o na Keikikani

A ME NA KAIKAMAHINE ILOKO

O NA MALAMA INO, A ME

NA MALAMA MAIKAI MA

KA HELU HAWAII

 

E KA NUPEPA KUOKOA E; ALOHA OE:

            He wahi puolo ka kou wahi hoa e hookomo aku ma kahi kowa o ko kakou Nupepa, i ike mai ai hoi ko kakou mau hoa aloha he lehulehu wale. A na ka Lunahooponopono ia e wehe ae i ka wepa o keia wahi kope.

NO IKUWA.

            Hanau ke Keikikane a me ke Kaikamahine iloko o Ikuwa, "eia hoi," he keiki oi loa'ku keia no ka leo nui, o keikikane a me ke kaikamahine, (pela i oleloia'i e ka poe kahiko o Waihi nei) a pela no hoi au i ike ai i kekahi kanaka leo nui ma Wailupe nei, a pela wale aku.

NO WELEHU.

            Hanau ke keikikane, a me ke kaikamahine iloko o Welehu, "eia hoi," he lehulehu na mea a kona manao e ake ai, ka mahiai paha? Lawaia paha? Kapili hale paha? A pela wale aku, na hana hoi a ke kaikamahine ulana moena, humuhumu loloe, aiana lole hooponopono ia loko o ka hale, a pela wale aku.

NO MAKALII.

            Hanau ke keikikane, a me ke kaikamahine iloko o Makalii, "eia hoi," he liilii na maka o ke keiki ke hanau iloko o keia malama, (o ke keikikane a me ke kaikamahine, pela i olelo wale ia'i e ka poe kahiko,) aka, he oiaio no ia, a pela wale aku.

NO KAELO.

            Hanau ke keikikane a me ke kaikamahine iloko o Kaelo, "eia hoi," he keu aku hoi ke keiki hoeelo, ina e kahea'ku hoi ka makuakane a me ka makuahine i ka laua mau keiki e ala mai e ai pu. Eia hoi ka hana a ke keikikane a me ke kaikamahine, he nuha mai ka hope a me ka hoohalahala, a o ka uwe mai no ka hope o laua a elua, nolaila, ua akaka hoi ua keiki hoololohe makua, a pela wale aku.

NO KAULUA.

            Hanau ke keikikane a me ke kaikamahine iloko o Kaulua, "eia hoi," he lehulehu na mana o ko laua manao e hana ai, keikikani a me ke kaikamahine, o ka haawi paha? O ka aua paha? E haawi paha wau? Aole paha? "E aua no kaua," o ke kanalua ka mea nui, pela mau ke keiki e hana'i a hiki i ka wa nui, a'o ka maa no ia o ke keiki i ke pi, a pela wale aku.

NO NANA.

             Hanau ke keikikane a me ke kaikamahine iloko o Naua, "eia hoi," he keu aku hoi o ke keiki hoonana i ke kolohe, ke hanau iloko o keia malama, a hoonana hoi i ka palaualelo a me na hana lealea, (no keia malama ka olelo ana, i o Nana hookau ka malie) a pela wale aku.

NO WELO.

            Hanau ke keikikane a me ke kaikamahine iloko o Welo, "eia hoi," he keu aku hoi o ke keiki noelo i ka naauao, noelo hoi i ka ike, kela hana keia hana, (ua olelo wale ia e ka poe kahiko o Waihi nei) weloiki ka wai o kahawai, o Welo o ka malama ua o Hooilo, a pela wale aku.

NO IKIIKI.

            Hanau ke keikikane a me ke kaikamahine iloko o Ikiiki, "eia hoi," he keu aku hoi o ke keiki ikiiki wale ke loaa na hana ma kona lima, he paupauaho wale ke hana me ka molowa, hookahi no mea e loaa ia ia o ka hele wale no; (ua olelo wale ia e ka poe kahiko o keia pae Aina. Ikiiki ua Ikiiki la,) a pela wale aku.

NO KAAONA.

            Hanau ke keikikane a me ke kaikamahine iloko o Kaaona, "eia hoi," o ka oi keia o na malama maikai ke hanau ke keiki, onaona na maka ke nana'ku, i ke keikikane a me ke kaikamahine, on a wale ia mai no e na wahine maikai, a pela hoi na kane maikai, nana aku i na papalina, mohala maikai ka pua o Ainahau, komo ae i kahi holoku silika, heaha la ia? A pela hoi kane, lawe ia luna a kukue, heala la ia? He uhone paha ia no ua hapa pusi, a pela wale aku.

NO HINAIAELEELE.

            Hanau ke keikikane a me ke kaikamahine iloko o Hinaiaeleele, "eia hoi," he oi aku o ke keike ae-a ke hanau iloko o keia malama, ka mea ia a kona manao i ake nui ai, noho iho ana i noho mua'i, a i aha ia la hoi? I iniki ia'e paha? O ka hele hou aku la no ia a kau wahi noho hou, a pela mau oia e ae'a ai a puni kana wahi i makemake ai, (he wahi olelo kahiko noia na keia lahui kanaka." He ae-a puaa la uanei o pau i kalua, o ka ae-a kanaka hoi, he mea ai ia no kalomoa, a pela wale aku.

NO HILINEHU.

            Hanau ke keikikane a me ke kaikamahine iloko o Hilinehu, "eia hoi," he oi aku o ke keiki huhu ke hanau iloko o keia malama, aole ana mea lealea ke hiki i kona manawa huhu, pela i ke kane a me ka wahine, a pela wale aku.

NO HILINAMA.

            Hanau ke keikikane a me ke kaikamahine iloko o Hilinama, "eia hoi," ka uleule aku keia o ka oi o na malama ke hanau ke keiki, he oi aku hoi ke keiki mama i ke kukini ke hanau iloko o keia malama, pela hoi i ka wa kahiko, ua puni lealea na 'Lii ia wa, o ka heihei kukini ka lakou mea makemake nui, a pela wale aku.

            E o'u hoa o ka iu o ka la i ka hikina, ua ike ae la kakou i ke ano o ka hanau ana o na keiki a kakou iloko o na malama ino a me na malama maikai, ma ka Helu Hawaii, ina hoi pane mai kekahi hoa kakau manao o kakou, alaila, e ekemu aku no au. Me ka mahalo.

                                    B. L. KOKO.

            Wailupe, Oahu, Nov. 23, 1864.

 

Kokua i ka manao o C.H.M.

            E ka Nupepa Kuokoa e; Aloha oe: Aia ma ke aniani hoonui ike, o na keiki puukani o ka maiu ulu o Lele, i wehe ae nei una nuku iwi o ka nanauao, a me na hunahuna wai o kauka o Kanaha, i noho wale a luhea i ka malu o ka ieie, ke kukulu ana'ku i na manao wehewahe no na manao o C.H.M. i waiho ae ai i ke akea. Oia hoi keia, "Ka hoololi ano e i ka olelo, he kumu ia e mahuahua ai ke kolohe o ka lahui." Ke hooiaio aku nei au i ka manao o ke hoa ma ia kukulu manao ana, no ka mea, in a i nana'ku kakou i na mea e hele ana ma ke alanui; he mau mea opiopio laua, i kapaia ma ka olelo haole, he Lady a me ka Yong, e lohe auanei kakou i na olelo ma ko laua mau waha, o ua mau olelo ano-e nei i hoopuka muaia'e nei ma ko kakou Helu i hala ae nei. Aole no hoi i na mea opiopio wale no, a me na mea no kekahi i hele a kui-lena iloko o keia hana, i noho a kuehuehu i ke Aupuni o KAMEHAMEHA V. Aka, ma keia hana, e nana kakou i ke ano, aia, ua ikeia ka laau ma kona hua, e nana'ku kakou i kekahi kumu hoohalike. Eia keia, i mai la ka Baibala: "Ua ikeia no ka laau ma kona hua, a pela no na mea a pau."

            Nolaila, imua o oukou e na lihilihi pua nani a ohaoha no hoi, a memele maikai o na kihapai i ka wa kakahiaka; i hoopuluia i na hunahuna hau o Maunakea, a me ka piko olu a me ka nani o Haleakala.

            Nolaila, ua hele wale no paha a nani keia mau mea ia kakou, e na hoa opiopio o ka lahui, aka, ke manao nei au, una he kumu io keia e kolohe ai ka lahui? A laila, aia no ia oukou ka noonoo ana.

            Ua lohe no hoi au i kekahi mau ahiahi, mamua'aku nei, i kekahi mau olelo. A penei no ia: Pane akua la kekahi, "Karanakoe e ke Kotiro," mane mai la kela: "Karana ke Kolote." Haha la ke ano o keia mau olelo? he olelo Nu Zilani paha? he olelo Kukuma paha? he olelo aha la? Aka, i na paha he hiki ia'u ke unuhi i ke ano o keia mau olelo, alaila, i na ua wehewehe aku au i ke ano ia oukou, aka, i kuu manao ana, aohe lahui e ae i oi aku ke akamai ma ka imi olelo, i ano like me ka lahui o Hawaii nei; mai kinohi mai no a hiki loa mai i keia manawa. He nui no na olelo ano e ua umi paha a oi loa'ku ka nui.

            Me ke aloha no i ke "Kilohana Pookela o ka lahui Hawaii." Me ka mahalo.

                                    J.R.B. KAPUAILIAU.

            Kilolani, Lahaina, Maui, Novemaba 5, 1864.

 

A.W. B. NAHAKUALII,

He Loio! A he Kokua!

AIA KONA KEENA OIHANA LOIO MA ka hale waiho Ipukukui Mahu, ma ke Alanui Maunakea, makai iho o Leberty Hall, (Lepekaholo.). Ua makaukau oia e kokua ia oukou ma na mea a pau a oukou e makemake ai e hoopii iloko o na Aha Hookolokolo a pau o keia Aupuni, ma na mea hiki ia ia ke kokua ia oukou, a ua makaukau oia e kakau i ko oukou mau Palapala, oia na Palapala Kuai, Palapala Hoolimalima, Palapala Moraki, Palapapa Aelike, Palapala Hoolilo, Palapala Hoopaa, a me na palapala o kela ano keia ano, e hana no oia i na mea a pau e like me ko oukou makemake. A ke kahea aku nei oia ia oukou a pau, e kipa mua mai oukou i ona la, a mahope i na Loio e ae. E ninau no ia ia, no ka uku oluolu.

            Honolulu, Iulai 23, 1864.                    140-6ml*

 

LAAU LAPAAU!

AIA MA KAHI O

KAKELA ME KUKE

Ma Honolulu.

J. T. GOWER, - Makawao, Maui.

J. D. HAVEKOST. - Wailuku, Maui.

C. H. WETMORE, - Hilo, Hawaii.

J. W. SMITH, - Koloa, Kauai.

HE LAAU KAHIKO, A HE MAOPOPO

NO HOI.

Laau hoopau Naio me na Kae.

A DR. JAYNE.

HE NUI NA PILIKIA O KAMALII I KA Naio a me ke Koe, a pela hoi na kanaka makua. O ka hope oia mau mea kolo, oia ka lolo. Oia mau mea kolo hope oia ka lolo, a o ka make hoi i kekahi manawa, a nolaila mai na mai e ae kekahi, e like me ka lepo paa, nalulu, pehu, uleule, a me na mai e ae.

            O ka Laau no keia a pau ai ua mau mea ino nei.

            Eia hoi kekahi. O ka laau ku pono keia i ka poe pilikia i ka wela o ka houpo; i ka ono ole i ka ai; i ka nawaliwali o ke kino; i ka mai pehu; i ka nalulu hoopailua; i ka pono ole ka mai wahine, a me na mea like.

            Penei no e inu ai ka Laau hoopau Naoi me na Koe:

            Ina no kamalii, e hanai aku i hookahi hapakolu o ka puna ki, i ka manawa hookahi no kei keiki malalo iho o ka makahiki hookahi. Mai ka makahiki hookahi a hiki i na makahiki ekolu, elua hapakolu o ka puna ka pono. Mailaila'e a i na makahiki eono, hookahi no puna okoa ka pono, a malaila aku a i ka wa kanaka makua, e hanai i elua, a i ekolu paha puna ia ka wa hookahi. I ka wa einu ai, e hui i ka laau me ka pa ha o ka wai maoli. Oia hoi, ina hookahi ka puna laau, a laila, a huiia me na puna wai maoli eha; a pela no e inu ai ma ke kakahiaka, awakea a me ke ahiahi. Aka, i nui ka pilikia, alaila, pono no elima inu ana i ka la, penei; kakahiaka, kiekie ka la, awakea, auwi ka la, ahiahi.

            E inu mamua o ka ai ana aole kokoke mahope iho.

 

Laau hoopapa Hi a Dr. Jayne,

JAYNE'S CARMINATIVE BALSAM.

            He laau maikei a oluolu hoi keia no ka Ili, ka Nahu, Naluiu, Wela o ka Houpo, Ilaoa, Hoopailua wale, Luai, Luai moku, ono olo i ka ai, Nahu me ka uwe no hoi o na keiki uuku, a me na mai like he nui.

            Emo ole ka oluolu o ua mau mai nei i keia laau.

            Penei e inu ai, i ka inu ana hookahi. Ina he keiki akahi paha on a malama, a elua paha he unikumamamlua paha kulu a hiki i ka iwakalua ka pono.

            Ina he keiki mai na malama eono a hiki i na malama ewalu, he hapalua puna ki ka pono. Mai ka makahiki ho'okani a hiki i elua, e inu no ia i puna ki okoa. Mai ka hiku a i ku walu o ka makahiki, elua puna ka pono, a no kanaka makua, he puna nui ka e inu ia i ka manawa hookahi.

            A inu ea, e hui me ka wai maoli uuku, (a like a like ka wai me ka laau,) a pela e inua ae ai. Ekolu, eha elima paha inu ana i ka la hookahi, e like ma ka nui o ka pilikia.

            I akaka nae. Ina he nui ka wela, a ina ua komo kekahi ai pono ole iloko o ka opu, e aho e moni e mamua i mau Hu'ale Oia, a i ole, e inu i wahi paakai, a i wahi aila paha, i hemo e ka mea ino oloko, alaila e inu i keia Laau hoopaa hi.

            Ina e luai ka mea mai, mahope o ka inu ana i ka Laau, a pau a i ka luaiia, e hanai hou aku no e like me mamua: a pela no a pinepine, a oluolu hoi ko loko, a waiho malie no hoi ka laau ma ka opu.

            Aohe a makou mea e noi aku ai i ka lehulehu, hookahi wale no o ke kauoha aku ia lakou e HOAO PONO i na

Laau Kunu a Kauka Jayne,

hoike aku ai i ke aola o na mea a pau i hoakakaia no kana mua anu. Ua hoola, a e hiki ana no ke hoola i ka mai

KUNU, NAHU, a me ke ANU,

a me na mai e ae no hoi he nai wale; a o na mai HOKII no hoi i ola nui, na mai i ola ole i na laau e ae. E aho e hoao oukou ka poe i mai ia.

HE KUHA KOKO ANEI KOU?

HE KUNU ANEI KOU?

HE EHA ANEI KOU KANIA-1?

HE KUNU UMII ANEI KOU me ka NAE?

            AOLE ANEI HE KUNU OO OU?

            AOLE ANEI OU MAI KUNU?

            AOLE ANEI OU MAI NAENAE?

            AOLE ANEI OU EHA MA KA umauma?

            AOLE ANEI OU KUNU KALEA?

            AOLE ANEI OU HU MA KA iwiaoao

            A in a ua loaa ia oe ia mau mai, alaila, e ike oe i ke ola i ka LAAU KUNU a Kauka Jayne.

 

NA MAI HOOPAILUA.

Mai o ke Ake!

Mai Nalulu a me ka mai Dyspepsia.

(O ka nawaliwali o ka puu hoowali ai, iloko o ko kakou mau waihona ai.)

            He pono ke ai koke i ka laau a Huaale Ole a Kauka Jayne, he laau oluolu, a he ola no hoi. Aohe no he mai i nele ke makemake i na laau hoonaha; a mai nui no hoi ka poe e ola ana, me ka oluolu no hoi, ina e hoomaopopoia, a e inu ia no hoi ua mau laau la. Aole no e oluolu pono kekahi mea, oiai e inoino ana oloko o kona kino; a ua ulu nui ae no hoi ka mai, a i kekahi manawa au make no, a in a e malama pono ia a e inu hoi i na Huaale Naha, alaila, ola no. No ka hooiaio ia ana mai o keia mau mea, nolaila, ke hoolaha ia aku nei ka

Huaale Ola a Dr. Jayne.

            Me ka hiki ke hooia'ku i ka maikai, a na ka hoao ana i hoike maopopo mai i ka oi o ke ola o keia laau mamua o na laau e ae, a me ka maikai no hoi o ka inu ana, a me ke ola maoli no hoi. A ina no e inu ana ia laau, aole no he mau mea i hookapuia oia ka ai ana a me ka inu ana. Aole e ino ke waiho loihi, no ka mea, ua hanaia no a maikai loa. A in a e inu ia ua hikiwawe loa ka hehee iloko o ka puu waiho ai. Ma ka inu ana ma ka haawina liilii, he maikai loa no ka naha ana, a he oluolu no hoi, a me ka holoi pau i ke ino oloko o ka opu.

DISIPEPESIA.

            (Oia ka mai ono ole o ka ai i kekahi manawa, a me ka hoowali pono ole ia hoi o ka ai iloko o ka puu moni ai.)

            O keia Huaale Hoola a Kauka Jayne, he maikai loa no ka hooikaika ana ia mau oihana o ko kakou mau kino. Ina ua oihi loa ka mai ana, alaila, e hikiwawe ke ole ke inu puia ka.

Huaale me ka Laau Hoomaemae Koko

a hoopau NAIO me na KOE,

A Kauka JAYNE,

e like me ka mea i kuhikuhila mawaho o ka wahi o ka laau.

NO NA MAI ME KE AKE,

MAI LENA,

MAI KA KA OPU HANAWAI,

NA MAI WELA,

KA HAALULU,

KA MAI O KA ILI,

KOKO INO,

MAI NALULU,

PAA O KA LEPO,

MAI KUNA,

MAI WAHINE,

ame ka MAI HOOPAILUA.

            Ua maopopo loa ke OLA o keia mau HUAALE. A o ka mea wale no i koe i ka lehulehu o ka hoao pono ia mau hua. A he maikai no hoi na laau a Kauka Jayne, no ka hoola ana i na mai

PUHA,

ALAALA,

KAOKAO,

PUUPUU,

PEHU,

KUNAKUNA,

Hanene, Lolo,

na mai wahine, a me na mai e ae, no ke KOKO a inoino mai no i kana

LAAU HOOMAEMAE KOKO.

                        88-1y

 

 

THE

Commercial Advertiser

BOOK AND JOB

PRINTING

ESTABLISHMENT

Is acknowledged to possess

THE BEST ASSORTMENT

OF

JOB PRINTING TYPE

Of any other office

IN THE SANDWICH ISLANDS,

And is well adapted to the

SUPERIOR PRINTING!

OF

POSTERS!

OF ANY SIZE,

Either in

PLAIN

OR

FANCY

COLORS;

Business,

Visiting and

Wedding Cards,

On a "YANKEE CARD PRESS."

BILL-HEADS,

Hotel Bills of Fare,

Bll Tickets,

Circulars,

Envelopes,

Lw Blanks,

Receipts,

On a New Ruggles' Job Press.

BOOKS.

PAMPHLETS,

MINISTERIAL REPORTS,

LEGISLATIVE REPORTS,

LAWYERS BRIEFS,

CATALOGUES,

PROGRAMMES,

NEWSPAPERS,

&c.,     &c.,     &c.

On an Adam's Power Press, in the most

unsurpassable style of the art,

AND AT

BARELY LIVING PRICES!

Now on hand, a large stock of

SHEET CARDS & CARDS!

Of all kinds and sizes, suitable for

BUSINESS,

WEDDING,

VISITING,

And other purposes.

            Having long enjoyed the confidences and patronage of the public, in our business transactions, we take the opportunity to return our heart-felt thanks for past favors and respectfully as a continuance of the same.

                        HENRY M. WHITNEY.

HONOLULU, 1964.

 

MANUAHI!  MANUAHI!

            AIA MA KA HALEKUAI O Kilikia, ma Wailuku, Maui, kahi e kuaiia ai o na mea a na ano a pau, e pili ana i ka Halekuai penei:

            NA LOLE-o na ano ame na waihooluu a pau.

            NA BUKE HIMENI HAWAII-ano hou.

            NA BUKE PAKEKE-hoomanao o na ano a pau.

            Na Laau hoola maikai a Kauka Jayne, a me Kauka Ayers, e kupono ana i ka hoola ana i na mai o na ano a pau.

            O KILIKIKA ka Agent no Kakela a me Kuke ma ka mokupuni o Maui.

            E hele mai oukou e na makamaka a pau e nana i ko'u Halekuai, ame na mea maikai he nui wale maloko - e kipa mai no mai hoomaka-e e na hoa o nei mau wai eha, a me keia aina hauliuli o ka he kuawa. Ko oukou makamaka.

                        J.D. HAVEKOST (Kililika.)

            Wailuku, Maui, Oka. 4, 1864                                                  150-3m

 

KUAI MANUAHI!

            OWAU O AKAO (Pake.) NONA KA HAle Kuai Lole ma Waialua, mokupuni o Oahu, ke hai ʻ ku nei au i na mea a pau ma Waialua nei a me Koolauloa, e kuai manuahi ana wau i keia mau la i na waiwai o kela ano keia ano o kuu Halekuai nei, me ke knmukuai makepono loa; hookahi dala me ekolu hapaha wale no lawa ka holoku, a pela aku. Nolaila, e hele nui mai oukou, a e wawe mai hoi, o pau e auanei i ka poe hiki mua.

                        AKAO (Pake.)

            Honolulu, Oahu, Nov. 9, 1864                                               155-2m