Ka Nupepa Kuokoa, Volume III, Number 52, 24 December 1864 — Page 5
| This text was transcribed by: | Kaui Sai-dudoit |
| This work is dedicated to: | Irma Pualani Ching Sai |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
A i hoa mai la ka Luna nui o ka poe kue, e ka a e haalele iho i ka hale, a puka aku; alaila, ku mai la na koa 299 a puka aku la iwaho, koe iho no o ua kanaka haimanao nei, a me ke koa ma ko Makalelana aoao o laua wale no koe.
-----------------------
NU HOU O NA AINA E MAI.
----------
O na nu hou hope loa mai nei, mai Kapalakiko mai, ua hiki i ka la 8 o Dekemaba; a o na nu hou o Amerika Huipuia, he mau mea nui no ia.
Ke hele la o Keremana (Sherman) iloko o Georgia.
Ke hana nei o Keremana i kekahi hoouka kaua koa loa i hoouka ia'i, mai ka hoomaka ana mai o keia kaua. Ua komo mua aku ke Kenela kipi o Huda (Hood) ma ia laina hope o ko Keremania mau puali, ma ka akau o Atalanata, e wawahi ana i na alahao, a me ka hoonele aku hoi i ka loaa a ia o ka ai ia Keremana.
Mahope iho hoi, ua uhai aku o Keremana ia ia i ke komohana, a hiki aku ma ka akau o Alabama, alaila, ua waiho aku o Keremana ia Gen. Kamaki (Thomas) loko o ka mokuaina o Tenesi, me kekahi o kona puali e kiai ai ia Huda; a me na koa he 40 a he 50,000, ua huli hou aku oia i Atalanaka. A puhi ae la oia ia Atalanaka i ke ahi, a wawahi iho la i na papu, a lawe aku la i na ala-hao i Kenekuke, a puhi pu ae la no hoi oia i na wapo a pau loa oia mau ala i ke ahi.
Ma ka la 14 o Novemaba, hoolako aku la oia i kona mau puali, me ka ai e kupono ai no na la he kanaono, a hoomaka aku i ka hele iloko ponoi o ka mokuaina o Keokia, me ka wawahi i na aa-hao, a me ke puhi no hoi i ke ahi i na waiwai a pau loa o ke Aupuni Kipi.
Ma ka la 23 lilo ia ia o Milegavili ke Capitala (oia no ke Kulanakauhale Alii) o ka mokuaina o Keokia, a me ka hooneoneo pu i na hale Aupuni ilalo me na ula menemene ole o ke ahi. Ua hoonene aku e hoouka kekahi mau apana o kona mau puali i na Kulanakauhale o Augukeko a me Macona, oiai e hooneoneo ana ke kino okoa o kona mau puali i na ala-hao a me na waiwai o ka poe kipi, ilalo o ka lepo, a ke hele la i Savana.
Ma na nu hou hope loa i hiki mai nei, ua haiia mai, ae eono mile i koe komo aku kona puali laualio iloko o Savana, a aia hoi ka puali holookoa i Milena, ma kahi e hui ai na ala0hao e holo mai ana mai Macona a me Aurukeko mai, a he kanahiku hoi mile mai laila aku a hiki i Savana. Ua hai io mai no hoi na nupepa kipi e hiki io ana no oia kahakai, me ke kina ole. O ke akea mai Atalanaka aku a hiki i Savana. Ua hoi io mai no hoi na nupepa kipi e hiki io ana no oia kahakai, me ke kina ole. O ke akea mai Atalanaka aku a hiki i Savana, he 300 mile, a ua like no hoi ia kaawale, me ke kaawale mai Atalanaka a i Nakewile. Me he mea la e lawe pio mai ana no oia ia Savana, oia no ke Kulanakauhale nui loa o ka mokuana o Georgia, a he 18 mile mai ke kai mai ma ke kapa o ka muliwai o Savana.
Aia no hoi he aumoku nui ma ke Kapakai e kali mai ana i wahi a i wa e hui ai me Keremana. Ua komo aku o Gen. Fosetera (Foster) iloko o ka aina, mai Buepoka i Karolina Hema aku, a ua lilo ae ia ia na ala0hao e moe ana mai Kaletona aku a hiki i Savana. Ua manao kekahi poe, e kaua aku ana o Keremana ia Kaletona, he 90 mile ke kaawale, ma ka hikina akau o Savana, a ua manao hoi kahi poe e kau aku ana ia a me kona puali holookoa maluna o na moku, a hoi i Rikemona. Mahope aku paha kakou e ike ai i ka oiaio, aia i ke ku ana mai o kahi moku hou mai Kapalakiko mai.
Ke hele la o Huda i Tenesi.
I ka wa a Keremana i huli hoi mai ai mai ka uhai ana ia Gen Huda, ua loohia i ka poino na puali o Huda, i ka poino i ke kamaa ole a me ka pololei, ma ka akau o Alabama, he kulina maka ka lakou i hao wale mai ai mai na kamaaina mai, ka lakou ai ia i ola ai ko lakou houpo lewalewa. I ka hui ana mai o kekahi puali kaualio malalo o Gen. Forrest (Foreseta,) a me kekahi puali okoa iho mai Corinita, mai malalo o Biurigada, o laua kona mea i pakele ai, hele aku lakou ma kela aoao o ka muliwai Tenesi, a naue aku i Nasivila (Nashville.) Ua manao ia, ua hiki aku ka nui o ko Huda mau koa i ke 40,000. Ua nee hope o Gen. Toma i Nasivila, me kona puali holookoa, a malaila no hoi i hoopuipuia mai ai kona puali e kekahi poe koa hou.
Ma ka la 30 o Novemaba, ua kaua ia kekahi kaua hahana mawena o ke 20,000 koa o ko Huda puali a me ka mahele holookoa o Gen. Sekopila (Schofield.) U ahooauheeia na kipi me ka nui o ko lakou poe make, he 5,000 o lakou i eha a make, a he 1000 i lawe pio ia. He 1,500 o na koa Aupuni i haulehia. I kekahi la ae, ua nee hou aku o Gen. Sekopila, a hui me Gen. Toma ma Nasivili; a ia la no hoi, ua hiki mai no hoi ka puali koa wiwo ole o Gen. Kamika (Smith) mai Misiouri mai e kokua ia Gen. Toma. Ua paa pono loa o Nasivili i na papu ikaika a me na koa, a ua aneane e like me ko Huda puali. Aohe no o makou kanalua i ka puana ana ae aole e liuliu a hoohoka ia mai o Huda, a kipaku loa ia'ku oia mailoko o Tenesi. He hapalua mile wale no ke kaawale mawaena o na puali elua.
--------------------------
Ka Berekinirike hoouka ana ma Tenesi hikina.
Ua hoonohoia o Gen. (Gillem) Gilema ma Bull's Gap, he 50 mile mai Nokevile aku ma Genesi hikina, me kekahi puali koa uuku, a ua hoouka kaua ia mai oia ma ka la 13 o Nov. e ke Kenela kipi Berekinirike (Breckenridge) me na koa he 10,000, a ua hoohokaia me ka lilo eono pu, a me pio ia 600. Ua kuemi aku oia ihope i Nokevila, a mahope iki iho, ua hele mai o Burbridge e kue ia ia mai Kenetuke mai a hoi hoi aku la oia i Vereginia. Ua hui ae ko Breckenridge mau puali me ko Gilema.
Mai ia Kalani (Grant) mai.
Aohe mau kaua nui ma ke alo o Rikemona. Ma ka la 2 o Dekemaba iho nei, ua hoouna aku o Kalani i kekahi puali kaualio, i kekahi wahi luana o na kipi ke 25 a he 30 paha na mile mai Pitabuga aku, ma ke alahao e holo ana i Weledona. Ua hoopuehu ia na puali kaualio o na kipi ana lawe pio ia mai e lakou 3 pukuniahi nui, a me na pio he 170. Mawaena o na mea a pau a lakou i lawe pio mai, ua lawe mai, a ua puhi ia ae no hoi i ke ahi na pu ripela (poe pu nao) he 1200,500 eke huita, a me na mea e pono ai he nui wale.
Ka hopiho ia ana o ka moku powa Ferolida.
Ua ike lea no paha ko makou mau hoa puni nupepa i ka lawe pio ia ana o ka moku kipi powa kaulana o Ferolida iloko o ke awa o Bahia ma Beregila, e ka mokuahi Aupuni (Wachusetts)Wakuse. Mahope iho o kona hiki ana iloko o na kai Amerika, ua hookuia mai oia e kekahi e kokoke ana i ka papu Monroe, ma ka nuku o ka muliwai Jamesa, (James) a aohe i liuliu mahope iho, a iho laho aku la iloko o ka opu o ka moana ulali lipolipo. Ua piha na nupepa Perekane i ka hoopaapaa no ka lawe pio ia ana o ka nolu powa Ferolida, a o kekahi mau nupepa, ia kono aku ia Europa e hookomo mai i kona manamana lima iloko o ka ipuhao. Aohe io no he pono o ka lawe pio ana ia ia iloko o ke awa o na mana kaawale, e like no Beregila, aka, ua hana pinepine no Beritania i kekahi mau mea e like me keia na mua. Ke manaoio nei makou e hoahewa ae o Amerika Huipuia i keia hana, e hoomalielie aku oia ia Beregila, a e hoomaopopo ma ke ano ku i ke aloha.
No ke koho ia ana o Linekona.
Ua ice io ia he ekolu wale no mau mokuaina i koho ia Malakona i Peresidena, o Kenetuke, Nu Iere e, a me Deleware. Ko Linekona oi ma ke koho balota hou ana, he 500,000, a he ekolu hapaha o ka Ahaolelo ma kona aoao. Mai na la mua o Wasinetona a hiki i keia wa, aole kekahi koho balota e like me keia.
-----------------------
Na Palapala.
-----------------------
Mai pau ke ola i ke Kaaholo ma Onomea Hawaii.
-----------
E KA NUPEPA KUOKOA E; ALOHA OE, A ME KUU LUNAHOOPONOPONO:--He wahi nukupelu manao ka'u me na wahi kauna manao oloko, a nau ia e kaulupe aku ma na palena o keia mau Mokupu i mai ka hikina a ka la i Haehae, a ka welona a ka la i Lehua. Eia ua wahi au hoounei; i ka la, umi o Dekemaba, o ka A.D. 1864, i ke kakahiaka, he la ua ia mai ka po mai a ao, pii kekahi luna haole me kona poe kanaka hana a uka lilo i ka lae-laau, hoouka i na kaa-holo honua eha a pau i ka piha, lawelawe e iho mai, a liuliu iki, huli ma kekahi ihona pali, o Ohelonui ka inoa oia wahi, kahea ka luna haole e ki na kaa i ole holo ikaika loa, ki o Mokuohai i ke kaa hope a paa, oia ke kaa i kau ai ka luna haole, a no ka hookuli o Kuokoa a me Kaukua e, kekahi mau alii kaa, me ka olelo mai o Kuokoa, e wehe ka li uwaina, oia hoi keia, mai ai na kaa, o lohi ka iho ana, ma kela waa, a kakou i lohe ae nei o Ohelonui, malailai moku ai ke kaulahao o ke kaa mahope, lilo mai ekolu kaa a waena konu o ke alanui i kahea hou kekahi keiki o Kaluuhonua ka hoa, oia kekahi mea nana e hooponopono ma kaa ma na wahi pilikia, lohe o Kaukuna ikeia kahea a Kaluuhonua, hoomaka o Kauka na e ki, ia ki ana, hoanuu ia ke ki ana, hau ike ki, o ka lele aku la no ia o Kaukuna ilalo, koe o Pawela a me Kahai, no ka maao o Pawela i haule maoli o Kaukuna, hele mai kela e pau i ke ki, olelo aku o Kahai, ua hai ke ki, mai paa oe," olelo aku o Pawela ia Kahai,' Aloha ino kaua! e make ana paha kaua?" wahi a Pawela.
Mahope iho, iki hou ma kekahi ihona pali, o Kukahua ka inoa, ike o Kuokoa ua holo nui loa kekahi, hoomaka kela e ki, ia ki ana aole paa no ka mea, ua ikaika loa ka holo ana, ano like me ka hekili la ka halulu, no ka ikaika loa o ka holo ana, no ka lelele o na hoopahao o na kaa elua mamua, hemohemo @@@@ o ke alanui; hu ke kaa mahope ma ka aoao, o ke alanui, ua lele ae o Maemae ia hope o ke kaa a pakele ia, haule o Kaluukahua mamua o ke kaa i ka wa i hu ai ke kaa, a paa i ka wahie; hai ka wawae. Hana ole hoi o Kalawaianui ma ka aoao o ke alanui, pa iluna o kekahi kua, pohole ka lae, palapu ka papalina, pehu ka maka, moku olalo ae o ka auwae. Holo mai elua kaa, a he wahi uapo makai iho, haule kekahi keiki o Pawela mahope, a paa ka wawae iluna o ke kaa, a mahope haule, pakele no nae; a ma kahi a hui ai na alanui elua, o ke alanui e lawe ai i ka wahie, a me ke alanui lawe ko, haule o Kahai, naha ka lae, hai ka ihu, a ma ka aoao o ka hale puhi ko, lele maoli o Kaili, mauiui ke kuli, aole pilikia nui loa; a ma kahi i pau ai ke alanui holo kaa, ka poino nui weliweli loa. Malaila ka hale wahie, kahi hoi ia i lele ai o Mahi, haule iluna o ke kua, pehu ka lae, mai hemo ka onohi, ma kahi o na kaa i nahaha'i keia huamele a ka poe kahiko. "Waiho mokaki aku la i ke kai o Piihonua," haule mua o Kuokoa a me Makaweliweli malalo, maluna iho ka wahie paa loa, hai ka uha, hai ka lima o Kuokoa, hai ka iwi kulanaaoao, hai ke kikala, hai ka lima. Malaila kekahi luna hana o Keaweheulu me kona poe hana, na lakou i hue ka wahie a loaa ka poe i poino; kaualupe ia a kau hale, a ma ia nana ana'ku,
"Ua hele a pepe ke aloha
I ka lomia e ka inu wai,
Ua holo ia aia ma Epeo,
No Kanikuekue ka aha,"
a mahope iho, pii aku la wau e nana i na mea ma ke alanui, ua hele na kua holo kaa a weluwelu; hapai hou au he wahi huamele na ka poe kahiko, "Manuheu i ke Akua wahine waena o Puna, pau ae la ka hala ka lehua o Kaunu-a,"mhiki aku la wauma kahi e waiho ana kekahi pilikia nui ma ia wahi. Me ke aloha no.
KEO KANAMU.
---------------------------------
KONA HEMA, HAWAII,}
12 O Dekemaba, 1864 }
REV L.H. GULICK; ALOHA OE:--
Ma ka halawai o na Luna ekalesia o Kona Hema nei, ma ka la 9 o keia malama. U akoho ia mai au i Komite e palapala aku ia oe no kekahi manao i hooholoia e ua Aha la, e pili ana i ka Nupepa au e manao nei e hoopuka. A penei ua mau manao la:
Akahi. Ua kuka lakou me ka noonoo nui no na olleo kupono oe hoopukai ma ka Nupepa Kuokoa, a me na mea kupono ole: A ua manao lakou aole he kupono ke Pai ia na "mele" Hawaii ma ka Nupepa. Ua manao lakou, o ke Paiia ana o na mele ma ka Nupepa, he mea ia e alakai ana i ka lahui opiopio i ko lakou ano kahiko. No ka mea, o kekahi mau mele i Paiia ma ke Kuokoa a Wini, ke puni loa nei na welau o keia Aupuni i ka ike i ua mau mele la, a ua paanaau i na keiki opiopio; e like me keia mele,
"O Kilauea no ke aloha,
O ka ihu lolilua i ka ale."
A pelaku no, a he nui no na mele oia ano.
Alua. Ke manao nei ua Aha la, he mea kupono ole ke Paiia kekahi mau mea hou ano kuloko o Hawaii nei, a me ko na aina e mai hoi; e like me neia paha. Ua hoomaka kahi poe i ka hula Hawaii ma Kauai paha; a ike kekahi olaila, hoolaha mai ma ka Nupepa, he mea no ka ia e ao aku ai i ka poe e noho ana ma na Mokupuni e ae e hoomahui maia hapa.
A ua noonoo no nae lakou, he kupono paha ke Paiia ma ka Nupepa, in a ua hoopaiia kekahi poe hula ma kela wahi, keia wahi ma ke Kanawai.
Akolu. Ke manao nei ua Aha la, aole e Pai mau ia na Olelo Paio ano Pelapela ma ka Nupepa--Oia na mea a lakou e manao ai e hoike aku ia olua ma o'u nei.
Aloha olua.
J.W. KUPAKEE, Komite.
-------------------------
NAPOOPOO, S. KONA,}
8 Dekemaba, 1864. }
REV. L.H. GULICK, Ko'u Kaikuana; Aloha oe. Ua olioli alana ka manao e palapala aku no ia oe no ke aloha:
Eia wau ke kaahele nei ma ko'u Apana ma Kapalilua, nui ka olioli no ka launa pu ana me na hoahanau. Miki nui mai lakou e lawe pu me ke Kahuna ma na hana a ka Haku.
Ma ka la 27 o Novemaba, he Ahaaina a ka Haku ma Milolii. Piha loa ka Luakini a noho iwaho kekahi poe; ua maluhia loa ko makou lawelawe ana i ka Ahaaina a ka Haku; a kokua mai no hoi i ka hanai ana i ke Kahuna a loaa mai na dala he $22.50
A, ma ka la 4 o Dekemaba, he Ahaaina ma Kaohe. Ua piha no ka Luakini, no ka uuku o ka hale, noho makou iwaho e Ahaaina'i; a ua maluhia no ka hana, a kokua mai no i na dala he $21.50. Nui ka olioli no ka hana a ka Haku ma keia mau Apana, ke kokua mai kona Uhane Hemolele ma ka lawelawe pu ana me kana wahi kauwa nei.
Ke huli nui nei na hoahanau i ke dala kokua kukulu hale no ke Kahunapule; mai Pahoehoe a Opihali, kokoke loaa na dala he $20.00, a loaa ia mau dala, alaila, e kukulu koke ia ka hale o ke Kahuna, ke ae mai ka Haku.
Ma ka la 9 ae nei; he halawai hui no Kona Hema nei. He halawai Kukulu Hoole Waiona, a me na mea like pono ole oia ano.
Oluolu no ke ola o na kino a me ko'u ohana. E aloha aku ia H.H. Pareka, a me na Luna ekalesia, a ma na hoahanau a pau loa o Kawaiahao. Owau no. S.W. PAPAULA.
---------------------------
HALE POHAKU HOU O KIMO PAKAKA!
HE HANA LEALEA NUI MALAILA!
Elua Mau Hana i Hoomakaukauia,
NO NA PO EKOLU WALE NO
La 7, 9 me ka la 10 o Ianuari, oia ho ka Poaono, Poakahi ame ka Poalua,
KA POE
PUHI ANIANI, HANA ANIANI AME KA POE MILO ANIANI
ME KA LAKOU
ANIANI ENEKINI MAHU!
I HUIPUIA ME KE
KINO IWI OLA, KA MEA HOOKANI PILA KUOLO HE HOOKAHI NO LIMA!
I HOOPONOPONOIA E
MR. J. MONETAKE, (Monatrg.)
Ka Mea Kaulana i ka Hookani Pila Nui, (BANJOIST.)
Uku o ke Komo Ana, he $1, no ke Kanaka Makua, Kamalii hoi malalo o na
Makahiki he 12, he 50 keneka.
Hemo ka Puka i ka hora 7, a he 1/4 mamua o ka hora8, hoomaka.
ALEMANAKA
No ka Makahiki 1865.
(see original)
MARE.
Dek. 13, ma Honolulu, mare o Kanahele k me Keala w. no Honolulu laua. Na H.H. Pareka i mare.
Ian. 2, ma Honolulu, mare o Williama Kapouhiwa k., no Kipahulu, Maui, me Paalua Kuewa w., no Hana, Maui. Na H.H. Pareka i mare.
Ian. 2, ma Honolulu, mare o Nika k., me Numahea w. Na H.H. Pareka laua i mare.
HANAU.
Dek. 27, ma Manoa, make o Pauloa w.
Nov. 22, ma Manoa, make o Waikaneopio w.
Dek. 28, ma Manoa, make o Lole w.
Dek. 29, ma Manoa make o Kapule k.
Dek. 11, ma Kamaile, Waianae, Oahu, make o Heepo w.
Dek. 27, ma ia wahi no, make o Ai k.
OLELO HOOLAHA.
--------
E KUAI KUDALAIA'NA KEKAHI mau Lio o ka Pa Aupuni
Ma Pauoa
nei. E kudalaia ana i ka Poaono, la 7 o Ianuari, 1865, 10 Lio, 1 Kekake, i ka hora 12 o ke awakea. He mau lio hou mai kekahi. Ke ano me ka hao malalo nei. Na lio kudala, Lio k., hulupala, H. hao akau. Lio k. eleele, hao akau ano e. Lio k ulaula, KAI hao akau, hao hema ano e. Lio k. keokeo, M hao hema. Lio k. ulaula A)hao akau, Lio w. ulaula K Hao akau, Lio w. ulaula 7H hao akau, Lio w. hulupala I-0 hao hewa, I-O hao akau, Lio w. ulaula hulupala. JNL hao akau, Kekake w. hao akau. Na lio hou mai, Lio k. ulaula hao akau ano e, Lio k ulaula hao akau ano e, Lio k hau hema, EZ hao akau, Lio k. puakea keokeo IK hao akau, Lio k. lokia wiwi hao akau ano e, Lio k. ulaula IW hao akau, Lio k. lokia hulupala hao akau ano e, Lio w. keokeo wiwi, me ke keiki w. hulupala KLKL hao akau.
KAAIAHUA, Luna Pa Aupuni.
Pauoa, Ian. 3, 1865. 162-1t*
----------------
OLELO HOOLAHA.
-----------
E NANA MAI E NA MEA A PAU loa e ike mai ana, owau o ka mea nona ka inoa mallao nei, ua nalowale no'u kekahi lio elelele maikai, lae kea, a ua kuniia oia i ka hao L.K. ma o na uha hope, a o ka mea e loaa ai ua lio nei, e hoihoi ma ko'u wahi noho ma Kaopuana, e uku pono au iaia.
A.M. KAHALEWAI.
---------------------
OLELO HOOLAHA.
--------
OWAU O AKI (Pake,) KA MEA NONA na Halekuai elua, ma Waialua kekahi, a ma Waiana mea a pau, e hele mai ma ua mau Halekuai nei, a e kuai ma kepono aku no au i na ano lole a pau, a me na mea liilii e ae. Nolaila, e hele mai oukou e na makamaka, a e kuai i na mea maikai o ko'u mau Halekuai, a ilaila kakou e koele waha'i. AOle o ke kuai wale no, o ka noho ana Hawaii no kekahi, ka ike, hui, a launa. Na ko oukou makamaka.
Na AKI (Pake.)
Kanepuniu, Waianae, Dek. 26, 1864. 162-3t*
---------------------------------------
A. W. B. NAHAKUALII,
He Loio! A he Kokua!
---------
AIA KONA KEENA OIHANA LOIO MA ka hale waiho Ipukukui Mahu, ma ke Alanui Maunakea, makai iho o Liberty Hall, (Lepekaholo.) Ua makaukau oia e kokua ia oukou ma na mea a pau a oukou e makemake ai e hoopii iloko o na Aha Hookolokolo a pau o keia Aupuni ma na mea hiki iaia ke kokua ia oukou, a ua makaukau oia e kakau i ko oukou mau Palapala, oia na Palapala Kuai, Palapala Hoolimalima, Palapala Hoopaa, a me na palapala Aelike, Palapala Hoolilo, Palapala Hoopaa, a me na palapala o kela ano keia ano, e hana no oia i na mea a pau e like e ko oukou makemake. A ke kahu aku nei oia ia oukou a pau, e kipa mua mai oukou i on a la, a mahope i na Loio e ae. E ninau no ia ia, no ka uku oluolu.
Honolulu, Iulai 23, 1864. 162-6m.
-----------------
$125.00!
MAKANA GULA!!
--I KA--
POE MAHI PULUPULU!!
-------
Me ke ake nui o ka manao, e hoohoihoi aku i ke kanu ana o ka Pulupulu, ua manaopaa loa au, e haawi aku i na kanaka Hawaii, i na makana manawalea malalo nei i ka poe e kanu ana, a e mahi nui ana i ka Pulupulu, iloko o ka M.H. 1865,--(Mai ka la mua o Ianuari, a hiki i ka la hope o Dekemaba, M.H. 1865.)
KE ANO O KA HAAWI ANA NA MAKANA.
1.--E loaa nAOle o i ke kanaka e hooulu nui ana i ka Pulupulu, a me ke kanaka hoi i oi loa aku na paona o kana Pulupulu--He Kanalima Dala Gula ($50.)
2.--I ka lua, malalo iho ka nui o kana, i ka ka mua.--He Kanakolu Dala Gula ($30.)
3--I ke kolu.--Iwakalua Dala Gula ($20.)
4--I ka ha.--Umi Dala Gula ($10.)
5--I ka lima.--Umi Dala Gula ($10.)
6--I ke ono.--Elima Dala Gula, a me ka Buke 1, 2, 3 o ke Kuokoa i humuhumuia.
7--I ka hiku.--E haawi no au ia ia i ka Buke 1, 2, 3 o ke Kuokoa i humuhumuia.
2. 3 o ke Kuokoa i humuhumuia.
8--I ka walu--E haawi no au ia ia, e like me ka'u haawi i ka hiku, ekolu buke Kuokoa i humuhumuia.
NA RULA O KA MAKANA ANA AKU.
Rula 1. Aole o'u manao nui ma ke ano o na pulupulu, in a no ka Helu 1,2,3. Aia wale no ko'u manao o ka nui.
Rula 2. Na ke kanaka wale no nana e mahi i ka pulupulu, ia ia wale no e loaa aku ai ka makana, aole ka pulupulu a kekahi mea e ae i kanu ai.
Rula 3. Aole e loaa aku kekahi o keia mau makana, aia he Kanaka Hawaii, (koe na haole.)
Rula 4. O na pulupulu a pau loa, i loaa ai i keia mau makana, e kuai mai lakou ia'u, a na'u no e malama pono i Buke Hooponopono no na paona a kela mea keia mea i kuai mai ai.
Rula 5. Mahope iho o ko'u hoolaha ana i na inoa o ka poe e lawe nui mai ana ia'u i ka pulupulu, alaila, i mea e hooiaio mai ai kela kanaka keia kanaka, nana i kanu ka pulupulu, a i loaa pono ai hoi ka makana ia ia, e pono ia ia e lae mai i kekahi palapala hooiaio i kau inoa ia e ka Lunakanawai apana, a me kekahi haole oloko oia apana.
Rula 6. E haawiia aku no na makana iloko o ka malama o Ianuari, M.H. 1864.
Nolaila, e o'u mau Makamaka mea aina, e ala ae oukou; a e hooikaika nui ia oukou, e hana paupauaho ole, a mai hoopalaleha, no ka mea, e loaa auanei ia oukou na makana maikai. I ka poe i hana hooikaika, me ke akamai e loaa no ia lakou na makana maluna ae nei.
O ka põe e makemake ana i na hua kanu, e oaa no ia lakou ma ko'u Halewili Pulupulu.
H.M. WINI,
Honolulu, Dek. 1, 1864.
---------------------
I KA POE HOOKAA AUHAU
---O KA---
APANA O KONA, HONOLULU, OAHU.
------
KE HAAWI IA AKU NEI KA OLELO HOOlaha, ua hiki mai ia'u ka olelo mai ke Keena Kalaiaina mai, e olelo ana, o na kanaka a pau loa i KAA OLE mai ka AUHAU, o ka apana i oleloia maluna, e hookaa mai i ko oukou mau Auhau mamua ae o ka la 21 o Ianuari, 1865--a i kaa ole mai, e hoopii la no ma ke Kanawai.
GRO H. LUCE,
Luna Auhau.
Honolulu, Dek. 24, 1864. 161-4t
------------------------
Olelo Hoolaha!!
KA OIHANA WAI O HONOLULU!!
--------
KE HAIIA AKU NEI I NA MEA A PAU loaa ka pono wai, e pau ana ka uku hapalua makahiki, a e ukuia no hoi ma ko'u Keena, ma ka la 1 o Ianuari e hiki mai ana; a in a aole e uku iloko o na la he UMI mai la manawa'ku, alaila, e hoopaaia no ko lakou wai me ka hai mua ole aku.
HENRY PRENDERGAST,
Luna Oihana Wai.
Keena o ka Oihana Wai o Honolulu, }
Alanui Nuuanu, Dek. 15, 1864.} 160-3t
-----------------------------------
KUAI MANUAHI!
------
OWAU O AKAO (PAKE.) NONA KA HALE Kuai Lole ma Waialua, mokupuni o Oahu, ke hai'ku nei au i na mea a pau ma Waialua nei, ame Koolauloa, e kuai manuahi ana wau i keia mau la i na waiwai o kela ano keia ano o kuu Halekuai nei, me ke kumukuai makepono loa; hookahi dala me ekolu hapaha wale no lawa ka holoku, a pela aku. Nolaila, e hele nui mai oukou, a e wawe mai hoi, o pau e auanei i ka poe hiki mua.
AKAO (Pake.)
Honolulu, Oahu, Nov. 9, 1864. 156-2m*
--------------
OLELO HOOLAHA.
--------
MA KA MANA I LOAA IA'U mai a Mr. T.T. Dougherty, ka mea nona na Aina e waiho nei ma Koolauloa, Oahu, oia hoi o
Laiewai âme Laiemalo,
Nolaila, ke papa aku nei au i na kanaka a pau, mai hele wale ma ke Kula e hopuhopu ai i na hooholona me ka hele mua ole e hookolo i ka Luna o ka aina. Ina i ike ia kekahi Kanaka, Lio, Bipi, HOki, Piula, Ilio, PUaa, a me na holoholona e ae, e hele wale ana ma ke Kula o na aina i haiia maluna,e hoouku ia no e like me ke Kanawai. Eia kekahi, aole e hopuia ka holoholona o na kanaka e hale ana i ka hana a ke Konohiki, e like me ka mea i ae la e ka Luna.
W.D. HUNT,
Luna Aina.
Laie, Koolauloa, Dek. 12, 1864. 161-2t
----------------------------------
OLELO HOOLAHA.
--------
Ka ka Waiwai o}
KAIHUOLUA,}
no Waikiki. }
E IKE AUANEI NA KANAKA A PAU, NA mea waiwai o KAIHUOLUA, no Waikiki, i make aku nei o ka poe i aleia, e ka poe pili kino, a pili paha ma kahi ano e ae, na lakou e hele mai a e hoike mai ia lakou iho, imua o ka Mea Hanohano G.M. Robertson kekahi Lunakanawai o ka Aha Kiekie, ma ka Hale Hookolokolo i ke kulanakauhale o Honolulu, i ka Poalua, oia ka la 10 o Ianuari e hiki mai ana, i ka hora 9 o kakahiaka. Ia manawa e hooponopono ia ka moe waiwai a Haliama, ka luna hooponopono waiwai a ka mea i make, a e hoike mai i kauwahi kumu, in a paha he kumu oiaio make, a e hoike mai i kauwahi kumu, in a paha he kumu oiaio kona i ole e hookoia ua moowaiwai la, a e hoopauia ka oihana, a ua mea hooponopono waiwai la.
WM. HUMPHREYS,
Hope Kakauolelo o ka Aha Kiekie.
Honolulu, Dek. 23, 1864. 151-2t
--------------------------
OLELO KAHEA
--A KA--
LUNA AUHAU!
-------
E LAWE MAI OUKOU KA POE A PAU!! Ku i ka auhau o ka Apana o Koolaupoko, i hookaa ole mai nei ia'u, mai na auhau pili kino, a ka waiwai a kela a me keia, i helu ole a i helu ia, e hookaa mai i ko oukou mau auhau apau ia'u, ma kahi o J.W. Kea, ma Kaneohe, mai ka Poalua, a ka Poalima a o kela pule keia pule, a hiki i ka Poalima hope loa o Ianuari, o keia M.H. 1865, a i hookaa ole ia mamua mai oia manawa. E ohi ia no ma ke Kanawai.
JOB. KAHEMA,
Luna Auhau o Koolaupoko.
Honokaupu, Ianuari 4, 1865. 162-2t*
-----------------
MEA HOU!
Pulupulu! Pulupulu!
------
UA LOAA MAI IA'U MALUNA O ka moku Kiapa
'HELEN MAR,'
mai Bosetona mai, i kekahi mea
Wili Pulupulu
--NOKA--
Pulupulu Ki Ailana!
no ka hoomaemae ana i ka Pulupulu. He mea hou keia ma Hawaii nei, mailoko mai o keia wili hou, ke hookaawale ia nei ka Pulupulu mai na hua mai--o na hua, e haule ana iloko o kekahi pahu, a o ka Pulupulu maemae, e haule ana ia iloko o kekahi pahu okoa.
I keia manawa, e kuai aku au i ka Pulupulu, penei:
HELU 1,-- (KI AILANA.) 1 hui oleia me kekahi mau helu e ae, he 8 keneta no ka paona hookahi.
HELU 2,--(ANO GEOGIA A AIGUPITA PAHA.,) he 7 keneta no ka paona hookahi.
helu 3,--(PULUPULU KAHIKO O HAWAII NEI,) 5 a 6 keneta no ka paona hookahi.
A in a e lawe ia mai ka Pulupulu i pau ka anoano i ka waeia, a e kuai aku au, penei:
HELU 1 a 2 paha, he 25 keneta no ka paona hookahi.
EIA KEKAHI.-- E malama pono oukou, a e hookaawale i ka Pulupulu Helu 1, ma ka eke okoa, a o ka Pulupulu Helu 2, ma ka eke okoa. No ka mea, in a e huiia iloko e ka eke hookahi, e uku aku no au i ke kumukuai e uku mau ia nei no ka Helu 2.
E lawe mai oukou i ka Pulupulu ma ka Hale Leta, a e kuai koke aku no au.
144-3m H. M. WINI.
-----------------
A.F. JUDD,
ALAPAKI, (oia ke keiki a Kauka,)
LOIO!
----
Ma ke kihi o ke Alanui Papu, a me Kalepa.
Honolulu, Oahu, Iune 30, 1864. 151-3m.