Ka Nupepa Kuokoa, Volume IV, Number 2, 12 January 1865 — Page 2

Page PDF (1.61 MB)

Ka Nupepa Kuokoa.

E NA MAKAMAKA HOI O KE AUPUNI
HAWAII.

                Ua lohe oukou e hoihoi ia mai ana ke KUOKOA na'u e hooponopono mahope o ka la mua o Ianuari, M. H. 1865.
            E kokua pu ana o H. H. Pareka ma ka hooponopono ana. Ke manao nei maua, e mau ana no ke ano maikai o ka pepa e like me mamua, a e hooikaika ana maua e hoonui ae i kona maikai. He lana no hoi ko maua manao, ke loaa ia maua ka manao maikai i na mea i lawe i ke KUOKOA mamua.
            E like ana kona ano a me kona nui me ka mea a oukou i ike ai i na makahiki i kaahope ae nei. E hoopukaia ana i kela Poaha keia Poaha. Ka uku makahiki, ELUA DALA ($2.00,) a HOOKAHI DALA ($1.00) no na mahina eono;— me ka hookaa mua no nae. Makemake maua e ike maka i hookahi dala no kela mea keia mea e lawe ana i ka Pepa, mamua o ka hoouna ana'ku.
            He pono i na makamaka ma kahi mamao aku e makaala, a e eleu ma ka hoopaa ana no lakou i wahi kuleana iloko o ke Kilohana Pookela o ka Lahui Hawaii, no ka M. H. 1865.
            He hiki no i kela mea keia mea e hoouna mai i na kauoha me na dala pu. Aka, eia na inoa o na Luna nui, o kela mokupuni keia mokupuni :

NO HAWAII.

No Kohala Akau — Bona, me Luhiau,
  " " Hema — Laiana, Pali, Manuia,
    " Hamakua — Laiana, Pulenui, Kamelamela me Kaanehe,
    " Hilo me Puna — Koana, Laimana, Hikekoke, Pohano, me Kaina,

  " Kau — Kulika, me Kauhane,
  " Kona Hema — Parika, me Capt. Cummings, a me Papaula.
    " " Akau — Parika, Kupakee, Pilipo, me Kaonohimaka.

 

NO MAUI.

No Hana — Bihopa, me Kamakahiki,
    " Kaupo — Naloloa,
    " Honuaula — Manase,

  " Makawao — Poka Gerina, me P. Nui,
  " Wailuku   — Alekanekero,
    " Kaanapali — Moku,

  " Lahaina — Balauina Opio, &Pogue.

NO MOLOKAI.

  " Porepe, Hikekoke, me Nueku.

NO KAUAI.

No Waimea — Rowela,
  " Koloa — Kauka Mika,
  " Lihue — Paulo Isenberg,
    " Waioli — Ioane.


NO OAHU.

No Ewa — Bikanele,
  " Waianae — Kaoliko, me Kenuiaole,
    " Waialua — S. N. Emekona me M. Kuaea,
    " Hauula — Ukeke,

  " Punaluu —   Kaaimanu,
  " Kualoa — Holokahiki,
  " Waihole, & ]
  " Waikane, ] — Papaai

  " Kahaluu, & ]
  " Waihee, & ] — Akana,
    " Kaalaea.]

  " Kailua ]
Kaneohe, ame ] —Meemano, Waiwaiole,
    " Heeia ]

  " Waimanalo — Kane,
  " Wailupe — Poli.

 

NO HONOLULU.

EIA NA INOA MA KA HOOPONOPONO HOPE ANA.
Kawaiahao — Kekauohanui,
Waikiki-waena — Kawainui,

  " -kai — Kamoena,
    " Nuuanu, a i Palama — Hu,
    " Palama — Keaumoku,
  " Kalihi, Moanalua —Bolabola,
  " Pauoa — Kealoha,
  " Manoa — Lima,
    " Nuuanu uka — Pualewa,
No na Katolika — Kamai,

Na'u na L. H. KULIKA.
Honolulu, Ianuari 1, 1865.

            KULA KAIKAMAHINE MA KAU — Ua hookumuia keia Kula no na Kaikamahine o Hawaii nei a puni, aole no ka Mokupuni o Hawaii wale no.He 12 mau haumana i aoia malaila i keia makahiki iho nei. Elima o lakou no Oahu, hookahi no Molokai, a eono no Hawaii. Ua makaukau na kumu o keia kula, e hookipa i 12 mau haumana hou. Auhea oukou na makua aloha i ka oukou mau kaikamahine, aia kahi e pomaikai ai lakou. Malaila, e makaukau ai lakou i na mea a pau e pomaikai ai ke kaikamahine. Ina e makemake ana kekahi e, hookomo i kana kaikamahine malaila, he pono ia ia e kuka me ke Kahu o ka Ekalesia Euanelio o   kona apana ; a ina i ole ia e kakau mai ia Kauka Gulika ma Honolulu nei. Aole uku no na kaikamahine i ae ia e komo iloko o keia kula ; o ka malama ana i ka lole a me na lako kino, oia wale no ka hana a na makua.

Ka Nupepa Kuokoa.
HONOLULU, IANUARI 12, 1865.

                Maloko o ka mahina o Dekemaba i hala ae nei, he nui loa ka ino ma keia pae aina, oia hoi ka pa ana o na makani ikaika loa, a me ka haule nui ana o ka ua. Ua laha like keia ino ma na Mokupuni a pau o ka aina. Aole nae he nui ka poino i ili mai no keia ino. Ua pilikia iki paha kekahi mau mala ko, a me kekahi mau moku. Ua hina paha kekahi mau hale, aole nae he nui. Ma Honolulu nei, ua poino kekahi mau laau malumalu : ua komoia kekahi mau hale e ka wai, me ka lepo i haliia e ka wai, a ua keakea ia ka hele a me ka hana ana o kanaka mawaho o na hale no ka nui o ke koekoe. Aka, oiai aole kakou i poino nui, he mea pono maoli ke hoolilo kakou i keia ino i kaahope ae nei i kumu ao ia kakou ma kekahi mau mea. He leo no ko na makani ino e ao ana i kanaka. He mau kumu ao no na kuaua, a o ka mea i ao ia e lakou, he naauao ia. Ia makou i lohe ai i na makani, a i ike ai hoi i ka ua nui a me ka ino o na mahina hope o ka makahiki i hala ae nei, ua kono ia ko makou manao e hoike aku i na makamaka heluhelu nupepa kekahi mau haawina a ka makani me ka ua e ao mai nei ia kakou. A eia ka mua.
            Ka uhi o ke kino e pono ai. Elua uhi nui a ke kino kanaka e pono ai. O ka hale e malumalu ai, a o ka aahu e mehana ai. O ke kahua hale kekahi mea nui e pono ai ka hale. He kahua ola kekahi a he kahua make kekahi. Aole ma ke ano kilokilo a na kahuna wahahee makou e olelo nei i keia ; aka, ma ke ano ike maoli no ma na rula i ike maka ia. Ina he kahua hale poopoo kahi e mau ana ka ma-u o ka lepo, e halana ana ka wai a pilopilo, aole hoi i kahili ia kela ino e ka makani, he kahua hale make ia. Aole e ola maikai ana kolaila poe. Ina e hana nui ka ua, e piha auanei ua wahi poopoo la i ka wai, e halana auanei ka wai malaila, a ino ka ea, a o ka mai ka hope. Ina makemake ke kanaka e ola maikai oia a me kona ohana, he pono iaia e imi i kahua hale maikai, aole ma kahi poopoo, aole hoi ma kahi kiekie pono ole. I kahua oluolu maikai maluna o ke one maloo, kahi a na maka e halawai ai me na kii maikai o ka ili honua, mauka, a makai paha.
Ina makemake ke kanaka i ola maikai kona kino, he pono e nana nui oia i ke ano o kona hale. E like me ka nui o ka poe e noho ana iloko, pela ka nui o ka hale e pono ai. Aole pono ka hoohaiki loa, aole hoi ka nui loa, o pau e ka waiwai a paa ole ka hale. He pono ke imi nui ia ke ano paa a me ka malumalu maikai o ka hale mamua o ka hoonani wale ia waho a ia loko paha. O ka paa mua i paa, i ole ai e komoia e ka wai me ke anu. Alaila, ina ua koe kou waiwai, hoonani aku oe ia loko me waho a oki pau. Aohe hewa ke maikai ka helehelena o ka hale ; aole hewa ke kahiko ia ka hale a nani, maloko a mawaho, ke paa pono nae, a mehana pono ka noho ana o loko. Aka, ina e manao wale oe i ka helehelena maikai me ke kahiko nani wale no, aole nae paa pono kou hale, aole hoi mehana pono ka noho ana maloko : alaila, i ka la e nou ai ka makani ikaika, e hoka auanei oe ; a i ka la e haule ai ka ua nui, e haukeke auanei oe i ke anu. He maikai ka hale laau ke hanaia a maikai. Ina he hale laau a ua kapiliia o waho i ka papa, he pono ke kapili puia me loko i ka papa a paa, e aho ia. I na ua kapiliia ka papa mawaho wale no, he papa kepa a he papa maoli paha, me ke kapili ole ia o loko a paa, e aho paha ka hale pili maoli mamua oia hale. He mea wela ka hale laau, a ina hookahi wale no manoanoa o ka papa, oia hoi ka papa owaho, aole o kana mai ka wela, a he anu loa hoi i ka wa anu. Aia a ano like ka ea iloko o ka hale i na wa a pau, pono. Aka, o ka wela loa iho i ke ao, a po hoi anu loa, e like me ka noho ana o kekahi mau hale papa lahilahi o kakou, he mea kue ia i ko ke kanaka ola maikai ana. He maikai na hale pili maoli no ka like o ka ea, aole wela loa, aole hoi anu loa, pela na hale pohaku, pela hoi na hale papa ke hana pono ia. E nana, pono i ke ano o ka hale i mehana maikai i ka wa anu, a i olu pono i ka wa wela.
            Malalo iho o ka hale, o ka aahu kekahi uhi ano nui e pono ai ke kino kanaka. He nui nae ka hemahema o kekahi poe i ka hoaahu ana ia lakou iho. E like me ka hale, pela ka aahu. E nana mua oe i ke ano paa, me ke ano maikai io o ka aahu au e kuai ai. Ua aahu kakou i ka lole i mea e pono ai ko kakou mau kino, aole i mea e lealea wale ai na maka o hai i ka nana mai. He pono no ka aahu maikai, waiwai a nani hoi, ke lawa pono ia noloko ae o kou wahi waihona, a ke hoolawa pono ia hoi ka mehana maikai o ke kino. Aka, i ko imi wale i ka nani o waho me ke anu o ko kino he naaupo ia. O ko aahu i ka puapua moa, a hele wale ko mau wawae, he kue ia i ke ola o kou kino iho.
            Eia kekahi : he pono e kiai i na lala o ke kino i like ka mehana o na lala a pau i ka wa anu. I na ua anu na lima, na wawae paha, alaila e hoonui ae i ka lole ma ia mau lala anu. He mea kue lea i ke ola kino, ka noho ana o ke kanaka me na lima anu, a me na wawae anu.
            He nui na manao a makou i koe no keia, aka ke oki nei makou i keia no ka loihi. Ua kono ia mai makou e hoopuka aku i keia mau manao no ko makou ike ana i ka hemahema o kekahi poe o kakou iloko o na la makani a ua nui i kaahope ae nei. He kino ikaika no ko kanaka Hawaii ; he kino make ole ke malama maikai ia. Aka, nawai ka ole make o ke kino ke malama ole ia ? Aole lahui ma ka honua nei e ola ana, ke uhauha lakou i ke ola e like me kekahi poe makamaka o kakou e hana nei. Ina e lawehala ke kanaka i na kanawai o ke ola kino, alaila e pikia auanei oia i ua mau kanawai la. Ina e ma lama ke kanaka i na kanawai o ke ola, e ola maikai auanei oia. Oia ka rula nui e pili laula ana i na mea ola a pau. E aho e hoolohe kakou i ka olelo ao a ka makani ikaika e i ana, "e nana i na hale i paa, a i malu pono, a i na aahu hoi i mehana maikai."

No ka Ahaolelo.
HELU 2.

                Ua nui no na Bila i hoolahaia mai iloko o ia mau la, a ua hoopukaia mai no hoi kekahi Bila Kanawai, e haawi ana i ka mana i ke Kuhina Waiwai e hookaa aku i ka uku o na poe lawelawe malalo o ke Aupuni, e like no hoi me ka uku i hooholoia e ka Ahaolelo o 1862 & 1863, a pela no hoi e uku mau ai, a hiki i ka wa e hooholoia'i ka Bila Haawina o ka 1864 & 1865 ; ua hoolahaia no keia mau Bila, a ua ike no paha oukou e ua mau hoa kaana nei, o nei mea he nupepa ; he mau Kanawai nui e ae no i hooholoia ma ia mau la.
            I ka ha a i ka lima paha o ka la, hoopuka mua ia mai ka BILA KANAWAI PUHI RAMA : O ke ano nui no o ia Bila Kanawai, oia no ka ae ana e kukuluia i mau Hale Puhi rama ma ke Kulanakauhale o Honolulu, aole nae e oi aku na Palapala ae mamua o ka elua. O ke Kuhina Loio, ka mea nana i hoopuka mai i ka Bila, a ua kokua nui no hoi kona mau hoa Kuhina a me na Luna o Lahaina, Makawao, Honolulu, koe o S. N. Kakela, Waialua, Puna Kauai, Waimea Kauai, Makawao, Hana Kaanapali, Lanai o Molokai ; o ke kumu nui ka i lawe mai ai o ka Bila, a me kona makemakeia ana e hooholo, i mea ka e hoopakele ai i ke kiola wale ia ana o ka malakeke o na Hale Wiliko o kakou a me ke poho nui no hoi i ilihia mai maluna o ia mau lala imi waiwai o ko kakou nei Pae aina. Ua nui no hoi ke kue ia ana e ka mea Hanohano C. R. Bihopa, Hon. S. N. Kakela, L. Kaapa, & P. Paulo, Hon. Mr. Martin, Hon. Mr. D. H. Nahinu, Hon. P. Papaua, a me Hon. Mr. Heleluhe ; o ke kumu nui o ko lakou kue ana wahi a lakou, o ko lakou aloha i keia lahuikanaka, o pau loa auanei na kanaka i ka inu rama, i lilo ia mea i mea e hoomimino ai i keia lahuikanaka, i mea hoi e anai ae ai i ka inoa kanaka Hawaii, mai ke alo ae o keia honua. Ua hoolaha mua ia no ka haiolelo a Hon. Mr. Kakela, no keia mea he Puhi rama. Ua paneia mai nae e na poe e kokua ana mamuli o ka Bila, he mau manao koho wale ane moe-uhane wale iho no ia. No ka mea, ua hiki ole ke imi mamuli o ka hana, aole o ka ae ana e HANA ka rama, he mea ia e ae aku ana i ka INU ANA. O ka uku o ka Palapala Ae i ka wa i hoopuka mua ia mai ai ka Bila, he hookahi tausani dala, a ua hooholoia no pela iloko o kona wa i heluhelu alua ia'i. Ma kekahi la ae no nae hoi, ua hapai hou ia ka noonoo ana, mamuli o ke noi ana mai a ka Hon. E. M. Boyd, a mahope iho o ka hooholoia ana o ka hapai hou ana i ka noonoo, a ua noi mai no ua Luna nei o Honolulu, e hooemi ka uku o ka palapala ae Puhi rama i Kanalima Dala pakahi ; oiai nae hoi, aole no e oi na palapala ae, mamua o elua ma ke Kulanakauhale o Honolulu. Aole no hoi i ae ia ke puhi ana i na Waiona ma na wahi e ae o keia Aupuni ; ua nui no nae ka hoohaikiia o ka poe e makemake ana e puhi rama malalo o ke Kanawai i hooholoia iho nei, a me he mea la " he hookeikei pue uala " wale iho no a aole no e puhiia ka rama ma Hawaii nei. Eia nae, ka mea i maopopo, ua hooholoia ka Bila a ua hooemiia ka uku o ka palapala ae mai ke tausani dala hookahi, a i ke Kanalima dala, mamuli o ke noi ana a ka Luna opio o Honolulu, oiai nae, i ka wa i hoopaapaaia'i ka Bila, ua haiia mai, he mea ka ia e waiwai ai ke Aupuni i ke tausani dala hookahi no ka palapala ae, aka, i ka emi ana iho ilalo, kaupapa e no ka poe i manao pela.
(Aole i pau.)

            HE MOKU MISIONERI HOU.— Ua akoakoa ae ka Ahahui Ekalesia o Holani ma Wikonekina (Wisconsin.) He poe lakou no Holani mai he 30,000 ko lakou nui, a ua noho iho lakou, ma ke komohana hema o Mikikana (Michigan,) a ma ka aoao akau o Ilinoe (Illinois,) a ma kahi i oleloia ae nei maluna, a ma Iowa. A ua hooholo iho lakou, e hoouna aku i mau misioneri ma na wahi i noho ole ia e kahi ahahui misioneri. A ua hooholo no hoi lakou e kapili i moku misioneri i 300 tona ka nui, e holo ma na moana wai, a ma ka awa eli o Welana (Welland canal) a hiki loa aku i.ka moana Akalanika i mea e lawe ai i na Kahunapule, a

HUNAHUNA MEA HOU O HAWAII NEI.

                A THOUGHTFUL FRIEND,— Gives us $5.00 to assist in defraying the expense of a gratuitous distribution of the Kuokoa among Hawaiian sailors. Every such donation which may be sent us will be carefully appropriated to this object, and may we not hope there will be many such. Efforts have been made during the shipping season just closed to put reading matter into the hands of all Hawaiians leaving Honolulu, for foreign ports and to furnish each ship having such seamen with a Hawaiian Bible. We purpose prosecuting this work still more systematically in the future.

            HE MAKAMAKA MANAO NUI.— Ua haawi mai kekahi makamaka i na dala elima ($5.00) i mea, e haawai wale aku ai i na luina Hawaii, e holo ana maluna o na moku ma na aina e, i ko kakou nupepa. A ina e loaa hou mai kekahi mau dala o ia ano, alaila, e malamaia no, no ka hoolako ana i ka kakou mau luina.

            Eia kekahi, i keia ulu-moku iho nei, ua haawi wale ia aku, kekahi mau puke Hawaii, maluna o kekahi mau moku, no na luina Hawaii. A ua hoaoia no ka haawi ana i hookahi Baibala no kela moku keia moku a e koe nae na moku aole he mau luina Hawaii maluna. Ke hooikaika nei no makou, no keia hana.

            AHAHUI LUNAKAHIKO O MAUI.— E halawai ana keia aha i ka la 27 o Ianuari ma Kahana, Kaanapali.

            POE PUHI ANIANI.— Ekolu wale no po e hana ana ma Honolulu nei. I ka pau ana maanei e holo ana i Lahaina, a Hilo aku hoi. E nana ma ka olelo Hoolaha.

            KA HOOKUU ANA O KA AHAOLELO.— Ua hookuuia ka Ahaolelo i ka la 10 o Ianuari nei, ua mahalo mai no hoi ka Moi i ka lakou hana. Ke kali nei nae kakou e lohe i na mea o ka Ahaolelo.

            KO DAVIDA KUMUMANAO.— Ua pai hou ia keia wahi buke uuku maikai. Ina e makemake ana kekahi mea i mau buke o keia ano no kona apaha, e kakau mai ia Kauka Gulika.

            NO HILO.— Ua lohe iho nei makou no ka hookupu dala o ka mahina hou ma ke Kulanakauhale wale no o Hilo, no keia mahina o Ianuari, he elua haneri kanalima dala, a keu Nui no !

            NA MOREMONA.— Ua noi na Moremona o Uta i kekahi elele o ka Ahahui Hoolaha Baibala ma Nu Ioka, i mau Baibala, me ka makemake e loaa i ka oiaio, e pau ana ko lakou kuhihewa.

            LOAA IA.— Ua loaa ia kekahi kihei wahine Hawaii ma Nuuanu, Kahuawailanawai. He kihei kanikau. Aia me Mahoe ma Waimanalo.

            NA LUINA HAWAII.— Ua ku lehulehu na moku okohola ma Kapalakiko i keia mau hebedoma iho nei. I na la Sabati ua halawai kekahi mau luina Hawaii oia mau moku ma ka Halehalawai o na luina ; a na Tiodo Gulika i hai ka olelo ia lakou.

            HOOPUNIPUNI MAOLI.— Ua kau leo ia mai makou e D. Hakuole o Lahaina, Maui, e hai mai ana i ko lakou kaumaha no ka hiki ana aku o ka lono hoopunipuni ia lakou ua make ko lakou Kiaaina i mahalo ia hoi, a i ka lohe hou ana mai aole i make, maopopo iho la ia makou he hoopunipuni maoli.

            HOIKE KULA MA WAIALUA.— Ua loaa mai ia makou kahi palapala i kakauia e Kaehukai o Waialua, e hai mai ana i kana mahalo i ka hoike ana o na kula o Waialua, malalo iho o G. M. Koha ke Kahukula, ua hoike ia na kula i ka la 29 a me 30 o Dekemaba, 1864 i kaahope ae ; kapalili ka puuwai i ka hauoli no ke akamai o na haumana, wahi ana.

            HEBEDOMA MUA O IANUARI 1865.— Ua malamaia ka pule mua o keia makahiki i hebedoma pule hoomau ma Honolulu nei. He mau halawai ma na apana i na kakahiaka. Ma na awakea ua halawai na hoahanau ma Kaumakapili. A i ka po ua malamaia na halawai ma Kawaiahao. I ka Poaha, ua halawai nui na keiki ma Kaumakapili, a ua lana iki ka manao no lakou, i ka ike ana i ko lakou hoolohe pono ana i ka olelo.

            HUA AILA KOLI — I na kanaka a pau loa mai Hawaii, a hiki loa aku i Niihau ! Eia ma Honolulu nei kekahi haole e makemake ana e kuai aku i ka poe a pau e lawe mai ana i na hua Aila Koli no elima keneka paha o ka paona. E lawe mai ma ke Keena o ke Kuokoa. E hoohemo mua nae i ka alualu kalakala o waho, koe ka mea e pili ana me ka io. E wiki mai ! He mea paha keia
e waiwai ai o Hawaii nei. E hoao mai kakou.

                NO WAILAU MOLOKAI.— Ua hiki mai i o makou nei ka lono, aia ma Wailau i Molokai, he mea nui kai hanaia malaila i keia wa mai nei. Oia hoi ka huli ana mai nei o kekahi mau kanaka paakiki, naau pohaku a i ka pono o ka Haku. Ke hana nei me ke kokua pu ma na hana o ka pono. He mau kanaka paakiki loa ko keia wahi i na makahiki ae nei mamua, a i keia wa, ua naha ka paa, ua palupalu ia ka naau, ke ulu mai nei na hua ai o ka ke Akua olelo i waiho mua ai iloko o ka naau, a ke wawa nei i keia wa.

            PILIKIA.— Ua poloai ia mai makou e J. W. Ka*uahewa o Waioli, e hai mai ana, "i ka pau ana o ka auwai o Kikiaola, o Waimea, Kauai i ka waikahe," oia hoi ka mea nana i poloaiai mai na hua e kau ae la maluna Pilikia, akahi wale no a pau keia auwai i ka hoohioloia, no ka mea, o keia auwai mai kahiko loa mai, o ka mea nana i hana o Pi no ia, a me ka Poe Melahuna na kama eueu o ka wa kahiko, o ka auwai hookahi no keia o ka wai o Waimea, ua oleloia hookahi no po i hana ai, a i ka paa ana uwa ae la lakou puoho ka manu o Kawainui i Oahu nei.

            MOKU PILIIKIA.— I ke ahiahi o ka Poalua oia hoi ka la 27 o Dekemaba, makahiki 1864, holo ka moku awe-leta i Kapalakiko (San Francisco) oia hoi o Onward, a haalele iho i ke awa o Honolulu me ka makani ma ka akau komohana mai, a kauia ka ihu i ke kowa o Molokai. O ka ikaika koke mai la no ia o ka makani, a hoopii aku la i ka Akau a i ka Akau-hikina, pela ka hana ana a ao ia po. I ke awakea o ka Poakolu, oia ka la 28, holo iho ka moku ma ke komohana e hiki aku ai i Kauai.
            I ka hapa ha o ka hora ekolu o ke ahiahi, he 25 mile paha malalo aku o Waianae, ikeia kekahi wahi moku uuku aole pea, a maopopo loa iho la, he moku pilikia. O ka holo aku la noia o ka Onward i kahi o kahi moku uuku, il* ia aku la o Ema kahi kiakahi o Waialua ke holoholo nei mai Honolulu aku a i Waialua, me na ohua no. Iloko oia mau ohua, elua mau haole, o Messrs. Williamson, a me Edwards, he mau haole hana puna.
            O ka haole mua i haiia ae nei ka inoa, oia pu no me kona ohana, he wahine Hawaii kana a me na keiki ekolu. I ka Poalua no ka haalele ana o ua wahi moku nei ia Honolulu, a holo aku i Waialua me ka ukana, a me na poe he 14 maluna. I loa no ka i ka puka ana'ku iwaho o ke awa o Honolulu ; o ka loaa iho la no ka ia i ka makani ikaika ma ka Akau-komohana mai, o ua wahi moku nei a puhi loa ia e ka makani, a hala loa ma o o Leahi, a malaila hoi kona hooikaika ae e halawai me ke kialua papa (Lumber brig) a o ka nalo aku la noia o ua kialua nei, a koe iho la keia, e olepe ia ana e na ale huhu o ka moana.
            Ia kakahiaka ana ae, ua hala ua wahi kiakahi nei malalo o ka lae he 25 mile paha mai ka aina aku, a pau na pea i ka haehae ia e ka makani, pa no hoi ka manao ana o ka poe o luna, pela, he pilikia wale no ka mea i loaa mai ia lakou, no ka mea, iloko wale no o ke kai ka moku e hele ai. No keia mea, ua hoemiia ae ua wahi moku nei e ke aloha o ka makani, a me ke aloha o ke au mai ka aina'ku, a loaa ai ia Onward. A hookahi waapa, i hoouna mua ia aku, e kii i na ohua o kahi i kekahi, a ua e-e mai maluna o ka waapa he 11 ohua, a i ka holo ana mai a pili i ka moku o ka huli iho la no ia o ka waapa, o ka pau iho la no ia o na ohua iloko o ke kai. O Mr. Williamson, ka mea i miloia malalo o ka moku, a eha iki oia i ka hoeuli. O kana wahine hoi, i ka huli ana o ka waapa ; puliki ae la oia i kana mau keiki liilii ekolu, haawe ae la no oia elua keiki ma ke kua, a hoopaa mai la i ka lima o kana mau keiki ma kona ai, a o ke kolu hoi o ke keiki (oia hoi ke keiki uuku loa) paa ae la oia ma ke alo, a no ka luuluu loa i na keiki, aole hiki pono iaia ke hoopakele i kana keiki uuku, no ka mea, ua oi mai ka ikaika o ka ale maluna ona. I kona wehe ana i kona kapa, aia hoi ua hohola mai ka nalu nui maluna o lakou, a ua lilo aku kekahi o kana mau kamalei (oia hoi ka mea uuku loa,) a nalo loa aku la iloko o ke kai.

Na Buke i Pai ia e ka papa Hawaii.
Eia na buke kuai, a me ke kumukuai

Baibala nui no na Awai o ka Halepule,

$4.00

            Ohana , ano nui, me na kii,

2.50

              a me na Moohana

5.00

            Ohana uuku iho, me na Moo

              hana, ili ulaula

1.00

            Ohana, me na Moohana wale no,

.62 ½

            Okoa

.50

Kauoha Kahiko, i paiia i ka M. H. 1838,

.25

Kauoha Hou, me ka pepa lahilahi o waho,

.12 ½

Kauoha Hou, hapa-haole Haw. Eng.

.25

Hoikehonua, Hoikemanawa me Ku

  hikuhi no ka Moolelo

.25

Haiao

.25

Hele Malihini Ana,

.25

Wehewehehala,

.26

Lira Hawaii

.25

Na Olelo Hoopomaikai

.25

No ko ke Akua Ano

.25

Lira Kamaii

.25

Kumumua Hou,

.12 ½

Moolelo Ekalasia

.50

Hoike Palapala Hemolele

.25

Himeni Hawaii me na Leo M.H. 1834

.25

Ninau hoike

.12 ½

 

Eia na buke i haawi waleia.
Moolelo no Batimea.
Haawina Baibala.
Ui.
Olelo Ao i na Wahine Hawaii.
Ko Dawida Malo Kumumanao

L. H. Kulika.
Kakauolelo o ka Papa Hooko o ka Ahahui Euanelio o Hawaii.

            O ka mea lili wale, e *ali auanei oia i ka pohaku.
            Hookani wale ke Kio-ea i kona inoa iho.
            Nui ka waa, e nui auanei ka luhi o ka hoe ana.
            E ku kela pahu keia   pahu ma kona kumu iho.
            Aole ku iluna ka eke hoopiha ole ia.
            Kani ka huewai wai ole.

NU HOU O NA AINA E MAI.

THE LATEST NEWS !

                The Eldridge arrived Saturday night, bringing news from San Francisco as late as to the 20th, and from Washington to the 17th of December.

Sherman at Savannah !

                Sherman was at Millen on the 4th of December. From this place he marched along
the Ogeechee river. On the 10th it is reported that he gained a victory over the rebel army near Savannah, and drove them into the city. On the 13th he captured Fort McAllister by assault. The next day he had a consultation with Gen. Foster in the Fort. Savannah was closely besieged and had been summoned to surrender in two days.
            If it did not surrender in that time, Gen. Sherman would open his batteries upon it. Sherman's army was in splendid condition, having lived on chickens, turkeys, potatoes, &c., during its march through Georgia. It is rumored that Savannah has surrendered. On the 12th of December, a fleet of 64 vessels carrying 567 guns sailed from the James River for the South. Nobody knows where it is bound.

Gen. Thomas Victorious !

                In Tenessee, Gen. Thomas has gained a great victory over Hood, hear Nashville, between the 12th and 16th of December. The particulars have not reached as, but it is certain that he took 39 cannon, and 5000 prisoners, and badly routed the rebels. The Federal loss was 3000 killed and wounded.
Grants Operations.
            Gen. Grant on the 7th of December, sent Gen. Warren with 20,000 men to the south ward along the Weldon railroad, 62 miles, to Hicksford on the Meherrin River. They destroyed the rebel depot there, and all the bridges, and the railroad, and returned safely on the 11th. Their object was to prevent Lee's army from getting supplies by that road. We may expect soon to hear of a great battle in that quarter.
Hoopauia ka hookauwa-kuapaa ma Beregila.
            Ma kekahi olelo Kuahaua a ka Emepera o Beregila o ka la 14 o Sepatemaba, ua hookuu ia na negero a pau loa e noho kuapaa ana iloko o ke Aupuni, ina paha malalo o ke Aupuni, ina paha malalo o kekahi haku haole, ua pau loa i ka hookuu ia. Ka nui o na Kauwa ma Beregila i ka makahiki 1856 he 2,600,000. O ka hookauwa ana ma Beregila, aohe ino loa e like me ka hookauwa ana Amerika Huipuia. Aohe no hoi he mau manao ino no ka ili, e like me ka mea i laulaha ma Amerika Huipuia. E hiki no i ke Kauwa i hookuu ia ke pii i kahi winiwini loa, a i kaupaku hoi o ka hanohano loa, ina paha iloko o ka puali kaua, ka ekalesia, a i ka noho aupuni ana paha.

Mai Kapalakiko mai.

                Ua hooleiia i ke kai ka mokuahi hao hou Kamanaki (Camanche) ma Kapalakiko, ma ka la 14 iho nei o Novemaba. Ua like kona me " Monita" aka, ua oi ae kona nui, a me kona ikaika.
Mai Kaletona mai.

            NU IOKA, Nov. 22.— Ua pakele mai o Kakiana Gibena (Gribben) mai Kaletona mai, oia a me kekahi Keonimana okoa iho. Ua hai mai laua, ua hooneoneo ia ka aoao malalo o ke Kulanakauhale e na poka a ko kakou mau koa. Ua kuia ka Halehookolokolo, ka hale kiai, a me kekahi mau hale Aupuni i na poka pahu a ko kakou mau koa. Ua punohu ae no hoi kekahi mau ahi iloko o ke Kulanakauhale, a he 12 paha poe i make. He 5,000 koa e noho nei iloko a mawaho o Kaletona. Ua hoonohoia ewalu pu nui ma ke kowa e huli pono ana i ka papu o Sumeta. Ua pilikia na kanaka oloko, no kahi ole e noho ai ; a ua mau no hoi ka holo ana a na moku keaka iloko, iwaho. Hoao na koa Aupuni pio e mahuka. Me he mea la ma ka la 27 o Novemaba ua hoao ae na koa Aupuni e noho pio nei ma Salisbury Karolina Akau e holo, mai ko lakou noho pio ana. Ua lanakila lakou maluna o na koa kiai oloko o ka pa, a i ka wa o lakou i wahi aku ai i ka laina o na koa kiai mawaho, ua hoohuli ia mai na pu kuniahi a na kipi maluna o lakou, a ua hoomaka mai e okioki mai ia lakou me he pahi kakiwi la a ka mea oki mauu, a no keia mea ua hoopau ae lakou i ka manao lana e holo, a huli hou ae lakou me ka ae aku e kau iho na lei pipi o ke kaumaha a me ka pilikia maluna o ko lakou mau hokua. Aloha ino lakou ! I ka wa e malama a e hana pono ia ana na koa kipi ma ka Akau, ua hana ino loa ia na koa Aupuni ma ka Hema, me ka