Ka Nupepa Kuokoa, Volume IV, Number 2, 12 January 1865 — Page 4

Page PDF (1.58 MB)

Ka Nupepa Kuokoa.

Ka Nupepa Kuokoa

Kanikau no ka M. H. 1864.

1. Kanikau he aloha hoi keia,
No ka makahiki e naue nei,
Kokoke no ia e nalo ae;
Mai o kakou aku nei,
Uwe aloha! he aloha no hoi oe.


2. Ke Kanikau nei no makou,
Ne keiki o ke Ehukai,
Meka u, me ka minamina,
Me ka paumako ia oe,
Auwe oe! e ka makakiki 1864.

3. Kupanaha no hoi kau mau hana,
Ma na aina, ma na kai,

Kupikipiki o lua na ale,
Haki kaikoo mai ka moana,
Iluna ilalo, i o ia nei no na moku.


4. Naueue na Aupuni,
Kulanalana na Ailana,
E hakui lua nei na pu,
E nei e na kolo i na moku.
Weliweli! Weliweli ano e!


5. Lilo ia mea weliweli.
I imu ahi enaena,
Hoomaemae ana i ka honua,
Pulumi ae i ka poe hewa,
Lanakila! Lanakila pomaikai!


6. E hoonaniia ke Akua mau,
Ma na lani kiekie loa,
A he malu hoi ma ka honua,
He aloha no kona i kanaka,

Olioli! Olioli pu kakou!
M. KEEHUKAI.


Na ka Makuahine i Hooano ke Kanaka.

                Wahi a kekahi haole naauao. "I ko'u noho ana iwaena o na Ilikini (Choctaw,) ua kamailio au me kekahi o ko lakou poe alii no na hana i hoonaauaoia'i kona lahui." Imai oia, "Ua kuhihewa makou i ka hana mua ana, no ka mea, o na keikikane wale no ka makou i hoonoho ma ke kula. A i ko lakou lilo ana i poe kanaka, mare iho la me na wahine naaupo, hemahema ma na hana e pili ana i ka noho pono ana ; a o na keiki i hanau mai, ua kulike no ko lakou ano me na makuahine ; no ia mea, hoowahawaha iho la na kane i ka lakou mau wahine, a me na keiki pu." I keia manawa, wahi ana, "Ua maopopo ia makou, e aho ae o na kaikamahine ke hoomanawanui, no ka mea, aia a lilo lakou i poe makuahine, alaila, na lakou e ao iho, a alakai pono i ka lakou mau keikikane." He oiaio keia a ke Alii Ilikini e hai mai nei. Aole e naauaoia kekahi Lahuikanaka o ka honua nei, ke noho hemahema na makuahine, a hiki ole ke ao aku i ka lakou mau keiki i ka noho pono ana. Ina hiki mai kekahi malihini mai ka aina e mai, a ike i na Halekula e poai nei i keia mau Mokupuni, e ulu mai no ka manao iloko ona, ua pomaikai keia lahui, ua lako no i na Halekula. Ae, ua lako no na Halekula Aupuni, eia nae ka nele, o na makuahine naauao a makaukau i ka malama pono i ka lakou mau keiki. O ka palapala wale no ka mea i aoia ma na Halekula Aupuni, aole o ka noho pono ana. Aka, i keia manawa, ke kukulu nei na Kula Kaikamahine ma kau wahi o keia mau Mokupuni, a, auhea oukou, e na makua Hawaii, me na kaikamahine a oukou. He kumulau keia mau Kula e ulu hou ai ka lahui. E ala ae oukou, e na makua, a e hoonoho iho i na kaikamahine a oukou ma kahi e hoopomaikaiia'i lakou.

Ke keiki Akamai.

                Hela pinepine kekahi kanaka e aihue i ke kulina e ulu ana ma ke kuleana o kekahi kanaka e.
            Ma kekahi la, hele pu kekahi keikikane o ua kanaka la (ewalu paha ona mau makahiki,) i ka wa e kii ana ke kulina. A hiki i ka pa, i aku ka makua i ke keiki, "E paa oe i ka eke, e hele au e makaikai," no ka mea; makau kela o ike ia i na kanaka, nolaila, pii maluna o ka pa a nana i-o a ia nei, a huli mawaena o na lalani kulina — aole kanaka ikeia. Nolaila, hoi hou ma kahi i haalele ai i kona keiki a lalau i ka eke, a hoomaka iho la i kana hana hewa. A i ka wa e hana ana, olelo mai ke keiki, "E kuu makua, ua poina ia oe ka nana ma kekahi wahi." Kuhi ka makua, ua ike ke keiki i ke kanaka i huli koke ia ia, a i aku, "mahea kahi kokoina ia'u, e kuu keiki?" A pane iho la ua keiki la, "Ua poina ia oe ka nana'ku iluna, a hoomanao i ka maka o ke Akua, e nana mai ana paha?" I keia olelo ana o kona keiki opiopio, waiho koke ka makua i kana hana hewa, haalele ia ka pa, a me ke kulina ohi ia, a hoi aku i ka hale. Ma ia manawa aku, aole aihue hou ua kanaka la, a hoomanao i ka olelo a kona keiki e i ana, "E nana pono mai ana ka maka o ke Akua i na manawa a pau." Oiaio no keia olelo a ke keiki uuku i hoopuka mai, a pono ia kakou ke hoohalike me kona makua a hoomanao — a o ke kanaka aihue mai aihue hou, no ka mea, ike no ke Akua i na hana a pau, a nana no e hoopai ma keia hope aku, i na hana hewa, aole e hoopai ia i na kanaka.
X.

No ka Lanakila.

                E KE KUOKOA: — Eia kekahi ukana, a nau no e kaikai a e lawe aku i kou mau makamaka a pau. Auhea oukou e na hoahanau aloha, ka poe ponoi na ka Haku. Eia kekahi mau pomaikai e hiki mai ana maluna o kakou, ke noho kakou me ke aloha aku i ke Akua me ko kakou naau a pau, me ka malama aku ia ia a hiki i ka hopena o ko kakou ola ana ma ka honua nei. Aia no ma ka Baibala kahi i hoakaka ia'i keia mau pomaikai, a ke hoiliili nei au imua o ko kakou mau maka i noonoo kakou malaila, a hoomaopopo i ke ano o ia mau mea. 1st. "O ka mea lanakila, e haawi no wau ia ia, e ai i ko ka laau o ke ola, ka mea maloko o ka Paredaiso o ko'u Akua." 2n. "O ka mea lanakila, aole ia e eha i ka make alua." 3d. "O ka mea lanakila, e haawi aku wau ia ia e ai i ka mane i huna ia, a e haawi no hoi wau ia ia i ka pohaku keokeo, a maluna iho o ua pohaku la, ua palapala ia ka inoa hou; aole mea ike ia inoa, o ka mea wale no ia ia ka pohaku." 4th. "O ka mea e lanakila, a e malama hoi i ko'u hana, a hiki i ka hopena, e haawi aku no au ia ia i ka mana maluna o na lahuikanaka, a e hoomalu no oia ia lakou me ke kookoohao; a e ulupa ia lakou e like me na ipu lepo; e like me ka'u i loaa mai ai i ko'u Makua. A na'u no e haawi ia ia i ka hoku ao." 5th. "O ka mea lanakila, e hooaahuia oia i ka aahu keokeo; aole hoi au e holoi aku i kona inoa ma ka buke o ke ola, aka, e hooiaio aku no au i kona inoa imua o kona poe anela." 6th. "O ka mea lanakila, e hoolilo au ia ia i kia maloko o ka luakini o ko'u Akua, aole hoi ia e puka hou iwaho. A e palapala wau maluna ona i ka inoa o ko'u Akua, a me ka inoa o ke kulanakauhale o ko'u Akua o Ieruselema hou, o ka mea i iho mai mailoko mai o ka lani, mai ko'u Akua mai, a me ko'u inoa hou kekahi." 7th. "O ka mea lanakila, e haawi no au ia ia e noho pu me au ma ko'u Nohoalii, me a'u i lanakila ai, a ua noho pu me ko'u Makua ma kona Nohoalii." ALOHANUI. Dekemaba 25th, 1864.

New Music for the Children.

                As there are no type upon these islands for printing music, we propose to give our young Hawaiian friends some new tunes, in a style with which many of them are already partially acquainted in their day schools. The numbers as usual denote the position on the scale; 1 is Do, 2 Re, 3 Mi, 4 Fa, 5 Sol, 6 La, 7 Si, 8 Do. The length of the notes is indicated by punctuation marks, succeeding the figure. Whole notes are represented by a period, as (5.) Half notes by a colon, as (5:) Quarter notes by a semi-colon, as (5;) Eighth notes by a comma, as (5,) Sixteenth notes by a hyphen, as (5-) Inverted commas preceding a number indicate that its place on the staff is below number 1; that is, that it belongs to the octave below. Inverted commas following a number, show that its place on the staff is above the number 8.
            A dot or period added to the punctuation mark, adds one half to the length of the note, as in other music. An accidental sharp is shown by a 1/2 closely following the number. An accidental flat is shown by a 1/2 preceding the number. When two or more numbers are enclosed in a parenthesis, they are to be sung to one syllable, as if connected by a slur in common music.
            [O keia mea maluna'e no ka mele no na kamalii ua unuhiia ma ka olelo Hawaii, a eia no malalo nei.

He Mele no na Keiki.

                Ua makemake makou e paiia kekahi Leo Mele maloko o ko kakou nupepa, me na hua mele maoli, aole ma na huahelu. Aka hoi, no ka nele o ka Papa-pai i ke kepau ole, e like ana me ka hua mele ma na Lila, nolaila, ke pai nei makou, ma na huahelu, i keia mau mele no na kamalii a kakou, me ka hoakaka'ku no nae i na hua mele, a me ko lakou mau ano penei: — Kikokahi, o ka hoailona ia o ke Poo. " " kolona, " " " " Poolima. " " koma, " " " " Pooele. " " Koma, " .." " " Poomana. Kahamoe (Kiko-moe.) " " " lua. No ka Pa-Ko-Li ana: — Pa, he 1, Ko, he 2, Li, he 3, Ha, he 4, No, he 5, La, he 6, Mi, he 7, Pa, iluna he 8. Ina i hoopiliia ma ka akau o kekahi o keia mau huahelu i hooponoponoia'e nei maluna kekahi o na kiko i hoikeia'e nei maluna, alaila, e pono e manao iho ka mea e nana ana, a mele iho paha, he loihi keia, penei: — Ina paha i hoopiliia ke kikokahi me ka huahelu 1, a huahelu e ae paha o na huahelu i hoikeia'e nei maluna ; e like me keia paha; 1: alaila, he Pa Poo ia, a ina paha he 1 me ke Kikokolona, e like me nei paha, 1: alaila, he Pa Poolima ia, a pela aku no e hana'i. Eia hou kekahi, no ke Kiko, ina i kau ia kekahi hua mele me ke kiko, e like me nei paha, 1; alaila, e hoike mai ana ia, e hooloihi ka leo i hapalua hou aku, i ko ka loa oia hua iho. No na oi e komo ana iwaena o ka leo mele penei: He 1/2 i hoopiliia'i me ka hua mele ma ka akau, e like me nei 4 1/2, alaila, he Ha oi (ha) ia.
            No na emi hoi, penei: He 1/2 no, i hoopili ia'i nae me ka hua mele ma ka hema e like me nei 1/2 4. No na hoomaha, penei: — E hoomaopopoia iaia, he hoomaha, ma ke kau ana i ka hooma ha e, like me nei 5; — O ke kaunakoma, i kauia ma ka hema o ka hua mele, e hoike mai ana ia hua mele, aia oia ma ke Kumupakoli, malalo o ke 1, oia hoi no ka papa walu malalo, penei "5; a 1, ina i kauia ma ka akau o ka hua mele, penei 5"; alaila, e hoike mai ana ia, aia ia ma ke Kumupakoli maluna o ka huahelu 8. Ina paha elua a oi aku paha na huahelu maloko o ke apo, penei paha ('5,'6,) ua huiia ua mau huahelu la, ma ka huaolelo hookahi i ke mele ana, me he mea la ua hoohuiia e ka huina, e like me na hua mele, maloko o ka lila maoli.

[music score written sideways, unreadable
with FineReader thusly]

NoWilama me Kale.

                I kekahi po, e kamailio, ana na keiki o kekahi ohana, no na oihana a lakou i makemake ai, ke lilo lakou i mau kanaka makua. Ninau ae la kekahi i ke keiki nui o lakou, "E Wilama, heaha kau hana i kou wa e lilo ai i kanaka makua?" I mai la o Wilama, "He loio ka'u hana, no ka mea, he mea maikai ke hooikaika i hooko pono ia na kanawai ma na aha hookolokolo." I mai o Kale, "Ae, aka, aole paha nana mau na loio i ka pono: ua lohe au, o ka nui o lakou, he kokua no i ka aoao i haawi nui mai i ke dala; aole i nana i ka pono a i ka hewa paha." Wilama. Pela paha, aka, aole wau e hana pela, e kokua mau ana wau i ka aoao pono, ina he loaa mai ke dala, a ina i loaa ole; a e kokua wau i na wahine kane make a me na keiki makua ole, i ole e hoino kekahi ia lakou. E aha ana hoi oe e Kale. Kale. E lilo ana au i kahuna lapaau, i hiki ia'u ke holoholo lio i ke ao, a i ka po, a eha o'u lio, i ole e oopa koke. Aole au e nauwe malie aku e like me Kauka Peleunu ma kona lio oopa. Lele koke mai o Kimo, he wahi kamalii uuku, me he mea la ua hoomaka ia ka hana, a noi mai ia Kale, e ae mai oe, na'u e kapili i na kapuai o kou mau lio a pau i ka hao, no ka mea, he amala ka'u hana. — Akaaka iho la kona mau kaikuaana ; a i mai o Wilama, aole no wau e hilahila ia oe, ina he amala pono oe ; aka, e holoi mua i kou maka a me kou mau lima mamua o kou komo ana mai i kuu hale loio.
            Kimo. Ae, a e komo no wau i kuu lole maikai. Wilama. Ua holo ia, he loio, he kauka, a he amala ma keia ohana. E noho ana he kupuna wahine ma ka noho paipai, e hana ana i mau kakini onionio ; a aia ma kona mau wawae kona moopuna alohaia o Hale, e ho-o ana i mau kuipine iloko o ka popo lopi o kona kupuna wahine. No kona mau kapuai liilii momona, na kakini e hanaia ana. I aku la ke kupuna wahine, e na kamalii, eia kekahi i hai ole mai i kana hana i ka wa e lilo ai oia i kanaka makua. I iho la o Wilama, e kulou ana a e hii ana ia Hale ma kona mau lima ; heaha la kau hana ke lilo oe i kanaka makua e like me papa. Apo aku o Hale i ka a-i o Wilama, me kona mau lima pokole ; a olelo ia, i kuu wa e lilo ai i kanaka nui a loihi, alaila, — alaila, e aloha ana au i kuu makuahine. I mai la ke kupuna wahine, e kuu kamaiki aloha, nani no kou manao no kau hana. I kuu manao, e aho kou noho ana i kanaka ilihune, e hana ana me kou mau lima me ka mau o keia naau pumehana i ke aloha, iloko ou mamua o kou noho ana ma ka noho Lunakanawai kiekie, a noho alii paha, me ka naau hookano, aloha ole. — E lilo auanei paha o Wilama, a me Kale i mau kanaka hanohano, a naauao ma ko laua oihana, me ka pomaikai ole o ko laua mau makua i ko laua wa elemakule, ke ole laua e noho me ke aloha, a me ka hoomanao aku i na makua. Aole pomaikai ma ka hanohano wale no ; aka, o ke aloha, ua like ia me ka la iluna e hoopiha ana i na wahi a pau loa i ka malamalama a me ka olioli. E na kamalii aloha o'u, i ka wa e noonoo ai oukou i na hana no keia manawa aku, e hookomo pu aku keia olelo maikai a Hale; — i kuu wa e lilo ai i kanaka makua, alaila, e aloha ana au i kuu makuahine. . LANAKILA.

Alemanaka Kristiano.

                Oia kekahi o ko kakou makamaka aloha, i nalo iho nei, a hiki i keia wa. A ke hoomakaukau mai nei hoi o Forebe, o Molokai, e hoala hou mai iaia no ka makahiki 1865.
            He mau pauku hoomanao kekahi no kela la keia la elike me ka Aiokala. Papa hoike manawa kekahi, he mea maikai loa ia mea, he mea e hoomaopopo ai ko keia wa i ko na wa i hala. He uku maoli hoi ka paanaau loa a hiki i ka wa e make ai, pono la hoi kakou ke hoopalaleha, aole anei he mea poino wale ? Nolaila, e hoomakaukau no kakou i wahi nona.
            O ka pouli ana o kekahi mau mea o ka lani kekahi nuhou o ua wahi makamaka nei o kakou, i hele aku nei. Malia ka ia e nalo nei, iluna ka i ike ai e pouli ana kahi mau mea o ka lani i ka makahiki 1865.
            O ka puka ana o ka mahina a me ka napoo ana, he mea maikai noia, ua kokua loa paha i na kanaka Hawaii puni helu la, mai ka puka ana, a hiki i ka napoo ana o ka mahina. He hoopaapaa a anei ko kekahi poe i ka helu ana? Ina e kau ka Hilo i ka po o ka la 28 paha o Dekemaba, alaila ka helu aku la noia, a poina paha, alaila kaukai ae la ma ke ano o ka mahina, ka poepoe paha me he hua moa la, a laila kapa aku, o Hua.
            Ka kekahi hoi, he mea okoa, a o ka hoopaapaa iho la noia. Ua ike wau i kahi poe e hana ana pela. Nolaila mai hoomea oukou, i keia wahi makamaka aloha o kakou, nana e wehe pono ae, mai ke kau ana o ka Hilo a hiki i ka napoo ana, oia hoi ka po o Muku.
            Ua manaoia no e hanaia elike me na makahiki i hala ae nei, ka hookaawale ia, i pane okoa, ina ua lako ka waihona i ke dala ; aka hoi, aole he dala e pono ai. Nolaila ke manao ia nei e pai ia no ma ke " Kuokoa," elike me ka nui o na malama iloko o ka makahiki, pela no ka hui. I ka malama o Ianuari, komo kona papa helu la a me na mea pili ia papa. A pela no e hookomo ia ai a pau ka makahiki. Nolaila ea, e na makamaka e makemake ana ia mea he Alemanaka, eia mai ma ke Kuokoa, a puka aku.

Ka Mumule ana o Satana.

                He wahi olelonane no ka ikeia ana o ke diapolo i kekahi kanaka e make ana, a hoike aku la ia ia i kekahi owili pepa ili palapala loihi, ua kakauia hoi malaila na hewa a pau o ke kanaka mai, aole o kana mai ka nui, a ua kakau pu ia hoi malaila na olelo uko ole ana i olelo ai i kona wa **a, me na olelo wahahee, na olelo hilahila, a me na olelo huhu ; a mahope mai, hiki mai la kona hewa, a me na olelo aia ; a o ka hope o kana mau hana, i hooponoponoia mamuli o ke kauoha a Satana, i ka i ana : " Ei nei, aia hoi kou mea pono ; ei nei, heaha kou hoike e pono ai." Alaila, pane aku la ka mea hewa : " He oiaio no, aka hoi, aole nae i pau loa i ke kau ae oe maloko, no ka mea, aole oe i kau a hookui hoi malalo nei : " No ke koko o Iesu Kristo o kana keiki, e huikala mai ia kakou i ko kakou mau hewa a pau ; aole e pono e hoopoina ia keia : " I ole e make ka mea e manaoio ia ia, aka, e loaa ia ia, ke ola mau loa." No ia mea noho aku la ke diapolo. Penei, ina e hoakoakoa ke diapolo i ko kakou mau hewa, a kau iho ia mau mea imua o kakou, alaila, ma ka manaoio wale no ia Kristo, e haalele mai ai oia ia kakou, a e lele aku oia me he manu la mai o kakou aku.

No na waa lawaia & na kanaka maluna i puhiia e ka makani,

                I ka po o ka Poalima, oia hoi ka la 9 o Dekemaba, hoo ekolu mau waa i ka lawaia opelu, a i ka wanaao o ua po nei, hoomaka ka ikeia o ka i-a e ke kolu o ka waa, a o na kanaka maluna oia waa, o Hoonuu a me Kauwahi, a oia wahi hoi a laua i ike ai i ka i-a, a lawaia ai hoi, mawaho ae no ia o Kahea, Olowalu Maui. O ka lua o na waa, he mau elemakule na kanaka maluna o ia waa, o Naholowaa a me Kamohomoho, mawaho ae o Keonepohuehue ko laua wahi i lana'i, aole laua i ike i ka i-a, a puhi waleia ai e ka makani. A o ka waa akolu hoi, o Nika a me Keola, na kanaka maluna o ia waa, mawaho ae o Kaheki* ko laua wahi i lana'i, a i ko laua ike ana i ka i-a, oia paha ka hora 6 o kakahiaka Poaono, la 10 o Dekemaba, ia wa no, pa mai la ka makani mauka pono mai o lakou. I aku la o Nika ia Keola, "e ! ka makani ! no ka mea, he kamaaina no wau no keia wahi, akahi no wau a ike i ka makani ikaika." Ia wa, o ke kuu pau mai la no ia o ka makani, o ka hao mai la no ia o na ale weliweli o ka moana, i hoihoi mai ka hana i ka ihu o ka waa iuka, aole wahi mea a noi ae, i ka ua mea he ikaika o ka makani. Ke puhi aku la no ia o ka makani iwaho loa, i kahi aole aina, hemo ae la ke ama mai ka iako ae, lele no o Keola iloko o ke kai e naki ai ana, i ka hoi ana mai iluna o ka waa, o ka hemo mai la no ia, lele no i ke kai e hoopaa mai i ke ama, a pau loa ae la, o ka   lanalana o ka waa i ka mokumoku, pau ka pono o ka waa, o ka waiho no o ka upena, ko Kaola mokumoku no ia, a a-u hou no iloko o ke kai e nakii ai ke ama a paa ke ama, o ka hoi mai la no ia a kau iluna o ka waa, hele mai la a anu i ka makani a me na ale o ka moana, o ke ku ae la no ia o Keola iluna, a ike ia Nahienaena i Lanai mawaho ae, kahea ana la o Keola i kanaka o ka moku e kii mai ia laua, aole nae he lohe mai o kanaka o luna o ka moku, na ka makani a me ke a-u laua nei i lawe a hiki ia Nahienaena, a kau laua maluna o ka moku, koe ko laua mau mea lawaia, o ka upena, o na hoe, o ka waa. Hookahi nae mea pilikia loa o Nika, i ke kau ana no iluna o ka moku, o ka hoi no ia a lalo moe, no ke anu a me ka mai kona mea i pilikia ai, aole wahi kapa, he mau wahi kapa no, ua weluwelu loa i ke kai, no ka poe m** o luna o ka moku ko laua wahi kapa. Eia ka laua olelo : pomaikai ke ola na ke Akua." A o kekahi mau waa, pehea la, ua pae paha, aole paha. No Capt Helm, (Kapena o Nahienaena) ka hoomaikai ia e na mea a pau loa, i hoomaopopo i keia hana lokomaikai, i ka hoopakele ana i keia mau kanaka i oleloia ae nei maluna o ka Nahienaena.

LAAU LAPAAU!

AIA MA KAHI O
KAKELA ME KUKE
Ma Honolulu.
J. T. GOWER, — Makawao, Maui. J. D. HAVEKOST. — Wailuku, Maui. C. H. WETMORE, — Hilo, Hawaii. J. W. SMITH, — Koloa. Kauai.
HE LAAU KAHIKO, A HE MAOPOPO NO HOI.
Laau hoopau Naio me na Koe, A DR. JAYNE.
            HE NUI NA PILIKIA O KAMALII I KA Naio a me ke Koe, a pela hoi na kanaka. O ka hope oia mau mea kolo, oia ka lolo. Oia mau mea kolo hope oia ka lolo, a o ka make hoi i kekahi manawa, a nolaila ma ia mai e ae kekahi, e like me ka lepo pou, nalulu, pehu, uleule, a me na mai e ae.
            O ka Laau no keia e pau ai ua mau mea ino nei.
            Eia hoi kekahi. O ka laau ka pono keia i ka pau pilikia i ka wela o ka houpo: i ka ono ole i ka ai; i ka nawaliwali o ke kino, i ka mai pehu; i ka nalulu hoopailua; i ka pono ole o ka mai wahine, a me na nea like.
            Penei no e inu ai i ka laau hoopaia Naio me na Koe.
            Ina no kamalii, e haawi aku i hookahi kupakolu o ka paua ki, i ka manawa hookahi no ke keiki malalo iho o ka makahiki hookahi. Mai ka makahiki hookahi a hiki i na makahiki eono, elua hapakolu o ka puna ka pono. Mailaila'e a i na makahiki eono, hookahi no puna okoa ka pono, a mailaila aku a i ka na kanaka makua, e hanai i elua, a i ekolu paha puna i ka wa hookahi. I ka wa e inu ai, e hui i ka laau me ka pa ka o ka wai maoli. Oia hoi, ina hookahi ka puna laau, alaila, e huiia me na puna wai maoli eha; a pela no e inu ai ma ke kakahiaka, awakea a me ke ahiahi. Aka, i nui ka pilikia, alaila, pono oe elima inu ani i ka la, penei; kakahiaka, kiekie ka la, awakea, auwi ka la, ahiahi.
            E inu mamua o ka ai ana, aole kokoke mahope iho.
Laau hoopaa Hi a Dr. Jayne,
JAYNE'S CARMINATIVE   BALSAM.
            He laau maikai a oluolu hoi kela no ka Hi, ka Nahu, Nalulu. Wela o ka Houpo, Haoa, Huapailua wale, Luai, Luai moku. ono olo i ka ai, Nahu me ka awe no hoi o na keiki uuku, a me na mai like he nui.
            Emo ole ka oluolu o ua mau mai nei i keia hana.
            Penei e inu ai, i ka inu ana hookahi. Ina he keiki akahi hiki i ka iwakalua ka pono.
            Ina he keiki mai na malama eono a hiki i na malama ewalu, he hapalua puna ki ka pono. Mai ka makahiki hookahi a hiki i elua, e inu no ia i puna ki okoa. Mai ka hiku a akaa a i ka walu o ka makahiki, elua puna ka pono, a no kanaka makua, he puna nui ka e inu ia i ka manawa hookahi.
            A inu ea, e hui me ka wai maoli uuku. (a like a like me ka wai me ka laau,) a pela e inua ae ai. Ekolu, eha, elima paha inu ana i ka la hookahi, e like me ka nui o ka pilikia.
            I akaka nae. Ina he nui ka wela, a ina ua kumu kekahi ai pono ole iloko o ka opu, e aho e moni e mamua i mau hua'ale Ola. a i ole, e inu i wahi paakai, a i wahi aila paha, i kumu e ka mea ino oloko, alaila e inu i keia laau hoopaa hi.
            Ina e luai ka mea mai, mahope o ka inu ana i ka Laau, a pau a i ka luaiia, e hanai hoi aku no e like me mamua; a pela no a pinepine, a oluolu hoi ko loko, a waiho malie no hoi ka laau ma ka opu.
            Aohe a makou mea e noi aku ai i ka ka hui uku hookahi wale no o ke kauoha aku ia lakou e HOAO PONO i na Laau Kunu a Kauka Jayne, i hoike aku ai i ke oia o na mea a pau i hoakakaia oa kana mau laau. Ua hooia, a e hiki ana no ke hooia i ka mai KUNU, NAHU, a me ke ANU, a me na mai e ae no hoi he mai wale ; a o na mai Hukii no ho i ola nui, na mai i ola ole i na laau e ae. E aho e hoao oukou o ka poe i mai la.
HE KUHA KOKO ANEI KOU?
HE KUNU ANEI KOU?
HE EHA ANEI KOU KANIA-I?
HE KUNU UMII ANEI KOU me ka NAE?
AOLE ANEI HE KUNU OO OU ? AOLE ANEI OU MAI KUNU? AOLE ANEI OU MAI NAENAE? AOLE ANEI OU EHA MA KA umauma? AOLE ANEI OU KUNU KALILI? AOLE ANEI OU HU MA KA iwiaoao?
            A ina ua loaa ia oe ia mau mai, alaila, e ike oe i ke ola o ka LAAU KUNU a Kauka Jayne.
NA MAI HOOPAILUA.
MAI o ke Ake!
Mai Nalulu a me ka mai Dyspepsia.
(O ka nawaliwali o ka puu hoowali ai, iloko o ko kakou mau waihona ai.)
            He pono ke ai koke i ka laau a Huaale Ola a Kauka Jayne. he laau oluolu, a he ola no hoi. Aohe ae ke mai i nele ka makekemake i na laau hoonaha ; a mai nui no hoi ka poe e ola ana, me ka oluolu no hoi, ina e hoomaopopoia, a e inu ia no hoi ua mau laau la. Aole no e oluolu pono kekahi mea, oiai e inoino ana oloko o kona kino ; a ua ulu nui ae no hoi ka mai, a i kekahi manawa ua make no, a ina e malama pono ia a e inu hoi i na Huaale Naha, alaila, ola no. No ka hooiaio ia ana mai o keia mau mea, nolaila, ke hoolaha ia aku nei ka Huaale Ola a Dr. Jayne.
            Me ka hiki ke hoola'ku i ka maikai, a na ka hoao ana i hoike maopopo mai i ka oi o ke ola o keia laau mamua o na laau e ae, a me ka maikai no hoi o ka inu ana, a me ke ola maoli no hoi. A ina no e inu ana ia laau, aole no he mau mea i hookapuia, oia ka ai ana a me ka inu ana. Aole e ino ke waiho loihi, no ka mea, ua hanaia no a maikai loa. A ina e inu ia ua hikiwawe loa ka hehee iloko o ka puu waiho ai. Ma ka inu ana ma ka haawina liilii, he maikai loa no ka naha ana, a he oluolu no hoi, a me ka holoi pau i ke ino oloko o ka opu.
DISIPEPESIA.
            (Oia ka mai ono ole o ka ai i kekahi manawa, a me ka hoowali pono ole ia hoi o ka ai iloko o ka puu moni ai.) O keia Huaale Hoola a Kauka Jayne, he maikai loa no ka hooikaika ana ia mau oihana o ko kakou mau kino. Ina ua loihi loa ka mai ana, alaila, e hikiwawe ke ola ke inu pu ia ka Huaale me ka Laau Hoomaemae Koko a hoopau KAIO me na KOE A Kauka JAYNE, e like me ka mea i kuhikuhiia mawaho o ka wahi o ka laau.
NO NA MAI MA KE AKE, MAI LENA,
MAI MA KA OPU HANAWAI, NA MAI WELA, KA HAALULU,
KA MAI O KA ILI, KOKO INO,
MAI NALULU,
PAA O KA LEPO, MAI KUNA,
MAI WAHINE, a me ka MAI HOOPAILUA.
            Ua maopopo loa ke OLA o keia mau HUAALE. A o ka mea wale no i koe i ka lehulehu o ka hoao pono ia mau hua. A he maikai no hoi na laau a Kauka Jayne, no ka hoola ana i na mai PUHA, ALAALA, KAOKAO, PUUPUU, PEHU, KUNAKUNA, Hanene, Lolo, na mai wahine, a me na mai e ae, no ke KOKO a inoino mai no i kana LAAU HOOMAEMAE KOKO.
162-1y