Ka Nupepa Kuokoa, Volume IV, Number 4, 26 January 1865 — Page 3

Page PDF (1.63 MB)

Ka Nupepa Kuokoa.

KA NU HOU
LATEST NEWS.

                By the Ship Argosy. 12 days from San Francisco we have news from Washington to the 7th of January.
            Gen. Hood's army had crossed the Tennesee River, and gone into Alabama. Out of 40,005 men, he had but 13,000 left ; and out of 105 cannon there were but 8 remaining.
            Savannah was to be opened to commerce. The captured Cotton is to be sent to England, and sold for the United States Government. Sherman ia preparing to move on Charleston, where a fleet of iron-clads have gone to help him. Hardee had gone to Charleston.
            The great fleet that was bombarding Fort Fisher had been obliged to put to sea by a violent storm, and were in Beaufort, North Carolina. The rebels papers say that it was the most terrible bombardment that ever took place. Had it lasted a little longer, they would have surrendered. It is rumored that Gen. Lee is going south to take command in South Carolina against Sherman, and that they were putting negroes into the rebel army. It had been proposed in the North Carolina Legislature to make peace with Pres. Lincoln on the terms proposed. It was not passed, but the vote was close — 19 to 21.

KA NU HOU HOPE LOA MAI.

                Ma ka moku Aregose (Argosy) mai, he 12 mau la mai Kapalakiko mai, a ua loaa mai na nuhou mai Wakinetona mai, o ka la e 7 o Ianuari.
            Ua haiia mai nei, ua hele ae o Generala Huda (Gen. Hood) me kona mau koa, ma ka muliwai Tenesi (Tennessee river) a hiki i Alabama (Alabama.) Mailoko ae o na koa, he 40,000, ua laweia kekahi poe a koe mai iaia he 18.000 koa wale no ; a mailoko ae hoi o na pukuniahi he 105, ua laweia kekahi mau pu a koe iho iaia, he 8 wale no.
            Ke hoomakaukau nei o Generala Toma (Gen. Thomas) no kona wahi e nee hou aku ai.
            O Kavana hoi, ua weheia oia i wahi kalepa. O na pulupulu i lawe pio ia e ka Akau, e hoounaia ana i Enelani, a e kuai aku ilaila, no ke Aupuni Amerika Huipuia. Ke hoomakaukau nei ka o Generala Keremana no ka naue ana aku ma Kaletona (Charleston) malaila hoi ka ulu-moku kaua moku hao i holo e lakou malaila, e kokua ia Keremana ke hiki i ka wa e hiki ai o Keremana ma Kaletona. Aia no hoi ilaila o Hari (Hardee.)
            O ka ulu moku kaua nui, nana i hoopahu o Papu Fisa (Fort Fisher) ua holo lakou ma ke kai laula no ka makani ino a ua hoi lakou iloko o Bufota (Beaufort,) Karolina Akau. Ua i mai ka nupepa a na Kipi aole kaua weliweli e ae e like me keia i ike ia mamua ma na wahi a pau ma ke ki poka pahu ana, ina e loihi iki aku ke ki poka-pahu ana, ina ua pio ia wahi i ka Akau.
            Ua lonoia mai nei, e hele ana ka o Gen. Lee, i ka hema, mai Karolina Hema, e lawe ana no iaia iho i Lunahooponopono no na koa, e kue aku ai ia Keremana ; a noia mea ua ohi ae lakou i na negero, i mau koa no ka aoao Kipi.
            Ua noiia ka Ahaolelo o Kalorina Akau e hana i kuikahi, me ka Peresidena Linekona, e like me na mea i olelo mua ia e Linekona, aole i holo loa, ua aneane nae e holo, he 19 i ae he 21 i hoole.
            Ua kahea ka Peresidena i mau koa 300, 000 i mea e pani ai i ka hakahaka o na puali koa mua.

NU HOU O NA AINA E MAI.

                Aohe pomaikai nui i loaa i ka Akau mamua aku nei e like me na pomaikai i loaa mai nei i keia mau la i hala iho nei. Ua maopoopo no ke kokoke mai nei ka hopena o ke kipi ana ; e like me ke kohola e kokoke ana e make ke ka ino i kona hiu io a ianei, aka, ua maopoopo kona hopena. Aole o makou manao e pio koke ana, aka, e like me ke kinai ana i ke ahi ma ka mauu maloo, ka pio o kau wahi, a a hou mai no ma kekahi wahi, pela no e loihi ai ka manawa mamua o ka pau ana.

Ua aloha na Nika Ia Linekona.

                Na ka Olelo Kuahaua a Linekona no ka hookauwa kuapaa i haawi aku i ka haneri make i ka poe kipi. Ua ike na nika a pau ia mea, ua ike no lakou i ka " hae kikokiko hoku," oia ka hoailona o ke ola, a me ko lakou kuokoa. Ina lakou e noho malalo o ka malu o ia hae ; aole e ole ko lakou manao ua palekana. Ua hele mai kekahi poe o lakou he mau haneri mile, e makemake ana e lilo i
koa no ke Aupuni.
            Ma Rikemona, ke hoomaka nei na kipi e hookomo i na nika iloko o ko lakou mau uali e paikau ai, aka, o ka mea i loaa mai ia lakou ma ia hana ana, o ka mahuka mau o na nika ma ka aoao Akau. No keaha ko lakou mea e hakaka nei no ka Hookauwa Kuapaa ? Ina e ae mai o Peresidena Davisa e hookuu ia lakou, aole ia e hoohiki mai ana e hookuu i ka lakou mau wahine, mau keiki, a me ko lakou mau hoa'loha. Aole ; e mahuka no lakou a hui aku me na puali nika ma ka Akau. Ua aneane paha e hiki aku i ka 10,000 ka nui o na koa nika ma ka Akau, a ua kaulana no lakou no ka makau ole.

No Kenela Keremana (Sherman.)

                O ke kuhihewa nui loa a ka poe i hana mai nei, oia no ka hoouna ana aku ia Ken. Huda me kona puali iloko o Tenesi, me ka waiho keakea oleia o Georogia, a me Karolina Hema i ka puali koa o Keremana. Ua hele aku o Keremana me na koa he 50,000. i akamai i ke kaua ana a me ko lakou mau kahiko nani i na mile 300, a komo aku i ka aoao waiwai loa o Georogia.

Ka poino ana o ka waiwai o na Kipi ma Georegia.

                Ua hana inoia e ia 200 mile o ke alanui hao, a me na waiwai a pau, ka pauda, na mea ai, a me na mea e ae e pono ai na kipi. Ua pio iaia 4000 poe kipi, a he 10,000 poe nika ikaika, he 1200 bipi, 1500 lio, me na pukuniahi he 30. Aole ona wahi pu i lilo iki aku, eia wale no kona poho, 800 o kona puali i loaa i ka mai, i eha, i make, a i pio.

Ka Lilo ana o Papu Makalika (Mc Allister.)

                I ka la 14 iho nei o Dekemaba, ke pio ana o Papu Makalika. I ka hora 4 o ke kakahiaka, hele aku kona puali imua ma ka " hele wiki" ana, au aku no i ka lepo poho, a pinana aku no iluna o ka papu, me ke kau pono mai o ka waha o na pukuniahi imua o lakou, aka, ua make na kipi ia lakou e ku ana me ko lakou mau pu. Iloko o keia papu, 200 kipi me na pukuniahi nui he 21. Ia nei kona wahi i halawai ai me Ken. Fosetera (Foster,) a me Komedoa Dalagerena (Dahlgren) me ke aumoku kaua.

Ka Lilo ana o Savana.

                Uai hoopuniia e ia o ke Kulanakauhale o Savana ma na aoao a pau, koe nae ke kae muliwai ; ua lilo no ia ia o Papu Li, a me kekahi mau pakaua e ae. Ilaila kona wahi i kukulu ai i mau pakaua nona, me kona noi aku i ke Kulanakauhale e haawi pio mai, aka, ua olelo mai ke Genela Kipi Hadi (Hardee) ua lako pono no ia i ka ai, e hiki no ia ia ke malama i ke Kulanakauhale a hiki i ka hopena, a i ka po ana iho, mahuka aku ia. Ua pio ia Keremana ka waiwai o ke Aupuni Kipi ; a hoopihoia na moku hao Kipi elua, a holo aku ma kekahi aoao o ka muliwai i ka po me na koa 15000 ; a holo loa aku ma ka Akau.

Na hana a Gen. Fosetera (Foster.)

                Ua maopopo o ka olelo a ka poe Kipi no ka hee ana o Gen. Fosetera, he hoopunipuni. Ua ikaika loa kona kulana e kokoke ana me ke alanui hao mawaena o Savana a me Kaletona, a ua kukulu no ia i mau pakaua nona me na pu nui, i hiki ole ai i na Kipi ke holo ma na kaamahu maluna o ke alanui hao.

Ko Keremana wahi e hele hou aku ai.

                Ua haiia mai e hele ana o Kenela Keremana ma ka muliwai Savana, a lawe i ke Kulanakauhale o Auguseta. Mahope o keia, e hele no ia ma ke kua o Kaletona e hoopio ai i na alanui hao e kokoke ana. He Kulanakauhale nui o Auguseta, aia no ia ma ka muliwai Savana. He 120 mile mai Savana aku. E holo mau ana na kaamahu mai laila aku a hiki i Kaletona, a pela no na mokuahi mai Savana mai a hiki ilaila. Aia malaila kekahi hale hana pauda o na Kipi, a ua kukuluia na pakaua he nui wale mawaho a puni.
            O ka loihi mai laila aku a Kaletona he 136 mile. Ma ka hoopio ana i keia alanui hao e hiki ai ia Keremana ke oki i ke alanui hao hookahi mawaena o Georegia a me Vireginia. Ke manao nei makou e lawe ana ia ia Kaletona, mailaila aku a i Karolina Akau, ma ka aina paha a i ole ia ma ke kai, e hoopaa i na alanui hao, a e kokua ia Genela Kalani i ke pani ana i ko Genela Li puali ma Vireginia.
            Ua kakau mai o Genela Keremana ia Linekona i ka la 22 o Dekemaba iho nei, e haawi aku ana i makana nana no ka la Kerisimasa (Christmas) oia ka la 25 o Dekemaba, eia ua makana la, " o ke Kulanakauhale holookoa o Savana, me na pu mai he 150 me na lako kaua, me na bela pulupulu 2500."
            O ka nuhou i paiia i kela pepa i hala aku nei, e olelo ana he hakaka mawaena o Keremana a me Hadi ma kahi e kokoke aku ana i Savana ma ka la 15 iho nei o Dekemaba, he wahahee ia. O ke kaua mua ma Papu Makalika.

Ka hee ana o Gen. Huda, a me kona mahuka ana.

                E hoomanao oukou i ka pepa o ka la 5 o Ianuari, ua hai aku makou, "aohe o makou kanalua i ka puka ana ae, aole e liuliu a hoohoka ia mau o Huda, a kipaku loa ia'ku oia mailoko aku o Tenesi. A pela io no ka mea i hanaia mai nei. Ka moolelo o ke kaua weliweli a Gen. Toma (Thomas) ma Nasevile (Nashville,) ua haiia aku no ia ma ke Kuokoa o kela pule aku nei. Elua la o ke kaua ana, i ka la 15 a me ka la 16 o Demaba. I ka la mua, oia ka la 15, hoouka aku o Gen. Toma i na Kipi malalo o Huda, me ka hookuke aku i ka aoao hema o ka puali Kipi mai ka muliwai aku e pili ana me Nasevila, elima mile ka loihi o kahi i kipakuia aku ai o lakou, me ke pio pu mai o na pukuniahi he 16 a me na pio 1000. Ma ia la hookahi no i kii ai i ke Genela Kipi o Foreke (Forrest) ia Mafereboro (Murfreesboro) he Kulanakauhale ma ka hema o Nasevila, he 30 mile ke kaawale, a ua hooauheeia me ka waiho iho i ko lakou poe make a eha he 1500. Ia po no i emi hope aku ai o Huda i kona mau pakaua ana i hoomakaukau mua ai.
            Ilaila kahi o Gen. Toma i hoouka hou ai me Huda, a lanakila no ia. Ua holo pololei aku na koa o Gen. Toma imua o na papu Kipi a hoopio aku ia lakou me ka maka o ka elau. Aia hoi elua puali nika e hakaka ana me ke koa loa ma ka aoao o na puali keokeo o Toma. O ka nui o na Kipi i pio i keia mau la elua 6500. Alualu aku no o Toma ia Huda, a i kekahi la ae oia ka la 17, pio hou no iaia na Kipi 3000 ma Berenawada (Brentwood.
            Holo pololei loa o Huda ma ka hema, a i ka. la 25 kokoke ia ma ka muliwai Tenesi, 8 mile mai Feloreneke aku. Ua wai nui ka muliwai, aka, ua lako no ia i na waapa i hiki ai ke hana i uapo. Ua pio ka nui o kona mau pukuniahi, he 68 ka nui, a me kekahi hapalua o kona puali, ua aneane hookahi hapakolu o kona poe kanaka i kiola i ka lakou mau pu. Hookahi wale no puali nui i koe o na Kipi, o ka puali o Gen. Li, aia ma Rikemona. Ke alualu nei no o Gen. Toma i na Kipi malalo o Huda, me kona ikaika a pau, a me kona manao e hoopio i kela puali holookoa.

Ke Aumoku no Wilemitona (Willmington.)

                E like me ka makou mea i hai aku ai mamua e holo ana kekahi aumoku nui mai Papu Monroe aku ma ka muliwai Jamesa ma ka la 12 o Dekemaba. He 64 ka nui o na moku me na pu 597. Aole i like keia mau pu me na pu o na moku e holo mai nei, he mau pu keia i oi ae ka ikaika a me ka nui, mamua o na pu a kakou e ike nei o na manuwa. O ke keu keia o ke aumoku nui o Amerika Huipuia i hoouna aku ai, na moku o kela ano keia ano, na manuwa elua papa pu, na Monitor me ka hale hookahi o luna, na moku hao me na hale elua, a me ka moku aoaohao, (Ironsides) he moku ia aohe hale o luna, a ma ka aoao kona mau pu, me na moku liilii, a me na moku holo loa, he poe mokuahi wale no a pau.
            Ma na nupepa Kipi ua ike iho makou i keia aumoku nui e hoouka ana ia Papu Lawaia (Fisher) ma ka nuku o ka muliwai Lae Makau (Cape Fear) he 20 mile malalo mai o Wilemitona. Hoopahuia ka Papu ma ia la, a ma kekahi la ae, a ilaila kahi i hooleleia'i o kekahi puali koa nui malalo o Gen. Butela (Butler) elua mile maluna aku o Papu Lawaia. He mau wahi kaua no i ka po o ka la 25 ma ka aina, oia wale iho la no na mea i loheia mai nei.
            Ua kokoke e pau loa na hana kalepa a na Kipi i ka hanaia ma Wilimitona. No ka inoino o ke kai mawaho ae o Lae Makau, nolaila, pakele pinepine na moku Beritania, e lawe mau ana i ka ukana a na kipi. Ua pena ia lakou e like me he kepau la ka ekaeka, a he poe moku holo no. Ua hopuia no kekahi mau moku e keia aumoku, aka, ina e uhi mai ka po a pouli mai ka ohu, e pakeno.
            Ekolu mau papu ikaika loa o na kipi, aia ma ka nuku o ka muliwai, ua manaoia he 15,000 ka nui o na koa kipi. O Papu Lawaia, Papu Kasawela, a me Papu Jonesona na inoa o ua mau papu la. O Papu Lawaia, aia maluna o kekahi lae one loihi, a ke noho nei o Ken. Butela mawaena o ia wahi a me ka aina maoli. He 20 mile o Wilimitona mai ka muliwai aku, a aia noia ma ke alanui-hao, a he hiki no i na mokuahi ke holo a 120 mile ma ka muliwai.

Ka Puali koa o ka muliwai Roanoke.

                Ua hele kekahi puali koa Aupuni malalo Col. Farani (French) ma ka muliwai o Roanoke mai Pelimuta (Plymouth) aku, e hele ana iwaenakonu o Karolina Akau. Ua holo pu aku na mokuahi me lakou, a 80 mile, aka, ua hoopaa kokeia lakou e na torepido iloko o ka muliwai, (O ke torepido, oia no ka pahu pauda i waihoia iloko o ke kai, a o ka muliwai paha, i mea e piho ai na moku.) Elua mau mokuahi uuku i pahuia e ke torepido. O na puali koa ma ka aina hele aku no imua, a kaua no, me ka lanakila mau, a hoi mai no me ka pilikia ole.

No Vireginia.

                Ua ike iho makou maloko o na nupepa Kipi e emi hope ana ka o Berekinirike (Breckinridge,) a e hele ana i Vireginia mai Tenesi Hikina aku. Ua pio i na koa Aupuni malalo o Babirike (Burbridge) a me Konemana (Stoneman) ke alanui-hao, na kaa-mahu, me na wahi e hoomaha'i ma na wahi a pau a hiki i Wikevile (Wygtheville.) Ka Puali koa ma Luisiana.
            Elua puali koa e hoounaia'na e Gen. Kanabe (Canby) e hoopio i na alanui-hao, a me na mea ai mahope o Huda. Hookahi puali mai Vikebuga mai, a hookahi mai Batona Ruge mai. O ka puali koa lio mai Batona Ruge mai.ma Luisiana, aia no malalo o Ken. Davisona (Davidson,) ua hele aku a hala mai o Misisipi a me Alabama, a aia ma ke komohana o Felodia. Ua pio iaia na mea ai a na kipi, me na kanaka pu kekahi, wawahiia na ala-hao, a pupuhiia na uapo i ke ahi, a nui ka pio-o o na kipi.

No Kapena Semmes ke Kapena iho nei o ka Alabama.

                He wahahee ka mea i loheia mai nei no Captain Semmes no ka ili ana o kona moku mawaho ae o ka mokupuni Madeira.
            NU IOKA. Dek. 16.— Ua oleloia ma ke Tribune o Ladana penei : Ua haalele iho ka Larela (Laurel) iloko o Okatoba ia Livapula, me Ka p. Semmes a me kekahi o kona mau kanaka o ka " Alabama," a hui aku me ka Moi o ke Kai (Sea King) ma Madeira i ka la 18 o Novemaba. Ia malama hookahi no, holo aku la i Poto Rico, a ilaila kahi o ka Larela i hoolei aku ai i na pu iluna o ka Moi o ke Kai, eha pu, he 48 pauna o ka poka hookahi, elua pu, he 32 pauna o ka poka hookahi, a ekolu pu wili, he 12 pauna o ka poka hookahi, me ka pauda a me ka mea ai. Eha kanaka o ka Larela i hoi aku iluna o ka moku kipi, a ua hoololiia ka inoa o ka Moi o ke Kai o Kenagoa. (Shenandoah,) ua hanaia keia mau mea malalo o ka hae Beritania. Mai laila aku ka holo ana'ku o na moku a Tenerife, a ilaila hoi kahi i hooleiia'i o na kanaka o ka Moi o ke Kai, me ka hai paa'ku, e olelo lakou, ua ili ka moku i ke kele-uwini (gale of wind. He moku holo loa ka o " Kenadoa,"a he 1000 tona kona kaumaha.

Ka Hoopaapaa mawaena o Peru a me Sepania.

                E hoomanao oukou i kekahi manawa i hala'ku nei, ua laweia ka Pae moku Kinika (Chincha Islands) e ke aumoku Sepania. He mau aina guano keia no Peru, a 500 miliona dala ke kumukuai. O ke kumu, ua hanaino ia kekahi mau Sepania ma Peru. Ua hooikaika ia no mamua'ku nei e hoopauia keia hihia me ke kuikahi, aka, i keia manawa, me he mea la, he kaua wale no koe. Ua hooholo iho ka Ahaolelo o Peru, e kii hou ke Aupuni i keia Pae moku mamua o ka hana ana i kuikahi me Sepania. Ua manao ia e holo koke ana no ke aumoku Peru i ua mau aina la e kaua ai me ke aumoku Sepania, a e lawe hou mai i na aina. O ka moku o ka Akimarala Sepania o Teriumepo (Triumfo) ua pau i ke ahi, iaia e ku ana ma ka Pae moku Kiniki. Hookahi mokuhao hou o ke Aupuni o Peru, o Loa ka inoa, a ke hilinai nui nei ia poe ma ia moku. Ke hoomakaukauia mai nei na mea kaua, a ke laweia mai nei i ka Pae moku Kiniki mai Sepania mai.

Mea Hou.

                Ua kohoia mai nei o Faraguta (Farragut) i Hope Acimarala no na moku kaua a pau o Amerika Huipuia.
            O Detona (Dayton) ka Amabasadora (Ambassador) Amerika ma Parisa, ua make i ka la 2 iho nei Dekemaba.

MARE.

MAREIA — ma Honolulu, Ian. 21, o Dick Nalopi k., me Peke Keawehunahala w., no Honolulu nei laua. Na H. H. Parker i mare. Aug, 2, ma Nawawa, Kona Hema, Hawaii, mare o Montgomery, me ke Kealoha Makaiwi, na C. F. Hart laua i mare

HANAU

Sept. 17, ma Kaneueue, Kona Akau, Hawaii, hanau o Pua (k,) na Halepo me Kuaalu.
Sept. 28, ma Kalukalu, Kona Hema, Hawaii, hanau o Emelia (w,) na Higgins me Kaohua.
Oct. 13, ma Kaawaloa, Kona Hema, Hawaii, hanau o Apana (k,) na Ainoa me Wahinemaikai.
Dek. 2, ma Hokukano, Kona Akau, Hawaii, hanau o Waahuli (w,) na Keliikapaolu me Kalawaianui.
Dek. 3, ma Nawawa, Kona Hema, Hawaii, hanau o Hekela (k,) na Kekolohe me Luukia.
Dek. 18, ma Kanaueue, Kona Akau, Hawaii, hanau o Kaaeia (k,) na G. W. Kini me Niniha.
Dek. 23, ma Kaneohe, hanau o Inoaole (k,) na Makuaole k. me Kakalina w.
Dek. 25, ma Kaneohe, Koolaupoko, hanau o Keoni Kakalina (k,) na Keoni me Kakalina. He keiki kamehai.
Dek. 30. ma Maulii, Hilo, Hawaii, hanau o Kahau (w,) na Pakele me Peho.
Ian. 5, ma Waikane, Koolaupoko, Oahu, hanau o Inoaole (k,) na Kaukukala me Kaakau.
Ian. 6, ma Kualoa, Koolaupoko, Oahu, hanau o Namai (w,) na Inoaole Kuhuluku Oahunui, keiki kamehai.
Ian. 18, ma Waiawa, Ewa, hanau o Alma Hooliliamanu (k,) na Taremela w me Hooliliamanu k.

MAKE.

Oct. 12, ma Hokukano, Kona Akau, Hawaii, make o Keowai (k.) he Alelo pelu ka mai i make ai.
Oct. 27, ma Hokukano, Kona Akau, Hawaii, make o Keahuku (w,) he Opuohai ka mai i make ai.
Nov. 29, ma Nawawa, Kona Hema, Hawaii, make o Meealii (w,) he kaokao ka mai i make ai.
Nov. 10, ma Honohina, Hilo, Hawaii, make o Kahiwa (k.)
Dek. 16, ma Umauma, Hilo, Hawaii, make o Kailianu (w.)
Dek. 18, ma Kukuikea, Hilo, Hawaii, make o Kauliokamoa k.
Dek. 18, ma Honomu, Hilo, Hawaii, make o I. Paku (k,) he Nahu kona mai i make ai.
Ian. 5, ma Waikane, Koolaupoko, Oahu, make o John Keleka Inoaole, he keiki hou
Ian. 9, ma Onomea, Hilo, Hawaii, make o John Aipaka (k,) he pehu kona mai i make ai.
Ian. 11, ma Kilea-uka, Kau, Hawaii, make o M. Koena (k.)
Ian. 13, ma Kaneohe, make o D. Kulailua (k,) he nae a me ka luai ka mai i make ai.
Ian. 15, ma Waikane, Koolaupoko, Oahu, make o Kaupaakai (k,) he 97 kona mau makahiki.
Ian. 16, ma Kaakopua, Honolulu, Oahu, make o Elia (k,) he wahi keiki uuku, 4 malama i naue ae mahope iaia.
Ian. 16, ma Puunui, Honolulu, Oahu, make o Nahalelauhala (k.) he mai loihi kona mai i make ai.

OLELO HOOLAHA.
EIA MA KA PA AUPUNI NEI MA
Kaelepulu,

he mau holoholona helehewa, ke ano malalo. Lio k. ulaula hao eia AZ. Lio k. ulaula hao eia IP, 2, Lio k. ulaula hao ano e, Lio k. lokia hapala ka hao, Lio k. eleele kalakoa hapala ka hao, Lio w. ulaula hao eia 8A. E kii koke mai oukou o hala na la he 15 nele oukou, kudalaia i ka la 23 o Ianuari, oia ka Poaono e hiki mai ana.
JOHN PALE. Luna Pa Aupuni. Kaelepulu, Koolaupoko, Oahu, Ian. 13, 1865. 165-1t*

OLELO HOOLAHA,
E KUAI KUDALAIA'NA KEKAHI
mau Lio o ka Pa Aupuni

Ma Pauoa nei. E kudala ana i ka Poalima o keia pule aku, la 27 o Ianuari, i ka hora 12 o ke awakea. Hookahi lio k, lokia hao ano e. Na lio hou, Lio k. ulaula hauliuli SN akau, hema hao ano e, Lio k. ulaula hauliuli wiwi elua hao ano e, Lio k. hulupala he mau hao ano e, Lio k. ahinahina keokeo wiwi )-( hao akau, Lio k. lokia wiwi YAM hao hema
P. KAAIAHUA, Luna Pa Aupuni. Pauoa, Ian. 25, 1865 165-1t*


He mea Hoakaka'ku,

                Ma ka " Hokuloa. Helu 10," ua palapala o " Kaumaha," no kekahi mau hewa i waena o kekahi poe kanaka Hawaii, a me kekahi mau haole hoi. A no ke kuhihewa o kekahi poe ua pili ka olelo " Ilamuku Kulanakauhale nui" i ka Ilamuku nui o keia Aupuni, nolaila, ke haalele nei ka mea nana i kakau ia palapala, aole pela kona manao. Aole manao ia oia ke ano o kana palapala.
            O ka palapala o kekahi luna makai no kekahi apana, i kekahi luna o Honolulu, he mau kanaka Hawaii kela mau luna a elua. Aole haole kekahi o laua, aole hoi kekahi o keia mau huaolelo, " Ua lilo koke ua haole la i makai no Honolulu," ua manao ia, ua pai hewa ia pela. Eia ka pololei, " Ua lilo koke ua kanaka la i makai no Honolulu," oia ka pololei, no ka mea, o kela kanaka kolohe i mahuka aku i Honolulu me ka hai wahine, a ua lilo koke hoi i makai, he kanaka Hawaii ia. Aole nae au i ike i ka mea nana i hoolilo ia ia i makai ma Honolulu. O ke Akua ka i ike i ka mea nana ia hana. Aole au i olelo iki ma ia mea ma ka'u palapala.
            Ina ua lilo keia wehewehe ana i mea e pau ai ka pohihihi, a me ke kuhihewa ma ia mau mea, ina ua oluolu o " KAUMAHA."

Awa o Honolulu.
Na Moku Hawaii ku mai.


Ian. 23 — Active mai Lahaina mai me 200 pahu ko 160 pahu malakeke.
23 — Moikeiki mai Kahului mai, me 140 pahu ko, 12 eke palaoa, 22 eke huika, 22 eke kulina, me elua ohua.
23 — Kalama, mai Koloa mai me 327 pahu ko, 124 pahu malakeke, 37 ili pipi, 4 ili kao, a me 11 ohua a me na waiwai e ae.
25 — Moiwahine, mai Hanalei mai me 624 pahu ko, 20 pahu malakeke, 8 ili pipi, 1 pahu aila pipi.
25 — Kiakahi-Kuokoa, mai Waialua mai me 20 puaa, 5 hale moa, 5 eke pine.
Na Moku i Holo.
Ian. 23 — Kilauea Kona, Hawawaii,
23 — Moi Keiki Kahului,
24 — Moi Kane Kahului,
26 — Kalama Koloa.

OLELO HOOLAHA.

                E IKE AUANEI NA KANAKA, na Haole, na Pake, kela ano kanaka keia ano kanaka. Owau ka mea nona ka inoa malalo nei, ke papa aku nei au ia oukou a pau, mai hookuu wale i na holoholona, Bipi, Lio, Hoki, Miula, Hipa, Puaa, Kao, maluna o ko'u aina ma Kukaiau, Hamakua, Hawaii, ina e ike au i keia mau holoholona, Bipi, Lio, Hoki, Miula, e uku ia ($1.00) no ke poo hookahi, Hipa, Puaa, Kao, e uku la ($0.50) keneta no ke poo hookahi, ina e kue kekahi, e hoopii au ia lakou ma ke Kanawai, no ka hele wale maluna o ko'u aina, me ka hoopoino i na mea kanu, aole nae e pili keia olelo papa i ka poe kanaka oluna o ka aina. Owau no me ke aloha. PETERO KAUALOHA,
Hope o L. Keekapu. Kukaiau, Hamakua, Hawaii, Ian. 9, 1865. 166-1t*

OLELO HOOLAHA.

                E IKE AUANEI NA KANAka a pau o kela ano keia ano. Owau o ka mea nona ka inoa malalo nei. Ke hookapu aku nei au i kuu aina la.
Opana, ma Hamakualoa Maui Hikina.
            Aole e hele wale, a pela no na holoholona, Lio, Bipi, Hoki, Miula ; ka uku o ke kanaka a me kela mau holoholona, hookahi dala pakahi ke komo hewa, Hipa, Puaa, Kao, hapalua pakahi ke komo hewa ; ua lilo ia i olelo paa no kela aina, o ka mea kue, ua hiki i kuu Hope a Luna ke hoopii ma ke Kanawai. GEORGE HARBTTLE,
Keoahu ko'u Luna. Niuhelewai. Ian. 19, 1866. 165-4t*

Elua Aina Kuai !

                KE HAI AKU NEI AU IA OUKOU KA poe makemake kuai aina. Elua apana aina a'u e manao nei e kuai. Hookahi apana aina ma Puupueo, Manoa, Oahu, 30 Eka ka nui. He aina kula — A hookahi apana aina makai o ka hale kula ma Kahehuna, Honolulu, hookahi EKA ka nui. He apana aina kupono keia no ke kukulu hale. Aia no ia Aukina Loio, ke kuai o keia mau aina. LIMAIKAIKA OPIO. Honolulu, Ian. 20, 1865. 165-2t*

OLELO HOOLAHA.

                E IKE AUANEI OUKOU E NA KANAKA a pau loa, a me na Pake, a na Haole. Owau o ka mea nona ka inoa malalo nei, ke papa'ku nei au ia oukou, mai noho oukou a kii e wawahi i kuu poowai, a me ka Una e waiho ana, ma Hilo, Hawaii, ma ke kahawai o PUKIHAE. O kona inoa o KINAIALII, ina o ka mea kue i keia olelo, e uku no elima dala ($5.00) no ka wawahi hookahi ana, e lilo keia olelo i kanawai paa no ia wahi i kona la e laha'i ma, ka NUPEPA KUOKOA. S. P. KEAWEPOLOLEI. Kalalau-Ukea, Hilo, Hawaii, Ian. 9, 1865 165-2t*

OLELO HOOLAHA.

                E IKE AUANEI NA NANAKA a pau. Owau o ka mea nona ka inoa malalo nei, ua koho a ua hookohu ia mai au e Manuela a me Geo. na haole Pukiki, i Luna no ko laua mau Aina Kula o Aiea, a me Kalauao, nolalia, ke papa loa aku nei au l na holoholona komo hewa ma ua mau wahi la i hoikeia maluna, na Lio, na Bipi, Hoki, Miula, Hipa, Kao, Ina e loaa ia'u, e uku no i hookahi dala ($1 00) ma ke poo hookahi o ka Lio, Bipi, Hoki, Miula, a o ka Hipa, Kao, he hapaha dala ($0.25) ma ke poo hookahi.
IOANE KALOHI, Luna Kula. Aiea, Oahu, Ian. 17, 1865. 164-2t*

OLELO HOOLAHA.
Ma ka Waiwai o }
KALAUHALA, }
no Honolulu. }

                NO KA MEA, UA NOIIA MAI KA MEA Hanohano G. M. Robertson, Lunakanawai o ka Aha Kiekie e Kawahawela, no ka hookohu ia ia i Luna Hooponopono waiwai o KALAUHALA, no Honolulu, i make aku nei : Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poalua, oia ka la 24 o Ianuari, i ka hora 9 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka oiaio o keia noi ana mai, a me na mea hoole i hoikeia, aia ma ka hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahu.
WM. HUMPHREYS,
Hope Kakauolelo o ka Aha Kiekie. Honolulu, Ian. 10, 1865 163-2t

OLELO HOOLAHA.
Ma ka Waiwai o }
KAAIKULUA (k,) }
me NUHI (k.) }

                NO KA MEA, UA NOIIA MAI KA MEA Hanohano G. M. Robertson, Lunakanawai o ka Aha Kiekie e Kualaau, no ka hookohu ia ia i Luna Hooponopono waiwai o KAAIKULUA (k) me NUHI (k,) no Honolulu, i make aku nei : Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poaono, oia ka la 4 o Feberuari, i ka hora 9 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka oiaio o keia noi ana mai, a me na mea hoole i hoikeia, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahu.
WM. HUHPHREYS, Hope Kakauolelo e ka Aha Kiekie. Honolulu, Ian. 21, 1865 165-2t

OLELO HOOLAHA.
Ma ka Waiwai o }
Keakuamanaole (k.) }

                NO KA MEA, UA NOIIA MAI KA MEA Hanohano R. G. Davis Lunakanawai o ka Aha Kiekie e Kaulawahine no ka hooiaio i na palapala kauoha o Keakuamanaole no Heeiakea, Koolaupoko, Oahu i make aku nei : Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poaono, oia ka la 11 o Feberuari, i ka hora 10 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka oiaio o keia palapala kauoha, a me keia noi ana mai, a me na hoole i hoikeia, aia ma Honolulu, Oahu.
WM. HUMPHREYS, Hope Kakauolelo o ka Aha Kiekie, Honolulu. Ian. 25, 1865 165-2t

OLELO HOOLAHA.

                UA HOOPII MAI O M. KAAMANA, (W,) kue i kana Kane mare ia PIIMAUNA no Waimea Kauai mamua, e hooki i ko laua mare ana no ka haalele wale ana no na makahiki ekolu o Piimauna i kana wahine mare : E hanaia keia hoopii imua o ka Mea Hanohano G. M. ROBESTON kekahi Lunakanawai o ka Aha Kiekie ma ka la 11 o Feberuari, i ka hora 9 o kakahiaka, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahu.
WM. HUMPHREYS,
Hope Kakauolelo o ka Aha Kiekie,
Honolulu, Ian. 15, 1865. 165-2t

A. W. B. NAHAKUALII,
He Loio ! A he Kokua !

                AIA KONA KEENA OIHANA LOIO MA ka hale waiho Ipukukui Mahu, ma ke Alanui Maunakea, makai iho o Leberty Hall, (Lepekaholo.) Ua makaukau oia e kokua ia oukou ma na mea a pau a oukou e makemake ai e hoopii iloko o na Aha Hookolokolo a pau o keia Aupuni, ma na mea hiki ia ia ke kokua ia oukou, a ua makaukau oia e kokua i ko oukou mau Palapala, oia na Palapala Kuai, Palapala Hoolimalima, Palapala Moraki, Palapala Aelike, Palapala Hoolilo, Palapala Hoopaa, a me na palapala o kela ano keia ano, e hana no oia i na mea a pau e like me ko oukou makemake. A ke kahea aku nei oia ia oukou a pau, e kipa mua mai oukou i ona la, a mahope i na Loio e ae. E ninau no ia ia, no ka uku oluolu. Honolulu, Iulai 23, 1864. 162-6m

I KA POE HOOKAA AUHAU
— O KA —
APANA O KONA, HONOLULU, OAHU.

                KE HAAWI IA AKU NEI KA OLELO HOOlaha, ua hiki mai ia'u ka olelo mai ke Keena Kalaiaina mai, e olelo ana, o na kanaka a pau loa i KAA OLE mai ka AUHAU, o ka apana i oleloia maluna, e hookaa mai i ko lakou mau Auhau mamua ae o ka la 21 o Ianuari, 1865 — a i kaa ole mai, e hoopii ia no ma ke Kanawai.
GEO H. LUCE,
Luna Auhau. Honolulu, Dek. 24, 1864. 161-4t

KUAI MANUAHI !

                OWAU O AKAO (Pake.) NONA KA HAle Kuai Lole ma Waialua, mokupuni o Oahu, ke hai'ku nei au i na mea a pau ma Waialua nei, ame Koolauloa, e kuai manuahi ana wau i keia mau la i na waiwai o kela ano keia ano o kuu Halekuai nei, me ke kumukuai makepono loa ; hookahi dala me ekolu hapaha wale no lawa ka holoku, a pela aku. Nolaila, e hele nui mai oukou, a e wawe mai hoi, o pau e auanei i ka poe hiki mua.
AKAO (Pake.) Honolulu, Oahu, Nov. 9, 1864. 165-2m*

OLELO HOOLAHA
Hua Aila Koli Haole !

                OWAU O KA MEA NONA KA INOA MAlalo iho nei. Ua makaukau au e kuai i ka Kolihaole o na ano a pau ke lawe ia mai i o'u nei me ke kumukuai makepono. E wehe mua oukou i na ili o waho loa, me ka malama o pohole ka ili e pili ana i ka io. Auhea oukou e ka poe ma na wahi e ulu wale ana na HUA AILA KULI, e ohi koke a e wiki mai. E loaa no au ia oukou ma kela aoao mai o ka hale Aupuni ma ke alanui Papu. 163-4t* D. E.COTTON.

OLELO HOOLAHA.

                OWAU O AKI (Pake.) KA MEA NONA na Halekuai elua, ma Waialua kekahi, a ma Waianae nei kekahi, Mokupuni o Oahu. Ke kau leoia'ku nei na mea a pau, e hele mai ma ua mau Halekuai nei, a e kuai makepono aku no au i na ano lole a pau, a me na mea liilii e ae. Nolalia, e hele mai oukou e na makamaka, a e kuai i na mea maikai o ko'u mau Halekuai, a ilaila kakou e koele waha'i. Aole o ke kuai wale no, o ka noho ana Hawaii no kekahi, ka ike, hui, a launa. Na ko oukou makamaka.
Na AKI (Pake.) Kanepuniu, Waianae, Dek. 20, 1864. 162-3t*

OLELO HOOLAHA.

                UA HOOPII MAI O MARY KAAIHUE, kue i kana kane mare o NUHELEWAI no Makawao Maui mamua, e hooki i ko laua mare ana, no kona nalowale ana, aole i lohe ia kahi e noho ai no na makahiki ekolu. He hanaia keia hoopii imua o ka mea Hanohano G. M. ROBERTSON, kekahi Lunakanawai o ka Aha Kiekie, ma ka la 31 o Ianuari, i ka hora 9 o kakahiaka, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahu.
WM. HUMPHREYS,
Hope Kakauolelo o ka Aha Kiekie.
Honolulu, Ianuari 4, 1865. 162-4t

OLELO HOOLAHA.
Ma ka Waiwai } O OHIA (k ) }

                NO KA MEA, UA NOIIA MAI KA MEA Hanohano G. M. Robertson, Lunakanawai o ka Aha Kiekie e Kalalakoa, no ka hookohuia la i Luna Hooponopono Waiwai o OHIA, no Waialae, Oahu, i make aku nei : Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poalua, oia ka la 31 o Ianuari, i ka hora 9 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka oiaio o keia noi ana mai, a me na mea hoole i hoikeia, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahu.
WM. HUMPHREYS, Hope Kakauolelo o ka Aha Kiekie. Honolulu, Ian. 17, 1865. 164-2t

OLELO HOOLAHA !
Ma ka Waiwai }
o PAKU (w.) }

 

                NO KA MEA UA NOIIA MAI KA MEA Hanohano R. G. Davis, Lunakanawai o ka Aha Kiekie e Kuahea, no ka hookohu ia ia i Luna Hooponopono Waiwai o PAKU, no Koolauloa, i make aku nei : Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poalima, oia ka la 27 o Ianuari, i ka hora 9 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka olaio o keia noi ana mai, a me na mea hoole i hoikeia, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahu.
WM. HUMPHREYS.
Hope Kakauolelo o ka Aha Kiekie. Honolulu, Ian. 12, 1865 164-2t

OLELO HOOLAHA.
Ma ka.Waiwai } o KAMANO. }

                NO KA MEA, UA NOIIA MAI KA MEA Hanohano G. M. Robertson, Lunakanawai o ka Aha Kiekie e Kaneumi, no ka hookohu ia ia i Luna Hooponopono Waiwai o KAMANO o Haleaha, Koolauloa, Oahu, i make aku nei : Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poakahi, oia ka la 30 o Ianuari, i ka hora 9 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka oiaio o keia noi ana mai, a me na mea hoole i hoikeia, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahu.
WM. HUMPHREYS, Hope Kakauolelo o ka Aha Kiekie. Honolulu, Ian. 14, 1865. 164-2t

OLELO HOOLAHA.
Ma ka Waiwai }
O MUNO (k.) }

 

                NO KA MEA, UA NOIIA MAI KA MEA Hanohano G. M. Robertson, Lunakanawai o ka Aha Kiekie e Mokuhalii, no ka hookohu ia ia i Luna Hooponopono Waiwai o MUNO (k,) no Kaakopua, Honolulu, Oahu, i make aku nei : Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poakahi, oia ka la 30 o Ianuari, i ka hora 9 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka oiaio o keia noi ana mai, a me na mea hoole i hoikeia, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahu.
WM. HUMPHREYS,
Hope Kakauolelo o ka Aha Kiekie. Honolulu, Ian. 16, 1865. 164-2t

OLELO HOOLAHA.
Ma ka Waiwai }
o A. KANE. }

                E IKE AUANEI NA KANAKA A PAU, NA mea waiwai maloko o ka waiwai o A KANE, no Honolulu, i make aku nei, o ka poe i aeia, o ka poe pili kino, a pili paha ma kahi ano e ae, na lakou e hele mai a e hoike mai ia lakou iho, imua o ka Mea Hanohano a R. G. Davis, kekahi Lunakanawai o ka Aha Kiekie, ma ka Hale Hookolokolo i ke kulanakauhale o Honolulu, i ka Poalima, oia ka la 27 o Ianuari, e hiki mai ana, i ka hora 9 o kakahiaka. Ia manawa e hooponopono ia ka moo waiwai a Kekaawe (w.) ka luna hooponopono waiwai a ka mea i make, a e hoike mai i kauwahi kumu, ina paha he kumu oiaio ona i ole e hookoia, ua moo waiwai la, a e hoopauia ka oihana a ua mea hooponopono waiwai la.
WM. HUMPHREYS,
Hope Kakauolelo o ka Aha Kiekie.
Honolulu, Ian. 12, 1865. 164-2t

OLELO HOOLAHA.
Ma ka Waiwai }
o KELIINUI. }

                E IKE AUANEI NA KANAKA A PAU, NA na mea waiwai maloko o ka waiwai o KELIINUI, no Waianae, Oahu, i make aku nei, o ka poe i aie, o ka poe pili kino, a pili paha ma kahi ano e ae, na lakou e hele mai a e hoike mai ia lakou iho, imua o ka Mea Hanohano o R. G. Davis, kekahi Lunakanawai o ka Aha Kiekie, ma ka Hale Hookolokolo i ke kulanakauhale o Honolulu, i ka Poaono, oia ka la 28 o Ianuari, e hiki mai ana, i ka hora 9 o kakahiaka.
            Ia manawa e hooponopono ia ka moo waiwai a Kamaka a me Lumaawe, na luna hooponopono waiwai a ka mea i make, a e hoike mai i kauwahi kumu, ina paha he kumu oiaio kona i ole e hookoia ua moo waiwai la, a e hoopauia ka oihana a ua mau mea hooponopono waiwai la.
L. McCULLY,
Kakauolelo o ka Aha Kiekie.
Honolulu, Ian. 13, 1865. 164-2t

OLELO HOOLAHA.

                E IKE AUANEI NA KANAKA A PAU, KE kauoha aku nei na mea nona na inoa malalo nei, na hooilina o ka waiwai o IOANE KEANIHO, o Hilo, Hawaii, i make aku nei, o ka poe ana i aie ai, e hoike koke mai ia maua i na Bila mamua mai o ka la hope o Marati ae nei, a ina aole pela, aole maua e hookaa'ku ana, a o ka poe i aie ia ia, a hookaa mai mamua mai oia la, a i ole pela, e hoopii ia no ma ke Kanawai. KAMAKAHAULA w
JOB. KAHEMA k Honokaupu, Honolulu, Ian. 17, 1865. 164-1t*