Ka Nupepa Kuokoa, Volume IV, Number 4, 26 January 1865 — Untitled [ARTICLE]

Ma keia pepa, ke hoolaha nei makou i ka palapala hoike a J. W. Keawehmiahala " i ko Waialua, Oahu." «Na ia palapala i alakai ia makou e hoike aku i ko makou poe makamaka heluhelu pepa i ko makou i.ianao ponoi no ke kau Ahaolelo kau Kanawai i hala ae nei, a no na lala hoi o ia Ah'a. He minamina ko makou no ka hoolaha ole ia o ka moolelo o na hana o ia Aha oiai lakou e akoakoa ana, a e hana ana, no ka mea, he pono nui ia no ka lehulehu. Oloko o na knu Ahaolelo a pau mamua aku, ua hoolaha ia na mooleloo ko lakou mau hana. Ua hoolaha ia na kumu hoopaapaa, me na manao i .hoopuka ia ma na aoao elua. Ua kuki ia na kuinu manao nui, a iloko o ia kuka ana ua halalo ia ke akamai hohonu o ka poe noiau, a ua hoike ia ko lakou manao, a me ka lakou hoopaapaa ana i ka iehulehu ma na wahi a pau o ka aina. A ua lilo ia hana i kula maikai no na makaainana. Ua paipai ia ko lakou noonoo, na hoakea ia ko lakou manao. (Ja loaa hoi ia lakou na haawina maikai i loaa ole io ma na halekilla a pau o keia Aupuni. He kula hoonaauao n.t kau Ahaoleio i hala no na makaainana a pau o ke Lii. Nolaila, mjnamina makou no ke pani ia o ka puka e laha ai kekahi kumu ike nui iwaena o kakou. No na Kanawai i hoohqloia, aole makou e olelo i keia wa, oiai aole makou i ike ia mau Kanawai. E hoolaha ia paha ma keia hope. Oiai aole i ike ia ka moolelo o na hana o ka Hale Ahaolelo.ua ike pinepine ia no ma lalo o ia Aha ma Honolulu nei ilokp o ke kau i hala ae nei. Elua ano i ikeia o ka Haie. O ka poe ma kemake i ka maikai, a hoike i ko lakou mnkemake maloko o ka Hale, a mawaho no hoi. He maikai ko lakou ano, a ua mahalo ia ko lakou mau inoa. Pomaikai ke Aupani a me ka lahui i na kanaka o īa ano. O lakoo, a o ka poe i ano like me lakou. na kia paa o ka pono o ko kakou aian nei. He pono ke haawi ia ka mahalo nni i na kanaka o ia ano. O lakou ke eao4n lahoi. Aole nae peia na lala a pau o ka Hale Ahaolelo. A he mer ia makou ke hoike aku,<fee poe kekahi* iloko o ia Hale i hooluu nako lakou ano kanaka a nalowale loa ilokoona waiona. Nui loa ka ona o kekahi poe. Alofa& wale' ke ano kanaka i hookahali ia i a»o holoholona! Aloha ino ke ano kanaka«i wale ia i loko o ka waiona, a lilo i Siea 4apuwale! Minamina wale ke akamai o ke kaiiaka i nhauha ia a lilo i mea ole! Me holoholona ala e hanu ana ma kahunaimu, pela ka pipili raamtu ana;o kekahi maji paea .o ko kakou poe

kau Kanawai i n& hale inu rama c Honolulu nei! Ua hoohilahila ia ke aoo kaaaka! Ua hapaia ia 1 ka eleele ka inoa hanohano, a ua hoeha fa ka manao o ka poe a pau i aloha i ka inoa maikai oke Aupuni! He'hookahi kaina oia poe. Hookahi iloko oka Hale, e hooikaika ana ma na mea e ona ai ka lehulehu. A hookahi mawaho, e hooikaika ana ma na mea e ona ai lakou iho ! Hookahi mea iwaena d ia poe i hookauiana ia ia ihō maluna ona poe ino a pau. Ua nana na maka o ka lahui holōokoa ia ia me ka haohao, me ka ninau ana, he moeuhiine paha keia a lakou e ike nei. No ka mea, ua iho mai oia ilalo mai ka awai hemolele o ka ha)e o ke Akua, a ua bapetiso oia «a ia iho iloko ona wai hooluu eleele loa. Ua kumakaia i ka Pono nui ana i hoohiki paa loa ai e malama no-ka wa pauole. Iloko oka Hale, ua noho mumule oia ma na kuinumanao a pau, koe wale no na mea e pili ena i na wai ona, malaila makaukau oia i ka olelo oia ke knkua. No na Kanawai hoomaluhia ika aina, aole ona mauao. Na mea nui e pili ana i ka oihana kalepa, ame na kumu waiwai nui o ke Aupuni, aole ekemu kona waha! Mamuli oka pono oka oihana kula, e poinaikai io ai kona lahui kanaka, aole oia i kokua ! Aka, i hoea mai ana ka hnna o ka Bila Puhi Kama, kokua oia ma ka oleio a ina ka o lima! 1 hoea mai ka hana oka Bila Hoonoa i na wai ona, kokua oia ma ka olelo amaka o lima ! 1 hoea mai ana ka hana o ka Bila Hoonoa i ka awa, kokua oia ma ka olelo a ma ka o lima ! Oia wale no kana mau mea i kokua nui ai iloko o ka Hale Ahaolelo ! Ua olelo ia, ua alakai ia ka oia iloko o ia mau hana i mea e loaa mai ai kekahi oihana Aupuni! Ina peia, ke manao nei makou, ua kuhihewa oiā i ke ano o ke Aupuni. Aka, ina paha e loaa ia ia ka oihana i uku no kana hma, e ike auanei oia ua poho kona kuai ana. Ua nui ka lilo, a e uuku auanei ka loaa. He hana inea ke kolohe. He rula kupono keia no na mea a pau. Lfa komo nae na kanaka o ke ano a makou ) hoike ae nei iloko o ka hapa uuku o ka Hale Ahaolelo, ahe mea oluolu ia. Aole no hoi makou i kakau i keia mau manao me ka noonoo ino, aole hoi me ka makemake e hoohalahala kumu ole. Aka, no ka hanauna hou makou i paneai i keia, a no ka poe ikoe, aole i maa ina hana ino. Ea, he hana inea ke kolohe.

Ano hoi, e nana iki kakou i ka palapala hoike aJ. W. Keawehunahala, oia ka mea nana i alakai ia makou iloko ona manao i hoike ia mnluna. No kona ike paha lie he« mahema ka hoolaha ole ia an» o ka mooleio o na hana o ka Ahaoleio, nolaila, manao oia ehoolaha ikana mau hana ponoi. Peiapaha* Ke kaena nei o Keawehunahala i na mea ana i hooikaika ai, eia nae, o ka hua o kana hooikaika ana, he ole hiki. Ole hiki ka Bila eae ana e hookuu i ria lio elua me ka auhau ole. Ole hiki ka Bila hooemi ika auhau lio. Ole hiki ka Bi!a hoololi ike Kanawai Awa. - Ole hiki ka Bila hoonoa i ka Awa, no ka puka ana ka o ka ona o ka Awa ia Keawehunahala ! Akahi ka hoi ka ona o ka mea ono! Ole hiki ka Bila hooluolu lahui ma ka oihana mare! Kei ka lili no ka oihana mare ! Hemolele paha ka oihana mare me ka wahine mare ia Keawehunahala! Ua pomaikai ka aina ma ka ole hiki ana o ia mau Bila a ka Luna o Waialua, Oahu. Ke hoike mai nei ua o Keawehunahal e hoopuka ana ka ke Aupuni i nupepa no ko Waialua poe ponoi. Ola hoi ha ko Waialua poe iko lakou pepa ponoi! Ma ka hope o kana hoike ana, ke huhu nei o Keawehunahala i kona hoa no Hilo no na hana pili hoowahawa'/ia. A ke ao nei oia ia ia ma ka olelo a kn Haku, "Aole ""pono ke kanaka ke kaena no kona pono iho." Aole 10 no hoi paha ! Aole ka he pono ke kaena. A owai hoi keia e kaena nei nokana mau hana iloko oka Ahuolelo ? Owai keia e olelo nei iko Waialua, Oahu, no kona pono iho ? "E ke kahunalapaau, e hoola oe ia oe iho, alaila lapaau aku ia hai." Ua lawa paha keia, E waiho kakou ia J. W. Keawehunahala me kahi nupepa ana, me kona ohana ma Waialua, ma ka pa^