Ka Nupepa Kuokoa, Volume IV, Number 7, 16 February 1865 — KANAWAI HOU. [ARTICLE]

KANAWAI HOU.

HE KANAWAI * E HOOLOLI All KA MOKUNA 34 0 KE KA. NAWAI HOOPAIKAKAIMA. No ka Hakaka. No ka mea o 4ce kau ana o na huaolelo i mea e weliweli ai na kanaka malalo o ka Moi, ma ka Pauku 1 o ka Mokuna 34 o "ke Kanawai Hoopai Karaima he mea pohihi ia i k«kahi o na Lunakanawai Apana, Nolaila, E hooholoia e ka Moi a me ka Ahaolelo o ko Hawaii Pae Aina i akoakoa iloko o ka Ahaolelo kau Kanawaio ke Aupuni: Paūku 1. E hooioliia a ma keia ua hoololim ka Pauku 1, o ka Mokuna 34, ma ke ke kapae ana i na hunolelo " i mea e weliweli ai na kanaka malalo o ka Moi," me ka hookomo i na huaolelo " ma na wahi akea," alaila e heluheluia ka pauku penei: 0 ka hakaka oia no ka pepehi aku a pepehi mai o na kanaka elua a keu aku paha ma na wahi akea. Ua aponoia i la 31 o Dekemaba, M. H. 1664. KAMEHAMEHA R. HE KANAWAI E HOOMAKAUKAU A1 NO KA LAWE ANA mai i na kanak;a HANA, Ē KOKUA AI 1 NA EE MOKU MAI NA AINA E MAI. E hooholoia e ka Moi a me ka Ahaolelo o ito Hawaii Pae Aina i akoakoa iloko o ka Ahaolelo kau Kanawai o ke Aupuni : Pauku 1. E hoonohoia a nm keia ua hoonohoia' no ma ke Keena o ka Oihana Knlaiaina he oihana okoa, a e kapaia, "ka Buroo na ee moku," a hejnea ia e hooponopono ai no ka lawe ana mai i na, kanaka hana mai na aina e mai, a me ka hookomo ana mai i na ee moku. JPauku 2. E hooponoponoia ua Buro e ke Kuhina Kalaiaina me ke, kokua ia e kekahi Komite elima o ka poe Ahakukamalu i kohoia lakou no ia inea e ka Moi. Pauku 3. Na ke liuhina Kalamina me ke kokua pu ia e ke Komite o ka Ahakukamalu j oleloia, iloko o ka mahawa kokoke e hiki mahope iho o ka hoohoio ana o keia Kanawai, e hoomakaukau a e hoike aku imua 0 ka Moi i mea e aponoia'i oia iloko o ka Ahakukamalu, i mau manao e loaa mai ai na kanaka hav3a mai na aina e mai, i kupono ka nui e hoolawa ai i ka makemake o ka poR mahiai a me na hana e ae kekahi; a e hoomakaukau ai hoi lak-ou i na rula i manaoia he pono.no na Oie'io Aelike e hanaia 'na me ua poe hana'la, -n rae ke ano e hoonohonohoia'i lakou ke hihi mai maloko o keia Pae Aina. Pauku 4. Na ke Kuhina Kalaiaina no me kg kokua pu o»a Komite i oleloia, i kela a me keia manawa e hoike aku ni imua o ka Moi, i mea e aponoisi'i oia iloko o ka Ahakukamalu, i mau manao a me na rula i hootnakaiikauia, e bokua ai a e hookonokono ai 1 ka holo ana roai o na kanaka kookoa o na aina e, i noho mai ai iloko o keia Pae Aina. Pauku 5. O oa dala i hookaawaleia e ka Ahaolelo no na kumu i hoakakaia ma keia Kanawai, e ukuia no loko ae o k** Waihona Dala Aupimi mamuli o ke kßfoo ana aku o ke Kuhina Kalaiaina. PaUkn 6. O na rulaa p«u i aponoia e ka Moi iloko o ka Ahakukamalu i kela a me keia maoawa malalo o keia Kanawai, $ hookomoia ma na olelo hooholo o ka Moi iloko o ka Ahakukamalu, a e hoolahaia ma kekahi nupepa i paiia ma Honolulu. Pauku 1. E lilo keia i Kanawai mai ka la aku o kona hoohoioia ana. Aponoia i keia la 30 o Dekemaba, M. H. 1864. KAMEHAMĒHA K. HE KANAWAI E HIKI Al I KE KUHINA KALAIAINA E HAAWI AKU I PALAPALA AE A MAU PALAPALA AE PAHA,. E- PUHI I NA WAIONA MA KE KULANAKAUHALE 0 HŌNOLULU. E hooholoia e ka Moi a me ka Ahaolelo o ko Hawaii Pae Aina i akoakoa iloko o ka Ahaolelo kau Kanawai o ke Aupuni: Pauku 1. Ma keia, ua aeia ke Kuhina Kalaiaina e hoopuka i na Palapak Ae Puhi Waiona ma Honolulu, aole naeeoiakn i elua o na palapala ae oia ano, malalo iho o na rula i .haiia maloko o keia Kanawai. Pauku 2. O na Waiona a paū i hanaia mamuli o ka Palapala Ae a mau Palaf«la Ae paha, i oieloia maluna e hoihoiia mai na ipuhao puhi waiona a iloko o kekahi Hale

Papaa, e waihow ka malaina ana ua lai Luna Du(e Nui a mamuli ivale no o kona ae ana e lawe aku ai ua waiona la. Pauku 3.. >laluna o na waiona a pan, koe nae ka Aleeohola i e like me ka rnea i olelo rnua ia, e kauia ke dote i ka wa i lawe ia mai i mea e iau ai, a e kuai ai ha maloko o keia Aupuni e like me ka nu 1 o ke dute e kauia nei, a e kauia'na paha ma keia hope maluna ona waiona o na aina e mai, i like me ia ka ikaika o Aieeohola iloko; a maluna o ka Aleeohola'a pau i hanaia pela, a i laweia mai e kuai ak« ai iloko 0 keia Aupuni, e like me ka Pauku 517 o ke Kanawai Kivi]a, e kauia he dute o lee leumu lilo ma ka hana ana i kanali4a hapahaneri. A ina ua laweia mai ua waiona nei i mea e hooHi aku i na aina e, alaila e mnlamaia a e kiaiia e like me na.iula e kau nei, a e kauia ana ma keia hope aku malk»na o na waiona o na aina e mai e hooili hou ia aku ana. Pauku '4. Na ka mea nana ka Palapala Ae Puhi Waiona e uku i na lilo a pau no ka waiho ana i kona waiona ma ka Hale Papaa. ~ Pauku 5. Na ka mea noiia ka P&lapala Ae Puhi Waiona e malama iioko o ka buke no ka nui o ka Malakeke a me ka nui o na waiona i loaa mai a e hoike akii no ia mea ke kauohaia pela, imua o ke Kuhina Kalaiaina ma ka pau ana o kela me keia ekolu malama mai ka la aku i hoopukaia'i ka Palapala Ae. r. Pauku 6. lna e laweia mai e kekahi'ka waiona i puhiift ma keia Kanawai i mea o inu ai a e ai paha maloko o keia Pae Aina, rne ka uku ole i ke dute mamua, alaila e pili ia in no hoopai a me na poino e like me ke Kanawai no ka hoopae malu ana 1 na waiona o na aina e mai,a ina o ka mea e hana pela, he ona, a he paahana paha Vna ka Hale Puhi Waiona, kahi i laweia' mai ai me ka uku ole j ke dute, alaila, e hoopauia ka Palapala Ae o ua Hale la, a e hiki no ke hooomaiuia na hale me na mea hana o na wahi puhi waiona, a e kuaiia'ku no ka pono 0 ka Waihona Dala o ke Aupuni. Pauku 7. E mau lio ka pono ona Palapala Ae i oleloia no na makahiki elima, a mamua o ka hoopukaia'na, e haawi aku ka mea e noi ana, iloko o ka lima o ke Kuhina Kalaiaina i kanalima dala (S50.00) no ka Waihona Dala o ke Aupunii a ma ka pau ana o ka makahiki hookahi mai ka la i hoopukaia'i ka Palapala Ae, i kanalima pala hou, a pela no i ka pau ana o kela me keia makahiki, a hiki i ka manawa i oleloia ma ka Palapala Ae; aka hoi, ua hiki no i ke Kuhina Kalaiaina ko kuai akt) iua Palapala Ae la, a mau palapala ae paha, ke manaoia he pono ma ke kuai kudala, ma ke kumukuai aole e emi malalo o ke kanalima dala pakahi, no ka makahiki hookahi. Pauku 8. Na ka mea e noi mai ana ika Palapala Ae malalo o kela Kanawai, e waiho aku me ke Kuhina Kalaiaina i palapala hoopaa no na daia elua tausani me na hope 1 aponoia i elua, e hoopaa ana oia e hana a e hooko e like me na olelo o keia Kanawai, i me na Kanawai eae o keia Aupuhi e pili ana i na waiona. Pauku 9. E lilo keia i Kanawai mai kona la i ho*holoia'i. Ua aponoiu j keia la 10 o lanuari, M. H. 1865. KAMEHAMEHA R.