Ka Nupepa Kuokoa, Volume IV, Number 8, 23 February 1865 — Page 2

Page PDF (1.59 MB)

Ka Nupepa Kuokoa.

na makamaka naaupo, nau e hoa ka ai a piha na umeke, na koi-ala makamaka e uhauha mai a pau, he puni no ka hoounauna mai ia oe, ilaila wale no a luhi, hipuupuu kahi malo. Ina maanei e hana ai, loaa no ka lole ma Honolulu, e like me ka nui kupono o ka ikaika, ina uuku kahi ikaika, uuku no kahi loaa.
            E hele mai me ka oukou mau elemakule palupalu, a me na wahine, a me na kamalii, oia mea makemake loa ia a'u o na kamalii, e hoopiha ai i ka hale kula, ma ko'u noonoo ana, he mea makehewa i na konohiki o na aina wai, ke kipaku i na kanaka ke hana ole, no ka mea, o ke kanaka ka mea e pau ai ka aina i ka mahiai ia, ina ma na aina kula e like me Niihau, o ka holoholona ka mea e waiwai ai ka aina. Eia nae ka olelo akamai a Solomona. " Ma ka nui o na kanaka ka hanohano o ke Alii, a i ole na kanaka, ua make ke Alii." Ke kauoha hou ia nei hoi na kanaka i na aina e, e lawe ia mai i Hawaii nei, ke kipaku nei hoi ko Niihau haole i kanaka, ina no ka hewa ano kipi ke kipaku ana, pono no. Me ke aloha i ka poe heluhelu i keia olelo loihi.
J. H. KANEPUU.
Maunakilohana, Palolo, Feb. 18, 1865.

Ka Nupepa Kuokoa.
HONOLULU, FEBERUARI 23, 1865.

Ke Kula Kaikamahine ma Kau.

                Iloko o na pono nui o Hawaii o keia kau he pono ke heluia na kula hanai kaikamahine ma ka papa akahi. O kekahi hemahema nui o na wa i hala, oia no ka nele o na kaikamahine i kahi e ao ponoia ai ma ka ike palapala me ka ike i ka hana. No ia hemahema he nui na wahine ui o kakou i lilo i poe naaupo, a i poe lapuwale. Aka i keia wa, i ka nana'ku, me he mea la e pau ana ia hemahema. Ke puka ae nei kekahi hoku maikai loa no na kaikamahine o keia pae aina. Aole i nele kekahi o na mokupuni nui eha o keia Aupuni i kona kula hanai kaikamahine i keia wa. O keia mau kula a pau, koe nae hookahi, he mau kula uku makahiki. Aole hiki i ka haumana ke noho i ke kula me ke kaa ole o kona uku makahiki. He mea pono no ia, no ka mea, aole e ola na kula me ke dala ole. He nui no hoi na lilo i ka hoomakaukau ana me ka hoolako ana i na kula hanai. No ia mea, ma na makahiki i hala, mai ka hookumuia ana o na kula hanai kaikamahine, he mea oluolu i ka poe kuonoono ma ka waiwai kino ke hookomo i ka lakou mau keiki ma na kula. Aka, o ka poe hemahema ma ka ilihune, ua pani ia ka puka i ka lakou poe keiki; ka puka e komo aku ai iloko o ka noho ana naauao no na kaikamahine a lakou, ua pani ia a paa loa e ka ilihune, aohe ki e hemo ai, Aka, ano aole peia. O ke alanui no na kaikamahine a kakou e hele ai a komo i ka pono me ke ola lahui maoli, ua hana hou ia a akea loa, ua hoopauia na mea e alai ana ; ua hoopihaia na wahi poopoo, a ua hoomaniaia na wahi apuupuu.
            Ma ke kukulu ana o ke kula kaikamahine ma Kau, i Hawaii, ua hoopau loa ia na pilikia i koe e alai ana i na kaikamahine o keia pae aina ma ko lakou imi ana i ka makaukau no na hana o ke ola. Aia ia kula malalo o ka hooponopono ana o Rev. O. H. Gulika a me kana wahine. Ua akaka ka pomaikai ana o na kaikamahine malalo o ko laua hooponopono ana. Ua pii ae lakou, a ke ulu nei ma ka naauao. Ua hooluoluia ko makou mau manao i ka hiki pinepine ana mai o ka lono mai laila mai no ke ola maikai o na haumana, me ka ulu mau ana o ke kula.
            Ua hoomakaia keia kula ma Kau, i ka malama o Okatoba, o ka makahiki 1863, e na kumu i hoikeia ae nei maluna, me ke kokua pu ana o Kauka Kulika wahine. A mahope mai o ka hoi ana o ke kumu wahine i hoike hopeia ae nei i Honolulu e noho ai, ua koho hou ia kekahi kumu kokua hou, oia o Miss. Roela, kaikamahine a Rev. G. B. Roela, o Waimea, Kauai, a he haumana no hoi no ke Kula Nui Oahu, ma ka Punahou. Oia na kumu o ke kula i keia wa, ekolu lakou. A he pomaikai nui ko na kaikamahine ke loaa ia lakou ke ao ana me ka hooponopono ana o ia mau kumu.
            I keia wa, he umikumamawalu ka huina o na haumana. Ewalu no Oahu nei, hookahi no Molokai a o ke koena no ka mokupuni o Hawaii. Ua ao ia na haumana ma ka ike palapala me ka ike i ka hana. E hoomakaukauia ana na kaikamahine ma na hana a pau e pono ai ka noho ana o na wahine, ka holoi, ke kuke, ka humuhumu, ka okioki lole, ka himeni, ka hooponopono hale, me kela hana keia hana e pono ai ka noho ohana ana. E hoomakaukauia ana lakou i mau kokoolua maikai no na kanaka ui a kakou. Aole e nele kekahi no ka ilihune o na makua ; no ka mea, aole he uku no ke ao ana a me ka noho ana ilaila. E na makua ; i ka nana aku i na ano o keia wa a kakou e noho nei, ua lua ole ka pomaikai ! Ua hali ia mai ka pono, ka naauao, ke ola no na hanauna hou a i na ipuka hale o kakou. O ke kikoo wale aku koe o na lima a lawe i keia mau pono, a hooili i na moopuna.
            Hookahi wale no hemahema o ua kula nei a makou i ike ai, oia kona mamao loa aku ma ka aoao hema o Hawaii, oia o Kau. Oiai he kula ia, aole no ka apana hookahi a no ka mokupuni hookahi, aka, no ka lahui holookoa, aole anei he pono ina ua kukuluia ma kahi e kokoke ana i ka puuwai o ke Aupuni, e like me Maui a Oahu paha ? Me he mea la, ua kuhihewa kekahi poe he kula ia no ka mokupuni o Hawaii wale no. Malia i kuhihewa ai lakou pela, no ka mea, aia i Kau. He mea noonoo ia no kakou ma keia hope.
            Ia oukou hoi e na makua a me ka hanauna hou, ka makou e kau leo nei i keia wa. Ina he aloha ko oukou i na kaikamahine o ko oukou mau ohana, e hookomo ia lakou i ke kula hanai ! Ina he aloha ko oukou i ko kakou aina nei me ko kakou lahui, e hookomo i na kaikamahine i ke kula hanai! Ina he aloha ko oukou i na alii a kakou me ke ake o ka manao e mau ko lakou lei alii maluna o ka Lahui Hawaii, e hookomo i na kaikamahine i ke kula hanai ! Ina he aloha ko oukou i ke ea o ka aina, e hookomo i na kaikamahine i ke kula hanai ! Ina he makemake ko oukou e pii ae kakou mai ka noho kamalii ana a i ka noho kanaka makua ana iwaena o na Aupuni honua, e hookomo i na kaikamahine i ke kula hanai ! Ina he makemake ko oukou e ike i na moopuna, e hookomo i na kaikamahine i ke kula hanai ! Ina he makemake ko oukou i mau hooilina maikai no ko oukou waiwai, e hookomo i na kaikamahine i ke kula hanai ! Ina he makemake ko oukou e hooili i puu waiwai kamahao nani loa maluna o na hanauna o keia hope, e hookomo i na kaikamahine i ke kula hanai !
            E na makuakane me na makuahine o keia aina, kei ko oukou pomaikai nui i ka ike ana i keia kau o na kula hanai kaikamahine ! Ua kuko kekahi poe i keia pono, aohe nae i loaa ! Ua haawiia keia pono no keia hanauna ! Ua puka ae nei kekahi hoku alohilohi no na kaikamahine Hawaii ! E hahai kakou i kona malamalama, a e naue ae iloko o ke kuleana pookela o ka noho ana lahui, oia ke ola !

Alemanaka Kristiano, 1865.

                E KE KUOKOA ?— Ke hoohalahala nei au i kou alakai hewa ia makou, ma ka olelo wehewehe no ka hooponopono ana o ka manawa. Penei kau olelo, " Ua hanaia keia Alemanaka no ka Meridiana o Honolulu. Nolaila, i na e makemake kekahi e loaa i ka hora pololei loa no na wahi e ae.
            No Hilo, e hoolawe mai i 11 minute 16 sekona, Kawaihae, " " 8 " 4 " Lahaina, " "   4 " 44 " Waimea Kauai, hookui 7 " 12 " " Aole he oiaio keia, no ka mea, ma ka Latitu o Honolulu, ua puka mai ka la i ka la mua o Ian. i ka hora 6 a me na minute he 38 ma na wahi a pau a puni ka honua ; ua puku mai ma Honolulu, hora 6 me 38 minute, a hala na hora ewalu, puka mai no ma Bomebe ma Hinedu ia hora 6 me 38 minute no. Ua kupono no kau Alemanaka me ka hooponopono ole i na wahi a pau loa o keia Pae aina. Eia nae, i na e noho ana ke kanaka ma Honolulu me ka wati, hooponopono pololei ia, a holo i kahi e, i Hilo paha, a i Waimea paha i Kauai ? alaila, e hooponopono hou oia i kona wati e like me ia olelo. Oia iho la ko'u hoohalahala.

NA KEKAHI MEA HELUHELU.

                Ua loaa mai nei ia makou ka palapala maluna ae nei, e hoohalahala ana no ka Papa " Hooponopono Manawa," i paiia ma ke kolamu Alemanaka o ke Kuokoa Helu 1, o keia makahiki. He wahi oiaio no iloko o na olelo o ua palapala nei.
            Eia nae, ua hala kona poka ; aole i ku ia makou. No ka mea, o kana hana, ana i hoohalahala mai nei, nana iho la no i haku, aole na makou. Aole hoi i paiia ua Papa " Hooponopono Manawa " me ka manao e hoopili hewa ia pela.
            Nolaila, ke mau nei no ka oiaio o ua Papa nei, a ua oiaio no hoi ka olelo o " Kekahi mau Heluhelu." Aole i kue kekahi i kekahi. Eia paha ke kumu o ke kuhihewa o ua " mea Heluhelu" nei. No ko makou manao ole e hoopili naaupo ia ana ua wahi Papa nei, a nolaila, aole makou i hoopiha'ku i na olelo wehewehe no ka hana kupono i kela hooponopono ana i ka manawa.
            Eia iho no la paha ka mea e maopopo ai. He oiaio no ; ma na wahi a pau e waiho ana ma ke kaha Latitu hookahi, a puni ka honua, a ua like ka hora o ka puka ana mai, a me ka napoo ana o ka La. Aka, he oiaio no hoi, aole i like ka mana o kekahi meridiana, me kekahi meridiana e ae. No ka mea, ke kaa mau nei ka honua, mai ke Komohana i ka Hikina, he 15 degere lonitu i ka hora hookahi, oia hoi he degere hookahi i na minute 4. Penei : Ina paha e waiho ana o Bomebe ma Hinedu, ma ke kaha Latitu hookahi me Honolulu, alaila, e puka io ana no ka la ma ia mau wahi elua, i ka hora like o ke kakahiaka, no ka mea, ua like ko lakou latitu. Aka, ma ka hooponopono manawa, (time) aole i like, no ka mea, ua like ka " mea Heluhelu" i hai mai nei ma kana palapala, ua hala na hora ewalu mahope o ka puka ana mai o ka La ma Honolulu, alaila puka mai ma Bomebe. Nolaila, e puka mai ka La ma Honolulu i ka la mua o Ian. 1865, ma ka hora 6" 38, a e puka mai ma Bonebe ia hora 6" 38 no ; aka. i ka manawa i puka mai ai ka La ma Bomebe, ua ku ka La i ka hora 2 me na minute keu ma Honolulu. Nolaila, ua pololei no ka Papa " Hooponopono manawa" o ka Alemanaka, no ka mea, ma ka meridiana, oia hoi, ka Lonitu o Honolulu, ka helu ia ana o na hora iloko o ka Alemanaka. O na olelo hope loa a " mea Heluhelu," e apono ana i ka pololei o ua Papa Hooponopono nei no ka hookupono ana o na wati mai Honolulu a hiki i kahi e o keia Pae aina, oia wale iho no na olelo i ku i ke ano i manaoia e makou no ka hana o ua Papa nei. Nolaila, o ka hana oiaio ole, oia wale no kau i hoohalahala mai nei. A o ka hana oiaio i pili i kela Papa, oia kana i ae mai nei, ua pololei no.

Hana pono ole a ka poe Kepa.

                Ua oluolu makou e hoolaha ma keia pepa i kekahi manao pane i ko makou manao pepa o ka pule i hala ae nei. Aole nae he pono ia makou ke hoolaha ia manao, me ka waiho pu ole aku i kekahi mau olelo hoakaka hou, i mea e kuhihewa ole ai ka lehulehu e heluhelu ana i ko J. Maluaikoo ma mau olelo.
            Ke i mai nei ka poe kepa, " Ua minamina ka lakou no ka hiki ole aku o ko makou ninau ia lakou mamua o ka lohe ana o ka lehulehu." He mea mau no ka minamina ana o ka mea hana kekee mahope o ka laha ia ana o kana hana. Ina he minamina ma ke ano mihi a haalele i ka hana kekee, he pono maoli ia.
            No na olelo a lakou i hoopuka ai me ka i ana, " No loko o ka Buke Nui Kaulana Mau," aole "no makou e pane aku malaila, no ka mea, ua lalau ka mea nana i kakau i ka ike ole i ke ano o ia mau olelo. Oia Buke nae ko makou alakai, a mamuli o kana ao ana e kokua i ka poe pilikia, ua hooaha makou i ko makou manao e hoohalahala ana i ka hana hookaumaha, a kolohe hoi, a kekahi poe ma ke kepa ana i ka poe i kupono ole i ke kepa ia.
            Ke olelo mai nei ka poe kepa ma o Maluaikoo la, aole ka lakou i hana e like me ka mea a makou i hoike ai i ka pule i hala. A ke hoike mai nei lakou i kekahi mau inoa, me ka i ana he mau kanaka makua ia poe. Ina aole i hana o Maluaikoo ma pela ; alaila, heaha la ke kumu o ko lakou pane loihi ana no ia mea. Ua olelo anei makou na J. Maluaikoo ma i hana keia ? Aole loa. Ua hoike anei makou i na inoa o na keiki i kepa koloheia, me ka inoa o ko laua makua ? Aole no. Ua hoike anei makou i na inoa o ka poe nana laua i kepa ? He ole no. Nolaila, heaha la keia eeke nui o Maluaikoo ma ? Ua manao anei lakou no ka pili pono ia lakou nolaila o lakou ka poe i kuhikuhiia ? Ua kamaaina makou ia Maluaikoo, aole hoi hiki ia makou ke manao e hana ana oia i kekahi hana e like me ka makou i hoike ai. He makehewa ke koo ana o ka poe kepa i ka lakou mau hana ma o Maluaikoo la. Aole hiki ia Maluaikoo, me na koo e ae a pau loa, ke hoapono i ka hana kolohe a kekahi poe kepa-kanaka.
            Ma ka mea a makou i hoike mua ai, ua makaukau makou me ka hoike akaka loa. Ua kepa pono ole ia kekahi mau keiki elua, i hanauia i ka makahiki 1848, me ka makahiki 1849. Eia no ma Honolulu ka mea nana i kepa, a mahope o kana hana ana pela, ua hai aku oia i kona hewa i kekahi kanaka me ka olelo ana, eia wale no kona hemahema, o kona hele ole ka i ka makuakane a loaa mai kona ae. Pehea keia ? Ke olelo hou nei makou, he hana pono ole keia. He hana ino loa. He mea akaka loa, ua kepa maluia kekahi wahine me ka ike ole o kana kane. Aole anei keia he hana pono ole, a he pono ke hooki ia ?

            HE MAU LA KUHULUKU KEIA.— Iloko o keia mau la, he nui ke anu a me ke koekoe, oiai e poluluhi ana ka lani i na ao, e houwiuwiki mai ana hoi ka la iloko o na pale maka lani o na ao kaalelewa, e ahai mai ana hoi ka makani Hema i kana ukana he koekoe. A e hoohanini mai ana hoi na ao i na paka ua iliki pau o ke kau, oiai e hiolo mai ana lakou e houkele mai ana i na alanui o ko kakou Kapitala ne. Aia hoi he mea ole wale no ia i ua Iwa o olali mau ana ia mau paka ua, ia wa no puka mai ana kekahi kaa Kikane ua hele a ohuohu oluna i na wahine me na kahu kaa, ua hele a ha ka leo i ka ua mea o ka na nui o ka leo, e hulo ! hulo !! hulo !!! he la ua keia.

                HUNAHUNA MEA HOU O HAWAII NEI, UA KAPAEIA.— Ua kapaeia iho nei o S. W. Mahelona mai ka lawelawe ana i ka Oihana Loio, no ka makahiki hookahi; o ke kumu o keia kapaeia ana, o kona hana ana i kekahi mea ku ole i ka pololei.

            MOKU HOU.— Ku mai nei ma ka Poaona iho nei kekahi moku o Prince ka inoa, a e holo mau ana ia mawaena o keia awa a me Hanalei Kauai; no His. Ex Mr. Wale ua moku la. Kukahekaheia mai e na Nupepa o Kapalakiko, he moku hou loa. Eia no ka hoi o kahi moku no i ku mua iho nei ia nei nona ka inoa o Olivia.

                NO KE PENA HOU ANA I KA HALE LUINA.—Ua poloai ia mai makou e pena hou ia ana ka " home" o na luina. Ua hooholo iho na Komite o ua hale la na S. F. Nohea e pena, no na dala he 100. O ka uku o kekahi haole i kau aku ai he $112, o kekahi he $130, a o kekahi hoi he $160. Aka, ua ili iho ka pomaika a pau maluna o ko makou hoa nona ka inoa maluna ae. Meia ke kaomi pumehana o ko makou aloha.

            PAU I KE AHI.— I ka Poakolu i hala ae nei, oia hoi ka la 15 e Feb., ua pau i ke ahi kekahi hale mauka, ma Kahehuna ; a he hookahi wahine maloko o ua hale la, e waiho ana i ka mai lolo, a no ia mai ona, aole e hiki ia ia ke holo i pakele ai, i ka ula menemene ole o ke ahi. I ka ikeia ana ai o ke ahi, e lapalapa ana ma ke kala komohana, holo aku ke kanaka nana makou i poloai mai, a kokua oia a me kekahi poe e ae ma ke kinai ana i ke ahi ; aole nae i pio, haule ko luna o ka hale ilalo maluna pono iho o ka wahine, a o ka make iho la no ia o ua wahine nei, a i ka pio ana o ke ahi, ikeia aku la e waiho mai ana ke kino make, ua hele a papaa lipolipo. Aloha ino ka hoi ka wahine ! Aole olelo ana, ke makaukau no kela noho ana aku iloko o ka Paredaiso.

            HOOPAIIA A E PONO.— Ma ka Poakahi iho nei, ua hoopaiia kekahi kanaka o Lima ka inoa, no kona nakinaki ana i kona lio ma kekahi wahi e pili ana i ke alanui, me ka hele nae o ka lio e ai-hele ma kapa alanui ; a ua ae mai no ka mea i hoopiiia i kona hewa, nolaila, ua hoopaiia oia he $6.12 1/2. He mea ino io no ka hookuu ana i na lio ma na alanui me ka paa pu i na kaula, no ka mea, ina paha e holo mai kekahi kaa, a hihiaia i ke kaula o ua lio hele wale nei, a puiwa a nahaha ke kaa, me ka pilikia pu paha o ke ola o ka mea kaa, nolaila, o ka hua iho la ia i ulu mai noloko mai o keia wahi anoano uuku loa,— o ka hookuu wale i na lio e hele wale ma ke alanui, me ke kaula pu. Nolaila la, e ua mau makamaka nei, mai hookuu wale oukou i ko oukou mau lio ma na alanui o ke Kaona nei, o loohia oukou i ka poino like me ko Lima i haiia ae la maluna.

            HE HANA HANOHANO.— Ma keia pule ae nei i hala, ua makaikai makou me na puuwai i hele a piha i ka olioli, i ka hele ana ae o na 'lii na Mea Hanohano Mrs B. Pauahi Bihopa, a me Mrs Lilia Kamakaeha Dominis, me ka palapala kakau inoa imua o ka poe a pau e oluolu mai ana e kau i ko lakou mau inoa me ka haawi mai i mau wahi dala i mea e kokua ai i ka hana hou ana i kekahi wahi o ko lakou Halepule o Kawaiahao. Iloko no o ka la welawela o ua Kulanakauhale nei ko laua mau hele ana ma ka laua huakai maikai, a ua lohe mai makou, ua hoohalawai ia mai laua me ka pomaikai kupono, a ua loaa ia laua na dala he eono hanere a oi ae. Me he mea la wahi a ko makou manao o ka Uhane pu kekahi o ko laua mau makua i hele e aku nei i ke ala poli-kua a Kane, i kau mai i ko lakou hoopomaikai pumahana ana i keia hana maikai a keia mau kaikamahine Alii,— ka lakou mau mamo. O ke aloha io no ke kokua i na mea e hoholo pono ai i ka ke Akua oihana. E mau loa ia ke kuluma ana o ko laua mau kapuai i ka pomaikai ma keia ola ana, a me ka pomaikai oia mau ma kela ao.

            HOIKE KII O NA AINA E.— Ma ke ku ana mai nei o ka moku (Onnward,) ua hoohakoi ia mai ko makou mau puuwai e ka hiki ana mai o na haole hoikeike kii o na aina e, ma ka po poaono iho nei, oia ka la 18, ua wehe ia ae na puka o ka hale pohaku, a o ka po mua ia o ka ike ana o na keiki o keia kaona hoolailai i nei mea hana akamai a ka haole He nui no na kii i hoikeia mai i ka lehulehu, a ua hoohauoliia no makou i ko makou ike ana aku. He mimihi aku ka iloko a pau, hoopahemo mai ana, a hookuu liilii mai ana. E ponoi ka poe i ike ole i nei mea nani ke hele a ike maka. Ke hai aku nei ka Luna Hooponopono o ke Kuokoa i kona mau makamaka he pono ia lakou ke hele e nana, no ka mea, he mea pili keia ka naauao, aole keia he mea leaalea wale iho no. Mai minamina oukou i ka oukou mau poohina, a me ka oukou mau lebe dala, no ka hele ana e ike i nei mea hou. O ka kakou ike ana iho la no paha nei keia, huli hoi aku lakou la i na pali hauliuli o Kaleponi a mapu wale iho no oe i ka wai a ka naulu. me ka mopue i ke kula o Kanoenoe.

Hana Hoohilahila.

                I ka poaha i hala iho nei, oia ka la 16, aia hoi he puulu kanaka me na wahine ma ke alanui Nuuanu, mawaho iho o ka puka o ka Halekuai o Mokimana (Mossman,) kahi i muimuia ai. He mau lio ia kekahi no Koolau mai e ku ana. I keia puulu kanaka e nana ana i ka ia, hele mai la kekahi kanaka a ku ma ke kua o kekahi wahine, a hopu mai la a paa, me ka hana i na hana a ke kanaka e hiki ole ai ke hana imua o ke akea, a hoohalike iho la ia ia me he ilio la. Ia manawa, e hoi aku ana ka Loio Kuhina, a ia ia i ike aku ai i ka hana hoohilahila a keia kanaka, lele koke iho la oia mai luna iho o kona kaa, a hele aku la a hopu i ua kanaka la, a alakai aku la imua o Belekuke (Brickwood;) ma ka Halewai, o kona hoopaa ia iho la no ia, a i ke kakahiaka poalima ae, oia ka la 17, laweia ua kanaka la imua o ka Aha Hoomalu, a hoopai ia oia i na dala he $25, me ke koina $1.12 1/2, o J. Kanihina kona Loio, ua ku keia hihia ma ka mokuna 37 o ke Kanawai Hoopai Karaima.
            Akahi ponoi wale no hihia o keia ano i hookolokoloia imua o kekahi Aha Hookolokolo o Hawaii nei, a he mea no hoi ia e ao mai ana i ke kanaka kolohe e manao ana he mea lealea ke kupapa i na wahine imua o ke akea. He mea hilahila loa keia ma na Aupuni Naauao, o ka hoohalike o ke kanaka ia ia iho me he ilio la. Aka, aole nae paha he nui na kanaka e like me keia Kaopua ka hoohilahila i kona lahui. I na pela, eia ka wa e nakinaki ai kakou ia kakou iho i na kaula gula o ka naauao a me ka malamalama.

He Palapala na ke Kuhina Noho o
Amerika ma Hawaii nei ia
Kekela ma.
KEENA KUHINA O A. H.}
Honolulu, Feb. 10, 1865. }


                Rev J Kekela
            Sir : Ua haiia'ku ka Peresidena o Amerika Huipuia i kekahi mau malama i kaahope ae nei, no kau hana aloha maikai ma kou hoopakele ana i kekahi kanaka Amerika o Mr. Whalon mai ka make mainoino ma ka lima o na kanaka Aikanaka o ka mokupuni o Hivaoa, ma ka la 14 o Ianuari 1864, oiai o ko lakou manao maopopo no " ke kalua ia ia," e like me ka'u i ike iho ai ma kau palapala ia Rev. Kauka Gulika o keia kulanakauhale. A ua hai pu ia'ku no hoi i ka Peresidena, ekolu poe e ae i kokua ma ka hoopakele ana, i ka ilihia ana mai oia make weliweli, aka, ua ike iho nae au ma kau leta o kekahi misionari Hawaii, o Rev. A. Kaukau kekahi i kokua like ma ia hoopakele ana.
            O ko makou makamaka. Nui a maikai ka Peresidena o Amerika Huipuia, ua mahalo nui i kau hana ana ma ia mea, a ua kauoha mai oia ia'u e kikoo aku i ke Aupuni o Amerika Huipuia, i Elima Haneri Dala ma ke dala gula, i mea e kuai ai i mau makana no ka poe nana i hoopakele, a e haawi pakahi ia'ku ia oukou, ma ke ano hoike no ka piha a me ka nui o kona aloha no ka oukou hana aloha wiwo ole no ka pono o kekahi kanaka Amerika, he kanaka hoi i malihini loa ia oukou a pau.
            O na huaolelo i kakauia maluna o na wati, na pu, a me na medala, oia no na huaolelo i kauoha maoliia mai e ka Peresidena, ke hoouna pu aku nei au me keia palapala he papa hoike o na makana; a ina ua hewa kekahi o na mea i waeia aku nei, a me ka haawi ana paha oia mau mea, alaila, no'u no ka hewa, aole no ka Peresidena. O na poe i haawiia na makana, e like me ka mea i ike ia, penei no ia : J. Kekela, A. Kaukau, Bartholomew Nagel, o ke alii i hele pu ai me oe, aole i loaa ia'u ka inoa, nolaila, ua kapaia no kona inoa "o ke alii," a o ke "kaikamahine uuku," oia no ka'u inoa i kapa ai ia ia, no ka mea, aohe i loaa ia'u kona inoa. Ke hoouna aku nei au i keia leta me na makana, ma ka Hokuao, o ke Kapena James ke Aliimoku, e holo ana i ka la 15 o keia malama i ka pae moku o Nuuhiwa.
            Me ka manaolana, e laweia'ku keia makana e like me ka manao o ko kakou makamaka Nui maikai ka Peresidena kona hoouna ana mai me ke ake nui no hoi e maikai kou ola me ka oluolu, a me ka pomaikai mau, me kou mau hoa pu ma ia hoopakele ana. Owau no e ka Rev. Sir. Kau Kauwa Hooolohe JAMES McBRIDE, Kuhina Noho o Amerika Huipuia.

Na Lole aahu i paumaele i ke koko.

                Iloko o ka puali koa ma Papu Konelakona, (Fort Donelson) kekahi kanaka he kahunapule, a nona hoi kekahi olelo hoike i haiia mai e kekahi o na koa.
            Penei :— Oia pu kekahi me makou i kela la keia la, i kona ike ana i ka loohia ana o kekahi mea i ka eha nui, hapai koke no ia a lawe aku ma kahi o ke kauka e malama mai ai iaia ; a i ka la hope loa o ko makou kaua ana, ike aku la au iaia, ua paumaele loa kona aahu i ke koko o ka poe make, a me ka poe i eha ma ke kaua ana, mai luna o ke poo a hala loa aku ilalo o na wawae, i ke koko o ka poe ana i auwamo ai mai ke kaua ae o Papu Konelakona. A no kona kupilikii loa, ua hoi aku ia i kona wahi. Aole i loihi aku na wahi pule o kona nalo ana'ku, o kona hoi hou mai no ia, a oia no hoi ka la e kaua ai, a komo hou no me kona pualikoa, a hana hou iho la no hoi oia i ka hana mua, oia hoi ke kokua ana i ka poe i eha i ke kaua a i make hoi.
            Oia hou no iloko o ke kaua o Ala-Kea (Cross Lane) a malaila oia i pio ai, a noho pio iho la oia no kekahi mau la, no kona makemake ole, e haalele i ka poe i eha ma ke kaua ana. O ka'u ike hope ana iaia ma Memepika, (Memphis) malaila oia i kaua ai ma na moku, a holo i Vikabuka (Vicksburg) a komo hou no oia iloko o ko laila mau kaua. A e like no me kana mau hana i haiia ae nei, he uhane hooluolu, he anela aloha, a he mea hooluolu no ka poe eha, a me ka poe e make ana.

FOREIGN NEWS.
The Capture of Fort Fisher.

                In our paper of the 25th of January we gave some account of the great fleet that sailed from Fortress Monroe on the 12th of December. We also explained the great importance of Wilmington to the rebels, as the centre of the extensive trade carried on by the English blockade runners in cannon, rifles, powder, blankets, medecines, &c., for which the rebels paid in cotton. All this trade is now at an end, and all the rebel ports are at last hermetically sealed. The news was received at Richmond with consternation and rage, and will no doubt have the effect of hastening the evacuation of that rebel capital. We will now give a brief connected account of the late operations at the mouth of Cape Fear River.

The First Attack on Fort Fisher.

                After the great fleet left Fortress Monroe, the weather was very stormy, and the transports had to put into Beaufort, North Carolina. After the storm was over, the fleet went in to attack Fort Fisher. In front of the entrance to Cape Fear River is a low sandy island called Smith's Island, the south point of which is Cape Fear. There are two channels by which Cape Fear River is entered, one on the north side of Smith's Island, called New Inlet, which is guarded by Fort Fisher, and another on the west side, which is guarded by Fort Caswell and Fort Johnson on the main land, and by the Light House Battery on Smith's Island. Fort Fisher is situated on a long sandy cape on the north side of New Inlet, and is one of the strongest forts in America.
            On the 32d Admiral Porter sent in a vessel called the Louisiana, containing 215 tons or 430,000 pounds of gunpowder and had her blown up close to Fort Fisher. It was thought that the effect would be similar to that of the recent explosion at Erith in England, and that the magazine of the fort would be exploded by it. This proved to be a mistake. The shock produced by it was slight, although the report was heard at Newbern, 60 miles off.
            The next morning the fleet went in and commenced bombarding the fort. Four ironclads led the way for the rest of the fleet. The firing was terrific. Admiral Porter says that 115 shells were thrown into the fort every minute. The rebels could not show themselves outside of their bomb-proofs, or fire a single gun in reply. The firing ceased at dark, and the vessels retired to a safer anchorage.
            The next morning the fleet attacked again as before, and the troops were landed about five miles east of the fort. They were said to be about 5000 in all. They captured two small out works with 260 prisoners and a few cannon, and advanced within quarter of a mile of Fort Fisher. The advanced line of skirmishers approached within 50 yards of the fort, while the garrison were hiding in their bomb-proofs from the terrible fire of the fleet. Three or four soldiers even ventured into the fort among the bursting shells, and carried off the rebel flag, which had been shot away.
            Gen. Butler and his second in command, Gen. Weitzel, after carefully reconnoitering the fort decided that it could not be taken by direct assault. They also heard of a rebel force under Gen. Hake coming down from Wilmington and determined to abandon the enterprise. The troops re-embarked on the transports, part that evening, and the rest the next morning. They then returned to James River while the iron-clads went to Charleston. Admiral Porter continued the bombardment a day or two longer, when he was obliged to leave by a violent storm as well as by want of ammunition. Gen. Butler was dismissed from the command of his army, and sent home to Lowell, Massachusetts.

The Second Attack on Fort Fisher.

                Admiral Porter was occupied several days in refilling his vessels with ammunition and coal. The land forces were sent back under the command of Gen. Terry. On the 12th of January the whole fleet sailed again for Fort Fisher. The attack commenced at 7 in the morning. Five iron-clads one of which was the terrible " Iron Sides" went close in and opened fire. After they had silenced all the guns on that side of the fort but one, the rest of the fleet opened fire, and the fort was immediately "shut up" while 597 of the heaviest cannon known were playing upon it. This tremendous fire was kept up for three days. During the day land force disembarked, and fortfied a line across the peninsula above the fort. They are reported to have been about 10,000 in number, nearly one half of whom were negro troops. On the 14th Gen. Terry carefully reconnoitered the fort and decided to attack it. On the l5th they stormed the fort at 3 P. M. They had to scale a parapet 15 feet in height under a storm of musquetry and grape shot and then to drive the garrison from one traverse to another for seven hours. At length near 10 o'clock P. M. the garrison were forced com