Ka Nupepa Kuokoa, Volume IV, Number 8, 23 February 1865 — He Au Moku i ili ma Kau. [ARTICLE]

He Au Moku i ili ma Kau.

Aloha oe b ke Kuokoa ; He mea nui a weliweli i ike ia ma Kau nei ma kuu moe. He au moku nui ua ili ma na kahakai o Kau nei. Holo mai keia mau moku maluna o ke kai lana malie o ka Pakipika; a kokoke mai i ka aina nei, i ka nana aku ua ona paha na Kapena moku a pau, a i ole ia ua pupule paha. He mau moku nui kekahi, he mau Kalipa kekalii, he nani ke nana aku. He mau moku ahi kekahi, me ko lakou mau huila mahu, a me na makaukau a pau maluna;—He mau kialua pea heke kekahi, a he mau kialua maoli kekahi, a he mau kiakahi kekahi. 0 kekahi o keia mau moku, ua ili ma Pohue ma kahi o ke kai malino; o kekahi ua ili ma Kalae, o kekahi ma Kamilo, a o kekahi ma na kahakai o Honuapo a me Punaluu. Ua hoolei mai na nle i keia mau moku, a maluna o na pohaku wanawana o na kahakai o keia aina aa o Kau nei. Ua nahaha a okaoka liilii kekahi o keia mau moku, a ke ohi nei na kanaka i na papa a me na laau i mea hana haie, a i mea wahie no lakou. Ua ike ia na ukana a me na waiwai he nui wale o keia mau moku; ua poino loa e waiho ana ma na kahakai, a ua lilo aku hoi ka nui i ka moana; —ua laweia'ku e ke au. 1 ka po ka ili ana o kekahi o keia mau moku, i ke ao kekahi. I ka wa makani nui ka ili r»na o kekahi; i ka pohu haalee loa ka iii ana o kekahi, i hukiiae keau a pae i uk*. Ua kahuliia kekahi o keia' mau moku iwaho i ka moana i na kikio makani i loaa ia lakou. Oia na moku mama ukana ole, he kahuli wele bo lakou ano. O kekahi o keio inau moku, ua Cs!e pauki pinepine no me he mea e hooikaika ana e hookaawale aku mai ka aina'ku. O kekahi hoi ua kuu na waapa ilalo, a ua ike ia ke kolo ana o na waapa me na kahu moku maluna. O kekahi o na moku, ua hala loa aku nei ma ka nioana, a e loaa ana i ke awa

0 Honolulu a me Lahaina, a me na awa paha o na aina e kekahi.—Aole no lakou kuu-hai ana, ua lakou, aole pia lasou i koe, na na makani kolonahe e lawe ia lakou i na awa a na Kapena e makemake ai. 0 kekahi o na moku ua holo pololei mai no, me ke kau ana o ka ihu i ka aina, a me ka huli ole, a ka» ka laau ihu i jia pohaku. Ua hiamoe paha na kanaka a pau maluna, ua makopo paha. O kekahi ua ili ma na kohola papau, a ke poi nei ka nalu maiuna o lakou. Ke hooikaika nei no na kahumoku o kekahi o keia mau moku e hiu hou a haule aku na moku i kahi hohonu o ke kai. 1 ka nana'ku e hemo ana paha kekahi o keia mau moku, aka, o ka nui, aole no e hemo iki ana. "Pehea la keia mea kupanaha loa o ka ili wale ana o keia mau moku he nui, o na moku makaukau i na pea a me na meaa pau e hooholo ai." Mai kahaha oe e ka mea e heluhelu ana, a hoole i ka oiaio o keia mea a'u ihai ai, a na'u no e wehewehe aku i ke ano o keia moe. Eia o mea, —He kanaka inakaukau ma ka ike i ka ke Akua olelo; —he keiki no ia a kekahi haipule nana iao mai ia ia mainuli o ka pono. He kanaka ikaika ma ka hana, he makaukau ma ka imi waiwai; A ma kona huli ana, ua hoolako mai ke Akua.ia ia i ka waiwai, i ka hanohano a me ka mahaloia. 1 keia wa ua haalele kela i ka haie o lehova; ua hehi oia i ka la Saoati; —ua inu oia i na mea ona; ua lawe oia i ka hai wahiue mare i wahine nana. Aoie anei keia he moku kiakolu nani, i ili a nahahaina ma na kahakai o ka lae pohaku o na kuko o ke kino. Eia hou; he kanaka i makaaia mamuli o ka pono o ka uhane a me ka pono o ke kino. I kona hele ana ina Sabati ika hale o lehova, ua hele pu oia me kana wahine, me kana mau keiki, me na kapa maikai a meka makaukau. O kana mau keiki ua ikē mau ia ma ke kula Sabati, a ua mahaloia no ka paa pon'o ana o ka lakou mau haawina ai-o-ka-la. Kulu mau ka hapaha a me ka hapawahi o keia kunaka ma ka lima o ka Puuku no ka Mahiiia Hou a me na hana a ka Ilaku. Hauoli no keia kanaka. Ika holo ana ona hana pono a pau, a ua hoolako mai ke Akua i ka aina, i na lio, i na bipi, i na kao a nui. Hoowalewale mai o Satana i keia kanaka, a puni waiwai iho la kona naau.— Hana iho la oia i waiona i mea e hoolimalima*ai i kanaka e pa i kona paa aina., Ua hilahila iho la oia, a ua pau ka ike ia ana ma ka Luakini. Pau ka hele a/ia o kana mau keiki i ke Kula Sabati. 1 na la hoano, ke auwana hele wale nei kana mau keiki ma ke kula e lealea wale ai. Aole anei keia he moku i hukiia eke au o keia ao a ili ma ke ahua o Puniwaiwai ? Eia hou; he kanaka ui, kino ikaika. I ka pau ana o kana mau la e hele ai i ke kula, ua makaukau no oia ma ka heluhelu palapala, ma ka helu naau, ka helu kakau.a me ke kakau lima. Ua loaa ia ia ke kahua kahi e kukulu ai i ka waiwai, ke kuonoono, ame ka mahaloia. Me he moku laualana maluna oke kai lana raalie. Nana aku la oia a makemake ika wahine opiopio a kona naau i aloha ai. Mare oia i wahine nona. A loaa he keiki mai ke Akua mai. Nani no ka pomaikai. Ma ia hope iho hiki mai ka hula, hele keia kanaka maiaiia; laha mai ka inu uala, a ua huli aku keia malaila; ulu mai ka heihei iio, lilo aku la keia malaila, puni aku la i ka piliwaiwai; ike aku i ka wahine e, auwana aku malaila. Aole anei keia he moku i i)i ma ka Pukoa o Lealea? He nui wale keia mau moku i ili a nahaha ma Kau nei. Na'u na Kahakai.