Ka Nupepa Kuokoa, Volume IV, Number 13, 30 March 1865 — Page 4
Ka Nupepa Kuokoa.
Ka Nupepa Kuokoa.
He mau manao no ka La Karisimasa.
Ua ulu mai keia mau manao no ka la Hoomaikai a me ka la Karisimasa i hala iho nei, he pono paha ke hoolahaia ma ka Nupepa Kuokoa.
Aole na Kristo mai ka nui o na wa hoano, aole hoi no na Lunaolelo ; aka, na ka Ekalesia no. Aole i ao ia kakou ma ke Kauoha Hou e malama i na wa hoano, aole hoi i ike ia ia mea iloko o ka Ekalesia i ka wa o na Lunaolelo. Ma ka palapala i ko Galatia, ua hoahewa o Paulo ia lakou, no ka malama ana i " na la a me na mahina, i na manawa a me na makahiki," a ma kona palapala i ko Kolosa, a penei no kana mau olelo : " Nolaila, mai hoahewa mai kekahi ia oukou i ka mea ai, a me ka mea inu, aole hoi no kahi la hoano;" a ua paipai nohoi oia, " e kupaa iloko o ke ola o Kristo i hoola mai ai oia ia lakou."
Ma ka oihana Iudaio, he poe kahuna nana e kaumaha aku ma na mohai, a he papa inoa no na la hoano, a he nui na hana pohihihi ; aka, ua hoopau loa ia kela mau hoailona o ia mau ano a Kristo, ma kona make ana. " E hokai ana i ka palapala lima o na oihana i pono ole ai makou, o ka mea i kue ai makou, oia kana i lawe aku ai a makia aku la ma ke kea." I ka wa o ka Ekalesia o na Lunaolelo, ua kapaia ka poe pono a pau, he poe a he wa hoano na manawa a pau. Ua hoolaaia ke ola a pau o ke kanaka no ke Akua. Hookahi wale no la a ke Akua i haawi mai ai no kakou e malama, oia ka la Hoano o ka Haku, oia hoi ka la Sabati Karistiano.
Aole nae i hooleia ko kakou malama ana i kekahi mau la, i mau la hooke ai, a i mau la hoomaikai aku i ke Akua, ke ku ia i ka makemake o kanaka. Aka hoi, ua papa loa ia ko kakou mahalo naaupo ana i ua mau la la, e laa me na la ahaaina o ka poe Iudaio o ka wa kahiko.
He nui ka poe hoomanao i ka la Karisimasa, i la hauoli, a i la haawi makana no na makamaka, aka, ua ae pono mai lakou, ua akaka loa aole i hanau ko kakou Haku i ka la 25 o Dekemaba. Ua akaka ma ke ano o ko Palesetina noho ana, aole hiki i na Kahuhipa e kiai i ko lakou poe hipa ma ke kula i ka po o ka la 25 o Dekemaba, no ke anu, pela ma na aina pali e hoopuni ana ia Betelehema. Ma ia aina ua hookuuia na hipa ma na kula, me ke kiai ana o na kahu i na mahina o ke kau, a kokoke i ka pau ana o Okatoba, hoomaka mai ka ua anu, hoihoiia na holoholona i kauhale.
He mea pono paha ko kakou ike ole ana i ka la o ka Haku i hanau ai, no ka mea, pela i loaa ole ai ia lakou ke kumu e malama a e mahalo ai ia la.
Ua lokahi ka nui o na kanaka naauao i ka i ana ua hoomakaia ka la Karisimasa iloko o ke Keneture eha mahope mai o Karisto. Ma Roma kahi i hoomaka muaia, a ua ulu mai ia noloko o kekahi ahaaina Pegana, oia ka " Satunalio." He ahaaina keia i malamaia iloko o ka hapa hope o Dekemaba, hookahi hebedoma o ka ahaaina ana, ma ia hebedoma he nui ka uhauha a me ka lealea ; ua like na kauwa me na Haku, ua haawi na makamaka i na makana kekahi i kekahi, no na kamalii ka la hope o ia ahaaina, a ua haawi nuiia ia lakou na kii liilii. Ua hoihoiia keia mau hana no ka la Karisimasa.
Ua hoomakaia ka malama ana i ka la Karisimasa ma Suria, a me Palesetina, i ka makahiki o ka Haku 376, ua maopopo keia ma ka Haiao a kekahi kanaka kaulana o Ioane ka inoa, a o ka Waha-gula kekahi inoa ona, oia hoi o Chrysostom. Aole nae i hoopaa loa ia ka malama ana oia la a hiki i ka makahiki 400 mahope mai o Kristo, he wa ia e nui loa ana ka pouli a me ke ino iloko o na Ekalesia.
O Clement kekahi kanaka pono o ka wa kahiko loa. Ua hoahewa oia i kekahi poe no ko lakou makemake e imi i ka makahiki a me ka la o ka Haku i hanau ai, me ka i ana he hana palaualelo, waiwai ole, a he mea hiki oleke imi a akaka lea ka la o ka Haku i hanau ai, wahi ana.
Nolaila hoi, i na e makemake ole kekahi poe e malama i ka la Karisimasa, " Mai hoahewa aku kekahi ia lakou."
" E kupaa lakou iloko o ke ola a Kristo i hoola mai ai ia lakou." ILIKIPAU.
KA WAHINE A ME KA MOA.— He moa ka kekahi wahine, a ua hanau mai ka moa i kela la keia la hookahi hua gula na kona haku wahine. Nolaila, kupu ae la ka manao iloko o ua wahine nei, he lua gula nui kai waiho ia iloko o ka moa. O kona pepehi no ia i ka moa, e ake e hao koke i ke gula a pau. Aka i kona pepehi ana i ka moa, aohe wahi mea iki i loaa ia ia, o na naau wale no oloko e like me na moa eae. Pili keia wahi olelo i na hana a ka poe hoopukapuka waiwai.
I Ke Kahunapule Hou
HELU 7.
O KE ALOHA KOU :
Me kekahi mau manao uuku i koe e hoopau ai au i keia palapala a'u i kakau ai nou.
Akahi. " Mai haawi oe i ka hana haiolelo i kekahi hoahanau ano hihia a pona ole ; aka ma na halawai liilii a pau e hoonoho aku i na luna ekalesia i hoo-ao loihi ia, a ua'kaka ko lakou ano naauao me ke ano haipule. Mai hookaulana oe i kou ekalesia no ka haiolelo ana o ka poe ona a me ka poe uhauha ma na luakini i ka la Sabati.
" E nana oe i ka hoomaikai ana i na luakini ma kou Apana." Aole no paha o oe ke kamana nana e hoala a e kukulu i na luakini, aka, ua ili no ia oe ka nana nui ana i ke kukulu ana a me ka hoolako ana a me ka hoomaikai ana. O oe ka Luna nui no ia hana, a malolo iho ou na luna ekalesia a me na hoahanau a pau. Na oukou pu no ka hana, o ka hoomaikai ana i na hale e hoomana'i ia Iehova. Mai noho a hoomana ia Iehova ma na hale pelapela a me na hale hamama wale. E hoomaikai i na hale o ke Akua, a e like me ka pii ana o ka maikai o na hale kahi o na hoahanau e noho nei, pela e hoohalike ai ka hoomaikai a me ka hoonani ana i ka hale o ke Akua. I keia wa, ke imi nei na kanaka a pau i mau hale-laau no lakou iho, nolaila, he pono ia kakou ke hoomanao i ka olelo a ke Alii o Davida : I Oihanalii 17 : 1, " Eia au ke noho nei iloko o ka Hale Kedera, aka, o ka pahu berita o Iehova, aia no ia maloko o na paku."
Eia keia wahi hunahuna manao uuku, e hoopuka ai au maanei mamua o ka hoopau loa ana.
He oihana nui a kiekie io no kau, aka, aia a haahaa a akahai kou mau ano a pau, alaila, ikea ke kiekie io o kou lilo ana i lunaolelo no ka mea haahaa, ka mea i nele i wahi e hoomoe ai i kona poo. I kau kakau palapala ana, mai noho oe a kakau i kou inoa malalo penei :— " Na'u na Rev. J. W. Kaiwiloa." Heaha ka waiwai o kau kakau ana i ka huaolelo " Rev." mamua o kou inoa. " Mai hookani i ka pu imu ou," i mea e ikeia mai ai a hoomaikai ia mai e kanaka. Na hai e hoomaikai mai ia oe, aole na kou waha iho.
Eia ka hope loa o kuu mau manao ia oe;—
" Mai paupau-aho iki kaua ma keia oihana maikai a kaua e hapai ai." I ka wa e make ai ka manao, no ka ike ole ia o ka hua o ka kakou huna maanei, alaila e nana iluna, me ka ikaika o ka manaoio, a me ka hoomaopopo ana, aia no kahi i uku nui ia ka kakou hana maluna ma ka lani, aole ma keia ao.
Aole no e akaka ke ola ana o na kanaka a pau, ma ka hai ana'ku o ka ke Akua olelo ia lakou. E hoolohe ana kekahi poe, a e ola ana lakou ; e hookuli ana kekahi poe, a e make ana lakou.
" No keia poe, he mea ala make makou e make ai ; no kela poe hoi, he mea ala ola e ola'i : Owai la hoi ka mea e pono iaia keia mau mea ?" II Kor. 2 : 16.
O ka Paulo olelo ao i na Lunakahiko o Epeso oia no ka'u aloha ia oe e kuu kaikaina iloko o ka Haku.
" E ao hoi oukou ia oukou iho, a me ka ohana a pau, maluna ona i hooliloia'i oukou e ka Uhane Hemolele i poe kiai. E hana i ka ekalesia o ke Akua, i ka mea ana i kuai ai i kona koko iho.
" No ka mea, ua ike no au i keia, a hala au, alaila e komo mai na ilio-hae ino loa iwaena o oukou, aole loa lakou e minamina i ka ohana.
" E ku mai no hoi kekahi poe kanaka no oukou iho, e olelo no i na mea hoopunipuni e hoohuli i haumana mamuli o lakou.
" No ia mea e makaala oukou, e hoomanao hoi i na makahiki ekolu a'u i hoomaha ole ai ke ao aku ia oukou a pau i ka po, a me ke ao, me ka waimaka. " E na hoahanau, ano la, ke haawi aku nei au ia oukou i ke Akua, a i ka olelo o kona lokomaikai, i ka mea pono e hookupaa ia oukou, a me ka haawi ia oukou i hooilina inawaena o ka poe i hoomaemae ia.
" Ua hoike aku no au ia oukou i na mea a pau, a pela hoi e pono ai ke hana oukou, a e kokua'ku no hoi i ka poe palupalu ; e manao no hoi i ka olelo a ka Haku, a Iesu, i kana i ana mai, ua oi aku ka pomaikai o ka haawi ana'ku mamua o ka loaa ana mai."
Me ke aloha pumehana loa ia oe.
Na'u na kou Kaikuaana — H.
Haiao 2.
Kumuolelo, Epeso 5 : 14. " E ala'e oe, e ka mea e hiamoe ana."
Elua ano nui o ka hiamoe, ka hiamoe o ke kino, ka hiamoe o ka uhane. Ka hiamoe o ke kino ua akaka ia, no ka po ia, he mea e oluolu ai e maha ai ke kino, ke hooliloia malaila na hora kupono. Aka, ina hooi loa aku i na hora ma ka hiamoe e lilo ia i mea e poino ai ke kino, Sol. 6 : 10, 11. O ka hiamoe o ka uhane, oia ka kakou e noonoo ai i keia wa.
1. Heaha ke ano o ka hiamoe o ka Uhane ? Ma ka nana'ku i ke ano o ka hiamoe o ke kino e maopopo iki ai keia.
1. Ka manao ano ole. He nui no ka manao o ka mea hiamoe maoli, e lilo ana, e lele wale ana i o ia nei me ka maopopo ole, paa ole, ano ole, lapuwale, hoopunipuni, oiaio ole, waiwai ole, aole kau ma ka mea e pono ai. Pela ka uhane e hiamoe ana, he manao no kona, a mahuahua loa paha ka manao, ma kela mea, ma keia mea, ma na mea nui ma na mea liilii, ma na mea lapuwale, ma na mea oiaio ole, na mea hoopunipuni, waiwai ole. Aka, aole ia i noonoo nui a imi nui i na mea e pono ai oia ma kela ao. Pili mau kona noonoo i ka lealea i ka hana, i ka waiwai, i ka hanohano, i ka naauao o keia ao. Hiamoe loa kona noonoo i na mea pili i kela ao, i ka make mau, i ke ola mau. I na he manao malaila he wahi manao pokole, ano ole no ia.
2. Ka lohe ole. Aia hiamoe ke kino, aole lohe ia ke olelo aku. I na hoonuiia ka leo ua paa ka pepeiao, aole komo na huaolelo. Pela ka uhane e hiamoe ana, aole lohe, hele no i ka halawai, a haiia ka olelo a ke Akua, a paipaiia e mihi, e huli, e holo, i pakele i ka make, i loaa ke ola, aole nae oia i lohe, ua paa ka pepeiao, ua kuli, ua komo no ka olelo iloko o ka pepeiao o ke kino, aka aole ia i komo iloko o ka pepeiao o ka uhane, ua hiamoe loa ka uhane. Isaia : 9 ; 10
3. Ka ike ole. O ke kino e hiamoe ana aole ia i ike. I na hoike aku i na mea nani a me na mea makau, aohe ia e ike, ua paa ka maka. Pela ka uhane hiamoe, he ike ole, ua hoike ia'ku imua ona na mea maikai ka olelo a ke Akua, ke aloha ona, ka maikai o Iesu, ka weliweli o ka la hookolokolo, ke ahi o ka po, ka nani o ka lani, aka aole oia i ike ua paa ka maka, ua kaakaa ka maka o ke kino, aka o ka maka o ka uhane, ua paa, ua makapo, ua ike ole, ua hiamoe loa. Nana hou ia Isaia 6 : 9 ; 10.
4. O ke kino hiamoe. Aole ia i oni ae, aole ala, aole hana, waiho wale ia pela, ina ala a hana, he ala, a he hana lalau no ia. Pela ka uhane i paa i ka hiamoe, aole oni ae, aole ala, aole hana ma na mea e pono ai oia i kela ao. Ua paipaiia ua hooikaikaia ua hahau ia, ua hooluliluliia a loihi loa. Ua haiia'ku na mea e oni ai, e ala ai e hana'i, ua haiia'ku e wela ana ka hale i ke ahi e poholo ana ka uhane iloko o ke ahi pio ole, ua paipaiia e ala, e holo ! e holo !! I pakele i ka make, aole nae i oni ae, aole hana, aole holo, ua paa, ua lolo, a moe no pela, i kekahi manawa a wela no ka hale, a pau no ka uhane i ke ahi.
2. Pili keia hiamoe ana o ka uhane ia wai ? I na mea he nui wale, i na makua, i na keiki, i na kumu, i na haumana, i na'lii i na kanaka maoli, i na haole. Aia no kekahi iloko o kela hale keia hale, iloko o na Luakini na ekalesia a iwaho. Weliweli i ka nana'ku a ike i ka lehulehu o ka poe e hiamoe ana.
3. Heaha ke kauoha ? " E ala'e oe e ka mea e hiamoe ana" nawai keia kauoha ? Na ke Akua, ka Makua, ke Keiki, ka Uhane Hemolele, na Anela, na Kahuna, .ka poe pono, ka poe aloha, na ka make, na ke ola, nana poino o ka hiamoe, nana pomaikai o ke ola ana, na ka la hookolokolo me kana mau hana.
Heaha ke ano o ke ala ana o ka Uhane ? E nana i ke ala ana o ke kino. Ikaika ka manao, ka noonoo, ka olelo, ka imi, ka hana, ka hele i o ia nei, ka hoomanawanui ma na mea e pono ai ke kino, aole makau i na luhi i na pilikia, a mau no pela ka hooikaika mau ana, ma na mea e pono ai ka uhane, ma na mea e pili ana i ke aupuni o ke Akua, ma keia ao, ma kela ao, me ka makau ole, wiwo ole, hoomanawanui, aloha manaolana, a pela a hiki i ka hopena.
Ma ke aha e ala'i ka uhane ? Ma na mea e ala'i ke kino, ma ia mau mea, a ma na mea oi aku e ala'i ka uhane. Ka uhane nae o ke Akua, ka mana nui e ala'i e imi ai e hana'i e hoomau ai ma na mea e pili ana i ke ola mau loa. Nana ia Zekaria 4 : 6, Ioane 16 : 7 ; 8.
Ma ke aha e loaa ai ka uhane ? Ma ke noi ana, e noi, e noi mau, me ke kanalua ole, me ka iini nui e loaa mai, a e loaa mai no. Mat. 7 : 7 — 11, 21 ; 22. Luka 11 : 13.
SENEA.
No ke ano o ke kanaka.
Eia na mea e akaka ai ke ano o ke kanaka, o na mea i loaa ai ia a me na mea ana i hoike mai ai ; oia hoi, o kona ike, a me kona ike ole, o kona akamai a me ka ole, o kona pono a me kona hewa. Ma keia mau mea e akaka ai ko ke kanaka ano pono a me kona ano hewa.
Ina he ano maikai ko ke kanaka, o kona waiwai nui no ia, aole ona mea maikai e ae e like me ia. No ka mea, iloko olaila kona pomaikai nui ma keia ao; a oia hoi ke kumu o kona manaolana no kela ao e hiki mai ana.
Pehea la e pono ai ke kanaka ano ino ma keia ao a ma kela ao ? Owai hoi ka mea mahalo aku iaia ? Aole. Nolaila, ina i manao kakou e hoopomaikai loa i kekahi, hookahi mea e hiki ai, eia, o ka haawi aku iaia i ano maikai maoli.
E hana aku ia ia, e like me ka mea paahana e kalai ana i ka pohaku a maikai maoli ; a pela no hoi, ina e manao kakou e hoopoina maoli i kekahi kanaka, eia ka mea e hiki ai, o ka hoolilo iaia i kanaka ano ino. Oia ka hana ku i ka huhu a me ka hoino maoli ; no ka mea, e aho no e lilo aku o kana waiwai maoli, a kau ka mai ma kona kino e like me Ioba, aole poino loa malaila ka poe pono ; aka, ea, ina i pau ko ke kanaka ano maikai, heaha koe iaia..
Makehewa ka waiwai a pau o ka honua nei iaia, makehewa , hoi kona inoa 'lii, a me kona noho hanohano ana, no ka mea, ua lilo aku kona pono nui.
Nolaila, ua paa loa keia kanawai, mai hana aku i kekahi mea e ino ai ke ano o ka hoolauna.
Aka, e hooikaika mau ma na hana e maikai ai ke ano o na kanaka, e like me ka olelo ana, e hana pono aku e hana pono mai.
Ma ka olelo hemolele, ua hoike nui ia mai ka inaina ano e o ke Akua i ka poe hookonokono i na kanaka e hana hewa.
Wela loa ka huhu o ke Akua i ko Babulona, no ka mea, ua haumia loa kela kulanakauhale.
Nolaila hoi ko Kristo hoohewa ana i ka poe Parisaio, no ko lakou alakai hewa ana i na kanaka.
Penei kana olelo. "Auwe oukou e ka poe kakauolelo a me ka poe Parisaio, na hookamani, no ka mea, ke poai hele nei oukou i ke kai, a me ka aina, i kaana mai ai na oukou kekahi haumana, a loaa, ua hana oukou iaia a oi papalua kona keiki ana no Gehena mamua o ko oukou." Nau na SAMUEL KEAHI.
Kupanaha ka moe ana o kahi Ilikini a me kana hana.
E KA NUPEPA KUOKOA E ; ALOHA OE :— He wahi mea kupanaha ka'u e hooili aku ia oe, a nau hoi ia e hookomo iho ma kekahi Kolamu kaawale o kou kino holo okoa, Penei no ua wahi mea kupanaha nei :
Ma ke kakahiaka o ka Poalima iho nei, oia hoi ka la 17 o keia mahina. A ma ia kakahiaka nui, liuliu makaukau iho la wau i ka'u wahi ukana e paa ai ma ko'u mau lima, oia hoi he wahi ipu kakai, (ipu hulilau) i mea hoi e waiho ai kekahi o na mea e manaoia'na e kanu ; aka, ma ko'u hele ana a hala mai ke kula iniko o Pahua, ae aku au i ka luna o Papaalaea, alaila pau mai ka palena o Wailupe, kaa aku la wau ma kela aoao o Niu. Hele aku la wau oia kula panoa, a hiki ma kekahi hale e ku ana ma ia wahi, kipa aku la wau ma ua hale nei, a e noho ana elua wahine, o Kalehua a me Oole, a o kahi keiki uuku ko lakou kolu oia hoi o Aikake.
Ia'u i kipi ae ai ma ua hale nei, ua ninau koke mai ua **** wahine nei ia'u no ke kumu o ko'u hiki ana malaila, a ua hai aku no hoi au ia laua, aka, kuhikuhi mai la nae laua me ka i mai, " aia i Halemaumau i kahi hoi o kahi kanaka Ilikini ka nui o ia mea. au e manao nei." A lohe au no ka laua mau hua olelo, kaha aku la no wau hele i kahi o ua wahi kanaka Ilikini nei, a hiki hoi wau ma kona hale, aia hoi, ua pau o lalo o kona hale i ka nahaha. A ma ia ike ana aku a'u i kona hale a me kona wahi e moe ai, hu koke ae la ko'u aloha nona ; no ka mea, o kona wahi e moe ai, he mau papa eha i hoonohonohoia a pili, aole nae i oi aku i ke anana ka loihi o ua mau wahi papa nei, e loaa ai la hoi ka oni ana ma o a maanei. O ka loihi nae o ua mau wahi papa nei, ua like no me hookahi kubita me ka hapa.
Eia hoi ; aole no ona wahi kapa e moe ai i ka po anu o ua wahi nei, hookahi no kapa e mehana ai o ka ula o ke ahi ; ua hana oia i ke kapuahi a nui, me kona hookokoke aku i kona wahi e moe ai ma ua kapuahi nei ; a ma kahi o ka ula o ke ahi e hina ai, malaila aku ia kona alo, a mehana hoi ke alo, huli hoi ma ke kua, a pela mau oia e hana ai. A pela mau iho la oia e moe nei ma kona hale mehameha. He ape nae kana ai e noho nei i ka lai o Niu.
He wahi kanaka hihiu keia i oi aku ka mama i ka pii ana e imi i kana ai i ke kuahiwi ; he oi aku ke akamai ma ke kalua ana i kana ai he ape. He kolikoli a liilii loa a pulehu aku i ke ahi, a kalua no hoi kekahi a huai koke aku no. He keu no hoi o ka maneo ole ke ai aku i kana ai ; aole no pela ka kakou, he kulua a loihi loa, elua po a elua ao, i huai ae a ai aku, he manao no.
He wahi kanaka hihiu hilu no hoi kela ma ka hana lawai-a ana, ina e hele oia ma kahakai a ike i kekahi puhi e moe ana i.ka lua, alaila, e koa no oia me he Liona la, ma kalalau ana aku me kona lima me ka makau ole i ka puhi, a me kekahi mea e ae. A ina no oia e au loa aku a hiki ma kohola i kahi o ku a nalu, nana no oia a he i-a e moe ana i ka lua, alaila, nao aku no oia me kona mau lima, a ina hoi e holo ka i-a iwaho, o alualu no auanei ua wahi kanaka hihiu nei me ka mama loa, me he holo ana'la o ka lio, aole no hoi he eha iki o kona mau wawae. Oia iho la ka'u mau mea kupanaha i ike ai nona, no kona moe ana i ka po me kahi kapa ole, a no kahi hoi e hooluolu iho ai i kona kino. O ke Akua paha ka mea nana e malama i kona waiho ana ma kahi moe o ka papa oolea. Ua nui mai no hoi ka manao, aloha no keia wahi kanaka ; a he lokomaikai no hoi oia i na malihini puka aku ma kona wahi, he kii aku i ka lima e lulu aloha, a me ka haawi aku no hoi i kana ai, aka, he wahi kanaka no i lihi launa ole mai ia kakou. He keu aku no oia e like me ke kao hihiu ma na wahi pali. Aloha wale ke kino i ke pue i ke anu a ka Hooilo, a me ka makani aloha oia nei, e li ai ka io i ke koekoe o Ikuwa. Ke hoi nei no ko Kekaha hoa 'loha. Me ka mahalo no i na hoa.
B. L. KOKO. Kaualua, Wailupe, Feb. 17, 1865.
He Kanikau no ka Moi Iolani Kamehameha IV.
1 — Ko ke ano e ka uhane aloha,
No ke ku lauli ia mea.
Nona ka uhaue i naue palamimo, palanehe ole, ka hele ana,
O haupu o halia i ke kulu, kulu aumoe,
O mumu, o wawa, o nei o nakolo o ka piheolo i ke kakahiaka,
I ke okina la i Novemaba, ka hele ana,
Ka hele ana a ka Lani,
Haalele i ke hoapili,
O ka wahine.
2 — E hoholo ai i ka ua Haao,
Ua lei Kamakahala kipu ana i ka maka o ka ahihi,
Hoohihi ole ka hele ana a ka Lani,
Koi ole i na hoa ukali,
Aia o Hoohalilimanaikawaiopua,
Hoaleale i ke kaha o Kaunalewa,
Hoohakoi e piha Ikalanamaihiki,
Oia kekahi o ka hoa ukali.
3 — Aloina hoi ha ke kui ka miewa,
Kuia ka auhuhu,
Ko la mokuhola, ka moku o laa ke 'Lii,
Ko lili ka ia i ka laau,
Oia kekahi o ka hoa ukali,
Auhea la Kalahuiehiwapuakanawao,
Ka hookawowo alii ana o T.
Ke hooluai kupu laha i na moku,
Oia kekahi o ka hoa ukali.
4 — Mahea la kuu hoapili i ka ua Lanipolua,
Me he po ia ke aumoe o Koolau,
Kuu hoa o ka malu ki malu kukui,
Oia kekahi o ka hoa ukali,
No ula ka lai ka lepo a ka makani,
Honumua i Apuakalamaula,
Ikea'ku manao ia ukulelua,
Hea mai Kaiolohia e hoi maua,
Oia kekahi o ka hoa aumoana.
5 — O lakou no na hoa kuka, luana, walea o ke ahiahi,
E hoholo ai ka makani anu he moae,
E nana ana i ka makani he maaa,
Pukukui ana i ka lai o Lele,
Lele kai kapu ka hele ana a ka Lani,
I ke kaloa wai o Lupe,
Poe kapi wai o Helemano,
Kini auwai o ka loakini,
Kini poe alii nona ia pae moku,
Kini wai maka o ka uka, o Lihue,
No laua elua ka leo e pae nei.
E wawalo nei i ke kai o Huehue.
6 — Hue lani aku la ka hele ana a ka Lani,
Haalele i ka nui, ka lehulehu, i ke au, i ka aina, i ka moku, ke aupuni.
Kanaina aupuni a ke kupunakane,
Mai Hawaii o Keawe, a Kauai o Mano, mano la paha,
Mano ia kapu ka hele ana a ka Lani,
E molimolia ke ano lei la e Lono,
Molia'ku ka hinahina ku pali,
I na wahine hai palama i ka uka,
E nonoho ana i ka waokele,
I kakua lau hei,
Haihai lau maka ieie, he maka no ku, no Lono
Kukailimoku, ku hoonee nui Kunuiakea,
7 — Hooakeaia ka hele ana e ka Lani,
Waihoa ka hope i ke kaikuaana, ia Kekahuailani ka pua
Kuaiwa ka Nekikupuahiwahiwa o ke kapu,
I pii a ka wekiu,
Ia ia no ke ki, ka laka,
Ka paa o ke Aupuni,
Ua paa, paa ke au, ka aina, ke Aupuni,
Ia Halaumolalemapuna,
Ka noe makani,
Ka nee a ka makani Kiliwailehua,
E nee mai ana Kalawakua a Kalalau,
Oia ke ku i ke poo a Hawaii kuauli,
Kulia, kilohia nana ia, ke kipi ka eu, ke kalohe, ka hu opu, ke kuhikuhi lima, ka lewa auwae, ua pau,
Paa ke aupuni honua i kau aloha ke aupuni lani,
Ia wai ke — ka ninau lani e,
E ola e a ka pua aneane.
Na'u na N. KEKAI.
Iwilei, Mar 27, 1865
LAAU LAPAAU!
AIA MA KAHI O
KAKELA ME KUKE
Ma Honolulu.
J. T. GOWER, — Makawao, Maui. J. D. HAVEKOST. — Wailuku, Maui. C. H. WETMORE, — Hilo, Hawaii. J. W. SMITH, — Koloa. Kauai.
HE LAAU KAHIKO, A HE MAOPOPO NO HOI.
Laau hoopau Naio me na Koe, A DR. JAYNE.
HE NUI NA PILIKIA O KAMALII I KA Naio a me ke Koe, a pela hoi na kanaka. O ka hope oia mau mea kolo, oia ka lolo. Oia mau mea kolo hope oia ka lolo, a o ka make hoi i kekahi manawa, a nolaila ma ia mai e ae kekahi, e like me ka lepo pou, nalulu, pehu, uleule, a me na mai e ae.
O ka Laau no keia e pau ai ua mau mea ino nei.
Eia hoi kekahi. O ka laau ka pono keia i ka pau pilikia i ka wela o ka houpo: i ka ono ole i ka ai; i ka nawaliwali o ke kino, i ka mai pehu; i ka nalulu hoopailua; i ka pono ole o ka mai wahine, a me na nea like.
Penei no e inu ai i ka laau hoopaia Naio me na Koe.
Ina no kamalii, e haawi aku i hookahi kupakolu o ka paua ki, i ka manawa hookahi no ke keiki malalo iho o ka makahiki hookahi. Mai ka makahiki hookahi a hiki i na makahiki eono, elua hapakolu o ka puna ka pono. Mailaila'e a i na makahiki eono, hookahi no puna okoa ka pono, a mailaila aku a i ka na kanaka makua, e hanai i elua, a i ekolu paha puna i ka wa hookahi. I ka wa e inu ai, e hui i ka laau me ka pa ka o ka wai maoli. Oia hoi, ina hookahi ka puna laau, alaila, e huiia me na puna wai maoli eha; a pela no e inu ai ma ke kakahiaka, awakea a me ke ahiahi. Aka, i nui ka pilikia, alaila, pono oe elima inu ani i ka la, penei; kakahiaka, kiekie ka la, awakea, auwi ka la, ahiahi.
E inu mamua o ka ai ana, aole kokoke mahope iho.
Laau hoopaa Hi a Dr. Jayne,
JAYNE'S CARMINATIVE BALSAM.
He laau maikai a oluolu hoi kela no ka Hi, ka Nahu, Nalulu. Wela o ka Houpo, Haoa, Huapailua wale, Luai, Luai moku. ono olo i ka ai, Nahu me ka awe no hoi o na keiki uuku, a me na mai like he nui.
Emo ole ka oluolu o ua mau mai nei i keia hana.
Penei e inu ai, i ka inu ana hookahi. Ina he keiki akahi hiki i ka iwakalua ka pono.
Ina he keiki mai na malama eono a hiki i na malama ewalu, he hapalua puna ki ka pono. Mai ka makahiki hookahi a hiki i elua, e inu no ia i puna ki okoa. Mai ka hiku a akaa a i ka walu o ka makahiki, elua puna ka pono, a no kanaka makua, he puna nui ka e inu ia i ka manawa hookahi.
A inu ea, e hui me ka wai maoli uuku. (a like a like me ka wai me ka laau,) a pela e inua ae ai. Ekolu, eha, elima paha inu ana i ka la hookahi, e like me ka nui o ka pilikia.
I akaka nae. Ina he nui ka wela, a ina ua kumu kekahi ai pono ole iloko o ka opu, e aho e moni e mamua i mau hua'ale Ola. a i ole, e inu i wahi paakai, a i wahi aila paha, i kumu e ka mea ino oloko, alaila e inu i keia laau hoopaa hi.
Ina e luai ka mea mai, mahope o ka inu ana i ka Laau, a pau a i ka luaiia, e hanai hoi aku no e like me mamua; a pela no a pinepine, a oluolu hoi ko loko, a waiho malie no hoi ka laau ma ka opu.
Aohe a makou mea e noi aku ai i ka ka hui uku hookahi wale no o ke kauoha aku ia lakou e HOAO PONO i na Laau Kunu a Kauka Jayne, i hoike aku ai i ke oia o na mea a pau i hoakakaia oa kana mau laau. Ua hooia, a e hiki ana no ke hooia i ka mai KUNU, NAHU, a me ke ANU, a me na mai e ae no hoi he mai wale ; a o na mai Hukii no ho i ola nui, na mai i ola ole i na laau e ae. E aho e hoao oukou o ka poe i mai la.
HE KUHA KOKO ANEI KOU?
HE KUNU ANEI KOU?
HE EHA ANEI KOU KANIA-I?
HE KUNU UMII ANEI KOU me ka NAE?
AOLE ANEI HE KUNU OO OU ? AOLE ANEI OU MAI KUNU? AOLE ANEI OU MAI NAENAE? AOLE ANEI OU EHA MA KA umauma? AOLE ANEI OU KUNU KALILI? AOLE ANEI OU HU MA KA iwiaoao?
A ina ua loaa ia oe ia mau mai, alaila, e ike oe i ke ola o ka LAAU KUNU a Kauka Jayne.
NA MAI HOOPAILUA.
MAI o ke Ake!
Mai Nalulu a me ka mai Dyspepsia.
(O ka nawaliwali o ka puu hoowali ai, iloko o ko kakou mau waihona ai.)
He pono ke ai koke i ka laau a Huaale Ola a Kauka Jayne. he laau oluolu, a he ola no hoi. Aohe ae ke mai i nele ka makekemake i na laau hoonaha ; a mai nui no hoi ka poe e ola ana, me ka oluolu no hoi, ina e hoomaopopoia, a e inu ia no hoi ua mau laau la. Aole no e oluolu pono kekahi mea, oiai e inoino ana oloko o kona kino ; a ua ulu nui ae no hoi ka mai, a i kekahi manawa ua make no, a ina e malama pono ia a e inu hoi i na Huaale Naha, alaila, ola no. No ka hooiaio ia ana mai o keia mau mea, nolaila, ke hoolaha ia aku nei ka Huaale Ola a Dr. Jayne.
Me ka hiki ke hoola'ku i ka maikai, a na ka hoao ana i hoike maopopo mai i ka oi o ke ola o keia laau mamua o na laau e ae, a me ka maikai no hoi o ka inu ana, a me ke ola maoli no hoi. A ina no e inu ana ia laau, aole no he mau mea i hookapuia, oia ka ai ana a me ka inu ana. Aole e ino ke waiho loihi, no
ka mea, ua hanaia no a maikai loa. A ina e inu ia ua hikiwawe loa ka hehee iloko o ka puu waiho ai. Ma ka inu ana ma ka haawina liilii, he maikai loa no ka naha ana, a he oluolu no hoi, a me ka holoi pau i ke ino oloko o ka opu.
DISIPEPESIA.
(Oia ka mai ono ole o ka ai i kekahi manawa, a me ka hoowali pono ole ia hoi o ka ai iloko o ka puu moni ai.) O keia Huaale Hoola a Kauka Jayne, he maikai loa no ka hooikaika ana ia mau oihana o ko kakou mau kino. Ina ua loihi loa ka mai ana, alaila, e hikiwawe ke ola ke inu pu ia ka Huaale me ka Laau Hoomaemae Koko a hoopau KAIO me na KOE A Kauka JAYNE, e like me ka mea i kuhikuhiia mawaho o ka wahi o ka laau.
NO NA MAI MA KE AKE, MAI LENA,
MAI MA KA OPU HANAWAI, NA MAI WELA, KA HAALULU,
KA MAI O KA ILI, KOKO INO,
MAI NALULU,
PAA O KA LEPO, MAI KUNA,
MAI WAHINE, a me ka MAI HOOPAILUA.
Ua maopopo loa ke OLA o keia mau HUAALE. A o ka mea wale no i koe i ka lehulehu o ka hoao pono ia mau hua. A he maikai no hoi na laau a Kauka Jayne, no ka hoola ana i na mai PUHA, ALAALA, KAOKAO, PUUPUU, PEHU, KUNAKUNA, Hanene, Lolo, na mai wahine, a me na mai e ae, no ke KOKO a inoino mai no i kana LAAU HOOMAEMAE KOKO.
162-1y