Ka Nupepa Kuokoa, Volume IV, Number 15, 13 April 1865 — KANAWAI HOU. [ARTICLE]

KANAWAI HOU.

HE KANAWAI.

£ HOOLOLI AII KA PAUKU 956 O KE KANAWAI KIVILA. E hooholoia e ka Moi a me ka Ahaolelo o ko Hawaii Pae Aina i akoakoa iloko o ka Ahaolelo kau Kanawai o ke Aupuni: Pauku 1. E hoololi, ama keia ua hoololiia no ka Pauku 946 o ke Kanawai Kivila, ma ke kapae ana, i keia mau huaolelo ma ka lalani 5, 6, 7, ame 8, penei: "a i kona manawa e haawi ai i palapala hoopaa kupono i ka manao o ka Ahahookolokolo, a i kekahi Lunakanawai, ina he Aha Kakau, e olelo ana e pani no na koina a me na poho o ua loio la, a hope, a hoahana, a puuku paha, ke ko ole ka hoopii a ka mea hoopii.*' Pauku 2. A e hoololi nou ae ka Haawina 42, ma ka hookomo ana mahope iho o ka Pauku 960 i pauku hou, penei: Pauku 960a. E ukuia ua loio nei, hope, hoahana, a puuku paha, no kona mau lilo no ka hele ana a me ka noho ana'ku ma kekahi Ahahookolokolo mamuli o na olelo o ka Pauku 956, e like me ka nui a me ke ano e ukuia'i na hoike i kenaia e hele mai imua o ia Aha ma na hihia kivila. Ua aponoia i keia la 30 o Dekemaba, M. H. 1864. KAMEHAMEHA R.

HE KANAWAI

E HAAWI ANA I NA LUNAKANAWAI HOOMALU A ME NA LUNAKANAWAI APANA, I KA MANA E HOOKOLOKOLO A1 I NA HIIIIA NO KA LAUNA HEWA A ME KA HOOWALEWALE E MOEKOLOnE AI. No ka mka, i mea e kinai ai, a -e hoopai ai i ka launa hewa a ine ka hoowalewale e . moekolohe ai, ua pono ke haawi i na Lunakanawai Hoomalu a ine na LunakanaApana a pau o keia Aupuni, i ka mana e hoolohe, e hookolokolo, a e hooholo i na hihia Kivila e ulu ana no ke poho i loaa ma ia mau hewa i kekahi manawa ; Nolaila , E hooholoia e ka Moi ame ka Ahaolelo o ko Hawaii Pae Aina i akoakoa iloko o ka Ahaolelo kau Kanawai o ke Aupuni: Pauku 1. E haawiia, ama keia ua haa wiia no ina Lunakanawai Hoomalu a mna Lunakanawai Apana a pau o keia Aupui ni ka mana e hoolohe, e hookoloko ai i na hihia Kivila a pau i lawe ia imua o iakou, e koi ana i ka uku poho, aole e oi aku i na dala hookahi haneri, no ka launa hewa, hoowalewale e moekolohe ai, a moe e ae hoi e kue ana i na Kanawai. Pauku 2. Ma na hihia a pau oia ano, ke hooholoia ka pono no ka aoao hoopii', me ka hooukuia o ka aoao i hoopii ia i na dala aole e oi aku i ka haneri hookahi, alaila, ina aole e hookaa i na dala poho i hooholoia pela, iloko o na la he umi mai ka la aku i hooholoia'i, ehiki 'no i ka Lunakanawai nana i hooholo ia mea, e hoolimalima aku e hoohana i ka mea i hoopii ia me kekahi mea kupono, e makemake ana e haawi i iwakaluakumamalima keneta no kela la keia la, me ka ai pu kekahi, a hiki i ka manawa e loaa'i na dala iloko o ka lima o ka Lunakanawai e lawa'i no ka olelo hooholo e kue ana i ka mea i hoopii ia, a me na koina pu kekahi o ka aha hookolokolo. Pauku 3. Aole no e manaoia e kue ana kekahi o na olelo o keia Kanawai i ka pono o ka hoopii hou ana ae, i hoomaopopoia ma na Kanawai e kau nei. Pauku 4. E lilo keia i Kanawai mai ka la aku i hoolahaia'i. Ua aponoia i keia la 31 o Dekemaba, M. H. 1864. KAMEHAMEHA R.

HE KANAWAI

E HOOLOLI AU NA PAUKU 143 A ME 146

O KE KANAWAI KVIILA. E hooholoia e ka Moi a me ka Ahaolelo o ko Hawaii Pae Aina i akoakoa iloko o ka Ahaolelo kau Kanawai o ke Aupui: E hoololiia, a ma keia ua hoololiia no ka Pauku 143 o ke Kanawai Kivila ma ke kapae ana i ka huaolelō "hookahi," ma ka lalani eono, a e hookomo ma kona wahi i ka huaolelo "ekolu a penei e heluheluia'i ua pauku la: u Pauku 143. Aole e manaoia ua kupono i ke Kanawai ka ae ana i ke kepa, a i ka lawe ana i ke kanaka maoli maluna o ka moku haole, a o ka moku Hawnii paha, e hooholo ana ma ka aina e, ke haawi ole ke kapena i ke Kiaaina, a i kona hope paha, i palapala hoopaa me na hope kupono i ka manao o ke Kiaaina, a o kona hope paha, no na dala ekolu haneri no kela kanaka keia kanaka, penei: ' " A e hoololiia, a ma keia ua hoololiia no ka Pauku 149 o ke Kanawai Kivila ma ke kapae ana i ka huaolelo "elua," ma ka lalani eha, a me k'a hookongjo ma ia„ wahi i ka huaolelo "eono," ajpe iee kapae no hoi ī ka huaolelo lalani hope.ame ka hookomo ma ia wahi i ka huaolelo he "umikumamalua," a.penei e heluheluia'i ua pauku la: Pauku 146. Ika wa e kepa ai kekahi kanaka maoli e holokahiki maluna o kekahi moku, e uku mai ke kapena o ka moku i ke Kiaaina o ka mokupuni, a i kona hope paha, no na auhau pili kino o ua kanaka nei i eono dala wale no ke oi ole aku ka manawa i hoolimalimaia'i mamua o ka makahiki hookahi, a ina e oi aku ka manawa mamua o ka makahiki hookahi, alaila, e uku mai ke kapena i na dala he umikumamalua ; aole nae e hoolaweia ia mau dala mai loko ae o ka uku o ua luina la. Ua aponoia i keia la 31 ojfekemaba, M. H. 1864. KAMEHAMEHA R.