Ka Nupepa Kuokoa, Volume IV, Number 15, 13 April 1865 — Kumumanao. [ARTICLE]

Kumumanao.

HEI.I 3. £u KA LUA O KKKAHI O 1«A HOALLOMA O KA LAHUI KANAKA MAKK, BX LAHI7I IXI OLK NO I KA BCALAXA AILA 1 KO LAKOU OLA KIHO IHO. Okekahi mau bhiu, ua hook&owa aa aa lehoTa.ua kau do i na kaimwai kue oi» i k» k» Akua mau Uonawai. Ua kuhihewa aa* na malama ia, & ua hoolohe poao ia no hoi ph» ua mau kanawai la. Aol« boi i ua hoomanao no; aka, aola oajt h* ika i malama ana iko lakon oia kuto m. &• ano no ia o kekahi m*u iahui o ka homi» aole ike i ka malamaana t keīa ol» k»oaa». Aole qo hoi he waiwai e-ui«io ln*a ao mamua o keia oia ana, " No ka mea« la ko ke kaaaka pomaikai ke loaai ūa ia (uml ao a pau, a lilo aku kona uhaaa I** He al«, he nele, ke ola mua no ia, a mahope ke afct uhane ana, aia ma kela aa O kekahi kumu o ka ike oie ana i ka na> lama ana i ko l&kou ola iho, oia oo ka outt* po. He kumu nui keia oka make aaa o ■*. kanaka he nui wale. itialoohia kkoa i ka mai, he mau kahuna naaupo, a he ioau h&wawa, make aku la, aole ola. O ko lakou nohf/ ami» be naaupe aa, ao&a huikau wale, a pela aku ao. S esk aaa īloko o na ana o na pali, e lik« n» m amn Koae, a iloko o n« lua, e like oe m mam Uau, ame na Aiopeke. Iloke boi o m pupupu iiilii a peiapek no hot. £mm «m iluna o n& lau laau, a iluna oaa polieko» • me na moena pelapeia, a e ioaa mai miaaei na mai he nui «raie t o ka hope no ka mai». O ko iakou ai ana, he oaaupa ao ; mi 8« t kekahi wa, lili-o na opu, pilikk aa keiki Kiiii amena lopi makaiii oioko. Naaa&n mm* luai, manawahua, hi, a pela aka. Paiaa nepiae no hoi, pain» liilii. paina ka. po*psKi» ke ao. 1 kekahi wa, neie ika ci aa£*fee aoie ai nui; aka, cm£t i ka'āilimlu taai na maka, kol). : Mlpp|»maasti. a Ikiaa

No ka ai naaupQ, j#n e kahr kahina ai. he aha la ka ai ? He hua piai, hua laau, he lau laau, he aa laaa, aole ola pono. He io holoholona kekahi ai, he i-a o ke kai, he limu, hala ka la, a pela aku no. Ina pela ka hana aM, he ano no ia o ka naaupo, he mea pepehi kino, he mea elemakule e, he mea e make koke ai na kino, no ka paina naaupo ana. Oka lahuikanaka hlna pela, e nuike ana no. Ina pela ke ano o keKhhilahui, he lahui no ia i ike ole ika malama ana i iakou oia, oka make no kahope. Pela no hoi ka inu ana, inu no kekahi poe 1 na mea kupono ole, inu kekahi poe 1 ka rama—ono ia mea ia lakou. Ua oleloia, oia kekahi kumu nui o ke emi ana o na Inikini o Amerika. Ua inu lakou i kela wai ahi, wahi a lakou. Ahe mea pono paha ke nana aku i ka hope oka poe inu ina wai ikaika. Ua oleloia, aua ioheia, aua ikeia no hoi, he mea make no ia. A ina ua hana | kekahi lahui i keia mea ma ke ano naaupo, e poino ana ko lakou kino, o ka make no auanei ka hope. No ka mea, oka poe i ike i ka malama ana i ke ola o ke kino, ua hana ole lakou i keia mea e make ai lakou. Peia ka manao o kekahi poe Kalaiaina. oka aahu ana. Ua manao kekahi poe, aole he mea e make ai ka aahu ana i ke kapa. He manao oiaio no ia, ina ua hanaia ka aahu kupono no ke kino, a i ka wa kupono no hoi. Ua manao nui kekahi poe ma ka aahu maikai, nui no hoi ke kumukuai. Aole he manao ma ka paa, a uaua hoi, a me ka mehana. No ko lakou manao nui ana ma na mea maikai, ua pii ke kuai ana, a ua pau loa na wahi da!a, aole lawa na pilikia e ae, kahi ai, kahi i-a, a pela aku no, Nolaila, aole ikaika pono na kino. Heaha la auanei ka hope ? 1 ka wa e wela ana ka la, aahu no kekahi i na kapa ano manoanoa, a anohuluhulu paha, e iike me na puapuamoa paina, a pela wale aku, a heaha la ? I ka wa hooilo hoi, i ka wa e anu ana, e hui ana, e hao mai ana na pahi—pelu a ka Hoolua, aahu iho la kekahi poe i na wahi aahu lahilahi, hoihoi na lo-

le paina iloko o na ipu hokeo, na pakeke kapa a me na pahu, minamina lakou o pau na lole paina a me na lole ano huluhulu i ka puiu i ka ua, aole he minamina i na kino o puiu ika ua, a loaa mai na mai fiwa, kumu, anu nme na mai like. He mau mea e make ai na kino. I kekahi manawa, ua aahu kekahi poe i ka aahu, ua hele paha ma ke alanui a ioaa lakou i ka wela, puka mai la ka hou mai ioko mai o na puka makalii loa o ke kino, wehe koke no kekahi poe i ko lakou mau aahu, a luu aku la iloko oka wai anuanu, a i ole pela, noho iho la ma kahi e kololio mai ana ka makani, ina he puu hoomaha, a ina paha ma ka hale. JHe 100 no la e hea aku ana ia Mai e hele mai, a ia Make, e kokoke mai. oko laua'la hiki koke mai la no ia. 1 kekahi wa, pelapela na aahu, lepo maoli no» pilau, haumia, he mea mai. Ua hele wale no kekahi poe, aole o lakou wahi kapa, iloko o ka wa anu, a me ka wa wela, na makua a me na keilei, a peia wale aku no. Ua mai la ka ua, pa mai la ka makani nui, pa mai hoi ka wela o ka la, a pa 1h o la ma ka hale kino lepo, a hiolo īho la ia, nani wale hoi ka hiolo ana ? No ka naaupo, aole ike i ka malama ana i ke ola o ke kino. Oka auau ana. He mea maikai ka auau ana, he mea e.ola ai ke kino, he mea e pau ai ka haumia a me ka lepo, a e maemae ai; aka, ina hana naaupo, auau a loihi loa, loaa i ke anu, maeele, he kumu mai no ia, he alanui oka make. He palena ko ka auau ana, e auau ika wa pono. O kekahi poe aole auau, lepo kō lakou kino, onionio na maka i ka lepo, i ka auau ole, 1 ka wai ole paha 2 He makau i ke anu. He kumu mai no na kino pelapela, a pela'ku no. Koo-u ke moe, aole oluolu. I na ua malama ole kekahi poe i ke kanawai o ka auau ana, he hoomaunauna ola ia, aole ike i ka malama ana. He hae hoailona oka make, he hae i hoohapaia, aole i kauia iluna o ka huini o ke kia oka moku. Peia ka Lahui-kanaka i ike ole i ka malama ana i ke ola o ke kino. Ua kau ua hae hapa la iluna o ia Lahui, i ike aku Ka lehulehu, ua make loa, ua lele ke aho o Olepau, a u kanikau pu iho paha lakou. Ka moe ana. Ua luhi paha na aalolo o ke kino, ua uawaliwali, nolaila, ua hiamoe, i oloolu a ikaika ke kino. He'mea e pomaikai ai ke kino i ka hiamoe ana, ke ola no ia oke kino. £ hiamoe i ka wa kupono e hiamoe ai. oka po ka wa kupono e moe ai. Ua luhi ke kino ika hana ike ao, a e oluolu i ka po, i maha, a ikaika hou ke kino ika hana ma ke ao ana ae. Oka poe ike ole i ka malama ana i ke ola o kē kino, ua ala lakou i ka po; ama ke ao, ua moe wa> le no, aole hana. He mea ia e nawaliwali ai na kino. Pela ka ike ana, ka lohe anft, aka, he oiaio no nae ia mea wahi a ka poe naauao. Ina pela, he kumu io no ia o ka make. Aina i kanalua kekahi, e hoao iho no i ike ia ka eiaio. No ka mea he manawa kupono e moe ai, a he palena hoi o ka moe an:t. Oka mea kue iua kanawai la o ka moe ana o ke kino, e poino no ia, o ka Lahui i hana kue i ua mau kannwai la, e make no ia. h f Amu>. 4oh i pau.