Ka Nupepa Kuokoa, Volume IV, Number 16, 20 April 1865 — Ka Anesona Moolelo No Hwii nei [ARTICLE]

Ka Anesona Moolelo No Hwii nei

lIELU 11. No ka Moiwahine Makuahine Kbopuolani. Ma na inea a pau, he kaulana loa ko Keopaolani mholelo. Ikawa i hiki mai <ii na misionari mua. Nana iaeeao ia na kanaka i ka palapala, a i ka hooniaka ana. nae, aole ia i hoolilo mua iaia iho ma in mea. Oa ike ia aku kona ano pono M. H. 1823. •No kana mau kane elua penei kana olelo.—

14 Ua uhai au i na mea mau o ko'u aina, aka, he poe kanaka kakou i pouli na naau. Elua a'u mau kane, aka, i ko'u wa i manao ai he hewa, hookahi wale no kane au i ake ai. Ke makemake nei au i keia wa e maiama ia lesu Kristo, a e hele ma ke ala maikai. O Hoapili ka'u kane, a o ka'u kane hookahi wale no ia. O kekahi kane a'u, ke hoopau loa nei au ia ia." la wu kahea aku la ia, iaia ine ka i aku. "Ua kapae loa au i ko kakou hoomana kahiko, —ka hoomana ina akua laau. Ua apo aku au he hoomana hou, —oiahoi ka hoomana o lesu Kristo. Oia ko'u Alii ame ko'u Hoola, a oia wale no ko'u mea e makemake nei e nīalama. Hookahi no a'u kane ka pono, mahope aku o keia wa, a ke mnkemake nei au, aole oe e noho hou me a'u. Mai ai pu oe me I/o'u poe kanaka, aole hoi e moe iloko o ko'u hale." Ma kana noi i hoi ai o Kikeke a me Situata i Lahaina e noho ai, a nana no hoi i lawe mai ia laua mai Honolulu mai. I mea e akaka ai kona ano maoli, he mea pono ia'u e lawe mai i ka Situata moolelo no ke ano o kona kaawale ana me ka Moi Liholiho, i kon!> wa i haalele ai ia. Hnnnlnln. a me knn.i halawai ana me ia i kona wa i hiki mai ai i Lahaina, "Aia kekahi mea nui," wahi a Situata, " iloko o ka hoolohe ana o ka Moi i kona makuahine, ia ia i haalele ai ia Honolulu, a he mea oluolu no hoi ia i ko makou mau manao. O keia wahine kahiko, oia ka hope loa i kau mai iluna oka moku. Mahope iho o ko makou hiki ana mai iluna o ka papahele o ka moku, ike ia aku la oia ma kahakai, i hoopuni ia e ka ahakanaka nui, a i ukali ia mai hoi e Liheliho ma ke ano aloha a maikai. Aole ia iae i kekahi mea okoa e ae e kokua ia ia i ke kau ana iluna o ka waapa loihi, aka, na ka Moi ponoi no, aoleno i manao ia i kekahi mea okoa e ae, aka, o kona oluolu a me kona pakele, a hiki wale i kona wa i noho ai iluna o ka noho ana, i uhi la oluna iho ika anini. Ua hoomau aku ka Moi i ka hoike ana i kona aloha oi k>a, a hiki wale i ko makou holo ana, a no ia mau aloha keiki no i ka makuahine, ua ukali mai ia ia makou a hala he 15 mile o ka moana, a haalele mai la ia i ka moku maluna o ka waapa pailata, i hiki aku ia i kula mamua o ka uhi ana o ka poeleele/,

A i ka halawai hou ana; —" Ua lilo he mea nui ra makou ke kaawale ana o ke keiki me ka makuahine, i ko makou wa i haalele ai ia Honolulu, nolaila makou i ake ai e ike i ka launa mua ana, mahope iho o ke kaawale ana no ka mahina okoa. Ua houluulu mai na'lii, a ua noho iho lakou maluna o ko lakou mau moena, ma ka ponaha nui, mamua iho o ka halelole o Keopuolani, e kali ana i ka hilii mai o ko lakou Moi. Korflo mai i ka ponaha, ma kahi e huli pono ana i kahi o kona makuahine, a kahi hoi a Wahinepio, ke kaikuahine o Kalanimoku, e noho ana. Haule iho lā ia ma kahi kuli, a aloha aku ta ia ia, ma ia hana ana ana, uwe iho la 0 Wahinepio, a ku ae la iluna mai kona moena ae a alakai aku la ia ia i kahi a kona makuahine e noho ana. Kukuli iho la ia imua oha, a haka poiio aku la i kona maka nokekahi manawa, a puili mai la i kona makuahine i kona poli; a kau aku la i kona mau lima ma na papalina, a honi palua aku la ia ia, ma ke ano aloha loa. Na meā a pau loa o ia wa he ano aloha loa. Aole au 1 ike iki, i kekahi hoike ia ana o ke aioha maoli, i kahi a na manao i ike lea ia ai ka hoihoi a me ka maikai. He helehelena maikai ko ke Alii, a he wai-paha ma kana mau hana. I kona wa e haka pono mai ana ia ia, me he mea ala e haale ana ka puuwai o ka Moiwahine i kona mau maka, a o kona mau helehelena a pau, e hai mai ana ia i ka olioli nwLkuahine." KoNa Bapetiso ia ana. No ka ike ole o Rikeke a me' Situata i Ira olelo Hawaii. piai o ko laua hiki ana mai no

ia iloko o ka puulu alaa, n o ka hiki ana mai o Eliki, a me Auna he Bolabola, ua hiki mai i ka wa pono, a oia no paha ke kokua ikaika o ke alakai ana ia ia io lesu Kristo la. Oka Bolabola o Auana he kumuao ia nana no i koho. I Lahaina no ia, iloko o kona mai hope loa ana, a ua bapetiso ia oia e Eliki mamua ae o kona make ana; i ka la 16 o Sepatemaba, M. H, 1523. KE PAEWA ANA 0 NA MEA MA KONA MAKE ANA. Ua paewa na mea i hana mau ia mamua iloko oka lahui, no kona inake ana. A hiki wale i kpia wa, ua kiola ia e na kanaka ka hiki ke papa'ia i ka wa e make ai kahi Alii nui. Aohe kauna i waiho ia aku no ka pono oke kino ame ka waiwai. O ka wa ia e hooulu hou ia ai na hewa pili kino. Ua hoike ia ka-u ma ka hai-na ana i na kino, e like me ke kui ana ina niho, ka amu ana i na lauoho, ka hoa ana a me ka okioki ana ina kino. Ua aneane ona elemakule a me na luahine a pau, i halawai mai me makou ma ia mau mokupuni, ua pau wale no na niho omua ike kui ia. Ua hana nui ia ka ona a me ka inu rama hiki ole &e papaia ma ia mau mokupuni. Aka, ua liai aku o Kalanimoku i na Mjsionari, mai makau lakou no ia mea ; no ka mea, ua hookapu ka Moiwahine i kona wa i hele aku ai i ka make, i na hana hoomanamana 'kii a pau, a ua papa kukonukonu ia aku hoi na kanakn, aole e hana hou i na hana kahiko, o ke kumakeha ana, oia wale no ka mea i koe. 0 ke kumakena ana, he mea hiki ole ke papaia, no ke kiekie o ke kulana o ka Moiwahine, ka mea i make, a no ke aloha no hoi kahi o na kanaka ia ia. Ua hooko pono ia kona mau makemake, no na mea e pili ana i kona hoohewaia ana. Aole i holeholeia ieona mau iwi a puhiia i ka I tkT°! hu, a mahope iho o ka pule ia ana, ia i ka he e kekahi huakai ano Karistiano, i kahilMia ma ke ano Europa, i ka lole eleele, ame na hoailona oke kumakena. Ua hookaniia ka bele, a ua kiia na pu. " Nani no hoi ko kakou naaupo,"—wahi a Kalanimoku, "i ke puhi i ko kakou pae make, a kiola aku iloUo o ke kai, o ka pono no ka hoi ka lio-o īa lakou iloko o ka halekupapau, 1 noho kokoke aku kakou me lakou." Aole i pau.